ΔΙΑΛΕΞΗ 6η Ηγεσία Ορισμός – ιστορική ανασκόπηση Θεωρίες ηγεσίας Ηγεσία – διοίκηση Ηγέτης μεταμόρφωσης
ΓΕΝΙΚΑ Η ηγεσία είναι απαραίτητη για την αλλαγή που απαιτείται να γίνει στην υγειονομική περίθαλψη και σημαντική για την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων από τον οργανισμό Είναι κεντρικό στοιχείο για την ασφάλεια σε διάφορες βιομηχανίες καθώς και σε κάθε οικονομικά ανταγωνιστικό οργανισμό σε μια εποχή συνεχών αλλαγών Οι αλλαγές στη νοσηλευτική ηγεσία έχουν συντελέσει στη δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος για τους ασθενείς και το προσωπικό, ειδικά καθώς η αδυναμία της ηγεσίας στο κλινικό χώρο έχει αναφερθεί ως αίτιο οργανωτικών δυσλειτουργιών
Οι παράγοντες προβληματικής ηγεσίας περιλαμβάνουν την αυξημένη έμφαση στην αποτελεσματικότητα της παραγωγής έλλειψη εμπιστοσύνης έλλειψη μεταρρυθμίσεων σε θέματα διοίκησης περιορισμένη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων που σχετίζονται με το σχεδιασμό και τη ροή της εργασίας έλλειψη γνώσεων σε θέματα διοίκησης
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, οι νοσηλευτές ηγέτες θα πρέπει να φέρουν σε πέρας τα ακόλουθα συμμετοχή στις αποφάσεις των στελεχών στα πλαίσια των οργανισμών περίθαλψης εκπροσώπευση του νοσηλευτικού προσωπικού στη διοίκηση του οργανισμού και καλλιέργεια κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης επίτευξη αποτελεσματικής επικοινωνίας μεταξύ νοσηλευτικής και λοιπών κλινικών ηγεσιών διευκόλυνση της συμμετοχής του νοσηλευτικού προσωπικού στη λήψη αποφάσεων που αφορούν τη λειτουργία και το σχεδιασμό των εργασιακών διαδικασιών εξασφάλιση οργανωτικών πόρων
Ηγεσία Ενώ οι ερευνητές έχουν μελετήσει το θέμα της ηγεσίας για χρόνια, δεν συμφωνούν σε ένα κοινό ορισμό Πολλοί χρησιμοποιούν τον όρο ηγεσία σαν να αποτελεί ένα μαγικό προσόν, κάτι με το οποίο γεννιέται κανείς ή για το οποίο απλά έχει ταλέντο Ηγεσία είναι η διαδικασία της πειθούς και της δημιουργίας παραδειγμάτων με την οποία ένα άτομο (ή μια ηγετική ομάδα) παρακινεί μια ομάδα να προβεί σε δράσεις που είναι σύμφωνες με τους σκοπούς του ηγέτη ή τους κοινούς σκοπούς όλων
Ηγεσία (1/2) Κάποιος μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ηγεσία είναι μια διαδικασία στην οποία ένα άτομο εμπνέει μια ομάδα μελών να δουλέψουν συλλογικά χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα μέσα ώστε να πετύχουν σε μια κοινή αποστολή τους κοινούς στόχους Είναι μια κοινωνική διεργασία κατά την οποία ένα άτομο επηρεάζει τα υπόλοιπα Τα άτομα που κατέχουν εξουσία δεν ασκούν αναγκαστικά και ηγεσία Αντίθετα, οι ικανοί άνθρωποι που κατέχουν θέσεις εξουσίας συνδυάζουν εξουσία και ηγεσία ώστε να βοηθήσουν έναν οργανισμό να επιτύχει τους στόχους του
Ηγεσία (2/2) Είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη σχέση που αλλάζει μέσα στο χρόνο Είναι το ζωτικό συστατικό που μεταμορφώνει ένα πλήθος σε ένα λειτουργικό, χρήσιμο οργανισμό Ηγεσία δεν σημαίνει να δείξεις την κατεύθυνση και να αφήσεις απλά τα πράγματα να συμβούν Η ηγεσία είναι η σύλληψη ενός στόχου και μιας μεθόδου επίτευξης του στόχου αυτού Ηγεσία θεωρείται σαν μια δυναμική, διαδραστική διαδικασία που περιλαμβάνει τρεις διαστάσεις: τον ηγέτη, τους οπαδούς και τη θέση
Η αποτελεσματική ηγεσία ικανοποιεί τέσσερις πρωτογενής προϋποθέσεις το άτομο που είναι ο δέκτης σε μία επικοινωνία αντιλαμβάνεται αυτό που του μεταφέρεται το άτομο αυτό διαθέτει τους πόρους για να κάνει αυτό που του ζητείται το άτομο πιστεύει ότι η συμπεριφορά που του ζητείται συνάδει με τα προσωπικά του ενδιαφέροντα και τις αξίες του το άτομο πιστεύει ότι το αίτημα συνάδει με τους σκοπούς και τις αξίες του οργανισμού
τα χαρακτηριστικά του ηγέτη Υπάρχουν τέσσερις μείζονες μεταβλητές που σήμερα είναι γνωστό ότι εμπλέκονται στην ηγεσία τα χαρακτηριστικά του ηγέτη οι συμπεριφορές, οι ανάγκες και τα άλλα προσωπικά χαρακτηριστικά των οπαδών τα χαρακτηριστικά του οργανισμού (σκοπός, δομή, κα) το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο
Ιστορική ανασκόπηση Η Florence Nightgale επέδειξε εξαιρετική ηγεσία στην υγειονομική περίθαλψη για δεκαετίες, χωρίς να υπάρχει κάποιος οργανισμός υπό τις εντολές της Η δημόσια εικόνα της ήταν αυτή της κυρίας του ελέους κάτω όμως από τους ήπιους, γλυκομίλητος τρόπους της Τα έβαλε με το κατεστημένο (ανδροκρατούμενο κόσμο) και χρησιμοποιούσε την κοινή γνώμη για να παρακινήσει τους κορυφαίους υπεύθυνος να υιοθετήσουν την ατζέντα της
Θεωρίες των χαρισματικών γνωρισμάτων του ηγέτη Η υποκείμενη υπόθεση ήταν πως οι ηγέτες γεννιούνται, δεν γίνονται Παρά τα μειονεκτήματά της θεωρίας… έχουν αναγνωριστεί κάποια χαρακτηριστικά που είναι κοινά σε όλους τους άλλους ηγέτες όπως… η ειλικρίνεια, η αξιοπιστία, η ακεραιότητα, η αμεροληψία, οι επικοινωνιακές δεξιότητες, ο προσανατολισμός στο στόχο, η προσήλωση, η αφοσίωση και η σκληρή δουλειά
Υποχρεώσεις που πρέπει να φέρουν εις πέρας οι ηγέτες είναι οραματισμός στόχων (μακροπρόθεσμοι) επικύρωση αξιών (κοινά ήθη, έθιμα, αξίες) κινητοποίηση (των ανθρώπων) διοίκηση (η ηγεσία και η διοίκηση αλληλεπικαλύπτονται) επίτευξη ενότητας (αποφυγή συγκρούσεων) επεξήγηση (αποτελεσματική επικοινωνία) λειτουργία συμβόλου (μιλούν για λογαριασμό άλλων) αντιπροσώπευση της ομάδας (έχουν ευρεία οπτική για τα γεγονότα) ανανέωση (συνδυάζουν την συνέχεια με την αλλαγή)
Θεωρίες της συμπεριφοράς Περιλαμβάνονται διάφορες θεωρίες όπως τη θεωρία Χ και θεωρία Υ του McGregor, του Linkert, του Lewin. Το κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι κάθε άνθρωπος αποτελεί ένα ολοκληρωμένο άτομο που ζει και αλληλεπιδρά μέσα σε έναν κόσμο που αποτελείται από άλλα άτομα Αυτό που συμβαίνει στο άτομο αυτό, είναι αποτέλεσμα των συμπεριφορών των άλλων ατόμων Οι στάσεις και τα συναισθήματα των άλλων επηρεάζουν αυτό το άτομο
Η ηγεσία της Μεταμόρφωσης Τα υγειονομικά συστήματα βιώνουν δραματικές αλλαγές και πολύπλοκα προβλήματα Οι ηγέτες πρέπει να βρίσκουν τρόπους να διατηρούν την κινητοποίηση του προσωπικού, μέσα σε αυτό το χαοτικό και ασταθές περιβάλλον Οι Bennis και Nanus προτείνουν μια θεωρία ηγεσίας που ονομάζεται ηγεσία μεταμόρφωσης Ορίζουν τον ηγέτη της μεταμόρφωσης ως κάποιον που δεσμεύει τους ανθρώπους να αναλάβουν δράση, αναβαθμίζει τους οπαδούς σε ηγέτες και μπορεί να καταστήσει τους ηγέτες παράγοντες αλλαγής
Οι ηγέτες της Μεταμόρφωσης Δεν χρησιμοποιούν την ισχύ για να ελέγχουν και να περιορίζουν τα μέλη της ομάδας Αντίθετα, ενδυναμώνουν τα μέλη της ομάδας ώστε να αποκτήσουν όραμα για τον οργανισμό Κινητοποιούν το προσωπικό τους (ευημερία – εξέλιξη) Μοιράζονται την εξουσία με τους ανθρώπους Χρησιμοποιούν την ομαδική συζήτηση (συναίνεση) Υποστηρίζουν τη δημιουργικότητα και την καινοτομία Σέβονται την κρίση και τις αποφάσεις των μελών Στη νοσηλευτική, η ενδυνάμωση μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη περίθαλψη των ασθενών, μείωση αδειών ασθένειες, μεγαλύτερη ικανοποίηση του προσωπικού
Ομοιότητες μεταξύ ηγεσίας και διοίκησης σκέπτονται μακροπρόθεσμα βλέπουν πέρα από τα όρια της μονάδος προσεγγίζουν και επηρεάζουν μέλη πέρα από τη δικαιοδοσία τους δίνουν μεγάλη έμφαση στις σύνθετες έννοιες των στόχων διαθέτουν την πολιτική δεξιότητα να αντιμετωπίζουν τις αλληλοσυγκρουόμενες απαιτήσεις των μελών της ομάδας τους σκέπτονται όρους ανανέωσης
Οι ηγέτες μπορεί να διδαχθούν Οι ηγέτες μπορεί να διδαχθούν !!!! Παρ όλα αυτά, η νοσηλευτική ξεχωρίζει για την απουσία της από τις λίστες των διεθνών ηγετών Ο Millio συστήνει τα ακόλουθα στάδια προετοιμασίας των νοσηλευτών: Οργανωθείτε, πάρτε δουλειά για το σπίτι, διατυπώστε επιχειρήματα που γίνονται κατανοητά από το κοινό που σας ακούει, υποστηρίξτε και ενισχύστε μεταρρυθμίσεις, επικεντρώστε τις ενέργειές σας, δώστε ερεθίσματα για δημόσια συζήτηση, κάντε ορατή τη θέση των νοσηλευτών στα ΜΜΕ, επιλέξτε την πιο αποτελεσματική στρατηγική, δράστε έγκαιρα, εμμείνετε στη δράση, αναπτύξτε ερευνητικά δεδομένα, μάθετε από τις εμπειρίες και ποτέ μην παραιτήστε χωρίς να προσπαθήσετε
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ