Αναστασία Μιχ. Πάπαρη ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ: ΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΚΑΤΑΛΗΠΤΟΤΗΤΑ, ΑΣΤΙΚΗ ΧΩΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Αναστασία Μιχ. Πάπαρη Δρ Αρχιτέκτων - Πολεοδόμος Europolis

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 2 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Β. ΧΩΡΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΤΩΝ Π.Π.Ε. Γ. ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ Δ. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Ε. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ / ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΤ. ΑΣΤΙΚΗ ΧΩΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Ζ. ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ Η. ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Θ. ΑΣΤΙΚΗ ΧΩΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ & ΜΕΤΑ-ΜΟΝΤΕΡΝΟΣ ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ι. ΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΜΙ) Κ. ΚΑΤΑΛΗΠΤΟΤΗΤΑ (Ι) Λ. ΑΣΤΙΚΗ ΧΩΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Μ. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Ν. Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ Π.Π.Ε.

Ελληνικές ρίζες (Μελίνα Μερκούρη) Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αθήνα 1985 – Πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – Τελετή Έναρξης στην Ακρόπολη Ελληνικές ρίζες (Μελίνα Μερκούρη)

Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης 1985 - 2015

Β. ΧΩΡΙΚΑ ΟΦΕΛΗ – Οι Αστικές & Αρχιτεκτονικές Υποδομές / Παρεμβάσεις 5 Β. ΧΩΡΙΚΑ ΟΦΕΛΗ – Οι Αστικές & Αρχιτεκτονικές Υποδομές / Παρεμβάσεις (Έρευνα Palmer & Rae Report 2004 κ. ά.) Πρώτα στη λίστα των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων Η πλέον ορατή και μακροπρόθεσμη πτυχή του θεσμού (LEGACY) Βελτίωση της Εικόνας και της Ελκυστικότητας – Η Πόλη στον χάρτη των Ευρωπαϊκών Προορισμών Ανάδειξη της Αστικής και Αρχιτεκτονικής Ταυτότητας Χαρτογράφηση και Βελτίωση Γενικών και Ειδικών Υποδομών για πολιτιστικές χρήσεις - Απόκτηση νέων

Πώς ανιχνεύεται η έννοια της Αστικής Χωρικής Ταυτότητας, Γ. ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ 3 Πώς ανιχνεύεται η έννοια της Αστικής Χωρικής Ταυτότητας, ως κεντρική ποιοτική ιδιότητα του Δημόσιου Αστικού Χώρου αναφορικά με τον θεσμό της Π.Π.Ε. ;

Δ. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΠΟΛ/ΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Ευρωπαϊκός Πολιτισμός – 7 Δ. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΠΟΛ/ΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Ευρωπαϊκός Πολιτισμός – Εκδοχές Πολιτισμός: Σύστημα αξιών και τρόπος ζωής Πολιτιστικές / πολιτισμικές Εκδοχές (P. Bourdieu) ‘Επίσημη’ Εκδοχή * Ο Πολιτισμός ‘εκ των άνω’ , Πολιτισμός με ‘Π’ (πολιτιστική πολιτική / παραγωγή) – E. & Δ. Πολιτισμού ‘Aνεπίσημη’ ή Αυθόρμητη Εκδοχή * Ο πολιτισμός ‘εκ των κάτω’, πολιτισμός με ‘π’ (πολιτισμική δημιουργία) - E. & Δ. Πολιτισμού

Ε. ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ / ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ 8 Ε. ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ / ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ (Α-Χωρικό σκέλος, Βιβλιογραφική Επισκόπηση) Αυτό που κάνει την Ευρώπη διακριτή και μοναδική στις τέχνες, τη λογοτεχνία, τον τρόπο ζωής, τα συστήματα αξιών, τα πολιτιστικά αγαθά και τις υπηρεσίες, δηλαδή η συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία και η ενσυνείδητη έκφραση και δράση σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό (πλουραλισμός)

ΣΤ. ΑΣΤΙΚΗ ΧΩΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ***ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗΣ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ*** 9 ΣΤ. ΑΣΤΙΚΗ ΧΩΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Η πόλη το πλέον σύνθετο ανθρώπινο δημιούργημα μετά τη γλώσσα Η Αστική Χωρική Ταυτότητα η πλέον σύνθετη έννοια για τον Δημόσιο Αστικό Χώρο - Ανάλογη του νοήματος στη γλώσσα ***ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗΣ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗΣ***

Ζ. ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ 10 Ζ. ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ Μοντερνισμός: Ο Δημόσιος Αστικός Χώρος, το ‘άμορφο υπόλοιπo’ – πλατφόρμα κυκλοφορίας ή αστικό πάρκο . Δεν αναφέρεται καν στη Χάρτα των Αθηνών (1933) Πόλεις: Stevenage, Milton Keynes, Chandigarh, Brazilia Μετα-Μοντερνισμός: O Δ. Α. Χ. Kεντρική έννοια του Αστικού Σχεδιασμού, συνάρτηση με τα υπόλοιπα καταστατικά στοιχεία της πόλης ( Ο.Τ.)

Gianbattista Nolli, Xάρτης της Ρώμης το 1748 11 Gianbattista Nolli, Xάρτης της Ρώμης το 1748 (με άσπρο οι δημόσιοι χώροι)

12 Garden City, Eb. Howard, 1898

Wiesbaden, η πόλη γύρω στα 1900: 12 20 Wiesbaden, η πόλη γύρω στα 1900: Αριστερά: η παραδοσιακή πόλη, Δεξιά: η Μοντέρνα, διάλυση του Δημόσιου Χώρου

Plan Voisin, (Πόλη των 3 εκατ.), Παρίσι, Le Corbusier, 1922 13 Plan Voisin, (Πόλη των 3 εκατ.), Παρίσι, Le Corbusier, 1922

Broadacre City, Frank Lloyd Wright, 1934 14 Broadacre City, Frank Lloyd Wright, 1934

Brazillia, Χάρτης του 1976 (L. Costa, 1957) 15 Brazillia, Χάρτης του 1976 (L. Costa, 1957)

Ιδεογράμματα οργάνωσης αστικού χώρου κατά τον Μοντερνισμό / Νεωτερισμό 16 Ιδεογράμματα οργάνωσης αστικού χώρου κατά τον Μοντερνισμό / Νεωτερισμό

Milton Keynes, Κέντρο Πόλης, Helmut Jacoby, 1973 17 Milton Keynes, Κέντρο Πόλης, Helmut Jacoby, 1973

Michael Graves (αρ.) & J. Stirling (δ.): 18 Michael Graves (αρ.) & J. Stirling (δ.): Διαγωνισμός Roma Interrotta, 1978

Διαγωνισμός Roma Interrotta, 1978 Colin Rowe : Διαγωνισμός Roma Interrotta, 1978

Η. ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ για τον Αστικό και Η. ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ για τον Αστικό και τον Δημόσιο Αστικό Χώρο από το 1950 και μετά 21 2ο κύμα κριτικής 1ο κύμα κριτικής ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΑΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ vs ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΥΠΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Ο τύπος οντότητα συσχ/νη με τη μορφή Ο τύπος συσχ/νος με αρχές προ της μορφής Πόλη & Κοινωνία Πόλη & Άνθρωπος TEAMX,Smithsons Cullen, Lynch Krier, Rowe Rossi, Hillier ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Ο Δημόσιος Αστικός Χώρος ως Αποτέλεσμα του Προγραμματισμού Ο Δημόσιος Αστικός Χώρος ως Τυπολογική Οντότητα του Α. X. Κοινωνία Άτομο Ως μορφικό στοιχείο Ως ουσία της μορφής Κοιν/κή Αιτ/τία της Μορφής Ψυχ/κή Αιτ/τία της Μορφής Φαινοτυπική Αιτιοκρατία της Μορφής Krier, Vidler κλπ. Γενοτυπική Αιτιοκρατία της Μορφής Hillier et al

Θ. ΑΣΤΙΚΗ ΧΩΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ & Μετα-Μοντέρνος Αστικός Σχεδιασμός Βιβλιογραφική επισκόπηση 22 3 Το ποιοτικό χαρακτηριστικό των ανοικτών δημόσιων χώρων μιας πόλης, που τους προσδίδει ταυτόχρονα και σε υψηλό βαθμό τις ιδιότητες συνάντησης και κοινωνικής επαφής του ‘οικείου’ με το ‘ξένο’, καθώς και συσχέτισης του ‘τοπικού’ με το ‘συνολικό’ χωρικό σύστημα

23 Ι. ΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ (ΜΙ) Βιβλιογραφική Επισκόπηση 3 Η τέχνη του ‘δημιουργείν’ την πόλη και του ‘ζην’ στην πόλη (Biennale, Παρίσι, 1980) Το αποτέλεσμα της συμ-παρουσίας και αμοιβαίας συνειδητότητας του ‘οικείου’ και του ‘ξένου’ στον δημόσιο χώρο, ο ισχυρότερος δεσμός μεταξύ πολιτισμού και πόλης ως χωρικής διάταξης Κατάσταση κοινωνικής επαφής χωρίς κατ’ ανάγκη - επικοινωνία H πιο θεμελιώδης χωρική έκφραση των κοινωνιών (Hillier: virtual interactive community)

Κ. ΚΑΤΑΛΗΠΤΟΤΗΤΑ (Ι) Βιβλιογραφική επισκόπηση 24 Κ. ΚΑΤΑΛΗΠΤΟΤΗΤΑ (Ι) Βιβλιογραφική επισκόπηση 3 Ο βαθμός συσχέτισης σε ένα σύστημα χώρων, μεταξύ των συνδέσεων ενός δημόσιου χώρου με τους άμεσα γειτονικούς του χώρους, καθώς και του ίδιου χώρου με το συνολικό αστικό σύστημα. Ή Ο βαθμός, κατά τον οποίο, αυτό που μπορεί να γίνει αντιληπτό και να βιωθεί τοπικά, επιτρέπει στο μεγάλης κλίμακας χωρικό σύστημα να γίνει κατανοητό χωρίς συνειδητή προσπάθεια (B. Hillier: 1985, 1988, 1996)

Λ. ΑΣΤΙΚΗ ΧΩΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ (Iden) Σύνοψη 3 α. ‘οικείο’ / ‘ξένο’ Αστική Χ.Ταυτότητα & β. ‘τοπικό’ / ‘γενικό’ α. Αστικότητα (ΜΙ) ‘οικείο’ / ‘ξένο’ β. Καταληπτότητα(I) ‘ ‘τοπικό’ / ‘γενικό’ Iden: Το πλέγμα των χωρικών συμπτώσεων (ΜΙ) & (Ι) μιας χωρικής δομής Iden = (MI) ∩ (I)

Μ. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΠΡΟΫΠΟΘΕΤΕΙ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ 26 Αστική Μορφολογία: Ο Δ. Α. Χ. ως σύστημα σχέσεων μεταξύ χωρικών στοιχείων αλληλο-συσχετισμένων με κάποιου είδους χωρική δομή ή λογική, που οδηγούν στη δημιουργία νοήματος (B. Hillier: Γενοτυπική Αιτιοκρατία της Μορφής, 1996) ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΠΡΟΫΠΟΘΕΤΕΙ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ Μέθοδος της Χωρικής Σύνταξης (Advanced Architectural Studies, AAS, Univ. College London) ‘Αντικειμενική’ Ανάλυση της Συνολικής Χ. Δομής Σύγκριση μεταξύ διαφορετικών στο χώρο και το χρόνο αστικών διατάξεων, οσοδήποτε μεγάλων

SS, Πρωτογενείς Συντακτικές Ιδιότητες Συνολική ή Γενική Ένταξη ή Ολοκλήρωση, Rn Τοπική Ένταξη, R3 Συνδ/τητα, Con Δευτερογενείς συντακτικές ιδιότητες Αστικότητα ή Συνάντηση Κατοίκων & Επισκεπτών ΜΙ =Rn∩R3, Rn/R3 Καταληπτότητα ή Σαφήνεια, Ι=Rn∩Con Τριτογενής συντακτική ιδιότητα Συντακτική Χωρική Ταυτότητα, Iden = MI∩I Αστικότητα ∩ Καταληπτότητα ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ – ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΧΩΡΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

του θεσμού της Π.Π.Ε. (Απόφ. 445/2014): (Ευρωπαϊκή Ταυτότητα) 28 Ν. Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ Π.Π.Ε. & Η Α. Χ. ΤΑΥΤΗΤΟΤΑ Ο υπ’ αριθμ. (1) στόχος του θεσμού της Π.Π.Ε. (Απόφ. 445/2014): Διασφάλιση και προώθηση της πολυμορφίας των πολιτισμών στην Ευρώπη (Τοπική Αστική Ταυτότητα) και η επισήμανση των κοινών στοιχείων τους, καθώς και η τόνωση του αισθήματος των πολιτών ότι ανήκουν σε έναν κοινό πολιτισμικό χώρο (Ευρωπαϊκή Ταυτότητα)

29 Σας Ευχαριστώ