Πελοποννησιακός Πόλεμος 431 π.Χ. εως 404 π.Χ.

Γενικά Στοιχεία Ο Πελοποννησιακός πόλεμος, που είχε διάρκεια από το 431 π.Χ. μέχρι το 404 π.Χ., διεξάχθηκε μεταξύ των πόλεων της Αθηναϊκής συμμαχίας από τη μία πλευρά και της Σπάρτης με τους συμμάχους της από την άλλη. Εξαιτίας του σχετικά μεγάλου αριθμού των πόλεων που ενεπλάκησαν στις συγκρούσεις, ο πόλεμος επεκτάθηκε στη Στερεά Ελλάδα, ενώ μεγάλες επιχειρήσεις έγιναν και στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους, στις ακτές της Μακεδονίας, της Θράκης, της Μικράς Ασίας και στη Σικελία.

Ιστορική Πηγή Η κυριότερη πηγή για τον Πελοποννησιακό πόλεμο είναι η Ιστορία του Θουκυδίδη -γραμμένη σε οκτώ βιβλία- όπου εξιστορούνται τα γεγονότα από την αρχή του πολέμου μέχρι το 411/0 π.Χ., δηλαδή έως τη νίκη των Αθηναίων στο Κυνός σήμα και την επαναφορά της Κυζίκου στην Αθηναϊκή συμμαχία. Τα γεγονότα από το 411/0 π.Χ. μέχρι τη λήξη του πολέμου το 404 π.Χ. συνεχίζει ο Ξενοφώντας στα δύο πρώτα βιβλία των Ελληνικών του. Aπό τα έργα του Θεόπομπου από τη Χίο, του Κράτιππου, του Ελλάνικου από τη Λέσβο και άλλων νεότερων συγγραφέων σώζονται μόνον αποσπάσματα, ενώ οι κωμωδίες του Αριστοφάνη περιέχουν πολύτιμες πληροφορίες για την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Αθήνα. Σημαντική πηγή τέλος, αποτελούν και οι επιγραφές της εποχής, ιδιαίτερα όμως οι συνθήκες μεταξύ των πόλεων.

Χρονολόγιο 431:έκρηξη του Πελοποννησιακού πολέμου 431-421:Αρχιδάμειος πόλεμος 431:πρώτη εισβολή των Σπαρτιατών με αρχηγό το βασιλιά Αρχίδαμο στην Αττική 430:λοιμός στην Αθήνα, θάνατος του Φειδία 429:παράδοση της Ποτείδαιας, θάνατος του Περικλή 428/7:αποστασία της Μυτιλήνης από την Αθηναϊκή συμμαχία 427:κατάπνιξη με τη βοήθεια των Αθηναίων της ολιγαρχικής επανάστασης στην Κέρκυρα, Α' Σικελική εκστρατεία των Αθηναίων

Χρονολόγιο (συνέχεια) 425:κατάληψη της Πύλου από τους Αθηναίους, παράδοση των Σπαρτιατών που είχαν αποκλειστεί στη Σφακτηρία 424:αναθεώρηση των φορολογικών καταλόγων της αθηναϊκής ηγεμονίας από τον Κλέωνα (Kλεώνειος αποτίμηση), κατάληψη των Κυθήρων από το Νικία, εισβολή του Βρασίδα στην Αμφίπολη της Θράκης, ήττα των Αθηναίων από τους Βοιωτούς στο Δήλιο 422:θάνατος του Κλέωνα και του Βρασίδα στην Αμφίπολη 421:ειρήνη του Νικία 420:αμυντική συμφωνία των Αθηναίων με το Άργος, τη Μαντίνεια και την Ήλιδα, εκλογή του Αλκιβιάδη στο αξίωμα του στρατηγού 418:μάχη στη Μαντίνεια 417:οστρακισμός του Υπερβόλου, εκστρατεία του Νικία στη Θράκη 416:καταστροφή της Μήλου από τους Αθηναίους 415-413:Σικελική εκστρατεία 415:απόπλους του αθηναϊκού στόλου για τη Σικελία με στρατηγούς τους Νικία, Λάμαχο και Αλκιβιάδη, ακρωτηριασμός των Ερμών, ανάκληση του Αλκιβιάδη στην Αθήνα, πρώτες πολεμικές επιχειρήσεις στις Συρακούσες 414:ο Αλκιβιάδης καταφεύγει στη Σπάρτη

Χρονολόγιο (συνέχεια) 413:κατάληψη της Δεκέλειας στην Αττική από τους Σπαρτιάτες με παρότρυνση του Αλκιβιάδη, αποτυχία της αθηναϊκής εκστρατείας στη Σικελία και καταστροφή του εκστρατευτικού σώματος 411/0:ολιγαρχική μεταρρύθμιση στην Αθήνα 410/9:ναυτική νίκη του Αλκιβιάδη στην Κύζικο, επανίδρυση της δημοκρατίας στην Αθήνα 408/7:επιστροφή του Αλκιβιάδη στην Αθήνα 406:νίκη των Αθηναίων στη ναυμαχία των Αργινουσών, θάνατος του Σοφοκλή και του Ευριπίδη 405:νίκη των Σπαρτιατών κατά των Αθηναίων στους Αιγός ποταμούς 405/4:κατάληψη της Αθήνας και της Σάμου από το σπαρτιάτη Λύσανδρο

Οικονομικά Στοιχεία

Εκπαίδευση Μάθημα Περιγραφή Γράμματα Γυμναστική Μουσική Η διδασκαλία των γραμμάτων, που γινόταν από το γραμματιστή, περιλάμβανε γραφή και ανάγνωση, αριθμητική, γραμματική και ποίηση -κυρίως τα Oμηρικά έπη-, την οποία αποστήθιζαν οι μαθητές. Γυμναστική Ο παιδοτρίβης επιτηρούσε τις ασκήσεις γυμναστικής. Τα αθλήματα στα οποία δινόταν έμφαση ήταν κυρίως τα ατομικά και λιγότερο τα ομαδικά, όπως ο αγώνας δρόμου, το άλμα εις μήκος, η ρίψη του ακοντίου και του δίσκου, η πάλη και η πυγμαχία. Οι μαθητές γυμνάζονταν στην παλαίστρα των δημόσιων γυμναστηρίων, των οποίων η σπουδαιότητα ήταν μεγάλη για την κοινωνικοποίησή τους, αφού επιπλέον αποτελούσαν και χώρο συνάντησης και συναναστροφής. Το γυμνάσιο ως θεσμός ενσάρκωνε το κλασικό ιδεώδες του σωματικού κάλλους και του υγιούς νου και συνιστούσε τη βάση για την καλλιέργεια της ψυχής. Μουσική Η διδασκαλία της μουσικής περιλάμβανε χορό και την εκμάθηση μουσικών οργάνων, κυρίως κιθάρας και αυλού, η οποία ήταν συχνά εμπειρική και δεν προϋπέθετε τη χρήση παρτιτούρας. Δεν πρέπει βέβαια κάτι τέτοιο να ήταν δύσκολο, αφού η ελληνική μουσική δεν ήταν πολυφωνική.