ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Γιώργος Σούλτης

Οι μέθοδοι διδασκαλίας τακτοποιούνται σε 2 κατηγορίες: Παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας Έχουν σαν επίκεντρο το δάσκαλο Και το γνωστικό αντικείμενο Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις Έχουν σαν επίκεντρο το μαθητή

Παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας Το μοντέλο της μεταφοράς Κεντράρουν στο γνωστικό αντικείμενο Ο δάσκαλος είναι Αυθεντία Υπάρχει η Αυθεντία του γνωστικού αντικειμένου Οι μαθητές είναι «άδεια δοχεία» δε γνωρίζουν τίποτα Ο δάσκαλος σαν αυθεντία, προσπαθεί να μεταδώσει τις γνώσεις στους μαθητές

Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις Εγώ μόνο θα τον ρωτώ, δε θα τον διδάσκω, και αυτός θα διερευνά μαζί με μένα, και αν θα παρατηρήσεις ότι του μιλάω η του εξηγώ οτιδήποτε, γίνεται προκειμένου να εκφράσει τη γνώμη του ΣΩΚΡΑΤΗΣ Μαθητοκεντρική (Rogers) Έρευνα (Σωκράτης) Πειραματική μάθηση (Dewey) Ανθρωπιστική μάθηση (Weinstein) Εξελικτική μάθηση (Bennet) Δραστήρια διδακτική δουλειά (Button) Συμμετοχική μάθηση Μέθοδοι που έχουν στο επίκεντρο τον μαθητή Αν και λέμε ότι είναι σύγχρονες μέθοδοι πολλοί εκπαιδευτικοί και ερευνητές έχον προτείνει αντίστοιχες μεθόδους

Αντίθετα στοιχεία των δύο μεθόδων (Dewey 1938) Παραδοσιακή Σύγχρονη Η από πάνω επιβολή της γνώσης Εξωτερική πειθαρχία Μάθηση μέσω δασκάλου και βιβλίου Κατάκτηση μεμονωμένων δεξιοτήτων μέσω ασκήσεων Προετοιμασία για ένα επιτυχημένο μέλλον Στατική διδασκαλία, στατικό εκπαιδευτικό υλικό Έκφραση καλλιέργεια της ατομικότητας Ελεύθερη δραστηριότητα Μάθηση μέσω της εμπειρίας Κατάκτηση μεμονωμένων δεξιοτήτων μέσα από ζωντανή προσπάθεια Παροχή ευκαιριών ζωής για το μέλλον Γνωριμία με έναν κόσμο που αλλάζει

Διαφορές πρακτικής των δύο μεθόδων (Bennet 1976) Παραδοσιακή Σύγχρονη 1 . Διεπιστημονικό εκπαιδευτικό υλικό 1. Εκπαιδευτικό υλικό τεμαχισμένο σε ενότητες 2 . Ο καθηγητής οδηγεί την μαθησιακή εμπειρία 2. Ο καθηγητής μεταφέρει την γνώση 3. Ο μαθητής είναι δραστήριος 3. Ο μαθητής έχει παθητικό ρόλο 4. Οι μαθητές συμμετέχουν στον εκπ/κο σχεδιασμό 4. Οι μαθητές δεν έχουν γνώμη για τον εκπ/κο σχεδιασμό

Διαφορές πρακτικής των δύο μεθόδων (Bennet 1976) (2) Παραδοσιακή Σύγχρονη 5 . Η μάθηση κυριαρχείται από ανακαλυπτικές τεχνικές 5. Γίνεται εξάσκηση της μνήμης και της πρακτικής 6. Καλλιεργούνται εσωτερικά κίνητρα 6. Χρησιμοποιούνται εξωτερικές αμοιβές 7.Δε γίνεται συσχέτιση με ακαδημαϊκές προδιαγραφές 7. Γίνεται συσχέτιση με ακαδημαϊκές προδιαγραφές 8. Πολύ λίγα ΤΕΣΤ 8. Μεγάλος αριθμός ΤΕΣΤ

Διαφορές πρακτικής των δύο μεθόδων (Bennet 1976) (3) Παραδοσιακή Σύγχρονη 9. Ενθαρρύνονται οι ομαδοσυνεργατικές πρακτικές 9. Υπάρχει συναγωνισμός 10.Η διδασκαλία γίνεται σε ομάδες 10. Η διδασκαλία γίνεται με ολόκληρη την τάξη 11.Δίδεται έμφαση στην δημιουργική έκφραση 11. Δίδεται έμφαση στην αποστήθιση 12. Δίδεται ισοδύναμη έμφαση στην συναισθηματική και στη γνωστική ανάπτυξη 12.Δίδεται έμφαση μόνο στην γνωστική ανάπτυξη 13. Αξιολογείται η διαδικασία 13. Αξιολογείται το αποτέλεσμα

Επιχειρήματα υπέρ της μαθητοκεντρικής προσέγγισης Ο μαθητής έχει πλήρη υπευθυνότητα για την μάθηση του Το γνωστικό υλικό πρέπει να έχει σημασία για το μαθητή Εμπλοκή και συμμετοχή είναι απαραίτητοι παράγοντες για τη μάθηση Η σχέση μεταξύ των μαθητών Ο δάσκαλός γίνεται βοηθός και ο άνθρωπος που παρέχει πληροφορίες όσον αφορά τις πηγές της γνώσης Ο μαθητής βλέπει τον εαυτό του ως αποτέλεσμα της εμπειρίας της μάθησης

Επιχειρήματα υπέρ της παραδοσιακής προσέγγισης Στη μαθητοκεντρική διδασκαλία χάνεται πολύς χρόνος και υπάρχει μεγάλη χαλαρότητα ο μαθητής πρέπει να μάθει συγκεκριμένα βασικά πράγματα Ο δάσκαλος στην μαθητοκεντρική πρέπει να είναι Χαρισματικός Η δασκαλοκεντρική διδασκαλία είναι πιο δομημένη και συνεκτική Στη μαθητοκεντρική υπάρχει περίπτωση ο δάσκαλος να βρεθεί σε δύσκολη θέση

Ποιο μοντέλο εφαρμόζεται σήμερα; Σε όλο τον κόσμο το κυρίαρχο μοντέλο μέχρι και σήμερα παραμένει αυτό της παραδοσιακής μεθόδου διδασκαλίας. Αποσπασματικά εφαρμόζονται μόνο κάποιες μέθοδοι μαθητοκεντρικές και συνεργατικές Κάποια πειραματικά σχολεία εφαρμόζουν αποκλειστικά μαθητοκεντρικες μεθόδους Οι νέες τεχνολογίες ευνοούν την ανάπτυξη συνεργατικών και μαθητοκεντρικών μοντέλων (θα αναπτυχθεί σε άλλο κεφάλαιο) Στην Ελλάδα σε ελάχιστες περιπτώσεις εφαρμόζονατι μαθητοκεντρικά μοντέλα.

Τρόπος τοποθέτησης των μαθητών στην τάξη Δασκαλοκεντρικό μοντέλο Τάξη σε σειρά Αμφιθεατρική τάξη Πλεονεκτήματα: καλύτερη αξιοποίηση χώρου Οι μαθητές δεν είναι εκτεθειμένοι Μειονεκτήματα Ο εκπαιδευτικός δεν έχει επαφή με τους μαθητές Οι μαθητές δεν βλέπουν ο ένας τον άλλον Δεν είναι όλοι οι μαθητές «ίσοι» Σε αμφιθέατρα τα μειονεκτήματα μετριάζονται

Τρόπος τοποθέτησης των μαθητών στην τάξη (2) Μαθητοκεντρικό μοντέλο Μορφή συμβουλίου Παραλληλόγραμμο Πλεονεκτήματα: Όλοι βλέπουν όλους Είναι όλοι ίσοι Συνεργάζονται ευκολότερα Γίνονται ευκολότερα ομάδες Μειονεκτήματα Το τραπέζι συμβουλίου απαιτεί μικρές τάξεις και ιδιαίτερα θέματα Οι μαθητές κινούνται δύσκολα στην τάξη Ταιριάζει για ενήλικες περισσότερο

Τρόπος τοποθέτησης των μαθητών στην τάξη (3) Μαθητοκεντρικό μοντέλο Σε κύκλο Σε ομάδες σε ξεχωριστούς πάγκους (τραπέζια) Πλεονεκτήματα: Όλοι βλέπουν όλους Είναι όλοι ίσοι Συνεργάζονται ευκολότερα Συζητούν μεταξύ τους ευκολότερα Γίνονται ευκολότερα ομάδες Ο δάσκαλος τους βλέπει όλους Κινούνται όλοι εύκολα Μειονεκτήματα Σε μικρές τάξεις οι μαθητές ελέγχονται δυσκολότερα Κάποιοι μαθητές δυσκολεύονται στον πίνακα Τα «τραπέζια» συνεργασίας ταιριάζουν σε εργαστηριακές εκπαιδεύσεις. Όταν χρησιμοποιούμε πληροφορική ίσως προσφέρεται αυτή η διάταξη

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Η εφαρμογή μεθόδων του «μαθητοκεντρικού» μοντέλου είναι δύσκολη ειδικά σε ένα περιβάλλον «δασκαλοκεντρικό» Η εφαρμογή μεθόδων του «μαθητοκεντρικού» μοντέλου έχει διαφορετικό βαθμό δυσκολίας σε κάθε επίπεδο εκπαίδευσης. Υπάρχουν τεχνικές που μπορεί να εφαρμόσει ο δάσκαλος για να προσεγγίσει το «μαθητοκεντρικό» μοντέλο Η εφαρμογή της πληροφορικής στη διδασκαλία μπορεί να μας βοηθήσει να εφαρμόσουμε «μαθητοκεντρικές» τεχνικές.

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Τοποθέτηση των μαθητών σε κύκλο Η σειρά και ο τρόπος με την οποία οι μαθητές μιλούν Η επιδεξιότητα της ακρόασης Πρόκληση brain storming Το παιγνίδι περιμένοντας Κανόνες Σαμποτάζ Υποστήριξη Τα παιγνίδια Ανοιχτή συζήτηση Αποδοτικές δεξιότητες μάθησης και έκφραση συναισθημάτων Λέγοντας την αλήθεια Ρωτώντας τους μαθητές Η αξιολόγηση των λαθών

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Η σειρά και ο τρόπος με την οποία οι μαθητές μιλούν

Η επιδεξιότητα της ακρόασης Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Η επιδεξιότητα της ακρόασης

Πρόκληση brain storming Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Πρόκληση brain storming

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Το παιγνίδι περιμένοντας

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Κανόνες

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Σαμποτάζ

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Υποστήριξη

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Τα παιγνίδια

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Ανοιχτή συζήτηση

Αποδοτικές δεξιότητες μάθησης και έκφραση συναισθημάτων Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Αποδοτικές δεξιότητες μάθησης και έκφραση συναισθημάτων

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Λέγοντας την αλήθεια

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Ρωτώντας τους μαθητές

Τεχνικές για να μπορέσει ο δάσκαλος να εφαρμόσει μεθόδους Μαθητοκεντρικού Μοντέλου στην τάξη Η αξιολόγηση των λαθών

Το βασικό ερώτημα της κριτικής διδασκαλίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ή ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ?

Προγραμματισμός της διδασκαλίας Προγραμματισμός ανα έτος Προγραμματισμός ανα δίμηνο η τρίμηνο Προγραμματισμός ανα εβδομάδα Προγραμματισμός ανα ώρα

Φάσεις της διδασκαλίας Σχεδιασμός Διεξαγωγή Αξιολόγηση Σχεδιασμός ΤΙ διδάσκω και ΓΙΑΤΙ το διδάσκω ΠΟΙΟΝ διδάσκω ΠΩΣ διδάσκω και ΠΩΣ κατανοώ τα αποτελέσματα της διδασκαλίας

Σχεδιασμός διδασκαλίας Τι, Ποιον, Πώς ΜΕΛΕΤΗ α) Τι? Επιλέγουμε το περιεχόμενο της διδασκαλίας και εντοπίζουμε τις βασικές έννοιες και τις υποέννοιες που το συνθέτουν Μελετούμε από τη βιβλιογραφία την ιστορική και επιστημολογική εξέλιξη των εννοιών που πρέπει να διδάξουμε. Εντοπίζουμε τις δυσκολίες που θα υπάρχουν στην κατανόηση από τους μαθητές

Σχεδιασμός διδασκαλίας Τι, Ποιον, Πώς ΜΕΛΕΤΗ α) Πώς ? Επιλέγουμε τη μορφή της οργάνωσης της τάξης Επίλεγουμε και συγκεντρώνουμε το εποπτικό υλικό Στρατηγική της διδασκαλίας Συγκεκριμενοποίηση διδακτικών στόχων Κατάρτιση ερωτήσεων

Υλοποίηση διδασκαλίας Υλοποίηση διδασκαλίας Τι, Ποιον, Πώς Πώς ? ΦΑΣΗ 1 Καλλιέργεια θετικού ψυχολογικού κλίματος Πρόκληση του ενδιαφέροντος του μαθητή Γνωστοποίηση των στόχων του μαθήματος Η διερεύνηση των πρότερων αντιλήψεων του μαθητή Σύνδεση με τα προηγούμενα

Υλοποίηση διδασκαλίας Υλοποίηση διδασκαλίας Τι, Ποιον, Πώς Πώς ? ΦΑΣΗ 2 Εδώ αναπτύσσεται το κυρίως πρόβλημα σε συνεργασία με τους μαθητές ΦΑΣΗ 3 Επεξεργασία των αποτελεσμάτων Συμπεράσματα - αξιολόγηση ΦΑΣΗ 4 Ανακεφαλαίωση - συνόψιση - γενικεύσεις