Τεχνολογία και Εκπαίδευση - Τεχνολογικά μέσα (1) Τζένη Παγγέ, Καθηγήτρια ΠΤΝ, Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Τεχνολογικά μέσα οπτικοακουστικά μέσα πολυμέσα ΤΠΕ Σύμφωνα με ορισμούς που χρησιμοποιούνται στη σύγχρονη βιβλιογραφία και στο διαδίκτυο και αναφέρονται στα: οπτικοακουστικά μέσα πολυμέσα ΤΠΕ (Ασλανίδου 1992, Ζευκίλης 1970, Κασσάνο 1993)

http://www.cs.ie/johnj/cs7200/lectures/lecture7-1.html)

Τεχνολογικά μέσα Οπτικοακουστικά μέσα είναι όλα εκείνα τα αντικείμενα ή μηχανήματα που μεταδίδουν πληροφορίες ενεργοποιώντας πρώτα τις αισθήσεις (όραση, ακοή) με αποτέλεσμα να προκαλούν την προσοχή των μαθητών και την ενεργό συμμετοχή τους στη διαδικασία μάθησης. Πολυμέσα ή multimedia είναι "τα πολλαπλά μέσα" μέσω των οποίων μια πληροφορία αποθηκεύεται, μεταδίδεται και παρουσιάζεται σε μορφή κειμένου, γραφικών, animation και ήχου. H εφαρμογή των πολυμέσων βοηθάει να συλλέξουμε πληροφορίες όπως μουσική, κινούμενες ή ακίνητες εικόνες, video, φωτογραφίες από τον πραγματικό κόσμο και να τις επεξεργαστούμε στον Η/Υ. Ως ΤΠΕ χαρακτηρίζονται οι τεχνολογίες που αφορούν στους ηλεκτρονικούς Υπολογιστές ή τα μέσα που στηρίζονται στη χρήση τους. Στα μέσα αυτά περιλαμβάνεται και το εκπαιδευτικό λογισμικό. Οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται στην εκπαιδευτική διαδικασία ως πηγή πληροφόρησης, εργαλείο ανάπτυξης της γνώσης και εποπτικό μέσο διδασκαλίας.

Οπτικά και ακουστικά μέσα Τον όρο οπτικά και ακουστικά μέσα τον συναντούμε είτε με τη μορφή "οπτικοακουστικά μέσα" είτε με τη μορφή "οπτικο-ακουστικά μέσα". Σύμφωνα με την Ασλανίδου (1992) στον όρο "οπτικοακουστικά μέσα" αναφερόμαστε, όταν γίνεται σύνθεση ήχου και εικόνας χωρίς την προκαθορισμένη παρουσία παραγωγού, ενώ στα "οπτικά-ακουστικά μέσα" γίνεται σύνθεση ήχου και εικόνας με τεχνικά μέσα. Ο πίνακας για παράδειγμα αποτελεί το παλαιότερο οπτικοακουστικό μέσο, ενώ στα πιο σύγχρονα μέσα συγκαταλέγονται το βίντεο, η εκπαιδευτική τηλεόραση και το διαδίκτυο. Στην ενότητα αυτή θα περιγραφούν συνοπτικά τα κυριότερα οπτικοακουστικά μέσα και θα δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στη χρήση τους στην εκπαιδευτική διαδικασία προκειμένου η περιγραφή αυτή να εμπίπτει στους στόχους του βιβλίου.

Οπτικοακουστικά μέσα Περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες: εποπτικά μέσα: οι πίνακες, οι χάρτες, τα διαγράμματα, τα προπλάσματα, το γραφοσκόπιο, το διασκόπιο και το επισκόπιο. τεχνικές ήχου: το ραδιόφωνο, το μαγνητόφωνο, το ραδιομαγνητόφωνο, το cd, το mp3. βαριά οπτικοακουστικά μέσα: ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, το video, το dvd.

Οπτικά και ακουστικά μέσα - Εποπτικά μέσα Πίνακας: Είναι το παλαιότερο μέσο (και ειδικά ο μαυροπίνακας), στο οποίο σχεδιάζουν και γράφουν οι εκπαιδευτικοί κατά την παράδοση-παρουσίαση ενός μαθήματος. Χάρτες-πόστερς-αφίσες: Χρησιμοποιούνται ως συμπληρωματικό υλικό στη διδασκαλία αντίστοιχων εννοιών-μαθημάτων (συγκεκριμένα, γεωγραφικοί χάρτες στη γεωγραφία, posters ζώων στην Ζωολογία κ.τλ.). Εικόνες-διαγράμματα των σχολικών εγχειριδίων: Τα βρίσκουμε μέσα στα σχολικά βιβλία είτε με τη μορφή παραπομπής, είτε δίπλα στο ανάλογο κείμενο με σκοπό την καλύτερη οπτική κατανόηση εννοιών, αποτελεσμάτων, κ.τ.λ. Προπλάσματα (σώματος, οστών, οφθαλμού κ.τλ.): Χρησιμοποιούνται σε μαθήματα, όπως για παράδειγμα στην ανθρωπολογία και αποτελούν μια μορφή προσομοίωσης του αληθινού σώματος, οφθαλμού, κ.ά.

Εποπτικά μέσα – Γραφοσκόπιο (Overhead Projector) Στο εμπόριο υπάρχουν δύο διαφορετικές κατηγορίες γραφοσκοπίων: αυτά που έχουν το φωτισμό στην κεφαλή του μηχανήματος και αυτά που έχουν τον φωτισμό στη βάση του μηχανήματος. Και στις δύο περιπτώσεις ο τρόπος λειτουργίας είναι κοινός και απλός: Ο χρήστης τοποθετεί μια διαφάνεια που θέλει να προβάλλει στο πάνω διαφανές μέρος του προβολέα. Η λάμπα φωτίζει τη διαφάνεια από το πάνω ή κάτω μέρος και οι φωτεινές αυτές ακτίνες ανακλώμενες από έναν καθρέπτη που βρίσκεται και αυτός στο σύστημα προβολής, φτάνουν στο φακό προβολής και στη συνέχεια προβάλλονται είτε σε μια ειδική κάθετη επίπεδη επιφάνεια, είτε στον τοίχο.

Εποπτικά μέσα – Γραφοσκόπιο (Overhead Projector) Προβάλλει με φως ημέρας μια σειρά από διαφάνειες για μια παρουσίαση. συγχρόνως δύο και τρεις διαφάνειες στο σύστημα προβολής. Παράδειγμα δραστηριότητας στο νηπιαγωγείο: Όταν έχουμε να δείξουμε ένα δέντρο με φύλλα και χωρίς φύλλα, σχεδιάζουμε τότε σε μια διαφάνεια τον κορμό και τα κλαδιά από το δέντρο και σε μια άλλη τα φύλλα και, για να τις προβάλλουμε, βάζουμε τη μία διαφάνεια πάνω στην άλλη και έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Οι διαφάνειες είναι σαν ζελατίνες, Μεγέθους Α4 και μπορεί κανείς να γράψει απευθείας να τυπώσει το περιεχόμενό τους μέσα από έναν εκτυπωτή (έγχρωμο ή ασπρόμαυρο), να τις φωτοτυπήσει από ένα κοινό φωτοτυπικό μηχάνημα Είναι έγχρωμες ή ασπρόμαυρες και είναι δυνατό να χρησιμοποιούνται περισσότερο από μία φορές (πλεονέκτημα του γραφοσκοπίου) Ο εκπαιδευτικός μπορεί να δημιουργήσει με τέτοιες διαφάνειες μια σειρά από εκπαιδευτικά θέματα που, όταν προβληθούν στον τοίχο, να είναι περιεκετικές και ευκρινείς και να δημιουργούν συνθήκες για ομαδικές δραστηριότητες στην τάξη.

Εποπτικά μέσα Το επισκόπιο (ή επιδιασκόπιο) 1 Εποπτικά μέσα Το επισκόπιο (ή επιδιασκόπιο) 1 Σύνθετη συσκευή που έχει τη δυνατότητα να προβάλλει διαφάνειες, μικροαντικείμενα αδιαφανείς εικόνες βιβλία. Η χρήση του επισκοπίου είναι απλή και γίνεται ως εξής: τοποθετούμε τις εικόνες (διαφανείς ή αδιαφανείς), τα μικροαντικείμενα, ή ό,τι θέλουμε να προβάλλουμε στη γυάλινη επιφάνεια που είναι στο πάνω μέρος του επισκοπίου, κατόπιν η εικόνα αυτή φωτίζεται από το κάτω μέρος με λάμπες και μετά με τη βοήθεια ενός συστήματος κατόπτρων και φακών μεγενθύνεται η εικόνα και προβάλλεται είτε στον τοίχο είτε σε μια οθόνη.

Εποπτικά μέσα Το επισκόπιο (ή επιδιασκόπιο) 2 Εποπτικά μέσα Το επισκόπιο (ή επιδιασκόπιο) 2 Θα μπορούσε να θεωρηθεί και ο συνδυασμός γραφοσκοπίου και φωτοτυπικού μηχανήματος. το βάρος και ο μεγάλος όγκος του το κάνουν αρκετά δύσχρηστο στην τάξη. ο συνδυασμός χρήσης επισκοπίου και κασετοφώνου ή cd αναβαθμίζει την προβολή του μαθήματος στην τάξη.

Εποπτικά μέσα – Η ψηφιακή φωτογραφική μηχανή Εποπτικά μέσα – Η ψηφιακή φωτογραφική μηχανή Δεν διαφέρει σε πολλά σημεία από τις απλές γνωστές σε όλους μας φωτογραφικές μηχανές, εκτός από τον τρόπο αποθήκευσης της εικόνας, που εδώ, δεν είναι το φιλμ, αλλά ένα ψηφιακό μέσο (κάρτα). Η χωρητικότητα της μνήμης και η ανάλυση της εικόνας είναι δύο από τα βασικά χαρακτηριστικά της ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής τα οποία συνεχώς αναβαθμίζονται στις μέρες μας. Δυνατότητα να συνδέεται με έναν υπολογιστή και να προβάλλει τις φωτογραφίες στην οθόνη του Η/Υ ή να τις τυπώνει στον εκτυπωτή ή να τις αποθηκεύσει στο σκληρό δίσκο του Η/Υ, για άλλη χρήση (π.χ. προβολή στο Power Point).

Εποπτικά μέσα Η ψηφιακή φωτογραφική μηχανή Εποπτικά μέσα Η ψηφιακή φωτογραφική μηχανή Χρήση πολλαπλώς στην τάξη μια και είναι εύχρηστη και οικονομικά προσπελάσιμη. Παράδειγμα: φωτογράφηση δραστηριότητας των μαθητών με σκοπό να ενσωματώσει αργότερα τις φωτογραφίες αυτές σε ένα κείμενο (σε Word) ή να τις αποθηκεύσει σε ηλεκτρονική μορφή και να τις χρησιμοποιήσει αργότερα για προβολή στο διαδίκτυο ή σε άλλου είδους αναφορά (π.χ. Power Point). Σήμερα, οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές χρησιμοποιούνται ευρύτατα τόσο από τους μαθητές όσο και από τους εκπαιδευτικούς. Εξελίσσονται ταχύτατα και υπάρχουν ενσωματωμένες ακόμα και στα κινητά τηλέφωνα.