Η αγορά Ευρωνομισμάτων

Ανάπτυξη αγοράς ευρωνομισμάτων Μια από τις πιο σημαντικές εξελίξεις στη διεθνή χρηματοδότηση. Πρόκειται για μια αγορά χρήματος όπου πραγματοποιούνται καταθέσεις και χορηγούνται δάνεια σε νομίσματα διαφορετικά από το νόμισμα της χώρας στην οποία λειτουργεί η αγορά. Ο όρος ευρωνόμισμα έχει επικρατήσει επειδή ο κύριος όγκος των ευρωσυναλλαγών διεξάγεται στην Ευρώπη.

Αγορά ευρωνομισμάτων Αγορές ευρωνομισμάτων υπάρχουν σε ολόκληρο το κόσμο. Η μεγαλύτερη και σημαντικότερη αγορά βρίσκεται στο Λονδίνο (20% της συνολικής αγοράς). Οι συναλλαγές είναι μεγάλες συνήθως περιλαμβάνουν πολλαπλάσια του $1.000.000. Περίπου 80% της αγοράς περιλαμβάνει διιατραπεζικές συναλλαγές.

Παραδείγματα Καταθέσεις σε ευρώ σε τράπεζες του Λονδίνου. Καταθέσεις στερλίνων σε τράπεζες της Γαλλίας. Ο όρος χρησιμοποιείται για καταθέσεις σε ξένο νόμισμα σε τράπεζες που λειτουργούν εντός αλλά και εκτός Ευρώπης π.χ. Καναδά, Ιαπωνία κλπ.

Ιστορική αναδρομή Η αγορά ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 με την δημιουργία της αγοράς ευρωδολαρίων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 άρχισε να αναπτύσσεται η αγορά ευρωμάρκων, ευρωστερλίνων και ευρωγιέν. Ωστόσο παρά την ανάπτυξη και άλλων ευρωνομισμάτων τα ¾ περίπου των συναλλαγών σε ευρωνομίσματα αναφέρονται σε ευρωδολάρια.

Λόγοι ανάπτυξης αγοράς ευρωδολαρίων Η επιθυμία της τέως Σοβιετικής Ένωσης στα τέλη της δεκαετίας του 1950 να διακρατεί δολάρια εκτός ΗΠΑ με τον φόβο της δήμευσης τους από τις ΗΠΑ σε περίοδο κρίσης. Η κρίση της στερλίνας το 1957 είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της ως μέσο διεθνών πληρωμών. Στα τέλη του 1950 το δολάριο ήταν το ισχυρότερο νόμισμα και οι συναλλασσόμενοι διακρατούσαν τα διαθέσιμά τους σε δολάρια.

Λόγοι ανάπτυξης αγοράς ευρωδολαρίων Ο σημαντικότερος παράγοντας ήταν τα υψηλότερα επιτόκια καταθέσεων και τα χαμηλότερα επιτόκια χορηγήσεων σε σχέση με αυτά στην αγορά χρήματος των ΗΠΑ. Οι ευρωτράπεζες δεν υποχρεούνται να διατηρούν υποχρεωτικές καταθέσεις, άτοκα στην Κεντρική Τράπεζα. Τέλος, η μεγάλη αύξηση των εσόδων των χωρών εξαγωγής πετρελαίου λόγω της σημαντικής ανατίμησης του πετρελαίου την δεκαετία του 1970.

Διάρθρωση αγοράς ευρωδολαρίων Η αγορά ευρωδολαρίων είναι κυρίως μια ενδοτραπεζική αγορά με βασική λειτουργία την μεταφορά χρηματικών κεφαλαίων από τους τελικούς δανειστές στους τελικά δανειζόμενους. Συμμετέχουν κυρίως υποκαταστήματα μεγάλων εθνικών τραπεζών.

Διάρθρωση αγοράς ευρωδολαρίων Το ευρωτραπεζικό σύστημα συγκεντρώνει προθεσμιακές καταθέσεις με χρονική διάρκεια που κυμαίνεται από μια εβδομάδα έως τρια έτη. Ο μεγάλος όγκος ευρωκαταθέσεων και των ευρωδανείων είναι χρονικής διάρκειας μικρότερης του έτους. Η αγορά ευρωδολαρίων έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της εσωτερικής αγοράς χρήματος τόσο στη προσέλκυση καταθέσεων όσο και στη χορήγηση δανείων.

Διάρθρωση αγοράς ευρωδολαρίων Το πλεονέκτημα οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι το ευρωτραπεζικό σύστημα δεν υπόκειται στους περιορισμούς και στις ρυθμίσεις που επιβάλλονται στο εθνικό τραπεζικό σύστημα. Τέτοιες ρυθμίσεις είναι οι υποχρεωτικές καταθέσεις στην κεντρική τράπεζα, τον καθορισμό ανώτατων ορίων στα επιτόκια και στην θέσπιση κανόνων για την κατανομή των πιστώσεων.

Παράδειγμα Έστω ότι οι εσωτερικές τράπεζες υπόκεινται στην υποχρέωση να καταθέτουν άτοκα ποσοστό 10% των καταθέσεων στην κεντρική τράπεζα. Εάν γίνει μια κατάθεση 100 δολαρίων σε μια τράπεζα των ΗΠΑ τότε η τράπεζα θα πρέπει να καταθέσει υποχρεωτικά τα 10 δολάρια στη κεντρική τράπεζα και θα δανείσει το υπόλοιπο ποσό.

Παράδειγμα Υποθέτουμε ότι το λειτουργικό κόστος της τράπεζας ανέρχεται σε 1% των καταθέσεων και το επιτόκιο χορηγήσεων είναι 10%. Τότε η συγκεκριμένη τράπεζα θα μπορεί να προσφέρει ένα επιτόκιο καταθέσεων γύρω στο 8%. Αυτό σημαίνει ότι οι δαπάνες της τράπεζας για τόκους καταθέσεων ανέρχονται σε 0,08x100=8 δολάρια ενώ τα έσοδά της από χορηγήσεις δανείων ύψους 90 δολ. σε 0,10x90=9 δολ. Η διαφορά μεταξύ εσόδων και δαπανών για τόκους καλύπτει το λειτουργικό κόστος της τράπεζας.

Παράδειγμα Έστω τώρα μια ευρωτράπεζα η οποία δεν υποχρεούται να διατηρεί άτοκες καταθέσεις στη κεντρική τράπεζα. Μπορεί συνεπώς να δανείσει ολόκληρο το ποσό της κατάθεσης και έχει την δυνατότητα να προσφέρει υψηλότερο επιτόκιο καταθέσεων σε σχέση με την αμερικάνικη τράπεζα (8%). Αν η ευρωτράπεζα καθορίσει επιτόκιο καταθέσεων 9% οι δαπάνες της για τόκους καταθέσεων θα είναι 0,09x100=9 δολάρια.

Παράδειγμα Από την άλλη πλευρά τα έσοδα της ευρωτράπεζας από χορηγήσεις δανείων ύψους 100 δολαρίων με επιτόκιο χορηγήσεων 10% θα είναι 0,10x100=10 δολάρια. Η διαφορά μεταξύ εσόδων και δαπανών για τόκους καταθέσεων θα καλύψει τις λειτουργικές δαπάνες της τράπεζας.

Διάρθρωση αγοράς ευρωδολαρίων Τα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων στην αγορά ευρωδολαρίων καθορίζονται με βάση το διατραπεζικό επιτόκιο LIBOR (London InterBank Offered Rate). Κατά την πρώτη περίοδο λειτουργίας της αγοράς ευρωδολαρίων τα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων παρέμεναν σταθερά κατά την διάρκεια των καταθέσεων και δανείων. Αργότερα τα επιτόκια αυτά συνδέθηκαν με το διατραπεζικό επιτόκιο.