ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ- ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΙΜΑ ΚΑΡΔΙΑ ΑΓΓΕΙΑ

Καρδιά Καρδιά ΣΩΜΑ ΣΩΜΑ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΣΩΜΑ Καρδιακός μυϊκός ιστός Καρδιά  αντλία Αναρροφητική (;) Συμπιεστική (;) 2 κόλποι – 2 κοιλίες (τετράχωρη καρδιά) ΚΟΛΠΟΙ: υποδέχονται αίμα ΚΟΙΛΙΕΣ: προωθούν αίμα Μεσοκοιλιακό διάφραγμα Δεξιός κόλπος  Αίμα από σώμα (CO2) Δεξιά κοιλία  Αίμα σε πνεύμονες (CO2) [πνευμονική αρτηρία] Αριστερός κόλπος  Αίμα από πνεύμονες (O2) Αριστερή κοιλία  Αίμα σε σώμα (O2) [αορτή] Βαλβίδες  εμποδίζουν παλινδρόμηση αίματος ΣΩΜΑ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ Καρδιά ΣΩΜΑ

Καρδιά ΣΩΜΑ ΣΩΜΑ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΣΩΜΑ

Καρδιά

Καρδιά Συνεχής λειτουργία (συσπάσεις μυοκαρδίου) ~60-80 παλμοί/λεπτό ♂ < ♀ ~130 νεογέννητο Ρυθμός ; Εξαρτάται από σωματική δραστηριότητα  ΑΥΤΟΡΡΥΘΜΙΣΗ

Αιμοφόρα αγγεία ΑΡΤΗΡΙΕΣ Παχύτερα τοιχώματα – μικρότερη διάμετρος – περισσότερος μυϊκός ιστός Παροχή αίματος (καρδιά)  διεύρυνση τοιχωμάτων (σφυγμός) Ταχύτητα – πίεση αίματος 2 μεγαλύτερες: ΑΟΡΤΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ ΦΛΕΒΕΣ Περισσότερες Όχι σφυγμός Βαλβίδες 2/3 αίματος ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ Μεταξύ αρτηριών – φλεβών Λεπτότερα – πολυπληθέστερα Λεπτά τοιχώματα Ανταλλαγή ουσιών – αερίων Διαπερατά από λευκά αιμοσφαίρια (άμυνα) Αιμοφόρα αγγεία

Τριχοειδή αγγεία

Αρτηριακή πίεση Πίεση αίματος στα τοιχώματα των αγγείων Συστολή καρδιάς  110-150 mm Hg (μεγάλη) Χαλάρωση καρδιάς  ~80 mm Hg (μικρή) Μεγαλύτερη πίεση στις αρτηρίες  μεγαλύτερη ταχύτητα Υπέρταση – υπόταση (;) Αρτηριακή πίεση

Κυκλοφορία του αίματος ΜΙΚΡΗ/ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Πνεύμονες (=αποβολή CΟ2 – πρόσληψη Ο2) Πνευμονική αρτηρία Πνευμονικές φλέβες ΜΕΓΑΛΗ/ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Σώμα (=πρόσληψη O2/θρεπτικών – αποβολή CO2/άχρηστων) Αορτή Άνω & κάτω κοίλες φλέβες Νεφροί (=αποβολή τοξικών ουσιών + νερού) Νεφρικές αρτηρίες Νεφρικές φλέβες Ήπαρ (=πρόσληψη O2/θρεπτικών – αποβολή CO2/άχρηστων & παραλαβή θρεπτικών ουσιών πεπτικού - διοχέτευση) Ηπατική αρτηρία + Πυλαία φλέβα Ηπατική φλέβα ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Καρδιά (=πρόσληψη O2/θρεπτικών – αποβολή CO2/άχρηστων) Στεφανιαία αρτηρία Στεφανιαία φλέβα

Καρδιά = Αντλία Αίμα = μεταφορικό μέσο Αγγεία = Οδοί Κυκλοφορικό σύστημα Καρδιά = Αντλία Αίμα = μεταφορικό μέσο Αγγεία = Οδοί

ΑΙΜΑ Το αίμα είναι είδος συνδετικού ιστού που βρίσκεται σε υγρή μορφή. Ο ολικός όγκος του αίματος εκφρασμένος σε λίτρα αντιστοιχεί με το 7% περίπου του σωματικού βάρους ενός άνδρα και το 5.5% περίπου του σωματικού βάρους μιας γυναίκας. Το pH του είναι ελαφρά αλκαλικό (7.33-7.45)

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ: ΑΜΥΝΑ: θρεπτικών συστατικών αντιμετώπιση ξένων εισβολέων ηλεκτρολυτών επούλωση ιστικής βλάβης O2 & CO2 πήξη άχρηστων προϊόντων διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος ορμονών Διατήρηση ομοιόστασης

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΕΜΜΟΡΦΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΛΗΨΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΠΛΑΣΜΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΕ ΣΩΛΗΝΑΡΙΟ ΦΥΓΟΚΕΝΤΡΗΣΗ ΛΗΨΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΠΛΑΣΜΑ ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ /ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΑ ΕΜΜΟΡΦΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΠΛΑΣΜΑ 55% ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ /ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ <1% ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ (ΑΙΜΑΤΟΚΡΙΤΗΣ) 45%

1. ΠΛΑΣΜΑ Νερό 90% (μεταφορικό μέσο, διατήρηση θερμότητας) Πρωτεϊνες πλάσματος 6-8 % (αλβουμίνες, γ-σφαιρίνες, ινωδογόνο) Ηλεκτρολύτες (Na+ & Cl-) 1% (διεγερσιμότητα κυτταρικών μεμβρανών, μεταφορά υγρών μεταξύ ενδοκυτταρίου και εξωκυτταρίου χώρου, ρύθμιση pH) θρεπτικά συστατικά (π.χ. σάκχαρο, αμινοξέα) ορμόνες (π.χ. κορτιζόλη, θυροξίνη) άχρηστα συστατικά (π.χ. ουρία) αέρια αίματος (π.χ. CO2, O2)

2. ΕΜΜΟΡΦΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Α. ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ Περίπου: 5.000.000/mm3 (4.2-6.4 X 106 /mm3 ) Β. ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ Περίπου 7000/mm3 (4.8-10.8 X 103 /mm3 ) Γ. ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ Περίπου: 250.000/mm3 (130-400 Χ 103/mm3 )

Downloaded from: StudentConsult (on 1 November 2010 09:13 AM) © 2005 Elsevier

Electron micrograph of blood smear Pathophysiology McCance & Huether fifth edition Elsevier Mosby

RBC’s WBC’ s

ΑΙΜΟΠΟΙΗΣΗ In children, haematopoiesis occurs in the marrow of the long bones such as the femur (μηριαίο) and tibia (κνήμη). In adults, it occurs mainly in the pelvis, cranium, vertebrae, and sternum. maturation, activation, and some proliferation of lymphoid cells occurs in secondary lymphoid organs (spleen, thymus, and lymph nodes)

G-CSF: Granulocyte Colony stimulating Factor LT-HSC: Long Term hematopoietic stem cells ST-HSC: Short Term hematopoetic stem cells CMP: Common Myeloid Progenitors CLP: Common Lymphoid Progenitors MEP: Megacaryocytes Erythrocytes Progenitor BFU: Burst Forming Unit CFU: Colony Forming Unit GMP: Granulocyte Macrophage progenitor ΟΡΜΟΝΕΣ: EPO: Erythropoietin TPO: Thrombopoietin G-CSF: Granulocyte Colony stimulating Factor M-CSF Monocyte .”…….” …….” IL: Interleukin

Α. ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ Σχήμα: αμφίκοιλο Χωρίς πυρήνα/οργανίδια –μικρός χρόνος ζωής:120 ημέρες Δημιουργία: μυελός των οστών Καταστροφή: ήπαρ – σπλήνα Αιμοσφαιρίνη: 95% των συνολικών πρωτεϊνών Λειτουργία: Μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες στους περιφερικούς ιστούς Μετακίνηση CO2 από τους ιστούς

Ερυθρά αιμοσφαίρια – Μεταφορά O2/CO2 Δέσμευση στο Fe της αίμης της αιμοσφαιρίνης Από τους πνεύμονες στους ιστούς Λαμπερό κόκκινο χρώμα Αιμοσφαιρίνη + CO2 / διαλυμένα HCO3- Από τους ιστούς στους πνεύμονες Σκούρο κόκκινο χρώμα

Α. ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ: ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ Άνδρες: 4.5-6.3 εκατομμύρια RBC/mm3 Γυναίκες: 4.2-5.5 εκατομμύρια RBC/mm3

Short term haematopetic stem cells Common myeloid progenitor Megacaryocytes Erythrocytes Progenitor Burst Forming Unit Colony Forming Unit Downloaded from: StudentConsult (on 1 November 2010 09:13 AM) © 2005 Elsevier

Σύνθεση αιμοσφαιρίνης Εξαρτάται από 3 στάδια:  1. Επάρκεια σιδήρου 2. Επάρκεια πρωτοπορφυρίνης (πρόδρομη μορφή της αίμης) 3. Επαρκής σύνθεση σφαιρινών

50% του σιδήρου 25% στην φερριτίνη του ήπατος 25% του σιδήρου βρίσκεται σε άλλα κύτταρα που περιέχουν αίμη 10-20% του προσλαμβανόμενου σιδήρου απορροφάται Αυξάνεται ή μειώνεται ανάλογα με τις ανάγκες του σώματος 25% στην φερριτίνη του ήπατος

Μηχανισμοί μεταφοράς Αιμοσφαιρίνη * 4 μόρια αίμης = * 4 μόρια Οξυγόνου * 4 μόρια αίμης = * 4 μόρια Οξυγόνου *Οξυγονωμένη αιμοσφαιρίνη Ερυθρή (αρτηριακή) * Μη Οξυγονωμένη αιμοσφαιρίνη Μπλε (φλεβική κυκλοφορία) Tensed form low affinity for O2. As O binds to Hb it converts it to the relaxed form (high O2 affinity). T →R conversion: needs very high oxygen pressure (PO2 )

VITAMIN B12 AND FOLIC ACID-PHYSIOLOGIC CONSIDERATIONS Vitamin B12 Folic acid Sources meat, fish green vegetables, yeast Daily requirement 2-5 ug 50-100 ug Body stores 3-5 mg (liver) 10-12mg (liver) Places of absorption Stomach, ileum duodenum and proxymal segment of small intestine

Απορρόφηση Β12

G-CSF: Granulocyte Colony stimulating Factor LT-HSC: Long Term hematopoietic stem cells ST-HSC: Short Term hematopoetic stem cells CMP: Common Myeloid Progenitors CLP: Common Lymphoid Progenitors MEP: Megacaryocytes Erythrocytes Progenitor BFU: Burst Forming Unit CFU: Colony Forming Unit GMP: Granulocyte Macrophage progenitor ΟΡΜΟΝΕΣ: EPO: Erythropoietin TPO: Thrombopoietin G-CSF: Granulocyte Colony stimulating Factor M-CSF Monocyte .”…….” …….” IL: Interleukin

ΚΥΡΙΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΑΝΑΙΜΙΑΣ 1. Διατροφική ανεπάρκεια ή δυσαπορρόφηση σιδήρου, Β12, φυλλικού οξέος 2. Ανεπάρκεια μυελού των οστών (τοξικές ουσίες, καρκίνος) 3. Απώλεια αίματος (αιμορραγία) 4. Ανεπαρκής έκκριση ΕPO (παθήσεις νεφρών) 5. Υπέρμετρη καταστροφή ερυθρών (δρεπανοκυτταρική αναιμία)

Δρεπανοκυτταρική αναιμία Sickle (S) cell anaemia Glu Val στη θέση 6 της β αλυσίδας οξυγονωμένη S αιμοσφαιρίνη: Φυσιολογική διαλυτότητα. Αποοξυγονωμένη S αιμοσφαιρίνη: ½ διαλυτότητας από την φυσιολογική αποοξυγονωμένη αιμοσφαιρίνη. Έτσι σε περιβάλλον με χαμηλό Ο2: η S αιμοσφαιρίνη κρύσταλλοποιείται σε μακριές ινώδης δομές Αλλαγή μορφής των RBC (sickle). Τα S RBC είναι ευαίσθητα στην αιμόλυση (20 ημέρες)

2. Λευκά αιμοσφαίρια (WBC) Kινητές μονάδες άμυνας του οργανισμού: Καταστροφή: εισβολέων μικροοργανισμών παθολογικών κυττάρων (π.χ καρκινικών) Κάθαρση κυτταρικών υπολειμμάτων (φαγοκυττάρωση) Συμβολή στην αποκατάσταση της ιστικής βλάβης

Τύποι λευκών αιμοσφαιρίων Ακοκκιοκύτταρα Κοκκιοκύτταρα Κάθε λευκό αιμοσφαίριο έχει ειδική λειτουργία

1. ΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΑ (Νeutrophils) 50-70% όλων των λευκοκυττάρων (τα πιο άφθονα ) Συμμετοχή στις φλεγμονώδεις αντιδράσεις Φαγοκυτταρική δράση Ενεργοποίηση βακτηριοκτόνων μηχανισμών

2. ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΑ (Eosinophils) 1-4% των λευκών αιμοσφαιρίων Κατά παρασίτων Συμμετοχή στην παθογένεση αλλεργικών αντιδράσεων

3. ΒΑΣΕΟΦΙΛΑ (Basophils) 0.5% των λευκών αιμοσφαιρίων Στο σημείο της φλεγμονής μετατρέπονται σε σιτευτικά κύτταρα και απελευθερώνουν ισταμίνη και ηπαρίνη Συμμετέχουν σε αλλεργικές αντιδράσεις

4. ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΑ (Monocytes) 2-6 % των λευκών αιμοσφαιρίων Εγκαταλείπουν τα αγγεία (διαπήδηση) και φτάνουν στους ιστούς όπου γίνονται μακροφάγα Φαγοκυτταρικές ιδιότητες

5. ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΑ (Lymphocytes) 25-33 % των λευκοκυττάρων B-λεμφοκύτταρα: παραγωγή αυτοαντισωμάτων T-λεμφοκύτταρα: άμεση καταστροφή καρκινικών κυττάρων και κυττάρων προσβαλλόμενων από ιούς

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Ασβέστιο Βιταμίνη Κ Αιμοπετάλια *Μη πήξη  αιμορροφιλία Πήξη του αίματος

Ομάδες αίματος (ΑΒΟ)

Ομάδες αίματος (ΑΒΟ)

Ομάδες αίματος (Rhesus)

Ομάδες αίματος

Ομάδες αίματος

Πρώτος τοκετός  Παράγοντας Rhesus ξένος προς τη μητέρα  Αντίδραση ανοσοποιητικού Ανοσοποιητική μνήμη μητέρας Αντισώματα σε επόμενη επαφή με παράγοντα Rhesus (αιμοσφαίρια εμβρύου)  απόρριψη Εγκυμοσύνη & Rhesus

Αναιμίες Μειωμένα ερυθροκύτταρα Κούραση, ατονία Λόγοι Ανεπάρκεια σιδήρου (σιδηροπενία)  διατροφή Μη απορρόφηση Β12 από λεπτό έντερο  μη ωρίμανση ερυθροκυττάρων Αυξημένος ρυθμός καταστροφής ερυθροκυττάρων (αιμόλυση)

Αναιμίες ΔΡΕΠΑΝΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ Κληρονομική ασθένεια Μη φυσιολογική αιμοσφαιρίνη Ερυθροκύτταρα με δρεπανοειδή μορφή Απόφραξη αγγείων Αυξημένη καταστροφή Κληρονομική ασθένεια Μεγάλη συχνότητα σε χώρες «μεσογειακού τύπου» Μειωμένη παραγωγή β/α αλυσίδας