Σπερματόφυτα (Spermatophyta) – Αγγειόσπερμα Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Spermatophyta) – Αγγειόσπερμα

Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Spermatophyta) – Αγγειόσπερμα Τα Αγγειόσπερμα ή Ανθόφυτα (Magnoliophytina ή Angiospermophytina), αποτελούν το μεγαλύτερο Υποάθροισμα των Σπερματοφύτων και είναι τα φυτά που επικρατούν στη σημερινή χλωρίδα της γης. Εμφανίζονται πριν από 130 εκατ. χρόνια (αρχές του Κρητιδικού) και κυριαρχούν στις περισσότερες περιοχές της γης (Νεοφυτικός, αιώνας Αγγειοσπέρμων). Τα Αγγειόσπερμα (περί τα 370.000 είδη) διακρίνονται παραδοσιακά σε δύο (κύριες) Κλάσεις (ομάδες ή Clade): τα Δικότυλα (Dicotyledonidae ή Magnoliatae) και τα Μονοκότυλα (Μονοcotyledonidae ή Liliatae).Τα Μονοκότυλα (περί τα 70.000 είδη) θεωρούνται πλέον εξελιγμένα από τα Δικότυλα (περί τα 300.000 είδη) Διαφορές Δικοτυλήδονων- Μονοκοτυλήδονων Χαρακτηριστικά Μονοκότυλα Δικότυλα Ανθικά μέρη Τριμερή άνθη (3Χ) με Περιγόνιο (τέπαλα) Τετραμερή ή πενταμερή άνθη (4 ή 5) με Κάλυκα και Στεφάνη (σέπαλα και πέταλα) Αριθμός αυλακιών ή πόρων στους γυρεόκοκκους Ένα (1) Τρείς (3) Αριθμός κοτυληδόνων στο έμβρυο Μία (1) Δύο (2) Διάταξη ηθμαγγειωδών δεσμίδων στο βλαστό Διάσπαρτες Διαταγμένες σε κύκλους ή ελλείψεις Ρίζες Θυσανωτές Πασσαλώδεις Μορφή & νεύρωση φύλλων (η πλειοψηφία των ειδών) Επιμήκη (συχνά με κολεό) παράλληλη νεύρωση Διαφόρων μορφών (συχνά με μίσχο) δικτυωτή, πτερωτή, κ.α. νεύρωση Δευτερογενής κατά πλάτος αύξηση βλαστού-κάμβιο Απούσα (ποώδη φυτά) Συχνά παρούσα (πόες, θάμνοι, δένδρα)

Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Spermatophyta) – Αγγειόσπερμα Μονοκότυλα - Δικότυλα http://www.hammiverse.com/lectures/35/1.html

Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Spermatophyta) – Αγγειόσπερμα Στα Αγγειόσπερμα συναντάμε μεγάλη ποικιλομορφία διαβίωσης. Από μικρά υδρόβια φυτά μόλις 1mm (Wolffia sp., Lemna sp.) μέχρι γιγαντιαία δασικά δένδρα 100m (Eucalyptus sp.). Η οικολογική τους σημασία είναι μεγάλη διότι συντελούν στη βιοποικιλότητα, την ισορροπία των φυσικών οικοσυστημάτων και του κλίματος, προστατεύουν από τον άνεμο και την διάβρωση και αποτελούν πηγή τροφής, συντήρησης και ευχαρίστησης για τον άνθρωπο. Περί τα 50.000 είδη (15-18%) είναι εδώδιμα και φαρμακευτικά, ενώ μόλις 100 είδη η κύρια τροφή για τον άνθρωπο. Μόνο τα 5.000 χωροκατακτητικά ξενόφυτα (invasive) έχουν κόστος το 5% της παγκόσμιας οικονομίας (τραγικές επιπτώσεις στις ¨φτωχές¨ χώρες) Η εξάπλωση των Αγγειοσπέρμων είναι σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη της γης και σε κάθε υψόμετρο. Τα 2/3 των ειδών περιορίζονται στους τροπικούς, και πλούσια χλωριδικά βασίλεια είναι του Ακρωτηρίου-Cape (Ν. Αφρικής), το Μεσογειακό (25.000 είδη) κ,α. Η Ευρώπη έχει μόλις 14.000 είδη, η Ελλάδα 6.500 και η Κρήτη 2.000 Απειλές της χλωρίδας και των δασών αποτελούν : 31% (η ίδια η γεωργία), 21% (αποψίλωση των δασών), 13% (τεχνικά έργα) και 4% (κλιματική αλλαγή) Lemna↑ Eucalyptus→ Τροπική χλωρίδα↑ Κρητική χλωρίδα↑ https://www.foodwise.life/blogs/2016/10/24/the-benefits-of-a-plant-based-diet/

Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Spermatophyta) – Αγγειόσπερμα ΒΙΟΜΟΡΦΗ ή ΒΛΑΣΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΦΥΤΩΝ Βιομορφή ή βιολογική ή βλαστιτική μορφή, λέγεται κάθε ομάδα φυτών, ανεξάρτητα από την φυλογενετική σχέση τους, τα οποία έχουν όμοιες περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι έχουν σχεδόν όμοια μορφή. Η αστοιβή Sarcopoterium spinosum και η γαλαστοιβή Euphorbia acanthothamnos ανήκουν σε διαφορετικές οικογένειες έχουν όμως την ίδια μορφή, με συνέπεια να συγχέονται (ανήκουν την ίδια βιομορφή). Από τις βιομορφές (βιοφάσμα) μιας περιοχής συμπεραίνουμε για τo κλίμα της περιοχής. Τα φυτά με βάση τον τρόπο που αντεπεξέρχονται στη δυσμενέστερη περίοδο του χρόνου, και την θέση ανάπτυξης των οφθαλμών ανανέωσης τους κατά την ευνοϊκή περίοδο του έτους, κατατάσσονται (κατά τον Raunkiaer), σε πέντε βασικές βιομορφές: 1. Φανερόφυτα: (Ph) Πολυετή φυτά που οι οφθαλμοί ανανέωσης τους είναι πάνω από 25 εκ. από το έδαφος. Εδώ ανήκουν όλα τα δένδρα π.χ. βελανιδιά (Quercus sp.) 2. Χαμαίφυτα: (Ch) Χαμηλά πολυετή φυτά με οφθαλμούς ανανέωσης μέχρι τα 30 εκ., όπως ορεινοί θάμνοι και χαμηλά φρύγανα π.χ.θύμος(Thymus sp.), λαδανιά (Cistus sp.) 3. Ημικρυπτόφυτα: (H) Πολυετή φυτά που οι οφθαλμοί ανανέωσης τους είναι σχεδόν στην επιφάνεια του εδάφους κάτω από τα ξερά φύλλα τους. Το ρίζωμα τους είναι ζωντανό όλο το έτος, ενώ ο βλαστός ξεραίνεται τη δυσμενή περίοδο (καλοκαίρι για το μεσογειακό κλίμα) π.χ. ραδίκια (Cichorium sp.), άρτυκας (Ferula sp.) 4. Κρυπτόφυτα ή Γεωφυτα: (G) Πολυετή φυτά που διατηρούν ζωντανό όλο το χρόνο μόνο το υπόγειο τους τμήμα (βολβός, κόνδυλος, ρίζωμα), που βρίσκεται στο έδαφος ή στο νερό. Βλαστός και φύλλα αναπτύσσονται στην ευνοϊκή εποχή και ξηραίνονται κατά την δυσμενή περίοδο, π.χ. τουλίπες (Tulipa sp.), βολβώδεις ορχιδέες (Ophrys sp., Orchis sp.) 5. Θερόφυτα: (Th) Φυτά που περνούν τη δυσμενή , γι αυτά περίοδο του χρόνου υπό μορφή σπερμάτων, (ετήσια φυτά). Για το Μεσογειακό κλίμα δυσμενής περίοδος είναι το καλοκαίρι. Όσο πιο ξηρό είναι το κλίμα μιας περιοχής τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό θεροφύτων. Στην Κρήτη είναι 43%, έρημο 85% Σημείωση :Εκτός από τις παραπάνω βιομορφές υπάρχουν και υποκατηγορίες π.χ. τα ελόφυτα και υδρόφυτα (κρυπτόφυτα τα οποία βρίσκονται μέσα στο νερό)

Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Spermatophyta) – Αγγειόσπερμα ΒΙΟΜΟΡΦΗ ή ΒΛΑΣΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΦΥΤΩΝ 1 Φανερόφυτα, 2, 3 Χαμαίφυτα, 4 Ημικρυπτόφυτα, 5, 6 Κρυπτόφυτα (Γεώφυτα) 7,8,9 Υδρόφυτα, Ελόφυτα

Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Spermatophyta) – Αγγειόσπερμα Ομβροθερμικό διάγραμμα (κατά Gaussen & Bagnouls) Ο. διάγραμμα Σητείας Κρήτης (25 m υψόμετρο, μέση ετήσια θερμ. 19 °C, βροχοπτώσεις 514mm) Το Ομβροθερμικό διάγραμμα κατά Gaussen & Bagnouls (1957) απεικονίζει γραφικά το κλίμα μιας περιοχής με τη μέση μηνιαία θερμοκρασία Τ °C (δεξιός άξονας, διακεκομμένη γραμμή), και του μέσου ύψους βροχής P mm (αριστερός άξονας, συνεχής γραμμή) με κλίμακα βροχοπτώσεων διπλάσιας των θερμοκρασιών: Ρ=2Τ. Η ξηρή εποχή απεικονίζεται με πλάγιες γραμμές (Απρ.- Οκτ.) ενώ η υγρή εποχή με κουκίδες (Οκτ.- Απρ.) Το Ομβροθερμικό διάγραμμα κατά Gaussen & Bagnouls είναι δεκτό από FAO & Unesco

Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Γυμνόσπερμα-Αγγειόσπερμα) ΔΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Ορισμοί Δάσος: μεγάλη έκταση καλυμμένη με δένδρα (χωρίς δένδρα: δασική έκταση) Δασόριο: είναι το όριο σε μια πλαγιά βουνού όπου φτάνουν τα δένδρα του δάσους (εξαρτάται από τα δασικά είδη και τις συνθήκες περιβάλλοντος, στην Ελλάδα συνήθως είναι τα 1300-2000 μέτρα) Υποαλπική ζώνη: είναι η περιοχή του βουνού που αρχίζει μετά το δασόριο και απαντώνται πολύ αραιά και καχεκτικά δέντρα που ανάμεσα τους φυτρώνουν χαμηλοί θάμνοι Αλπική ζώνη: είναι η τελευταία ζώνη μετά την υποαλπική που φτάνει έως την κορυφή του βουνού. Αν και φαίνεται γυμνή από βλάστηση, αποτελείται από πολυετή αγρωστώδη και χαμηλούς αγκαθωτούς θάμνους με μαξιλαροειδή εμφάνιση λόγω της βόσκησης και του σκληρού περιβάλλοντος Οι ονομασίες αλπική και υποαλπική ζώνη ισχύουν για όλα τα ψηλά βουνά και πήραν το όνομα τους από την οροσειρά των Άλπεων Το ποσοστό κάλυψης των δασών στην Ελλάδα ανέρχεται στο 25% του εδάφους. Σε άλλες περιοχές είναι πολύ υψηλό (Β. Ελλάδα) και σε άλλες χαμηλό (Κρήτη: 4%) Τα δάση χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: (1., 2. Γυμνόσπερμα, 3., 4. Αγγειόσπερμα) 1. Κωνοφόρα μεσογειακής ζώνης (θερμόβια) 19%: πεύκα (Pinus brutia, P. halepensis, P. pinea) και κυπαρίσσια (Cypressus semprevirens) 2. Κωνοφόρα ορεινής ζώνης (ψυχρόβια) 20%: έλατο (Abies sp.), ερυθρελάτη (Picea sp.), μαυρόπευκο (Pinus nigra) και ρόμπολο (P. heldreichii) 3. Φυλλοβόλα 43%: βελανιδιά-δρύς (Quercus sp.), οξυά (Fagus sylvatica), καστανιά (Castanea sativa), πλάτανος (Platanus orientalis), σφεντάμι (Acer sp.) 4. Αείφυλλα-Πλατύφυλλα 18%: (αειθαλείς βελανιδιές): πρίνος-πουρνάρι (Quercus coccifera), αριά-αζύλακας (Quercus ilex)

δάσος ψυχρόβιων κωνοφόρων↑ δάσος θερμόβιων κωνοφόρων (κουκουναριάς)↓ Συστηματική Βοτανική 8 Σπερματόφυτα (Γυμνόσπερμα-Αγγειόσπερμα) ΔΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ δάσος ψυχρόβιων κωνοφόρων↑ δάσος θερμόβιων κωνοφόρων (κουκουναριάς)↓ δάσος βελανιδιάς-δρυός ↓ http://www.nhmc.uoc.gr/el/museum/photo-archive/selection/images/nhmc.image.48512