ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ-ΑΛΜΠΑ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Κοινωνική θέση, κοινωνικός ρόλος και κοινωνικό κύρος των εκπαιδευτικών Κοινωνική/Επαγγελματική θέση: Ανομοιογένεια της επαγγελματικής ομάδας ως προς: Κατάρτιση Κοινωνική καταγωγή Συνθήκες εργασίας και αμοιβές Δυσκολίες ένταξής της στην κοινωνική διαστρωμάτωση Θέματα κύρους και κοινωνικής αναγνώρισης Φύση της εργασίας στον κόσμο των παιδιών Πολυδιάστατη ιδιότητα του «παιδαγωγού» Βασικές σπουδές

Κοινωνική θέση, κοινωνικός ρόλος και κοινωνικό κύρος των εκπαιδευτικών Η «δύναμη» του κοινωνικού ρόλου του εκπαιδευτικού Κατοχή εξειδικευμένων γνώσεων Αποκλειστικός έλεγχος της τάξης Προτεραιότητα στη συνείδηση των μαθητών Εκπρόσωπος της κυρίαρχης κουλτούρας και της λειτουργίας της επιλογής

Ο «επαγγελματίας» εκπαιδευτικός Η «επαγγελματοποίηση» του εκπαιδευτικού Ο όρος «επάγγελμα» και ο «επαγγελματισμός» του εκπαιδευτικού εισάγονται στην ορολογία και τον τρόπο αντίληψης και μελέτης της δράσης των εκπαιδευτικών τη δεκαετία του 1980 (Duru-Bellat & Van Zanten, 2006). Ο εκπαιδευτικός που λειτουργεί ως επαγγελματίας μπορεί ευκολότερα να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις, να αποτελέσει αντικείμενο έρευνας και μελέτης, να λειτουργήσει στο πλαίσιο μιας εκπαίδευσης που εκλαμβάνεται ως οργανισμός, να οριοθετήσει τον κοινωνικό του ρόλο που απορρέει από το επάγγελμα.

Ο «επαγγελματίας» εκπαιδευτικός Πόσο επαγγελματίες νιώθουν οι εκπαιδευτικοί; Σύμφωνα με τον F. Dubet (2002:149) η εμπειρία των εκπαιδευτικών για το επάγγελμά τους βρίσκεται μεταξύ επαγγελματικής θέσης και εργασιακής πραγματικότητας. Η θέση και ο ρόλος που του αποδίδονται μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Ο τρόπος και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ασκεί τη δουλειά του σε καθημερινή βάση.

Η κοινωνικοποίηση του εκπαιδευτικού Κοινωνικοποίηση του εκπαιδευτικού στο επάγγελμα: Κοινωνικοποίηση για το επάγγελμα Απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων, συγκεκριμένης επαγγελματικής συνείδησης, προτύπων και συμπεριφοράς (Νόβα-Καλτσούνη, 2010:312). Κοινωνικοποίηση στο επάγγελμα Ανάπτυξη διαστάσεων της προσωπικότητας ως αποτέλεσμα μιας αντιπαράθεσης με τις συνθήκες και τις απαιτήσεις του επαγγελματικού ρόλου (Νόβα-Καλτσούνη, 2010:312).

Η κοινωνικοποίηση του εκπαιδευτικού Είναι προετοιμασμένος ο νεοδιόριστος εκπαιδευτικός για την πραγματικότητα που θα αντιμετωπίσει στο σχολείο; Η επαγγελματική κοινωνικοποίηση είναι μια διαρκής διαδικασία επίλυσης συγκρούσεων, αλλαγής συμπεριφοράς, προσπάθειας προσαρμογής (Νόβα-Καλτσούνη, 2010:313). Τι αλλάζει στην προσωπικότητα του υποκειμένου; Αυταρχική συμπεριφορά και δογματισμός Αντίληψη του «καλού σχολείου» και της «καλής σχέσης εκπαιδευτικού-μαθητή» Αρνητική εικόνα για το επάγγελμα

Η κοινωνικοποίηση του εκπαιδευτικού Αίτια των αλλαγών στις αντιλήψεις και τη συμπεριφορά μετά την είσοδο στο επάγγελμα(Νόβα-Καλτσούνη, 2010:316): Μη συνειδητή επιλογή του επαγγέλματος Κενά στη βασική εκπαίδευση και κατάρτιση Απουσία σύνδεσης θεωρίας-πράξης Πότε και για ποιους λόγους οι εκπαιδευτικοί οδηγούνται σε αυτό που ονομάζουμε «αδιαφορία»; Πορεία της κοινωνικοποίησης (Νόβα-Καλτσούνη, 2010:319): Φάση της εξιδανίκευσης Φάση της περιθωριοποίησης Φάσης της προσαρμογής και της αφομοίωσης

Η επαγγελματική εξουθένωση του εκπαιδευτικού Επαγγελματική εξουθένωση (βλ.Νόβα-Καλτσούνη,2010/ Αργυροπούλου, 1999/ Τσιακιρος & Πασιαρδής, 2002/ Πασιαρδής & Πασιαρδή, 2000) Περισσότερες αρμοδιότητες Αυξανόμενη απειθαρχία Λιγότερη υποστήριξη από τους γονείς Εγγενής απαίτηση του επαγγέλματος για συμπεριφορές αντιφατικές μεταξύ τους Κυριότερη αιτία εμφάνισης συμπτωμάτων εξουθένωσης είναι τα προβλήματα στη διδασκαλία, όπως η απειθαρχία, η έλλειψη ησυχίας, η υποχρέωση για αξιολόγηση κτλ.

Βιβλιογραφία μαθήματος: Αργυροπούλου, Κ., Επαγγελματικό άγχος στους δασκάλους, Σύγχρονη Εκπαίδευση, τ. 106, Μάιος, 1999 Dubet, F. 2002. Le déclin de l’institution. Paris: Seuil Νόβα-Καλτσούνη, Χ. 2010. Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg Papakonstantinou, A.A. 2013. Les parents et l’école. Etude contrastive des rapports dans un contexte d’hétérogénéité culturelle. Bruxelles: Peter Lang Πασιαρδής, Π. & Πασιαρδή, Γ. 2000. Αποτελεσματικά σχολεία: πραγματικότητα ή ουτοπία; Αθήνα: Τυπώθητω/Δαρδάνος Touraine, A. 1997. Pourrons-nous vivre ensemble? Egaux et différents. Paris: Fayard Τσιάκκιρος, Α & Πασιαρδής, Π. Επαγγελματικό άγχος εκπαιδευτικών και διευθυντών σχολείων: μια ποιοτική προσέγγιση, Παιδαγωγική επιθεώρηση, 33/2002