Στη Χώρα των χαμένων Βιβλιοφάγων Δημοτικό Σχολείο Οινουσσών 2015 - 2016 Υπεύθυνη: Τσελίγκα Αρετή Συμμετέχουσα: Παπαδοπούλου Ελένη

Περιγραφή της καλής πρακτικής. Περιγραφή της συγκεκριμένης καλής πρακτικής και της διαδικασίας εφαρμογής της στο πρόγραμμα του Σχολείου: Το τμήμα της Α’ και Β’ τάξης του σχολείου μας συμμετείχε στο πρόγραμμα φιλαναγνωσίας «Στη Χώρα των Χαμένων Βιβλιοφάγων» το οποίο υλοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους στα πλαίσια της Ε.Ζ. με διάχυση στα υπόλοιπα γνωστικά αντικείμενα. Ευοδώθηκε συνεργασία με τη Γ’ και Δ’ τάξη, στο τελικό προϊόν του project, κατά την παρουσίαση της φωτογραφικής μας έκθεσης.

Σκοπός της καλής πρακτικής. Σκοπός της συγκεκριμένης καλής πρακτικής, σύμφωνα με το Δ.Ε.Π.Π.Σ./Α.Π.Σ.: Υλοποίηση προγράμματος στα πλαίσια της Ε.Ζ. και διαθεματικά με αντικείμενα όπως Γλώσσα, Μαθηματικά, Μελέτη, Μουσική, Αισθητική και Θεατρική Αγωγή. Προσέγγιση σύμφωνα με τους παρακάτω άξονες: οργάνωση χώρου με κέντρο το βιβλίο γνωριμία με δομή βιβλίου και με ανθρώπους που σχετίζονται με αυτό το βιβλίο ως φορέας πολιτιστικής ταυτότητας, μήτρα στάσεων, αντιλήψεων και συναισθημάτων

Στόχοι της καλής πρακτικής (1/2). Στόχοι της συγκεκριμένης καλής πρακτικής, σύμφωνα με το Δ.Ε.Π.Π.Σ./Α.Π.Σ. που διατρέχουν όλο το πρόγραμμα (ενδεικτικά): Γνωστικοί: Να είναι σε θέση ο μαθητής να επιλέγει, να παρατηρεί, να υποθέτει, να ερμηνεύει, να ορίζει, να επιλύει προβλήματα, να κατηγοριοποιεί, να συσχετίζει, να προσδιορίζει Συναισθηματικοί: Να αποδέχεται, να απορρίπτει, να αναγνωρίζει τα συναισθήματα που γεννιούνται, να είναι ευνοϊκά διακείμενος απέναντι σε άλλους πολιτισμούς και αντιλήψεις

Στόχοι της καλής πρακτικής (1/2). Ψυχολογικοί : Να ενισχύει ο μαθητής την αυτοπεποίθησή του, να καλλιεργεί την προσαρμοστικότητα σε διαφορετικά περιβάλλοντα, να αντλεί ικανοποίηση μέσω των δραστηριοτήτων Κοινωνικοί-Ανθρωπιστικοί: Ο μαθητής να συνεργάζεται, να εντάσσεται, να σέβεται και να αποδέχεται τη διαφορετικότητα

Ρόλος του εκπαιδευτικού. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη διάρκεια της καλής πρακτικής: Να δημιουργεί όνειρα, προσδοκίες και να εξάπτει τη φαντασία Να καλλιεργεί την κριτική ικανότητα, τη συνεργασία και το σεβασμό, την πίστη στις δυνάμεις του καθενός, τη μαχητικότητα, την ανάληψη ευθυνών και πρωτοβουλιών, τη διαχείριση προβλημάτων που αφορούν στην καθημερινή ζωή Να αντιμετωπίζει τη σχολική πραγματικότητα ως πεδίο μελέτης και πρόκλησης με συνεχείς επιμορφώσεις και όχι διεκπεραιωτικά.

Ρόλος των μαθητών. Ο ρόλος των μαθητών στη διάρκεια της καλής πρακτικής: Μέσα από βιωματικές δραστηριότητες αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στην οικοδόμηση της γνώσης. Έχουν την ευθύνη για τις δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν και επιχειρούν να επιλύσουν προβλήματα που τους παρουσιάζονται. Τους παρέχεται χώρος και χρόνος για να εκφραστούν δημιουργικά, να συντελέσουν και οι ίδιοι στη γνωστική και συναισθηματική τους ανάπτυξη. Καθοριστική για αυτήν την πορεία είναι η συνεργασία μεταξύ τους και η ύπαρξή τους μέσα σε ομάδες.

Εμπλοκή τρίτων στην καλή πρακτική. Εμπλοκή των οικογενειών και της κοινωνίας στην καλή πρακτική: Η τοπική κοινωνία των Οινουσσών συμμετείχε στις εκδηλώσεις του σχολείου μας βοηθώντας μας μάλιστα σε κάποιες από τις δράσεις μας (ο κ. Παντελής Γάτης μας έδωσε πολύτιμες οδηγίες κατά τη φωτογραφική μας εξόρμηση τόσο συνοδεύοντάς μας όσο και πραγματοποιώντας ομιλία στο σύνολο του σχολείου). Επικοινωνία με τη συγγραφέα Κατερίνα Τζαβάρα (Πού να απλώσω τόση αγάπη). Επικοινωνία με το Δ2 του Δημοτικού Σχολείου Πεύκης. Συμμετοχή στο διαγωνισμό Φιλαναγνωσίας του Ψυχογιού, «Βιβλιοτρεχάλα».

Εμπόδια που παρουσιάστηκαν. Το κυριότερο: Έλλειψη εύρεσης κοινού χρόνου για την εύρυθμη συνεργασία όλων των τάξεων του δημοτικού σχολείου, όπως αρχικά είχαμε προγραμματίσει. Κατανόηση και σεβασμός προς το εκπαιδευτικό έργο όταν αντιπαρέρχεται το παραδοσιακό μάθημα με δραστηριότητες ενδιαφέρουσες προς τα παιδιά και ανοιχτές προς την τοπική και μη κοινωνία.

Παρουσίαση καλής πρακτικής. 1η ενδεικτική δραστηριότητα: Οργάνωση χώρου με κεντρικό άξονα το βιβλίο Στόχοι: Γνωριμία με δομή βιβλίου, είδη βιβλίου, οργάνωση και λειτουργία βιβλιοθήκης Αφόρμηση: Επίσκεψη στη Βιβλιοθήκη Κοραή συμμετέχοντας στο πρόγραμμα «Ένα πορτρέτο ζωντανεύει»

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Διερευνητικές ερωτήσεις: - πρότερες γνώσεις σχετικά με την οργάνωση και τη λειτουργία της βιβλιοθήκης

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Δραστηριότητες: - Δημιουργία Βιβλιοχώρας (βασικά είδη: μοκέτα, μαξιλαράκια, αγαπημένα κουκλάκια, βιβλία από σπίτι και σχολείο) - Ξεφύλλισμα βιβλίων και κατηγοριοποίησή τους στις εξής κατηγορίες: βιβλία από σπίτι, παραμύθια, βιβλία γνώσεων, εφημερίδες, κόμικς - Κατασκευή φανταστικής πόρτας της Βιβλιοχώρας μας - Κατασκευή βιβλιοφάγων και υιοθέτησή τους - Προγραμματίσαμε δανεισμό βιβλίων με διαφορετικές εβδομαδιαίες δραστηριότητες (κριτική, ζωγραφίζω διαφορετικό εξώφυλλο, ταυτότητα ήρωα, η ανάγνωση και οι αισθήσεις) - Συμμετοχή στο δανεισμό βιβλίων από την Ε’ και Στ’ τάξη χρησιμοποιώντας κάρτες δανεισμού

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Αποτίμηση: - Ενθουσιώδης ανταπόκριση στις δράσεις - Κινητοποίηση ενδιαφέροντος - Καλλιέργεια κριτικής αντίληψης

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 1η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 1η δραστηριότητα Η Βιβλιοχώρα μας με τη φανταστική της πόρτα

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 1η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 1η δραστηριότητα Οι βιβλιοφάγοι μας

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 1η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 1η δραστηριότητα Δραστηριότητες κατά το δανεισμό μας

Παρουσίαση καλής πρακτικής. 2η ενδεικτική δραστηριότητα: Πώς και από ποιον φτιάχνεται ένα βιβλίο Στόχοι: Γνωριμία με τη δομή του βιβλίου (εξώφυλλο, περιεχόμενα, οπισθόφυλλο), το συγγραφέα και τον εκδότη Αφόρμηση: Η φόρμα αποστολής γράμματος στο/ στη συγγραφέα που βρήκαμε στο βιβλίο «Πού να απλώσω τόση αγάπη» κατά την ανάγνωσή του

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Διερευνητικές ερωτήσεις: - Πρότερη επαφή με τη δομή του βιβλίου ή και επικοινωνία με συγγραφέα

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Δραστηριότητες: - Αναγνώριση δομής βιβλίου (εξώφυλλο, περιεχόμενα, οπισθόφυλλο) και αναζήτηση αυτών των στοιχείων σε οποιοδήποτε βιβλίο. Μελέτη χαρακτηριστικών του καθενός. - Μεταγνώση: Πώς να δημιουργούν μόνοι τους ένα εξώφυλλο, περιεχόμενα ή οπισθόφυλλο. - Αναγνώριση δομικών στοιχείων μιας ιστορίας (αρχή, μέση και τέλος). - Παραλληλισμός δομικών στοιχείων ιστορίας βιβλίου και των αντίστοιχων στην πλοκή/ σενάριο μιας ταινίας. - Αναγνώριση ρόλων που σχετίζονται με το βιβλίο (συγγραφέας, εικονογράφος, εκδότης) και αναζήτηση αυτών των ρόλων σε οποιοδήποτε βιβλίο.

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Αποτίμηση: - Ενθουσιώδης ανταπόκριση στις δράσεις - Δυσκολία παρουσίασαν αρχικά στην κατασκευή του πρώτου δικού τους βιβλίου - Κινητοποίηση ενδιαφέροντος με κάθετι καινούριο

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 2η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 2η δραστηριότητα Ένα από τα βιβλία μας με εξώφυλλο, περιεχόμενα και οπισθόφυλλο

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 2η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 2η δραστηριότητα Δραστηριότητες αφήγησης

Παρουσίαση καλής πρακτικής. 3η ενδεικτική δραστηριότητα: Άπειρες δυνατότητες που προσφέρει ένα βιβλίο Στόχοι: Καλλιέργεια φαντασίας, αντίληψης, κριτικής σκέψης, οπτικού λεξιλογίου, καλλιέργεια κινήσεων λεπτού συντονισμού, επαφή με διάφορα κειμενικά είδη Αφόρμηση: «Ο Ερωτόκριτος» που μετά την ανάγνωσή του θέλανε ξανά και ξανά

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Διερευνητικές ερωτήσεις: Brainstorming: τι μπορούμε να κάνουμε με ένα βιβλίο; Μπορεί να υπάρξει προέκταση και σε παιδικές ταινίες που αγαπάμε;

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Δραστηριότητες: - Αναπαράσταση της αγαπημένης τους σκηνής μιμούμενοι κάποιο ζωγράφο ή γλύπτη (π.χ. λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος) - Δημιουργία γενεαλογικού πορτρέτου οικογενειών (Ερωτόκριτου και Αρετούσας) - Εκμάθηση τραγουδιού Ερωτόκριτου από Ψαραντώνη το οποίο αργότερα προστέθηκε στην παιδική χορωδία των Οινουσσών - Υιοθέτηση κλαδιού και μεταμόρφωσή του στο «Καστανόκλαδο» της ιστορίας που διαβάσαμε - Αφήγηση πλοκής βιβλίου με τη βοήθεια χρονικών φάσεων (αρχή, ύστερα, τέλος) - Περίληψη ταινίας (πρώιμη μορφή βασισμένη σε γεγονότα που ξεχωρίσαμε καθ’ όλη τη διάρκειά της) - Αναπαράσταση αγώνα (Ο λαγός και η χελώνα, Αίσωπος) - Κατασκευή καραβιού που ταξίδεψε η ηρωίδα του ποιήματός μας (Ξανθούλα, Διονύσιος Σολωμός) - Κατασκευή παιχνιδιών (κρυπτόλεξο, σταυρόλεξο, κρεμάλα, λαβύρινθος, μάντεψε ποιος, μπερδεμένες φράσεις) - Ενασχόληση με το κειμενικό είδος της αφίσας - Κατασκευή μιας … διαφορετικής τοιχογραφίας κατά την είσοδο στην τάξη μας

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Αποτίμηση: - Ενθουσιώδης ανταπόκριση στις δράσεις - Κινητοποίηση ενδιαφέροντος - Καλλιέργεια λεξιλογίου και φαντασίας - Καλλιέργεια παραγωγής γραπτού λόγου - Ανάπτυξη και καλλιέργεια κριτικής ικανότητας - Αναπαραγωγή δικών τους έργων

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 3η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 3η δραστηριότητα Οι αφίσες μας για την προστασία των δέντρων. Εμπνευσμένες από την ταινία «Λόραξ»

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 3η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 3η δραστηριότητα Ερωτόκριτος και Αρετούσα

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 3η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 3η δραστηριότητα Παιχνίδια από την ταινία «Ο μικρός πρίγκιπας»

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 3η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 3η δραστηριότητα Τοιχογραφία βασισμένη στην ταινία «Λόραξ»

Παρουσίαση καλής πρακτικής. 4η ενδεικτική δραστηριότητα: Το βιβλίο ως φορέας πολιτισμού και συναισθημάτων Στόχοι: Αναγνώριση, αποδοχή και διαχείριση των συναισθημάτων που γεννιούνται κατά την αφήγηση μιας ιστορίας ή παρακολούθηση ταινίας, εκτίμηση και σεβασμός προς το «διαφορετικό», συνεργασία, συσχετισμός κάθε δραστηριότητας με επικοινωνιακό πλαίσιο, παρουσίαση και σύνθεση Αφόρμηση: «Τα μυαλά που κουβαλάς» που έγιναν η αφορμή για χιλιάδες ερωτήσεις γύρω από τα συναισθήματα

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Διερευνητικές ερωτήσεις: Πρότερες γνώσεις σχετικά με τα συναισθήματα (ποια είναι, πού βρίσκονται, πώς αντιδρώ κάθε φορά) Πρότερες γνώσεις σχετικά με τις επικοινωνιακές δυνατότητες ενός βιβλίου Πρότερες γνώσεις σχετικά με τη χώρα προέλευσης κάθε βιβλίου/ ταινίας) και ό,τι συνεπάγεται αυτό το κριτήριο (μουσική, φαγητά, συνήθειες, μορφή οικογένειας)

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Δραστηριότητες: - Κατασκευή και συμπλήρωση εικονόγραμματος συναισθημάτων - Κατασκευή του δέντρου των συναισθημάτων - Συγγραφή και αποστολή γραμμάτων προς τη συγγραφέα του βιβλίου «Πού να απλώσω τόση αγάπη», Κατερίνα Τζαβάρα και επικοινωνία μαζί της μέσω e-mail - Συμμετοχή στη «Βιβλιοτρεχάλα», διαγωνισμός του Ψυχογιού με τις ακόλουθες δράσεις (συγγραφή διαφορετικού τέλους, συγγραφή υποθετικής συνέντευξης με ήρωα ιστορίας, δημιουργία κόμικς, αναπαράσταση αγαπημένης σκηνής με την τεχνική του κολάζ, συγγραφή ποιήματος, περιγραφή και αναπαράσταση αγαπημένου ήρωα, σχεδιασμός νέου τίτλου για το βιβλίο, δημιουργία νέου εξώφυλλου) - Δημιουργία δικών μας βιβλίων (π.χ. Μια καρδιά με μυστικές συνταγές, Τα ζώα του δρόμου, Η τέλεια περιπέτεια) - Κατασκευή δικών μας επιτραπεζίων βασισμένων στην ταινία «Τα μυαλά που κουβαλάς» και πρόσκληση υπόλοιπων τμημάτων για να παίξουμε όλοι μαζί

Παρουσίαση καλής πρακτικής. Αποτίμηση: - Ενθουσιώδης ανταπόκριση στις δράσεις - Κινητοποίηση ενδιαφέροντος - Πλούσια σύνθεση και αναπαραγωγή δικών τους έργων

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 4η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 4η δραστηριότητα Εικονόγραμμα συναισθημάτων Το δέντρο των συναισθημάτων

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 4η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 4η δραστηριότητα Γράμματα στη συγγραφέα της καρδιάς μας Βιβλίο: Πού ν’ απλώσω τόση αγάπη

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 4η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 4η δραστηριότητα Δράσεις για τη Βιβλιοτρεχάλα

Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 4η δραστηριότητα Ενδεικτικές φωτογραφίες από την 4η δραστηριότητα Επιτραπέζια βασισμένα στην ταινία «Τα μυαλά που κουβαλάς»

Προστιθέμενη αξία/Επεκτασιμότητα της καλής πρακτικής (1/2). Τι ακολούθησε μετά την εφαρμογή της: Σύνθεση και παραγωγή τελικού προϊόντος από το σύνολο των παιδιών της Α’ και Β’ τάξης: Σχεδιασμός και οργάνωση Φωτογραφικής έκθεσης με θέμα «Παλιά αρχοντικά στις Οινούσσες» Συμμετοχή των παιδιών της Γ’ και της Δ’ τάξης στην έκθεση με τη συγγραφή και δημιουργία του δικού τους βιβλίου με την πλοκή να εκτυλίσσεται στο νησί των Οινουσσών

Ενδεικτικές φωτογραφίες από τη φωτογραφική έκθεση

Ενδεικτικές φωτογραφίες από τη φωτογραφική έκθεση

Προστιθέμενη αξία/Επεκτασιμότητα της καλής πρακτικής (2/2). Διεύρυνση της καλής πρακτικής και σε άλλους τομείς/αντικείμενα εντός και εκτός σχολικού προγράμματος: Αξιοποίηση και εφαρμογή των γνώσεων που αποκόμισαν στο σχολικό πρόγραμμα Υιοθέτηση ευνοϊκά διακείμενης στάσης απέναντι στο «διαφορετικό»

Αποτίμηση της καλής πρακτικής. Καθοδηγητικά ερωτήματα: Ποια είναι τα καινοτόμα στοιχεία της; Πώς συνέβαλε στη βελτίωση της διδακτικής πράξης; Ποια είναι η παιδαγωγική της αξία; Πώς συνέβαλε στη σχολική καθημερινότητα;

Συμπεράσματα. Συμπεράσματα από την εφαρμογή της συγκεκριμένης καλής πρακτικής στο Σχολείο σας: Καθολικά συμμετοχική, βιωματική και παιγνιώδης δραστηριότητα Ένταξη στόχων διδακτικής πράξης στη δημιουργία τόσο των παιχνιδιών όσο και στην οργάνωση της Φωτογραφικής Έκθεσης Ανταλλαγή απόψεων και ενίσχυση των φιλικών σχέσεων μεταξύ των μαθητών μέσα από συνεργατικές δραστηριότητες Καλλιέργεια κριτικής ικανότητας και συνειδητοποίησης της μάθησης ως δημιουργική και ευχάριστη διαδικασία Αξιοποίηση των θετικών στοιχείων όλων των μαθητών Ανάδειξη παιδαγωγικών, κοινωνικών και πολιτισμικών ωφελειών

Βιβλιογραφικές αναφορές. Βιβλίο «Ο Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου Βιβλίο «Το καστανόκλαδο κι η τύχη του» της Μάρως Κουσιάπα Βιβλίο «Πού ν΄ απλώσω τόση αγάπη» της Κατερίνας Τζαβάρα Βιβλίο «Μια φορά κι έναν καιρό φοβόμουν ένα δράκο» της Γιούλης Μιγγείρου Βιβλίο «Ο Ευτύχης και ο ξυπόλυτος Μύωψ» του Άγγελου Αγγέλου και της Έμης Σινή Ταινία «Τα μυαλά που κουβαλάς» Ταινία «Λόραξ» Ταινία «Ο μικρός πρίγκιπας» Σχολικό βιβλίο Ανθολογίου Α’ και Β’ δημοτικού