Ανθρώπινα Δικαιώματα μέσα από το Κανάλι των Γερμανικών Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Δημητριάδου Χριστίνα Εκπαιδευτικός Γερμανικής Γλώσσας & Φιλολογίας Τα Γερμανικά ως παιδαγωγικός στόχος και ως γνωστικό αντικείμενο υποδοχής οπτικοακουστικών μέσων για τη δημιουργία μιας χρηστικής εργαλειοθήκης συλλογής πληροφοριών και δημιουργικότητας στο πλαίσιο μιας διαθεματικής διδασκαλίας

Στοιχεία Εκπαιδευτικού Προγράμματος Σχολικό Έτος: 2015-16 Σχολείο: 9ο ΔΣ Νάουσας Τάξη: ΣΤ’ Τμήμα: Γερμανικών (2η χρονιά) Διάρκεια: 5 μήνες Η β’ ξένη γλώσσα ως σημείο διαθεματικής, διεπιστημονικής σύνδεσης με άλλα γνωστικά αντικείμενα του ΑΠΣ: λογοτεχνία, τη γλώσσα, την ιστορία, τις ΤΠΕ, τα εικαστικά και τη θεατρική αγωγή Στάδια 1ο Η αληθινή ιστορία της Ruby Bridges-Ανάγνωση 2ο Τα «Ανθρώπινα Δικαιώματα»-Διαδικτυακή έρευνα 3ο Γνωριμία με τα ΑΔ-Προβολή βίντεο Ιστορία ΑΔ-Διαδικτυακή έρευνα Γαλλική Επανάσταση-Σταθμός στην ιστορία ΑΔ Φωτοαφήγηση γεγονότων Γαλλικής Επανάστασης Δημιουργία οπτικοακουστικού έργου-Συμμετοχή στον 3ο μαθητικό διαγωνισμό του Μουσείου Σχολικής Ζωής & Εκπαίδευσης

Απόκτηση συνείδησης γλωσσικής ποικιλίας Στόχοι Ξενόγλωσσης Εγγραμματοσύνης (ΥΠΕΠΘ, 2003α) Γραπτή έκφραση Προφορική έκφραση Κατανόηση γραπτού λόγου Κατανόηση ακουστικού λόγου Εμπλουτισμός λεξιλογίου Εμπλουτισμός γραμματικών γνώσεων Βελτίωση προφοράς και τονισμού Επικοινωνιακός προσανατολισμός Άξονας γνωστικού περιεχομένου του εγγραμματισμού Απόκτηση συνείδησης γλωσσικής ποικιλίας Αναγνώριση της σημαντικότητας των ξένων γλωσσών Άξονας πολυγλωσσίας Συνεύρεση δύο πολιτισμών, αντιπροσωπευόμενων από τους αντίστοιχους κώδικες επικοινωνίας, στη σχολική τάξη Άξονας της πολυπολ/ικότητας

Ο άνθρωπος πάνω από όλα ΑΝΘΡΩΠΟΣ Στόχοι Νέου Σχολείου Ο άνθρωπος πάνω από όλα ΑΝΘΡΩΠΟΣ Αξίες Αρχές Στάσεις Ο πολίτης πάνω από όλα υπεύθυνος Δραστηριοποιημένος ενεργός ΟΧΙ: παραλαβή έτοιμης γνώσης ΝΑΙ: έρευνα & κριτική σκέψη ΝΑΙ: εξοικείωση με παγκόσμια πραγματικότητα ΝΑΙ: γλωσσομάθεια ΝΑΙ: κοσμογνωσία ΝΑΙ: σύγχρονη τεχνολογία ΝΑΙ: ενδυνάμωση ταυτότητας ΝΑΙ: ακύρωση εκπαιδευτικών ανισοτήτων Γνώση

Σύνοψη: Παιδαγωγικοί Στόχοι Προγράμματος Αξίες: μετάδοση σημαντικών κοινωνικών μηνυμάτων μέσα από το κανάλι της β’ ξένης γλώσσας – ανάπτυξη κουλτούρας ΑΔ (Flowers, 2012:12) «Εμβάπτιση γλώσσας» (language immersion): χρήση ως όχημα για την εκμάθηση γλώσσας & γνωστικού περιεχομένου (Chapman, 2015:86-101) H κατανόηση των ΑΔ είναι ένα κοινωνικό ζήτημα η ερμηνεία του οποίου διευκολύνεται με την υπέρβαση των ορίων μεταξύ των επιστημονικών κλάδων (Ματσαγγούρας, 2011:16-17) Γνώσεις: π.χ. Γαλλική Επανάσταση ως κρίσιμος σταθμός στην ιστορία των ΑΔ-σημείο διεπαφής με το μάθημα της ιστορίας (Κολιόπουλος, Καλλιανιώτης, Μιχαηλίδης & Μηνάογλου, 2013, Ενότητα Α, Κεφ. 3) Ενσωμάτωση ΤΠΕ : Εμπλουτισμός παραδοσιακής διδασκαλίας (Διεύ/ση Επιμ/φωσης & Πιστ/ησης, 2013:48) Πολυγραμματισμοί (multiliteracies) ως μαθησιακά αποτελέσματα ένταξης πολυτροπικών (multimodal) παρά μονοτροπικών (monomodal) κειμένων (Mills, 2006:61-72)

Αιτιολόγηση (1/3) ΑΔ: Διεθνής και Ευρωπαϊκή πολιτική: Η ελληνική εκπαίδευση εναρμονίζεται με τη γενικότερη πολιτική 1948- Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (10 Δεκεμβρίου 1948, Γενική Συνέλευση Ηνωμένων Εθνών): διδασκαλία & εκπαίδευση για την προαγωγή του σεβασμού των δικαιωμάτων & των ελευθεριών (The United Nations, 1948) 1950-Υιοθέτηση της Οικουμενικής Διακήρυξης από το Συμβούλιο της Ευρώπης: υπογραφή «Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών» (Council of Europe, 2010) 1989-Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού» (The United Nations, 1989): Αναγνώριση της ευαίσθητης και ευάλωτης κοινωνικής ομάδας των παιδιών 1993-Παγκόσμιο Συνέδριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα : Υιοθέτηση της Διακήρυξης της Βιέννης και Πρόγραμμα Δράσης: διάλογος για μια ολιστική προσέγγιση του θέματος σε παγκόσμια κλίμακα (The United Nations, 1993)

Αιτιολόγηση (2/3) 1994-Ανακήρυξη δεκαετίας 1995-2005 ως «Δεκαετία των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» Πρόσκληση χωρών: συνεισφορά στην εξάλειψη του αναλφαβητισμού, καθοδήγηση της εκπαίδευσης προς πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και ενίσχυση της εκτίμησης της αξίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Eλευθεριών (The United Nations, 1994) 1996-Διεθνής Επιτροπή για την Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα: καθιέρωση του αξιώματος«learning to live together» (μαθαίνοντας τη συμβίωση), (International Commission on Education for the 21st Century, 1996:22) 1997- Κάλεσμα Συμβουλίου Ευρώπης σε ενδυνάμωση της εκπαίδευσης στον τομέα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Council of Europe, 1997) 1998- Διάσκεψη Ευρωπαίων Υπουργών, αρμόδιων για θέματα νεολαίας: προτεραιότητα στην ανάπτυξη της συνείδησης της νεολαίας σχετικά με τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη δημοκρατία, που θα οδηγήσει στην ηθική δέσμευση διαφύλαξής τους (Conference of European Ministers Responsible for Youth, 1998)

Παιδαγωγικοί Στόχοι-Εισαγωγή Αιτιολόγηση (3/3) Το πρόγραμμα στο πνεύμα της προαναφερθείσας πολιτικής Αξιοποίηση των «φιλελεύθερων» ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ (Δενδρινού, 2011) Αυξημένες δικαιοδοσίες & πρωτοβουλίες εκπαιδευτικού Επεκτασιμότητα εκπαιδευτικών αντικειμένων Δεκτικότητα μαθημάτων προς γνώσεις από άλλες γνωστικές περιοχές ολιστική προσέγγιση (ΑΔ εντός των γερμανικών) Παιδαγωγικοί Στόχοι-Εισαγωγή Σχολικός εκφοβισμός και βία: εμπειρίες καθημερινής ζωής μαθητών Εκπαίδευση: εφόδιο για εξάλειψη των φαινομένων βίας & κατάκτηση της ειρήνης, της ελευθερίας, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης = ΑΔ (Αδάμου-Ράση, 2002:3-17 · Πανταζής, 2005:65-78, 2008:107-122) αγωγή στα ΑΔ: διαφύλαξη & προστασία των ΑΔ και της δημοκρατίας από τους αυριανούς πολίτες της κοινωνίας (Brander et al., 2010 • Γαβαλάς, 2010:8)

Υποενότητες Προγράμματος 1 Τι είναι τα ΑΔ; Έννοια, ορισμός, αποσαφήνιση 2 Παγκόσμια Ημέρα ΑΔ (10 Δεκεμβρίου) 3 ΑΔ: πόσα και ποια είναι 4 Μια σύντομη ματιά στην ιστορία των ΑΔ 5 Γαλλική Επανάσταση: ένας σημαντικός σταθμός στην ιστορία των ΑΔ

Διαθεματικές & συνεργατικές μορφές εργασίας (Κόπτσης, 2009:16-28) Μεθοδολογία -Ενεργητική βιωματική προσέγγιση της μάθησης – μέθοδος project: Διαθεματικές & συνεργατικές μορφές εργασίας (Κόπτσης, 2009:16-28) Ενίσχυση στόχων ξενόγλωσσης διδ/λίας (Μαυρομαρά-Λαζαρίδου, 2011: 120-130) Παιδαγωγικές αρχές βιωματικών δράσεων (Ματσαγγούρας, 2012): βιωματική μάθηση Βιώματα οδηγούν σε γνώση όταν υποβάλλονται σε οργανωμένη διεργασία αναστοχασμού διεπιστημονική προσέγγιση Αλληλοσυμπλήρωση της γνώσης μέσω συνέργειας διαφορετικών επιστημονικών κλάδων, χωρίς την οποία η μάθηση θα ήταν αποσπασματική, αντί ολιστική, απομονώνοντας το σχολείο τέλεια από την πραγματική ζωή (D’ Hainaut, 1986:7 & 16) διαφοροποιημένη διδασκαλία Ειδικές ομαδοποιήσεις & ανάθεση καθηκόντων διαφορετικού βαθμού απαιτήσεων με διαφοροποιημένη υποστήριξη εκπαιδευτικού συνεργατική διερεύνηση Αναζήτησης & ανάλυση θεμάτων (Ματσαγγούρας, 2011:10) Οικοδόμηση γνώσης μέσα από έρευνα & ομαδοσυνεργατικότητα δύο συνθήκες προαπαιτούμενες για τη διασφάλιση ατομικών και συλλογικών μαθησιακών επιτευγμάτων (Barron & Darling-Hammond, 2008 • Ματσαγγούρας, 2012)

Στάδια και υπο-στάδια προγράμματος Α)ΑΦΟΡΜΗΣΗ/ΑΦΥΠΝΙΣΗ Β)ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΘΕΜΑΤΟΣ Γ)ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑΤΟΣ Δ)ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Α) ΑΦΟΡΜΗΣΗ/ΑΦΥΠΝΙΣΗ 1) Ανάγνωση της ιστορίας της Ruby Bridges 2) Συζήτηση στην τάξη 3)Διασκευή της ιστορίας της Ruby Bridges Γ) ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑΤΟΣ 1) Γνωριμία με τα 30 θεμελιώδη ΑΔ 2)Διερεύνηση της ιστορίας τους 3) Εξέταση της Γαλλικής Επανάστασης ως ορόσημο στην ιστορία των ΑΔ 4) Θεατρική δραστηριότητα με θέμα τα δικαιώματα του παιδιού Β) ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΘΕΜΑΤΟΣ 1)Εισαγωγή στο θέμα των ΑΔ 2)Αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο σχετικά με το περιεχόμενο των ΑΔ 3)Έρευνα στο διαδίκτυο σχετικά με την Παγκόσμια Ημέρα ΑΔ Δ) ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Παρουσίαση προγράμματος

Α) Αφόρμηση/Αφύπνιση 1) Ανάγνωση (ελληνικά) της αληθινής ιστορίας της Ruby Bridges (Coles, 2004) PPT: η πολυμεσική προβολή κειμένου ελκύει το ενδιαφέρον & την προσοχή του θεατή (Ράπτης & Ράπτη, 2006:284) Το θέμα: ένα μελαμψό κορίτσι βιώνει τη δεκαετία του ’50-’60 έντονο το μίσος των συνανθρώπων της μόνο και μόνο επειδή έχει άλλο χρώμα. Εκείνη όμως διεκδικεί τα δικαιώματά της: ζωή χωρίς διακρίσεις και εκπαίδευση 2) Συζήτηση στην τάξη Δικαίωμα στην εκπαίδευση, ισότητα, διάκριση, ρατσισμός 3) Διασκευή της ιστορίας Διασκευή της ιστορίας της Ruby Bridges σε διάλογο (γερμανικά): συνέντευξη ανάμεσα στη «Ruby» και έναν «δημοσιογράφο»: Ανάληψη ρόλων από μαθητή και μαθήτρια τους τμήματος, οι οποίοι επιδόθηκαν σε εντατικές πρόβες καθ’ όλη τη διάρκεια της δράσης, επιθυμώντας να παρουσιάσουν τη δραματοποιημένη διασκευή σε σχολική εκδήλωση στο τέλος της σχολικής χρονιάς.

Β) Διερεύνηση Θέματος 1) Εισαγωγή στο θέμα των ΑΔ Ανίχνευση γνώσεων γύρω από το περιεχόμενο των ΑΔ Παρουσίαση PowerPoint : παιχνίδι γνώσεων με 10 ερωτήσεις για τα ΑΔ Βασικός σκοπός: μεταφορά του περιεχομένου των ΑΔ και κατανόηση εκ μέρους των μαθητών ότι « …είναι τα αναφαίρετα και αδιαχώριστα εκείνα δικαιώματα , τα οποία όλα τα ανθρώπινα όντα απολαμβάνον εγγενώς και αυτοδίκαια από τη φύση τους» 2) Αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο για το περιεχόμενο των ΑΔ Αναζήτηση πληροφοριών στην ιστοσελίδα: Νεολαία υπέρ των ΑΔ: http://gr.youthforhumanrights.org/what-are-human-rights.html: 3) Έρευνα στο διαδίκτυο σχετικά με την Παγκόσμια Ημέρα ΑΔ (10/12) Προτάθηκε (χωρίς να αποκλειστούν άλλες πηγές) από την εκπαιδευτικό η ιστοσελίδα της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας http://www.libver.gr/: (με λέξη-κλειδί αναζήτησης: «Ανθρώπινα Δικαιώματα»)

Γ) Επεξεργασία Θέματος Γνωριμία με τα 30 θεμελιώδη ΑΔ http://podilato98.blogspot.gr/2012/01/30-dikaiomata-video.html Ψηφιακό φύλλο εργασίας σε ελληνική & γερμανική γλώσσα (βλ. Εικόνα 1), με υπερσυνδέσεις προς 30 youtube βίντεο μικρού μήκους, της Νεολαίας υπέρ των ΑΔ, αντίστοιχα σε περιεχόμενο προς τα 30 ΑΔ (βλ. Διαφάνεια 18 ) 2) Εξοικείωση με την ιστορία των ΑΔ http://gr.youthforhumanrights.org/what-are-human-rights/background-of-human-rights.html PowerPoint : σημαντικότεροι σταθμοί (ο Κύλινδρος του Κύρου, Μάγκνα Κάρτα, Αναφορά Δικαίου, η Διακήρυξη Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών, η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη -απόρροια της Γαλλικής Επανάστασης - η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) 3) Γαλλική Επανάσταση = ορόσημο (βλ. Διαφάνεια 19 ) Γέννηση των ΑΔ (Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη) 4) Θεατρική δραστηριότητα (Τα δικαιώματα του παιδιού) «Τα παιδιά έχουν δικαιώματα» (Kinder haben Rechte) – γλώσσα γερμανική

Ολοκλήρωση Δράσης Αξιολόγηση Παρουσίαση από τους μαθητές στη σχολική κοινότητα και γονείς, σε ειδική εκδήλωση στο τέλος της σχολικής χρονιάς: Ολόκληρο το πρόγραμμα «Συνέντευξη» της Ruby Bridges Θεατρικό «Τα παιδιά έχουν δικαιώματα» Αξιολόγηση Διαγνωστική (Diagnostic), Διαμορφωτική (Formative) , Τελική (Summative) (Ronan, 2015). Διαγνωστική: παρατήρηση, με αφετηρία την προηγούμενη σχολική χρονιά στο συγκεκριμένο τμήμα. Η εμπειρία της εκπαιδευτικού σχετικά με τις υφιστάμενες γνώσεις & μαθησιακό δυναμικό των μαθητών υπήρξε ο θεμέλιος λίθος για την εκπόνηση του προγράμματος Διαμορφωτική: καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος, μέσω συζήτησης, επικοινωνίας με τους μαθητές, συμμετοχής τους, συμβολής στην παραγωγή υλικού, προθυμίας για συνεργασία, υπευθυνότητας και δημιουργικότητας Τελική: συλλογή ομαδικών εργασιών και αξιολόγηση συνδυαστικά με την προφορική συνεισφορά των μαθητών

Συζήτηση Η ιστορία της Ruby Bridges ενέπνευσε τους μαθητές για περαιτέρω δημιουργικότητα, ως αντίδραση στην πικρή διαπίστωση του Τριβιζά (2015) ότι «τα παιδιά εισέρχονται στο σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία και αστείρευτη δημιουργικότητα και αποφοιτούν με φαντασίες ατροφικές και δημιουργικές δυνατότητες στραγγαλισμένες». Tα παθήματα της Ruby διέγειραν τη φαντασία δύο μαθητών, οι οποίοι, χρησιμοποιώντας βιντεοκάμερα, καταγραφικό ήχου και το λογισμικό επεξεργασίας βίντεο, μετέτρεψαν, με την υποστήριξη της εκπαιδευτικού, την ιστορία σε οπτικοακουστικό έργο Με τη δημιουργική τους παραγωγή οι μαθητές συμμετείχαν στον 3ο Μαθητικό Διαγωνισμό του ΕΚΕΔΙΣΥ (Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Διάσωσης Σχολικού Υλικού) με θέμα «Το σχολείο μας: Το σχολείο που ζήσαμε – Το σχολείο που ονειρευόμαστε», μεταδίδοντας το μήνυμα ότι το σχολείο πρέπει να αποτελεί το εκκολαπτήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Παράρτημα

Ψηφιακό Φύλλο Εργασίας 30 βίντεο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Εικόνα 1: Ψηφιακό Φύλλο Εργασίας 30 βίντεο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Πηγή: Νεολαία Υπέρ των ΑΔ Επιστροφή στη Διαφάνεια 14

3) Γαλλική Επανάσταση = ορόσημο Η ενασχόληση με τη Γαλλική Επανάσταση περιέλαβε τρεις δραστηριότητες: 1)Αναζήτηση πηγών στο διαδίκτυο για τη Γαλλική Επανάσταση (ελληνικά) Ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια βικιπαίδεια 2)Σύντομη περιληπτική ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης Μετάφραση στη γερμανική γλώσσα (φύλλο εργασίας) μιας σύντομης & περιληπτικής ελληνικής εκδοχής της ιστορίας της Γαλλικής Επανάστασης 3)Δημιουργία εικονογραφημένης ιστορίας με θέμα τα γεγονότα που οδήγησαν στη Γαλλική Επανάσταση (γλώσσα: γερμανική) Γερμανικό κείμενο-βάση της εικονογραφημένης ιστορίας: τα γεγονότα (φύλλο εργασίας) Επιστροφή στη Διαφάνεια 14

Βήματα εργασίας: Οι μαθητές: Δημιουργία εικονογραφημένης ιστορίας με θέμα τα γεγονότα που οδήγησαν στη Γαλλική Επανάσταση (γλώσσα: γερμανική) Βήματα εργασίας: Οι μαθητές: Ζωγράφισαν εικόνες που αποτύπωναν τα γεγονότα τα οποία οδήγησαν στη Γαλλική Επανάσταση έκοψαν σε κομμάτια το μεταφρασμένο γερμανικό κείμενο αντιστοίχισαν γερμανικά κείμενα με χρωματισμένες ζωγραφιές πλαστικοποίησαν τις ζωγραφιές με τα κολλημένα κείμενα δημιούργησαν κόμικ που αναρτήθηκε στην τάξη, τοποθετώντας τις εικόνες σε σωστή χρονολογική ακολουθία δημιούργησαν βίντεο του comic με ελληνικούς υπότιτλους και μουσική επένδυση Επιστροφή στη Διαφάνεια 14