Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ Αθήνα, 22.6.2018 Κλινική Έρευνα και Ανάπτυξη Ο ρόλος των Ακαδημαϊκών και Ερευνητικών Φορέων. Δρ. Σ. Κολυβά Τμήμα Ανάπτυξης Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ Αθήνα, 22.6.2018

Προτεραιότητες της Βιοϊατρικής Έρευνας στην Ελλάδα την περίοδο 2014-2020. Κριτήρια 1) η κρίσιμη μάζα φορέων Ερευν. Κέντρων, ΑΕΙ/ΤΕΙ & ιδιωτικού τομέα και η διασύνδεση τους με τη διεθνή ερευνητική κοινότητα σε συνδυασμό με τις διαπιστωμένες ικανότητες των φορέων για υψηλή ποιότητα ανταγωνιστικής έρευνας αιχμής & ανάπτυξης καινοτομίας σε διεθνές επίπεδο, 2) η συνάφεια με τις ευρωπαϊκές ερευνητικές προτεραιότητες (Η2020), 3) η διαθεματικότητα των προτάσεων, 4) Η σύνδεση με την ανάπτυξη & τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών επιχειρήσεων, 5) Η οικονομία μεγέθους και 6) εθνικές υποδομές, η αποδεδειγμένη ικανότητα συντήρησης & λειτουργίας τους μετά την φάση χρηματοδότησης.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οι επιδόσεις των ελληνικών ερευνητικών ομάδων σε θέματα βασικής και μεταφραστικής βιοϊατρικής έρευνας κυρίως, παρά την ελλιπή χρηματοδότηση από εθνικές πηγές, χαρακτηρίζονται από μακρά παράδοση επιτυχιών όπως διαπιστώνεται από δημοσιεύσεις σε έγκριτα μεγάλης εμβέλειας διεθνή επιστημονικά περιοδικά, συνεργασίες με ισχυρές ευρωπαϊκές και αμερικανικές ομάδες, συμμετοχή σε ερευνητικά δίκτυα και χρηματοδοτήσεις μέσω της ΕΕ Σχετικά με τις προτεινόμενες θεματικές περιοχές, η ιεράρχηση των νοσημάτων με βάση τη συχνότητα τους στον ελληνικό πληθυσμό είναι: 1) καρδιο-μεταβολικά νοσήματα, 2) καρκίνος, 3) νευρολογικάψυχιατρικά, 4) λοιμώδη νοσήματα , 5) νοσήματα ανοσολογικής αρχής και 6) ορφανάσπάνια. Επίσης, σημειώνουμε ότι οι ερευνητικές ομάδες που ασχολούνται με διάφορες προσεγγίσεις στην έρευνα για τον καρκίνο είναι οι πολυπληθέστερες, ενώ αξιόλογη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση/υψηλού επιπέδου δημοσιεύσεις έχουν επιτύχει ομάδες που εστιάζονται σε μολυσματικά νοσήματα, στη δημόσια υγεία, σε νοσήματα με υψηλή συχνότητα στον πληθυσμό (μεταβολικά κ.α.) και στη μελέτη του νευρικού συστήματος.

Προτεραιότητες της θεματικής Societal Challenge 1:Health, Demographic Change and Wellbeing, Horizon 2020

Societal Challenge 1: Health, Demographic Change and Wellbeing

SC1: Health, Demographic Change and Well Being. Horizon 2020

SC1: Health, Demographic Change and Well Being. Horizon 2020

Ιατρική Ακριβείας Σύμφωνα με την Πρωτοβουλία για την Αρχική Ακριβείας (2015, Πρόεδρος Ομπάμα) Ιατρική Ακριβείας είναι μια «αναδυόμενη προσέγγιση για την θεραπεία νόσων και την πρόληψη τους που λαμβάνει υπόψη της την ατομική ποικιλότητα των γονιδίων, το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής του κάθε ατόμου» Οι γιατροί φυσικά προσάρμοζαν τις συστάσεις τους σε μεμονωμένους παράγοντες όπως η ηλικία και το φύλο, οι προτιμήσεις των ασθενών, τα επίπεδα κινητικότητας, οι προϋπάρχουσες καταστάσεις για πολλά, πολλά χρόνια. Η διαφορά ανάμεσα σε μια παραδοσιακή έξυπνη εκτίμηση μιας περίπλοκης κατάστασης και της πραγματικής « ιατρικής ακριβείας» είναι ο βαθμός που βασίζεται ο γιατρός στα δεδομένα - ειδικά τα γονιδιωματικά δεδομένα- για να λάβει αποφάσεις σχετικά με συγκεκριμένες θεραπευτικές οδούς που μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο αποτελεσματικές για τον συγκεκριμένο ασθενή. .

Ιατρική Ακριβείας Τα γονιδιωματικά δεδομένα είναι μια σχετικά νέα προσθήκη στην εργαλειοθήκη του γιατρού και οι ερευνητές μόλις άρχισαν να «ξύνουν» την επιφάνεια όσων ανακαλύπτουν που πιθανώς να είναι επαναστικές ανακαλύψεις για τον ανθρώπινο γενετικό κώδικα Οι γενετικές δοκιμές γίνονται ταχύτερες και φθηνότερες, προσφέροντας στους ερευνητές την ευκαιρία να συλλέξουν μεγαλύτερους όγκους δεδομένων από πιο ποικίλες ομάδες ασθενών. Συνδυάζοντας αυτά τα δεδομένα με κλινικές, φαρμακευτικές και κοινωνικοοικονομικές πληροφορίες και στη συνέχεια αναλύοντας αυτά τα ολοκληρωμένα σύνολα δεδομένων, οι ερευνητές και οι πάροχοι μπορούν να παρατηρήσουν μοντέλα στην αποτελεσματικότητα συγκεκριμένων θεραπειών και να προσδιορίσουν τις γενετικές παραλλαγές που μπορεί να συσχετιστούν με την επιτυχία ή την αποτυχία αυτών. Οι κλινικές δοκιμές μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για να τον έλεγχο και την επιβεβαίωση ή όχι αυτών των υποθέσεων. Αν τα αποτελέσματα πληρούν αυστηρά επιστημονικά πρότυπα, ενδέχεται να υποστηρίξουν μελλοντικές βέλτιστες πρακτικές ή κλινικές κατευθυντήριες γραμμές για τη θεραπεία ειδικών καταστάσεων και να ενσωματωθούν σε συστήματα υποστήριξης προηγμένων κλινικών αποφάσεων

Θέματα Δεοντολογίας H πρόοδος στις τεχνολογίες των –omics έχουν αυξήσει τις γνώσεις μας για το γενετικό υπόβαθρο των ασθενειών, ιδίως του καρκίνου, και έχουν ενισχύσει πολύ την έρευνα και τη θεραπεία ακριβείας, αλλά παράλληλα δημιουργούν δεοντολογικές προκλήσεις για τους ερευνητές. Οι δεοντολογικές προκλήσεις είναι ιδιαίτερα πιεστικές στο πλαίσιο της γονιδιωματικής λόγω της μεγάλης ποσότητας ευαίσθητων δεδομένων που δημιουργούνται, του πιθανολογικού χαρακτήρα και της συχνής αβέβαιης σημασίας της γενετικής πληροφορίας και των πιθανών επιπτώσεων στους συγγενείς. Με την πάροδο του χρόνου, οι παραδοσιακές αρχές δεοντολογικής έρευνας με στόχο την προστασία των μεμονωμένων συμμετεχόντων έχουν συμπληρωθεί με κοινωνικές υποχρεώσεις επικεντρωμένες στα συμφέροντα της κοινωνίας γενικότερα. Αυτά τα νέα καθήκοντα συνοδεύονται εν μέρει από τα παραδοσιακά καθήκοντα, αλλά μπορούν επίσης να είναι εντάσεις. .

Βιοτράπεζες Από πολλές απόψεις, η γονιδιωματική έρευνα είναι πιο χρήσιμη όταν διεξάγεται σε κλίμακα. Προκειμένου να προσδιοριστούν τα πρότυπα στους πληθυσμούς με αξιόπιστο και επαναλαμβανόμενο τρόπο, οι ερευνητές πρέπει να έχουν πρόσβαση σε μεγάλους όγκους δεδομένων ασθενών. Επιπλέον, οι ερευνητές που διερευνούν σπάνιες γενετικές καταστάσεις ή αυτοί που στοχεύουν θεραπείες σε πολύ συγκεκριμένους πληθυσμούς θα είναι σε θέση να βρουν τους κατάλληλους υποψήφιους για κλινικές δοκιμές μόνο εάν έχουν όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα για να επιλέξουν. Οι βιοτράπεζες, πολλαπλασιάστηκαν τα τελευταία χρόνια, καθώς τα συστήματα παροχής υπηρεσιών υγείας και οι κυβερνητικοί οργανισμοί αναγνωρίζουν την ανάγκη να έχουν όσο περισσότερα δεδομένα είναι διαθέσιμα για έρευνα. Η περίπτωση του BBMRI-ERIC και του BBMRI-Gr

Βιοτράπεζες “I don’t want to be Henrietta Lacks”: diverse patient perspectives on donating biospecimens for precision medicine research

Ευχαριστώ για την προσοχή σας Σίσσυ Κολυβά s.kolyva@pasteur.gr