Εισαγωγή στη Συγκριτική Πολιτική Εισαγωγή στη Συγκριτική Πολιτική Τα Ημιπροεδρικά Συστήματα: Η Περίπτωση της Γαλλίας Διδάσκων: Μάνος Τσατσάνης

Τα ημιπροεδρικά συστήματα Συνδυάζουν στοιχεία του προεδρικού και του κοινοβουλευτικού συστήματος Χαρακτηρίζονται από δικέφαλη εκτελεστική εξουσία (dual executive) Συνύπαρξη άμεσα εκλεγμένου προέδρου με πολιτικές εξουσίες με πρωθυπουργό που ηγείται του υπουργικού συμβουλίου και λογοδοτεί στο κοινοβούλιο Μετά την εμφάνισή του συστήματος στη Γαλλία το 1958, έχει υιοθετηθεί σε αρκετές νέες δημοκρατίες της Ανατολικής Ευρώπης και κράτη της γαλλόφωνης Αφρικής Δεν είναι πάντα ξεκάθαρη η κατάταξη πολιτικών συστημάτων στην ενδιάμεση αυτή κατηγορία (π.χ. Πορτογαλία, Αυστρία, Ιρλανδία, Ισλανδία)

και το υπουργικό συμβούλιο Ημιπροεδρικό Σύστημα Οι ψηφοφόροι εκλέγουν ο οποίος μπορεί να διαλύσει Το κοινοβούλιο Τον Πρόεδρο υπόλογοι στο ο οποίος διορίζει μπορεί να ρίξει Τον Πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιο

Τα ημιπροεδρικά συστήματα: Συνήθη χαρακτηριστικά Ο πρωθυπουργός διορίζεται από τον πρόεδρο (λαμβάνοντας υπόψη την κατανομή δυνάμεων στο κοινοβούλιο) Ο πρωθυπουργός ασχολείται κυρίως με την καθημερινή λειτουργία της κυβέρνησης και τα θέματα εσωτερικής πολιτικής Ο πρόεδρος έχει περισσότερο εποπτικό ρόλο και ασχολείται κυρίως με θέματα εξωτερικής πολιτικής, ενώ συνήθως έχει δικαίωμα άσκησης νομοθετικού βέτο Ο πρόεδρος έχει συνήθως τη δυνατότητα να αναλαμβάνει έκτατες εξουσίες ενώ διατηρεί τη δυνατότητα διάλυσης του κοινοβουλίου

Ημιπροεδρικό σύστημα: Ορισμοί Ο όρος «ημιπροεδρικό σύστημα» πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1970 από τον Maurice Duverger, ο οποίος αργότερα (1980) έδωσε τον εξής ορισμό: «Ένα πολιτικό σύστημα θεωρείται ημιπροεδρικό εάν το πολίτευμα συνδυάζει τρία στοιχεία: ο πρόεδρος της δημοκρατίας εκλέγεται με καθολική ψήφο από το λαό, διαθέτει εκτεταμένες εξουσίες, έχει όμως απέναντί του τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς του, που διαθέτουν εκτελεστικές και κυβερνητικές εξουσίες, και οι οποίοι παραμένουν στη θέση τους όσο έχουν την εμπιστοσύνη του κοινοβουλίου» Η ασάφεια του δεύτερου κριτηρίου έχει οδηγήσει άλλους πολιτικούς επιστήμονες να κατατάσσουν όλα τα συστήματα που πληρούν το πρώτο και το τρίτο κριτήριο στα ημιπροεδρικά (βλ. Robert Elgie 1999), με αποτέλεσμα χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ισλανδία ή η Αυστρία να θεωρούνται ημιπροεδρικές

Τύποι ημιπροεδρικών συστημάτων Shugart & Carey (1992): Κυριαρχία πρωθυπουργού (premier-presidential): Ο πρωθυπουργός και το υπουργικό συμβούλιο αποκλειστικά υπόλογοι στο κοινοβούλιο Κυριαρχία προέδρου (president-presidential): Διττή λογοδοσία -- τόσο το κοινοβούλιο όσο και ο πρόεδρος έχουν λόγο στη σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου Αυτή η τυπολογία έχει δεχθεί κριτική (βλ. Sartori 1994, Siaroff 2003) καθώς δεν εστιάζει στις ουσιαστικές πολιτικές εξουσίες του προέδρου αλλά αποκλειστικά στο συνταγματικό πλαίσιο (π.χ. η Γαλλία κατατάσσεται στα premier-presidential παρά τις εκτεταμένες εξουσίες του προέδρου στην πράξη, ενώ η Ισλανδία στα president-presidential λόγω του συνταγματικού πλαίσιου)

Δ΄ Γαλλική Δημοκρατία (1946-1958) Η δημιουργία του ημιπροεδρικού συστήματος στη Γαλλία μπορεί να αποδοθεί στην πολιτική κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος στην Αλγερία και τις δυσλειτουργίες του κοινοβουλευτισμού της 4ης Δημοκρατίας Το κομματικό σύστημα αποτελούσε χαρακτηριστικό παράδειγμα πολωμένου πολυκομματισμού (G. Sartori): Παρουσία ισχυρών αντισυστημικών κομμάτων της Αριστεράς (Κομμουνιστές) και της Δεξιάς (Γκωλλικοί μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ‘50, Poujadists μετά) Οι συμμαχίες μεταξύ των υπόλοιπων δυνάμεων (Σοσιαλιστές, Ριζοσπάστες, Χριστιανοδημοκράτες, Συντηρητικοί) ήταν δύσκολες λόγω της έντονης ιδεολογικής αντιπαράθεσης γύρω από τις κλασικές διαιρετικές τομές εργασία-κεφάλαιο και κράτος-εκκλησία καθώς και τα νέα ζητήματα της αποαποικιοποίησης και της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης Τα χαμηλά επίπεδα κομματικής πειθαρχίας, ιδίως της δεξιάς και του κέντρου, δημιουργούσαν επιπλέον δυσκολίες σχηματισμού κυβερνητικών πλειοψηφιών Οι εκλογές είχαν σχετικά μικρό αντίκτυπο στη σύνθεση κυβερνήσεων Η κυβερνητική αστάθεια ήταν πολύ μεγάλη (μ.ο. ζωής κυβερνήσεων: περίπου 6 μήνες)

Το Σύνταγμα του 1958 Το Σύνταγμα του 1958 ήταν προϊόν διαφορετικών επιδιώξεων των συντακτών του (Debré, De Gaulle, μελών του κοινοβουλίου) - έγκριση σε δημοψήφισμα (82,6%) Michel Debré: επιδίωκε ενίσχυση του πρωθυπουργού και της εκτελεστικής εξουσίας στα πλαίσια του μοντέλου του Westminster (π.χ. νομοθετική πρωτοβουλία, περιορισμός τροπολογιών, κλπ.) Charles De Gaulle: επιδίωκε ενίσχυση του ρόλου του προέδρου (έκτακτες εξουσίες, δημοψηφίσματα, διάλυση κοινοβουλίου, εκλογή από διευρυμένο εκλεκτορικό σώμα) Μέλη του κοινοβουλίου: επιδίωξη διαφύλαξης του ρόλου τους Το αποτέλεσμα ήταν ένα συγκεχυμένο θεσμικό πλαίσιο που ενίσχυε το ρόλο του προέδρου, ωστόσο όχι στο βαθμό που το έκανε ο ίδιος ο De Gaulle στην πράξη αργότερα

Η εκτελεστική εξουσία: Οι εξουσίες του προέδρου Η εκτελεστική εξουσία: Οι εξουσίες του προέδρου O πρόεδρος είναι ο αρχηγός του κράτους και επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων Είναι αρμόδιος για την εξωτερική πολιτική Διορίζει τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς Προεδρεύει του υπουργικού συμβουλίου Μπορεί να διαλύσει το κοινοβούλιο Μπορεί να παραπέμψει ψηφισμένους νόμους πίσω στο κοινοβούλιο (μία φορά) και στο Συνταγματικό Συμβούλιο Μπορεί να υποβάλλει σε δημοψήφισμα νόμους που σχετίζονται με την οργάνωση του κράτους ή με διεθνείς συνθήκες – μετά από διαβούλευση με το κοινοβούλιο και τον πρωθυπουργό Η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης (άρθρο 16) παρέχει εξαιρετικές δικαιοδοσίες στον πρόεδρο (De Gaulle το 1961)

Η εκτελεστική εξουσία: Οι εξουσίες του πρωθυπουργού Η εκτελεστική εξουσία: Οι εξουσίες του πρωθυπουργού Ο πρωθυπουργός είναι αρχηγός της κυβέρνησης O πρωθυπουργός επιλέγεται από τον πρόεδρο και δεν μπορεί να είναι μέλος του κοινοβουλίου (όπως και οι υπουργοί) Ο πρωθυπουργός προτείνει τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου στον πρόεδρο Ο πρωθυπουργός είναι αρχηγός της κυβέρνησης και συντονίζει το κυβερνητικό έργο Θεωρείται αρμόδιος για τους τομείς εσωτερικής πολιτικής Ο πρωθυπουργός μαζί με το υπουργικό συμβούλιο μοιράζεται τη νομοθετική πρωτοβουλία με τα 2 σώματα του κοινοβουλίου Απομακρύνεται αν χάσει την εμπιστοσύνη της Εθνοσυνέλευσης

Η εκτελεστική εξουσία: Η σημασία της συγκατοίκησης Η εκτελεστική εξουσία: Η σημασία της συγκατοίκησης Στην πράξη οι εξουσίες του προέδρου και του πρωθυπουργού επηρεάζονται από την ισορροπία δυνάμεων στην Εθνοσυνέλευση Συγκατοίκηση (cohabitation): O πρόεδρος και ο πρωθυπουργός έχουν διαφορετική κομματική προέλευση Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι εξουσίες του προέδρου περιορίζονται σημαντικά Όταν πρόεδρος και πρωθυπουργός προέρχονται από το ίδιο πολιτικό κόμμα, ο πρόεδρος γίνεται de facto αρχηγός της κυβέρνησης, σε περίπτωση συγκατοίκησης γίνεται de facto αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Τα πρόσωπα παίζουν σημαντικό ρόλο

Συγκατοίκηση κατά την Ε’ Γαλλική Δημοκρατία Συγκατοίκηση κατά την Ε’ Γαλλική Δημοκρατία Περίοδος Πρόεδρος Κόμμα Πρωθυπουργός 1986-1988 François Mitterand Σοσιαλιστικό Jacques Chirac Γκωλικό (RPR) 1993-1995 Edouard Balladur 1997-2002 Γκωλικό (RPR) Lionel Jospin

Η νομοθετική εξουσία Δύο νομοθετικά σώματα: Κάτω βουλή: H Εθνοσυνέλευση (Assemblée Nationale) είναι το κύριο νομοθετικό σώμα Άνω βουλή: Η Γερουσία (Sénat) εκπροσωπεί κυρίως τοπικά συμφέροντα Σχετικά αδύναμος δικαμεραλισμός

Η κάτω βουλή: Εθνοσυνέλευση 577 βουλευτές, εκλέγονται κάθε 5 έτη Η Εθνοσυνέλευση στην 5η Δημοκρατία είναι σαφώς αποδυναμωμένη σε σχέση με την 3η και την 4η Δημοκρατία (αναβαθμίζεται ο ρόλος της σε περιόδους συγκατοίκησης) Αν και η Εθνοσυνέλευση τυπικά μοιράζεται τη νομοθετική πρωτοβουλία (με την κυβέρνηση και τη Γερουσία), στην πράξη κυρίως ψηφίζει τα νομοσχέδια της κυβέρνησης Νoμοσχέδια με επίπτωση στον προϋπολογισμό: domaine reservé της κυβέρνησης Δεν μπορεί να περάσουν τροπολογίες χωρίς τη συγκατάθεση της κυβέρνησης Ψηφίζει συνολικά υπέρ ή κατά νομοσχεδίων σε οικονομικά νομοσχέδια Περιορισμένος ρόλος των επιτροπών

Η άνω βουλή: Γερουσία 348 γερουσιαστές (από το 2011), εκλέγονται από εκλεκτορικό σώμα για 6 έτη Το 1/3 ανανεώνεται κάθε 3 έτη Το εκλεκτορικό σώμα συγκροτείται από περίπου 150,000 εκλέκτορες (μέλη συμβουλίων σε επίπεδο δήμων, περιφερειών, διαμερισμάτων, μέλη της Εθνοσυνέλευσης)—μικτό εκλογικό σύστημα Η υπεραντιπροσώπευση της επαρχίας οδηγεί σε πιο δεξιές/συντηρητικές συνθέσεις Η Γερουσία εξετάζει όλα τα νομοσχέδια που κατατίθενται στην Εθνοσυνέλευση Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ των 2 βουλών, μετά από περίοδο διαπραγματεύσεων (navette) συγκροτείται διαμεσολαβητική επιτροπή από μέλη και των 2 Αν δεν επιλυθεί η διαφωνία, η κυβέρνηση μπορεί να απαιτήσει από την Εθνοσυνέλευση τελεσίδικη απόφαση

Διοικητικό Σύστημα Η Γαλλία έχει παραδοσιακά ισχυρό συγκεντρωτικό διοικητικό σύστημα Η γραφειοκρατία στη Γαλλία από τις πιο ισχυρές στον δυτικό κόσμο Ενιαίο κράτος Μερική αποκέντρωση το 1982 (άμεσες εκλογές για τοπικά και περιφερειακά συμβούλια) Σημαντικές αρμοδιότητες σταδιακά περνούν στα χέρια περιφερειακών και τοπικών θεσμών

Εκλογές και Κομματικό Σύστημα στην Ε’ Δημοκρατία

Εκλογικό Σύστημα Προεδρικές εκλογές (κάθε 5 έτη από το 2002): Πλειοψηφικό σύστημα επαναληπτικής ψηφοφορίας Αν κανείς υποψήφιος δεν πιάσει απόλυτη πλειοψηφία (50% + 1) διενεργείται δεύτερος γύρος μεταξύ των 2 πρώτων υποψηφίων Ποτέ δεν εξελέγη πρόεδρος από τον πρώτο γύρο Βουλευτικές εκλογές (για την Εθνοσυνέλευση, το αργότερο κάθε 5 έτη): Πλειοψηφικό σύστημα επαναληπτικής ψηφοφορίας σε μονοεδρικές περιφέρειες Αν κανείς υποψήφιος δεν πιάσει απόλυτη πλειοψηφία (50% + 1) διενεργείται δεύτερος γύρος μεταξύ των υποψηφίων που έπιασαν το όριο του 12,5% των εγγεγραμμένων

Το Κομματικό Σύστημα της Ε’ Δημοκρατίας Το Κομματικό Σύστημα της Ε’ Δημοκρατίας Το Σύνταγμα του 1958 έθεσε τέλος στο κομματικό σύστημα της Δ΄ Δημοκρατίας Οι προεδρικές εκλογές και το νέο εκλογικό σύστημα σημαντικός θεσμικός παράγοντας αλλαγής του κομματικού συστήματος Ο πολωμένος πολυκομματισμός έδωσε σταδιακά τη θέση του σε ένα σύστημα διπολικού πολυκομματισμού Στοιχεία διπολισμού: Σταθερές κυβερνήσεις συνασπισμού, εξάντληση θητειών Η εναλλαγή στην εξουσία γίνεται (τουλάχιστον μέχρι το 2017) μεταξύ κομμάτων της δεξιάς και της αριστεράς Οι πολιτικοί αλλάζουν πλευρές, τα κόμματα όχι Απουσία «μεγάλων συνασπισμών» Στοιχεία πολυκομματισμού: Απουσία μονοκομματικών κυβερνήσεων Γύρω στα 5-6 «σημαντικά» κόμματα (πάνω από 5% ψήφων) Εμφάνιση νέων κομμάτων (Πράσινοι, FN) Διασπάσεις και οργανωτική ασυνέχεια Αποδυνάμωση κυβερνητικών κομμάτων

Τα κόμματα Αν και η παραταξιακή ταύτιση (Αριστερά-Δεξιά) των Γάλλων είναι ιστορικά σταθερή και σημαντική, τα πράγματα είναι διαφορετικά για την κομματική ταύτιση Οργανωτική ασυνέχεια: Μόνο το Κομμουνιστικό κόμμα έχει αδιάκοπη παρουσία μεταπολεμικά, τα υπόλοιπα κόμματα είναι νέα, ή έχουν επανιδρυθεί (π.χ. Σοσιαλιστές), είτε έχουν προκύψει από διασπάσεις ή/και ενώσεις Η μελέτη κομματικών οργανώσεων εξαιρετικά περίπλοκη στη Γαλλία Σημαντικοί κομματικοί σχηματισμοί: Αριστερά: Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές, Πράσινοι, άκρα αριστερά Δεξιά: Γκωλικοί, Μη γκωλικοί κεντροδεξιοί, FN

Το Κομμουνιστικό Κόμμα (PCF) Όπως και τα περισσότερα Κομμουνιστικά κόμματα στην Ευρώπη, προέκυψε από τη διάσπαση των Σοσιαλιστών μετά τη δημιουργία της Γ΄ Διεθνούς To PCF υπήρξε το μεγαλύτερο κόμμα της Δ’ Δημοκρατίας (περίπου ¼ ψήφων) Ήταν επίσης το μόνο γαλλικό κόμμα που είχε μία μεγάλη βάση μελών- Κλασικό κόμμα μαζών (έφτασε τις 800.000 μεταπολεμικά) Η αλλαγή γενεών, η συρρίκνωση της εργατικής τάξης και η πτώση του κομμουνισμού στην Α. Ευρώπη οδήγησε το κόμμα σε εκλογική και οργανωτική παρακμή, ιδιαίτερα από τη δεκαετία του ‘80 και μετά Από το 2009 έχει συνασπιστεί με το Αριστερό Κόμμα (Parti de Gauche, PG) του πρώην Σοσιαλιστή Jean-Luc Mélenchon για τη δημιουργία του Αριστερού Μετώπου (Front de Gauche, FG)

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) επανιδρύθηκε το 1969, αντικαθιστώντας το ιστορικό SFIO (Γαλλικό Τμήμα Εργατικής Διεθνούς) Το SFIO δημιουργήθηκε το 1905 και συμμετείχε σε αριστερές κυβερνήσεις της Γ’ Δημοκρατίας της δεκαετία του ‘20 και του ‘30 (Cartel des Gauches, Front Populaire) Η κρίση της Δ’ Δημοκρατίας οδήγησε σε παρακμή το SFIO, που συνεχίστηκε κατά τα πρώτα χρόνια της Ε΄ Δημοκρατίας Η εκλογή του François Mitterand to 1971 στην ηγεσία του νέου PS επανάφερε τη στρατηγική συνεργασίας με το PCF (Ένωση της Αριστεράς) που έφερε τελικά την Αριστερά στην εξουσία το 1981 Σταδιακά το PS αντικατέστησε το PCF ως το μεγαλύτερο κόμμα της Αριστεράς

Οι Πράσινοι Μικρές περιβαλλοντικές ομάδες και υποψήφιοι κατέβαιναν σε εκλογές από τη δεκαετία του ‘ 70 Το 1984 ενώθηκαν για τη δημιουργία των Πρασίνων (Les Verts) Τα πρώτα χρόνια οι Πράσινοι αρνιόντουσαν την κατάταξη με όρους αριστεράς-δεξιάς και τις συνεργασίες (“ni droite, ni gauche”) Στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 απέκτησαν πιο ξεκάθαρα αριστερό ιδεολογικό προφίλ και μπήκαν στην κυβέρνηση Jospin με τους Σοσιαλιστές και τους Κομμουνιστές (και το 2012 στην κυβέρνηση του Jean-Marc Ayrault) Από το 2010, μετά από άνοιγμα των ψηφοδελτίων για τις Ευρωεκλογές του 2009, προέκυψαν νέες συνεργασίας και το κόμμα μετονομάστηκε σε Europe Écologie-Les Verts Τα ποσοστά τους σε εκλογές δεύτερης τάξης (κυρίως Ευρωεκλογές) είναι αρκετά υψηλότερα σε σχέση με προεδρικές και βουλευτικές εκλογές

Τα Γκωλικά κόμματα Αν και ο Ντε Γκωλ και τα γκωλικά κόμματα είχαν τη στήριξη συντηρητικών ψηφοφόρων, η σχέση του Ντε Γκωλ με τη παραδοσιακή δεξιά ήταν πάντα προβληματική Ιστορική εξέλιξη γκωλικού και νέο-γκωλικού χώρου: RPF (1947-53), UNR (1958-67), UDV (1967-68), UDR (1968-76), RPR (1976-2002), UMP (2002-2015), Les Republicaines (2015- ) Αν και τα γκωλικά κόμματα χρειαζόντουσαν πάντα την υποστήριξη άλλων κομμάτων του κεντροδεξιού χώρου για να κυβερνήσουν (με εξαίρεση τη περίοδο 1968-73), ήταν κατά κανόνα κυρίαρχα (από 1/4 μέχρι και 2/5 των ψήφων στις βουλευτικές εκλογές) Στη δεκαετία του ‘70 μετά το θάνατο του Ντε Γκωλ και του G. Pompidou (και την εκλογή του Giscard d’Estaing στην προεδρία), η ηγεμονία του γκωλισμού υποχώρησε Ο χώρος αναμορφώθηκε από τον Jacques Chirac (RPR) με στροφή προς τον οικονομικό φιλελευθερισμό και το 1995 ξανακέρδισε γκωλικός υποψήφιος την προεδρία

Μη γκωλική κεντροδεξιά Κληρονομιά του κατακερματισμένου χώρου του κέντρου και της δεξιάς της Δ΄ Δημοκρατίας [(Xριστιανοδημοκράτες (MRP), Ριζοσπαστικό κόμμα (PR), Συντηρητικοί] Η πιο σημαντική προσωπικότητα του χώρου ήταν ο Valery Giscard d’Estaing που εκλέχθηκε πρόεδρος το 1974 Το 1978 o d’Estaing δημιούργησε την εκλογική συμμαχία Ένωση για τη Γαλλική Δημοκρατία (UDF) που διεκδίκησε τα πρωτεία στο δεξιό μπλοκ από το RPR Σύμφωνα με το σχήμα του René Rémond μπορούν να θεωρηθούν ως η μοντέρνα εκδοχή της «ορλεανικής δεξιάς» (δεξιός φιλελευθερισμός) H ’Ενωση για ένα Λαϊκό Κίνημα (UMP, 2002-2015) και Οι Ρεπουμπλικάνοι (2015- ) αποτελούν σε μεγάλο βαθμό την ένωση της (νέο)γκωλικής και μη γκωλικής δεξιάς Μετά τη διάλυση του UDF το 2007, η κεντρώα τάση του χώρου εκπροσωπείται από το Δημοκρατικό Κίνημα (MoDem)

Το Εθνικό Μέτωπο (FN) Ιδρύθηκε το 1972 από τον Jean-Marie Le Pen πρώην βουλευτή των Poujadists (UDTA) Κληρονομιά της μακράς παράδοσης της εθνικιστικής και αποικιακής ακροδεξιάς στη Γαλλία Χαμηλά ποσοστά τη δεκαετία του ’70 – εκλογική άνοδος από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 και μετά Ιδεολογία: αντισημιτισμός, νατιβισμός, αντιπαγκοσμιοποίηση, ευρωσκεπτικισμός Τα χαμηλά ποσοστά στις βουλευτικές εκλογές του 2007 οδήγησαν τον Le Pen απόφαση για παραίτηση Η Marine Le Pen ανέλαβε το 2011 μετριάζοντας την ακραία ρητορική του κόμματος με στόχο τον μετασχηματισμό του FN σε κόμμα εξουσίας Το κόμμα αναδείχθηκε πρώτο στις Ευρωεκλογές του 2014 με 25%

Προεδρικές εκλογές 23 Απριλίου & 7 Μαΐου 2017 Προεδρικές εκλογές 23 Απριλίου & 7 Μαΐου 2017

Προεδρικές εκλογές 2017: Μετακινήσεις από 1ο σε 2ο γύρο Προεδρικές εκλογές 2017: Μετακινήσεις από 1ο σε 2ο γύρο

Βουλευτικές εκλογές 11 & 18 Ιουνίου 2017 Βουλευτικές εκλογές 11 & 18 Ιουνίου 2017