3. Μέρη του ναού- Ιερό Βήμα Συγκέντρωση υλικού-επιμέλεια: Πόπη Κανάκη Χαραλαμποπούλου

Εσωτερικό του ναού Άδυτο-Ιερό Βήμα Ο χριστιανικός ναός παραμένει, ως προς την εσωτερική του δομή, ουσιαστικά, ο ίδιος από τα αρχαία χρόνια ως σήμερα. Η εσωτερική διάκριση σε τρία μέρη, δηλαδή τον νάρθηκα, τον κυρίως ναό και το ιερό Βήμα είναι βασικό στοιχείο σε όλους τους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς ναοδομίας, προφανώς από επίδραση αρχαιότερων ναών που χωρίζονταν και αυτοί σε τρία μέρη. Σηκός-Κυρίως ναός Πρόναος-Νάρθηκας Αρχαίος ναός

Εσωτερικό του ναού Καπνικαρέα Αφότου επικράτησε στην Ορθόδοξη Ανατολή ο σταυροειδής ναός, δηλαδή ο βυζαντινός ρυθμός, παγιώθηκαν σχεδόν όλα τα στοιχεία στον χριστιανικό ναό, όπως για παράδειγμα τα μέρη του ναού, η θέση των διαφόρων αντικειμένων, οι εικονογραφικοί κύκλοι και άλλα.

Εσωτερικό του ναού Τίποτε δεν είναι τυχαίο στον χριστιανικό ναό. Το κάθε τι έχει μελετηθεί σχολαστικά και έχει τη δική του χρησιμότητα και σημασία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας όρισαν οι πιστοί, μπαίνοντας στο ναό, να μην ασχολούνται με τα εγκόσμια, αλλά να στρέφουν τη σκέψη τους στον πνευματικό κόσμο. Γι΄ αυτό τα πάντα μέσα στο ναό έχουν το βαθύτερο συμβολισμό τους, ώστε να δίνονται στους πιστούς διάφορα μηνύματα.  

4.Δισκάριο και αστερίσκος 1.Αγία Τράπεζα 2.Ιερή Πρόθεση 3.Άγιο Ποτήριο 4.Δισκάριο και αστερίσκος 5.Εξαπτέρυγα 6.Σταυρός Ευλογίας 7.Κηροπήγια 8.Αρτοφόριο 9.Ευαγγέλιο 10.Θυμιατήρι 11. Βόρεια και νότια πύλη 12. Ωραία Πύλη 13.Μανουάλια 14. Αναλόγια 15.Δεσποτικός θρόνος 16.Στασίδια 17. Κεντρική θύρα 18.Εικονοστάσια 19.Είσοδος Τρούλος- Εικόνα Παντοκράτορα Χριστού Εσωτερικό του ναού Τέμπλο Χορός Νάρθηκας Πρόπυλο Ιερό Βήμα Κυρίως ναός

Το Ιερό Βήμα

Το Ιερό Βήμα Το Ιερό Βήμα καταλαμβάνει το ανατολικό άκρο του ναού. Θεωρείται χώρος ιερός, επειδή εκεί τελούνται τα ιερά μυστήρια, με κορυφαίο το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Επιτρέπεται η είσοδος μόνο στους κληρικούς και γι’ αυτό ονομάζεται άδυτον και άβατον

Το Ιερό Βήμα- Πλατυτέρα Το Ιερό Βήμα- Πλατυτέρα Η ανατολική πλευρά του ιερού Βήματος καταλήγει σε κόγχη, που αγιογραφείται η εικόνα της Παναγίας, η οποία ονομάζεται Πλατυτέρα ή και Πλατυτέρα των Ουρανών. Η Πλατυτέρα αποδίδεται συνήθως καθισμένη σε θρόνο, φέροντας στην αγκάλη της τον Ιησού Χριστόν ως παιδί, έχοντας ως υποπόδιο νέφος. Πολλές όμως φορές αποδίδεται και σε όρθια στάση, με τα χέρια απλωμένα και ελαφρά ανυψωμένα. Η ονομασία προέρχεται από τον χαρακτηριστικό στίχο του Ακάθιστου Ύμνου:   Χαίρε σκέπη του κόσμου, πλατυτέρα νεφέλης    

Το Ιερό Βήμα- Πλατυτέρα

Το Ιερό Βήμα- Πλατυτέρα

Το Ιερό Βήμα- Πλατυτέρα

Το Ιερό Βήμα- Η Αγία Τράπεζα Στο μέσον του ιερού Βήματος βρίσκεται η Αγία Τράπεζα Ονομάζεται και ιερό Θυσιαστήριο, διότι πάνω σε αυτή τελείται η αναίμακτη απολυτρωτική Θυσία του Χριστού. Η αγία Τράπεζα συμβολίζει τον Τάφο του Κυρίου. Στους πρωτοχριστιακούς χρόνους ως άγιες Τράπεζες χρησιμοποιούνταν τάφοι μαρτύρων. Συνεχίζοντας αυτή την παράδοση η Εκκλησία μας μέχρι σήμερα, κατά τον εγκαινιασμό, ο επίσκοπος τοποθετεί λείψανα αγίων σε κρύπτη της αγίας Τραπέζης. Εάν δεν έχει εγκαινιασθεί ο ναός χρησιμοποιείται το ιερό αντιμήνσιο, ειδικό ύφασμα, το οποίο φέρει την παράσταση της ταφής του Κυρίου και έχει ραμμένα επάνω άγια λείψανα.

Το Ιερό Βήμα- Η Αγία Τράπεζα

Το Ιερό Βήμα- Η Αγία Τράπεζα Η αγία Τράπεζα στηρίζεται συνήθως σε έναν στύλο, ο οποίος συμβολίζει τον ασάλευτο στύλο της Εκκλησίας, το Χριστό, ή σε τέσσερις στύλους που συμβολίζουν τους τέσσερις Ευαγγελιστές.

Καλύμματα της Αγίας Τράπεζης Τα πολυτελή καλύμματα της Αγίας Τραπέζης συμβολίζουν τα ιερά σάβανα και τη σινδόνη, με την οποία τυλίχθηκε το Σώμα του Χριστού κατά την θεία ταφή Του.

Τι υπάρχει πάνω στην Αγία Τράπεζα

Το Ιερό Ευαγγέλιο Πάνω στην αγία Τράπεζα υπάρχει το ιερό Ευαγγέλιο, το οποίο συμβολίζει την παρουσία του Χριστού στην Εκκλησία.

Αντιμήνσιο και Σταυρός ευλογίας Πάνω στην αγία Τράπεζα υπάρχει ακόμα ο Σταυρός ευλογίας καθώς και το ιερό αντιμήνσιο.

Αρτοφόριο Πάνω στην Αγία τράπεζα υπάρχει το ιερό Αρτοφόριο, πολυτελές κυτίο, ερμητικά κλειστό, στο οποίο φυλάσσεται ο καθαγιασμένος, από την Μ. Πέμπτη, άγιος άρτος.

Κηροπήγια Εκατέρωθεν του Αρτοφορίου είναι τοποθετημένα τα κηροπήγια, τα οποία συμβολίζουν το ανέσπερο φως της χριστιανικής διδασκαλίας.

Το Ιερό Βήμα- Αγία Τράπεζα Πίσω από την αγία Τράπεζα υπάρχουν τα εξαπτέρυγα, μεταλλικά λάβαρα με παραστάσεις αγγελικών μορφών που ακτινοβολούν. Συμβολίζουν το αγγελικό τάγμα των εξαπτερύγων αγγέλων, το οποίο παραστέκεται τιμητικά στο Θεό.

Το Ιερό Βήμα-Ιερά Πρόθεση Στη βορειοανατολική πλευρά του ιερού βήματος υπάρχει η κόγχη της ιεράς Προθέσεως, η οποία συμβολίζει το σπήλαιο της Γεννήσεως του Κυρίου. Σε αυτή προετοιμάζονται τα τίμια Δώρα, πριν μεταφερθούν κατά τη Μεγάλη Είσοδο στην αγία Τράπεζα για να καθαγιασθούν.

Το Ιερό Βήμα-Ιερά Πρόθεση Η κόγχη της Ιερής Πρόθεσης έχει εικονογραφική παράσταση της Άκρας Ταπείνωσης.

Το Ιερό Βήμα-Ιερά Πρόθεση Στην Πρόθεση υπάρχει το Άγιο Ποτήριο (Δισκοπότηρο), στο οποίο σμίγεται ο οίνος (νάμα) και το νερό, τα οποία θα μεταβληθούν σε Αίμα Χριστού. Δίπλα υπάρχει το ιερό Δισκάριο, πάνω στο οποίο τοποθετείται ο Αμνός, το τεμάχιο άρτου, που θα μεταβληθεί σε Σώμα Χριστού, καθώς και άλλα τεμάχια από το πρόσφορο, αφιερωμένα στην Θεοτόκο, τους αγίους αγγέλους, τους ζώντες πιστούς, τους κεκοιμημένους πιστούς. Αυτό το ιερό σύνολο πάνω στο δισκάριο συμβολίζει την ενότητα της Εκκλησίας.

Το Ιερό Βήμα- Ιερά Πρόθεση Πάνω στο ιερό Δισκάριο υπάρχει επίσης ο Αστερίσκος, ο οποίος συμβολίζει τον αστέρα της Γεννήσεως και σκοπό έχει να εμποδίζει το ιερό κάλυμμα να ακουμπά στα τεμάχια του αγίου Άρτου. Στην ιερά Πρόθεση υπάρχει ακόμα η λαβίδα (κοχλιάριο) με το οποίο κοινωνούν οι πιστοί, η αγία λόγχη, η οποία συμβολίζει τη λόγχη που κεντήθηκε ο Κύριος κατά τη σταύρωση και ο σπόγγος που και αυτός συμβολίζει το σπόγγο που δόθηκε όξος στον Κύριο.

Το Ιερό Βήμα- Ιερά Πρόθεση Υπάρχει ακόμα το Ζέον, δοχείο που περιέχει ζεστό νερό, το οποίο χύνεται στο ιερό Πατήριο και συμβολίζει τη ζέση της πίστεως. Τέλος σε αυτή υπάρχουν τα καλύμματα των ιερών σκευών, ο αήρ και το ιερό μανδήλιο

Σκεύη του Ιερού Βήματος Άλλα σκεύη του ιερού Βήματος είναι το θυμιατήριο (θυμιατός), με το οποίο θυμιάζει ο ιερεύς το λαό και συμβολίζει την προσευχή των πιστών. Τα κουδουνάκια του θυμιατού συμβολίζουν το εύηχο κήρυγμα της χριστιανικής διδασκαλίας και το άρωμα του θυμιάματος τη θεία χάρη.

Σκεύη του Ιερού Βήματος Υπάρχουν ακόμα οι λαμπάδες και οι φανοί των εισόδων και λιτανειών, που δίνουν λαμπρότητα στις ιερές ακολουθίες, συμβολίζουν το φως του Χριστού.

Βιβλιογραφία- Διευθύνσεις διαδικτύου ΥΔΡΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΓΕΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ http://www.ecclesia.gr/greek/holySynod/commitees/academy/academy_gioles.html http://www.imsn.gr/files/pdf/GEREKOS_370-398.pdf http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/andourakis_martyria_3_b.html http://www.enoria.be/index.php?option=com_content&task=view&id=24&Itemid=38 http://www.apostoliki-diakonia.gr/index.html