“ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΩΗΣ - ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ.” ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ & ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ “ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΩΗΣ - ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ.” Επιμέλεια: ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ (PhD, MSc, B.A.)

Ανάλυση των προσώπων που συμμετέχουν σε μια ασφαλιστική σύμβαση. ΣΤΟΧΟΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Ασφαλιστικό συμφέρον Εισαγωγή στην έννοια και στην περιγραφή του περιεχομένου της ασφαλιστικής σύμβασης. Ανάλυση των προσώπων που συμμετέχουν σε μια ασφαλιστική σύμβαση. Η σημασία της αίτησης ασφάλισης. Τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του ασφαλιστή (insurer) και του λήπτη (policyholder – insured) της ασφάλισης.

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ= Ασφαλιστικό συμφέρον, στην ασφάλιση κατά ζημιών, είναι το έννομο συμφέρον που έχει ένα πρόσωπο για τη διατήρηση περιουσίας ή δικαιώματος και το οποίο μπορεί να ασφαλιστεί (απειλείται από την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου-γεγονότος). Η έλλειψη ασφαλιστικού συμφέροντος καθιστά την ασφάλιση άκυρη (Γκαραγκούνης, 2008). ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ: ΦΟΡΕΑΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ? ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ? ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΑΓΑΘΟΥ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΑ (ΦΥΣΙΚΑ-ΝΟΜΙΚΑ) / ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ= ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΧΕΣΗ

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ – ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (ΑΣΦΑΛΙΣΤΗ – ΛΗΠΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Ή ΚΑΙ ΣΕ ΤΡΙΤΟΝ) ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ «Ασφαλιστική σύμβαση είναι η σύμβαση με την οποία η ασφαλιστική επιχείρηση (ασφαλιστής) αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει, έναντι ασφαλίστρου, στο συμβαλλόμενο (λήπτη της ασφάλισης) ή σε τρίτον, παροχή (ασφάλισμα) σε χρήμα ή, εφόσον υπάρχει ειδική συμφωνία, άλλη παροχή σε είδος, όταν επέλθει το περιστατικό από το οποίο συμφωνήθηκε να εξαρτάται η υποχρέωσή του (ασφαλιστική περίπτωση).» ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ – ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (ΑΣΦΑΛΙΣΤΗ – ΛΗΠΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Ή ΚΑΙ ΣΕ ΤΡΙΤΟΝ)

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ Α. Η υποχρέωση της ασφαλιστικής επιχείρησης να καταβάλει την ασφαλιστική αποζημίωση. Η υποχρέωση αυτή γεννάται όταν επέλθει το περιστατικό που συμφωνήθηκε (ΚΙΝΔΥΝΟΣ). Το τελευταίο αποκαλείται ασφαλιστική περίπτωση. Β. Η υποχρέωση του ασφαλισμένου να καταβάλει το ασφάλιστρο, προκειμένου να έχει ασφαλιστική κάλυψη. Η ασφαλιστική σύμβαση συνάπτεται, όπως και οι υπόλοιπες συμβάσεις, με πρόταση και αποδοχή. Ανταλλαγή μίας πιθανής μεγάλης ζημιάς έναντι μίας δαπάνης (ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΟ) ΠΡΟΤΑΣΗ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΓΡΑΠΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ UNDERWRITING ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ -ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟ

η διάρκεια της ασφαλιστικής κάλυψης, ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ Ουσιώδη ή συστατικά στοιχεία της ασφαλιστικής σύμβασης τα στοιχεία των συμβαλλομένων και του δικαιούχου του ασφαλίσματος, αν αυτός είναι διαφορετικό πρόσωπο, η διάρκεια της ασφαλιστικής κάλυψης, το πρόσωπο ή το αντικείμενο και η χρηματική του αξία ή η περιουσία που απειλούνται ή σχετίζονται με την επέλευση του κινδύνου, το είδος των κινδύνων (ασφαλιστικοί κίνδυνοι), το τυχόν ανώτατο όριο ευθύνης του ασφαλιστή (ασφαλιστικό ποσό), οι τυχόν εξαιρέσεις κάλυψης, το ασφάλιστρο, και το εφαρμοστέο δίκαιο, αν αυτό δεν είναι το ελληνικό.

ΔΟΜΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ Τα ουσιώδη ή συστατικά στοιχεία, όπως αυτά περιγράφονται στην προηγούμενη διαφάνεια Το τμήμα το οποίο περιλαμβάνει τους γενικούς και ειδικούς όρους της ασφάλισης που ο νόμος αποκαλεί «ασφαλιστικούς όρους». Η αίτηση ασφάλισης Τυχόν πρόσθετες πράξεις του ασφαλιστηρίου. ΔΟΜΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ Ασφαλιστικό συμφέρον, στην ασφάλιση κατά ζημιών, είναι το έννομο συμφέρον που έχει ένα πρόσωπο για τη διατήρηση περιουσίας ή δικαιώματος και το οποίο μπορεί να ασφαλιστεί (απειλή από ασφαλιστικό κίνδυνο). Η έλλειψη ασφαλιστικού συμφέροντος καθιστά την ασφάλιση άκυρη. ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ – ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ {ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ = ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ} ΛΥΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ Καθυστέρηση ή μη πληρωμής ασφαλίστρων από λήπτη ασφάλισης Η μη δήλωση – αποσιώπηση κατά τη σύναψη της σύμβασης, εκ μέρους του λήπτη της ασφάλισης των περιστατικών που είναι αντικειμενικά ουσιώδη για την εκτίμηση του κινδύνου. Η μη δήλωση εκ μέρους του λήπτη της ασφάλισης, κατά τη διάρκεια της σύμβασης, περιστατικών που συνιστούν επίταση του κινδύνου. Η μεταβίβαση για οποιοδήποτε λόγο του ασφαλισμένου αντικειμένου Πτώχευση, Αναγκαστική Διαχείριση του λήπτη της ασφάλισης Η πραγματοποίηση του κινδύνου. Η μείωση του κινδύνου. Λήξη ασφαλιστικής περιόδου (ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ> βλ. ασφάλιση ζωής (πρόσκαιρη, μικτή ή τα συνταξιοδοτικά – αποταμιευτικά προγράμματα)

ΣΥΜΒΑΛΟΜΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ Ασφαλιστής: νοείται η ασφαλιστική επιχείρηση που αναλαμβάνει την κάλυψη του κινδύνου. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, η λέξη «ασφαλιστής» δηλώνει αποκλειστικά ασφαλιστική επιχείρηση που λειτουργεί νόμιμα στην Ελλάδα και πάντοτε λαμβάνει τη μορφή της Α.Ε. Λήπτης της Ασφάλισης (Αντισυμβαλλόμενος): Λήπτης της ασφάλισης είναι το πρόσωπο που συμβάλλεται (αντισυμβαλλόμενος) με τον ασφαλιστή και συνάπτει την ασφαλιστική σύμβαση. Έχει κατά κανόνα την υποχρέωση καταβολής του ασφαλίστρου. Α.)Ασφαλισμένος: Είναι το πρόσωπο που πλήττεται από την πραγματοποίηση του ασφαλισμένου κινδύνου. Β.)Δικαιούχος του Ασφαλίσματος: Δικαιούχος είναι το πρόσωπο που έχει το δικαίωμα να εισπράξει το ασφάλισμα. ΛΗΠΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ = ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΣ = ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ ΛΗΠΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ≠ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΣ≠ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ ΛΗΠΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ = ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΣ ≠ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ? ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΖΗΜΙΩΝ (ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ) ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (ΚΛΑΔΟΣ ΖΩΗΣ & ΥΓΕΙΑΣ)

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (1) ΛΗΠΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ = ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΣ = ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ ΑΣΦΑΛΙΖΗ ΖΗΜΙΩΝ Ιδιοκτήτης κατοικίας (ασφάλιση πυρός - σεισμού – κλοπής) Ιδιοκτήτης αυτοκινήτου (ασφάλιση πυρός, κλοπής, αστικής ευθύνης) ΑΣΦΑΛΙΖΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Συνταξιοδοτικό Πρόγραμμα (αποταμίευση) Πρόγραμμα Υγείας (πρωτοβάθμια & δευτεροβάθμια περίθαλψη)

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (2) ΛΗΠΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ = ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΣ ≠ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ ΑΣΦΑΛΙΖΗ ΖΗΜΙΩΝ (ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΕΣ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ) Ιδιοκτήτης κατοικίας (ασφάλιση πυρός - σεισμού) Ιδιοκτήτης αυτοκινήτου (ασφάλιση πυρός, κλοπής, αστικής ευθύνης) ΑΣΦΑΛΙΖΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Αποταμιευτικό Πρόγραμμα Ασφάλιση Ζωής – ΜΟΑ

ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (3) ΛΗΠΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ≠ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΣ≠ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ ΑΣΦΑΛΙΖΗ ΖΗΜΙΩΝ Ενοικιαστής κατοικίας, καταστήματος κτλ (ασφάλιση πυρός - σεισμού) ΑΣΦΑΛΙΖΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Ασφάλιση Ζωής (Λήπτης: ο σύζυγος, Ασφαλισμένη: ή σύζυγος, Δικαιούχοι: Τέκνα)

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΒΑΡΗ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΗΠΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Ή ΤΟΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟ Αρχή της ύψιστης καλής πίστης (utmost good faith) ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ O/η λήπτης της ασφάλισης πρέπει να προβεί σε δηλώσεις, οι οποίες συνήθως είναι οι απαντήσεις του/της στο ερωτηματολόγιο της ασφαλιστικής επιχείρησης στην αίτηση ασφάλισης. Αποκαλούνται και προ-συμβατικές δηλώσεις και ρυθμίζονται από τον Ασφαλιστικό Νόμο. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ: «Κατά τη σύναψη της σύμβασης, ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται να δηλώσει στον ασφαλιστή κάθε στοιχείο ή περιστατικό που γνωρίζει, το οποίο είναι αντικειμενικά ουσιώδες για την εκτίμηση του κινδύνου καθώς επίσης να απαντήσει σε κάθε σχετική ερώτηση του ασφαλιστή». Παραδείγματα ? Παρακαλώ για δικές σας υποθέσεις εργασίας ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Η αναληθής δήλωση ηλικίας θεωρείται ότι συνιστά απόκρυψη ουσιώδους στοιχείου για την εκτίμηση του κινδύνου από την ασφαλιστική σύμβαση ? Η πραγματοποίηση επικίνδυνων δραστηριοτήτων (επάγγελμα, hobby) ?

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΒΑΡΗ Η τήρηση της συμμόρφωσης (όχι δικαστικής) των ασφαλιστικών βαρών από τον λήπτη της ασφάλισης στοχεύει στη σωστή εκτίμηση του κινδύνου και στον ορθό υπολογισμό του ασφαλίστρου από τις ασφαλιστικές εταιρείες αλλά και στην αποφυγή ή στον περιορισμό της ζημίας από την επέλευση της ασφαλιστικής περίπτωσης. Η παραβίαση των κανόνων συμπεριφοράς από τον λήπτη της ασφάλισης δύναται να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες σε βάρος του (απώλειας του δικαιώματος ασφαλιστικής αποζημίωσής από την ασφαλιστική εταιρεία). ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ: ΕΠΙΤΑΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Κατά τη διάρκεια της ασφαλιστικής σύμβασης, ο λήπτης της ασφάλισης υποχρεούται εντός 14 ημερών από τότε που έλαβε γνώση να δηλώσει κάθε στοιχείο ή περιστατικό που μπορεί να επιφέρει σημαντική επίταση του κινδύνου σε βαθμό που αν το γνώριζε ο ασφαλιστής δε θα είχε συνάψει τη σύμβαση ή θα την είχε συνάψει με άλλους όρους. Ο ασφαλιστής μόλις λάβει γνώση της επίτασης έχει δικαίωμα καταγγελίας ή τροποποίησης της ασφαλιστικής σύμβασης (Γκαραγκούνης, 2008). Προσοχή στο παράδειγμα επίτασης κινδύνου. Στην ασφάλιση ζωής ή/και υγείας ισχύει η επίταση κινδύνου? Στις ασφαλίσεις προσωπικών ατυχημάτων?