Τμήμα Εκπαιδευτικών Ηλεκτρολογίας Ακαδημαϊκό έτος: 2012-2013 Εξάμηνο Β’ <<ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ>> Θέμα: Σύνθετες γνωστικές λειτουργίες Ονόματα σπουδαστών: Γεωργούλας Παναγιώτης Κιάκης Βασίλειος Όνομα διδάσκοντα: Κ. Κουνενού

Μάθηση και Διδασκαλία των Εννοιών Έννοια είναι μια κατηγορία που χρησιμοποιείται για την ομαδοποίηση παρόμοιων γεγονότων, ιδεών, αντικειμένων ή ανθρώπων.

Απόψεις για τη Μάθηση των Εννοιών Στις έρευνες οι ψυχολόγει βασίστηκαν στην υπόθεση ότι οι έννοιες έχουν κάποιες κοινές προσδιοριστικές ιδιότητες ή διακριτικά χαρακτηριστικά. Προσδιοριστικές ιδιότητες: Αρχέτυπο Υπόδειγμα Έννοιες και σχήματα

Στρατηγικές για τη Διδασκαλία των Εννοιών Είναι ένας τρόπος με τον οποίο βοηθάμε τους μαθητές να καταλάβουν συγκεκριμένες έννοιες και να εξασκήσουν δεξιότητες της σκέψης.  Παράμετροι μαθήματος: Παραδείγματα Σχετικές και άσχετες ιδιότητες Ονομασία Ορισμός

Η δομή του μαθήματος: Πρωτότυπα Μη παραδείγματα Επανεξέταση Επέκταση και σύνδεση εννοιών: Κατανόηση εννοιών Χαρτογράφηση εννοιών

Διδασκαλία των Εννοιών μέσω της Ανακάλυψής Οι πρώτες έρευνες του Jerome Bruner για τη σκέψη έστρεψαν το ενδιαφέρον του στις εκπαιδευτικές προσεγγίσεις που ενθαρρύνουν τη μάθηση των εννοιών και την ανάπτυξη της σκέψης. Στο έργο του τόνισε πόσο σημαντικό είναι το άτομο να καταλάβει τη δομή του αντικειμένου που μελετάει, πόση σημαντική είναι η ενεργητική μάθηση, πόσο αναγκαίος είναι ο ρόλος της στην πραγματική κατανόηση και πόσο σημαντικός είναι ο επαγωγικός συλλογισμός στη μάθηση.

Δομή και ανακάλυψη: Δομή Μάθηση μέσω της ανακάλυψης Επαγωγικός συλλογισμός Ανακάλυψη εν δράση: Διαισθητική σκέψη

Διδασκαλία των Εννοιών μέσω της Εξήγησης Ο David Ausubel πίστευε ότι οι άνθρωποι αποκτούν γνώσεις κυρίως μέσω της αποδοχής. Οι έννοιες, οι αρχές και οι ιδέες πρέπει παρουσιάζονται στα άτομα.    Μοντέλο της επεξηγηματικής διδασκαλίας: Ουσιαστική λεκτική μάθηση Παραγωγικό συλλογισμό

Προ-οργανωτές: Πρόκειται για μια εισαγωγική δήλωση που είναι αρκετά περιεκτική ώστε να περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες που θα ακολουθήσουν. Οι οργανωτές εξυπηρετούν τρεις σκοπούς: Κατευθύνουν Τονίζουν Υπενθυμίζουν Οι προ-οργανωτές χωρίζονται σε δυο κατηγορίες: Συγκριτικοί οργανωτές Επεξηγηματικοί οργανωτές

Συμπέρασμα για τους προ-οργανωτές: Βοηθούν τους μαθητές να μάθουν, ιδίως όταν το υλικό προς μάθηση είναι αρκετά άγνωστο, πολύπλοκο ή δύσκολο, εάν πληρούνται δυο προϋποθέσεις. Πρώτον: για να είναι αποτελεσματικός ο οργανωτής πρέπει οι μαθητές να τον καταλαβαίνουν. Δεύτερον: πρέπει να υποδεικνύει τις σχέσεις ανάμεσα στις βασικές έννοιες και τους όρους που θα χρησιμοποιηθούν. Τα βήματα ενός επεξηγηματικού μαθήματος: Προ-οργανωτής Παρουσίαση Τέλος

Διδασκαλία των Εννοιών σε Ετερογενείς Τάξεις Μια πρόσφατη προσέγγιση στη διδασκαλία των εννοιών που επίσης τονίζει τη σύνδεση των νέων πληροφοριών με την πρότερη γνώση ονομάζεται αναλογική διδασκαλία. Αναλογική διδασκαλία: Εφαρμόζεται Στόχος

Ένα πρόβλημα έχει: Αρχική διατύπωση: την τρέχουσα κατάσταση. Ένα στόχο: το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ένα δρόμο: που πρέπει να ακολουθήσουμε για να επιτύχουμε το στόχο (συμπεριλαμβανομένων των πράξεων ή των δραστηριοτήτων που πρέπει να εκτελέσετε για να οδηγηθείτε στο στόχο). Η επίλυση προβλημάτων: Ορίζεται συνήθως ως η ανάπτυξη καινούργιων απαντήσεων που ξεπερνούν την απλή εφαρμογή των κανόνων που έχουμε μάθει προηγουμένως για την επίτευξη ενός στόχου. 

Επίλυση Προβλημάτων: Γενική ή Συγκεκριμένου Πεδίου; Ορισμένοι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι οι αποτελεσματικές στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων αφορούν συγκεκριμένα στο πεδίο του εκάστοτε προβλήματος. Η άλλη πλευρά υποστηρίζει ότι υπάρχουν αρκετές γενικές στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων που έχουν εφαρμογή σε πολλούς διαφορετικούς τομείς.  

Αναγνώριση: Εύρεση του Προβλήματος Το πρώτο βήμα της διαδικασίας είναι η αναγνώριση του προβλήματος που υπάρχει και η αντιμετώπιση του προβλήματος ως ευκαιρίας.

Προσδιορισμός των Στόχων και Αναπαράσταση του προβλήματος H διαδικασία της επίλυσης προβλήματος ακολουθεί δυο διαφορετικούς δρόμους, ανάλογα με την αναπαράσταση του προβλήματος και τους στόχους που έχουμε καθορίσει. Για να αναπαραστήσετε ένα πρόβλημα και να θέσετε ένα στόχο πρέπει να: Εστιάσετε την προσοχή Κατανοήσετε τις λέξεις Κατανοήσετε ολόκληρο το πρόβλημα

Τα αποτελέσματα της αναπαράστασης του προβλήματος: Εάν η αναπαράσταση που έχετε κάνει για ένα πρόβλημα υποδεικνύει μια άμεση λύση τότε η αποστολή σας έχει επιτευχθεί. Κατά κάποια έννοια, στην πραγματικότητα δεν έχετε λύσει ένα νέο πρόβλημα, έχετε απλώς αναγνωρίσει το καινούριο πρόβλημα ως μια «παραλλαγμένη» εκδοχή ενός παλιού προβλήματος το οποίο ξέρετε ήδη πώς να λύσετε. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται επίλυση προβλήματος καθοδηγούμενη από ένα σχήμα.

Πιθανές στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων 1) Αλγόριθμος 2) Ευριστική μέθοδος 3) Ανάλυση μέσων-σκοπών 4) Στρατηγική <<δουλεύοντας προς τα πίσω>> 5) Αναλογική σκέψη

Παράγοντες που παρεμποδίζουν την επίλυση ενός προβλήματος 1) Λειτουργική σταθερότητα 2) Σύνολο απαντήσεων 3) Η σημασία της προσαρμοστικότητας

Οι ειδικοί για την επίλυση προβλημάτων 1) Ειδική γνώση 2) Η γνώση των αρχάριων

Στρατηγικές μάθησης και δεξιότητες μελέτης Στρατηγικές μάθησης και δεξιότητες μελέτης   Ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουμε κάτι για πρώτη φορά επηρεάζει τον τρόπο που το θυμόμαστε καθώς και τον τρόπο που μπορούμε αργότερα να εφαρμόσουμε την γνώση. 1) στην αρχή οι μαθητές πρέπει να εμπλακούν γνωστικά ώστε να εστιάσουν τις προσοχές τους στις σχετικές πλευρές του προς μάθηση του υλικού. 2) δεύτερον πρέπει να καταβάλουν προσπάθεια προκειμένου να σκεφτούν και να επεξεργαστούν εις βάθος τις πληροφορίες, όσο μεγαλύτερη είναι η εξάσκηση και η επεξεργασία πληροφοριών τόσο αποτελεσματικότερη είναι η μάθηση. 3) τέλος οι μαθητές πρέπει να συγκρατούν στοιχεία ουσιαστικά και να είναι σε θέση να αντιληφθούν πότε είναι απαραίτητη μια καινούργια προσέγγιση.

Στρατηγικές και τακτικές μάθησης Οι στρατηγικές μάθησης αποτελούν ιδέες για την επίτευξη μαθησιακών στόχων, ένα είδος γενικού σχεδίου επίθεσης. (Derry, 1989) Η μάθηση ξεκινάει από την εστίαση της προσοχής, όμως η διάκριση ανάμεσα στην κεντρική ιδέα και στις λιγότερο σημαντικές πληροφορίες δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. 

Εποπτικά εργαλεία μάθησης Προκειμένου να χρησιμοποιήσουμε την μέθοδο της υπογράμμισης και την τήρηση σημειώσεων αποτελεσματικά, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να εντοπίζουμε τις κεντρικές ιδέες του προς μάθηση υλικού. Επιπλέον η αποτελεσματική χρήση των δύο αυτών μεθόδων εξαρτάται από το πόσο κατανοούμε την οργάνωση του κειμένου , τις συνδέσεις και τις σχέσεις ανάμεσα στις ιδέες.

Στρατηγικές ανάγνωσης Είναι ένας στρατηγικός τρόπος με τον οποίο μπορούμε να καταλάβουμε κάτι καλύτερα ακόμα και για την επίλυση ενός προβλήματος. Τέτοια παραδείγματα είναι: READS: μια στρατηγική ανάγνωσης σε πέντε βήματα: επανάληψη (Review) επικεφαλίδων, εξέταση (Examine) τονισμένων λέξεων, ερώτηση (Ask) τι περιμένω να μάθω; , κάντε το (Do) διαβάστε, συνοψίστε (Summarize) με τις δικές σας λέξεις. Άλλα παρόμοια παραδείγματα είναι: PQ4R, CAPS, KWL ...