«Υπηρεσίες Πληροφόρησης σε Ψηφιακό Περιβάλλον» «Συνεργασία Μελετητών των Ανθρωπιστικών Επιστημών Επικεντρωμένη σε Έγγραφα –Το Σύστημα COLLATE» « Document- Centered Collaboration for Scholars in the Humanities – The COLLATE System » Ingo Frommholz, Holger Brocks, Ulrich Thiel, Erich Neuhold, Luigi Iannone, Giovanni Semeraro, Margherita Berardi, and Michelangelo Ceci Εργασία στα πλαίσια του μαθήματος «Ηλεκτρονική Δημοσίευση» Διδάσκων Καπιδάκης Σαράντος Επιμέλεια Κουκουφίκη Ευαγγελία Κέρκυρα, Ιούνιος 2007 10/11/2018

Εισαγωγή Σε αντίθεση με τις Συλλογές Ηλεκτρονικών Εγγράφων που βρίσκουμε στις Σύγχρονες Ψηφιακές Βιβλιοθήκες, τα Συστήματα που εφαρμόζονται στον πολιτιστικό τομέα: Πρέπει να ικανοποιούν συγκεκριμένες απαιτήσεις όσον αφορά τη λήψη, τη διαχείριση και την πρόσβαση στα δεδομένα. Οι λύσεις για αυτές τις απαιτήσεις αναπτύχθηκαν και εφαρμόστηκαν στο Σύστημα COLLATE, με προηγμένες μεθόδους, τεχνικές ταξινόμησης εγγράφων και διαχείρισης περιεχομένου, υποστηρίζοντας τη συνεργασία μεταξύ των επαγγελματιών χρηστών του, που εργάζονται πάνω στο υλικό. 10/11/2018

Το Σύστημα COLLATE (1/3) Το πρόγραμμα COLLATE χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υλοποιήθηκε στο Ινστιτούτο Fraunhofer IPSI (Integrated Publication and Information Systems Institute) της Γερμανίας. Το COLLATE είναι ένα web-based σύστημα, το οποίο προσφέρει ένα άνετο περιβάλλον εργασίας σε ειδικούς και χρήστες για συνεργατικό υπομνηματισμό, ευρετηρίαση σε βάθος και ανάκτηση ψηφιοποιημένου αρχειακού υλικού. Η συνεργασία θεωρείται ως κοινωνική διαδικασία, όπου τα άτομα ή οι ομάδες συνεισφέρουν με το προσωπικό τους υλικό. 10/11/2018

Το Σύστημα COLLATE (2/3) Το σύστημα COLLATE εστιάζει στην τεκμηρίωση ιστορικών ταινιών, επεξεργαζόμενο σε ψηφιοποιημένες εκδόσεις εγγράφων (περίπου 20.000) σχετικών με ευρωπαϊκές ταινίες των δεκαετιών του ’20 και του ’30. Τα έγγραφα μπορεί να είναι λογοκριτικά έγγραφα, άρθρα εφημερίδων, αφίσες, διαφημιστικό υλικό, άδειες κυκλοφορίας και φωτογραφίες. Το υλικό αυτό προσφέρθηκε από τρία μεγάλα εθνικά κινηματογραφικά αρχεία της Γερμανίας, Αυστρίας και Τσεχίας. Μέλη αυτών των ινστιτούτων (αρχειονόμοι και ιστορικοί ταινιών) εργάστηκαν συνεργατικά για τον υπομνηματισμό του υλικού αυτού. 10/11/2018

Εικόνα 1: Παραδείγματα εγγράφων που υποβάλλονται σε επεξεργασία 10/11/2018

Το Σύστημα COLLATE (3/3) Η ανάλυση της συμπεριφοράς των χρηστών οδήγησε σε μια αναθεωρημένη αρχιτεκτονική του συστήματος COLLATE, η οποία βασίζεται στο μοντέλο αναφοράς για ένα Ανοιχτό Σύστημα Αρχειακής Πληροφόρησης (Open Archival Information System -OAIS) σύμφωνα με το οποίο: πρώτα ορίζονται σε γενικές γραμμές τα κίνητρα πίσω από την αρχιτεκτονική του συστήματος COLLATE, ενώ στη συνέχεια αποδεικνύεται η ανάγκη επέκτασης των Ανοιχτών Συστημάτων Αρχειακής Πληροφόρησης, ώστε αυτά να υποστηρίζουν διαδικασίες συνεργασίας. Πλαίσιο για την περιγραφή των διαδικασιών που εκτελούνται σε ένα ψηφιακό αρχείο με σκοπό τη μακροπρόθεσμη διατήρηση του υλικού. 10/11/2018

OAIS (Open Archival Information System) Το OAIS διακατέχεται από ένα περιβάλλον αλληλεπίδρασης παραγωγού – διαχειριστή – καταναλωτή (producer –management -consumer) : οι παραγωγοί είναι οι δρώντες που προσφέρουν το περιεχόμενο ή τις πληροφορίες που πρέπει να διατηρηθούν· οι διαχειριστές καθορίζουν τη γενική πολιτική του OAIS (και κατά συνέπεια δεν εκτελούν καθημερινές αρχειακές λειτουργίες)· οι καταναλωτές χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες που τους παρέχει το OAIS για να βρίσκουν τις πληροφορίες που τους ενδιαφέρουν. Καλύπτει οργανωτικές ανάγκες και εστιάζει περισσότερο στον τομέα εφαρμογής παρά στο πλαίσιο που ορίστηκε από τη δεύτερη Πρωτοβουλία Ανοιχτών Αρχείων (Open Archives Initiative2), η οποία θεσπίστηκε στον τομέα της ηλεκτρονικής εκτύπωσης αρχείων, ώστε να βελτιώσει την επικοινωνία μεταξύ των μελετητών. 10/11/2018

Λειτουργική Δομή του COLLATE Είναι ένα πολυσύνθετο πακέτο λογισμικού που ενσωματώνει μια μεγάλη ποικιλία λειτουργιών: διάφορες βάσεις δεδομένων διαφορετικά σχήματα παρουσίασης τεκμηρίων το XML ως ομοιόμορφη εσωτερική γλώσσα παρουσίασης για τα τεκμήρια καθώς και για την εφαρμογή του πρωτοκόλλου επικοινωνίας μεταξύ των ενοτήτων του συστήματος. 10/11/2018

Στόχος του COLLATE Είναι να σχεδιάσει και να εφαρμόσει μια συνεργασία βασισμένη στο www για: τα αρχεία τους ερευνητές τους τελικούς χρήστες, που χρησιμοποιούν το ψηφιοποιημένο ιστορικό-πολιτιστικό υλικό (δηλ. τα ιστορικά αρχεία) Τα εργαλεία και οι διεπαφές στο collate σχεδιάζονται ώστε να είναι εύκολα προσαρμόσιμα σε διάφορους τύπους εφαρμογών από διάφορους τύπους χρηστών. Το σύστημα collate επιτρέπει: την πρόσβαση σε μια κατανεμημένη αποθήκευση δεδομένων ιστορικών τεκμηρίων την εις βάθος ανάλυση και σχολιασμό του υλικού από τις ομάδες χρηστών. 10/11/2018

Προσπάθειες δημιουργίας χώρων συνεργατικής πληροφόρησης Το Lotus Notes αποτελεί ένα εμπορικό προϊόν λογισμικού συλλογικής χρήσης, το οποίο παρέχει μέσα για κοινή χρήση πληροφοριών, αλλά διαθέτει περιορισμένη υποστήριξη της συνεργασίας. Το DEBORA καθιστά δυνατή την ψηφιακή πρόσβαση σε βιβλία της Αναγέννησης, προσφέροντας και λειτουργικότητα σχολιασμού, χωρίς όμως να διαθέτει ένα σαφές μοντέλο ανάλυσης λόγου. Το Annotea είναι ένα σύστημα σχολιασμού στο διαδίκτυο, το οποίο χρησιμοποιεί το Πλαίσιο Περιγραφής Πόρων (RDF). 10/11/2018

Συνιστώσες του συστήματος (1/3) Η Συνιστώσα Λήψης (Ingest) προσφέρει λειτουργικότητα για την υποβολή πληροφοριών ή αντικειμένων για αποθήκευση στο σύστημα. Οι παραγωγοί μπορούν και εισάγουν σαρωμένα έγγραφα (μαζί με κάποιες περιγραφικές πληροφορίες), καθώς και πληροφορίες που παράγονται από τους χρήστες. Τα έγγραφα και οι πληροφορίες που ετοιμάζονται από τις υπηρεσίες Λήψης αποστέλλονται στη Συνιστώσα Διαχείρισης Δεδομένων (Data Management component). Αποτελείται από δύο λειτουργικές μονάδες: ο Διαχειριστής Περιεχομένου Εκτεταμένης Γλώσσας Σήμανσης (XML Content Manager) πραγματοποιεί την αποθήκευση και την πρόσβαση στα ψηφιοποιημένα αρχεία και τις πληροφορίες που παρήχθησαν από τους χρήστες, τα οποία διατάσσονται σειριακά σε Εκτεταμένη Γλώσσα Σήμανσης (XML). η Υπηρεσία Ευρετηρίασης (Indexing Service) ενημερώνει το ευρετήριο ανάκτησης κατά την άφιξη νέων αντικειμένων δεδομένων. 10/11/2018

Συνιστώσες του συστήματος (2/3) Οι λειτουργικές μονάδες της Διαχείρισης Δεδομένων συνδέονται στενά με τη Συνιστώσα Αποθήκευσης Αρχειακού Υλικού (Archival Storage component), η οποία ευθύνεται για τη συντήρηση του κατανεμημένου αποθετηρίου δεδομένων, παρέχοντας κάποια πρόσβαση χαμηλού επιπέδου στη βάση δεδομένων. Οι καταναλωτές έχουν πρόσβαση στο σύστημα επικαλούμενοι τις υπηρεσίες της Συνιστώσας Πρόσβασης (Access component) Η Συνιστώσα Διαχείρισης (Administration component) χρησιμοποιείται π.χ. για την παρακολούθηση και βελτίωση των λειτουργιών του αρχείου, καθώς και για τη διαχείριση της διαμόρφωσης του συστήματος. . 10/11/2018

Συνιστώσες του συστήματος (3/3) Επίσης, στο COLLATE εισάγεται μια επιπλέον Συνιστώσα Συνεργασίας (Collaboration component), η οποία είναι υπεύθυνη για τη διαδικασία συνεργασίας. Για την επικοινωνία μεταξύ όλων των Συνιστωσών τους Συστήματος εφαρμόζεται το Πρωτόκολλο Πρόσβασης Απλού Αντικειμένου (Simple Object Access Protocol – SOAP). Έτσι, οι υπηρεσίες του COLLATE μπορούν εύκολα να είναι διαθέσιμες για άλλες εφαρμογές. 10/11/2018

Συμπεράσματα (1/2) Οι προηγμένες μέθοδοι λήψης, διαχείρισης δεδομένων, πρόσβασης και συνεργασίας του COLLATE, καθιστούν το σύστημα ικανό να εκπληρώσει τις απαιτήσεις που εγείρονται από τη συντήρηση και την εργασία με ιστορικό πολιτιστικό υλικό. Το COLLATE σύστημα αντιπροσωπεύει έναν νέο τύπο collaboratory που σχεδιάστηκε για τις ανθρωπιστικές επιστήμες, με ενισχυμένο περιεχόμενο και βασισμένο στην έννοια της εργασίας, μαζί με τις ψηφιακές πηγές εγγράφων. Παράσχει στους ειδικούς χρήστες κατάλληλες διεπαφές για ευρετηρίαση και σχολιασμό των τεκμηρίων σε βάθος, με αποτέλεσμα οι τελικοί χρήστες να μπορούν να συμμετέχουν στην αξιολόγηση των πηγών. Μ’ αυτό τον τρόπο το σύστημα εκμεταλλεύεται τα δεδομένα που προκύπτουν με την υιοθέτηση μεθόδων διαχείρισης και ανάκτησης γνώσης, βασισμένων στο XML. 10/11/2018

Συμπεράσματα (2/2) Το Collate χρησιμεύει ως ένα εικονικό, γνωστικό και εργασιακό περιβάλλον για τις διάφορες ομάδες χρηστών, με ιδιαίτερη σημασία στην υποστήριξη της εις βάθος ερμηνευτικής ανάλυσης των ψηφιοποιημένων πηγών. Το αποτέλεσμα που αναμένεται στο τέλος του προγράμματος περιλαμβάνει: Μια συνεργασία βασισμένη στο WEB, που παρέχει ένα άνετο εργασιακό περιβάλλον, τις διεπαφές των χρηστών και μια περιεκτική ψηφιακή συλλογή πολυμέσων στα ευρωπαϊκά ιστορικά τεκμήρια. 10/11/2018

Ενδεικτική Βιβλιογραφία http://www.collate.de/ http://www.springerlink.com/content/ytpap6ttkhr7wklv/ http://www.cs.ru.nl/peking/ecdl03.pdf http://www.di.uniba.it/~ndm/publications/files/ferilli03aiia.pdf 10/11/2018

Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Καλό Καλοκαίρι !!! 10/11/2018