ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Χαρακτηριστικά τουριστικής ζήτησης Τουριστική μονοκαλλιέργεια: Η ζήτηση για τη χώρα μας και τους επί μέρους προορισμούς της αφορά σε συντριπτικό βαθμό την κυρίαρχη μορφή οργανωμένης ζήτησης για «Ήλιο και Θάλασσα». Οι ειδικές ή εναλλακτικές μορφές τουρισμού αποτελούν μεσοπρόθεσμα «αγορές-θύλακες», που διακινούν μικρά μεν πλην όμως ενδιαφέροντα από τη σκοπιά της οικονομικής απόδοσης, μεγέθη.

Χαρακτηριστικά τουριστικής ζήτησης (2) Μέση διάρκεια παραμονής : Η διάρκεια παραμονής των αλλοδαπών τουριστών ποικίλλει ανάλογα με τον σκοπό του ταξιδιού και την περιοχή του προορισμού τους. Η μέση διάρκεια των διακοπών αλλοδαπών στα ελληνικά θέρετρα είναι 15 ημέρες, ενώ η μέση διάρκεια παραμονής τους σε ξενοδοχειακά καταλύματα είναι 6 ημέρες.

Χαρακτηριστικά τουριστικής ζήτησης (3) Εποχικότητα ζήτησης: Η εξ αλλοδαπής τουριστική ζήτηση εμφανίζει υψηλό βαθμό χρονικής συγκέντρωσης και κατευθύνεται κυρίως σε προορισμούς στους οποίους κυριαρχεί η μορφή του μαζικού παραθεριστικού τουρισμού. Η τουριστική αιχμή ενισχύεται τα τελευταία χρόνια και αυτό οξύνει ακόμα περισσότερο τα προβλήματα ανταπόκρισης των υποδομών

Χαρακτηριστικά τουριστικής ζήτησης (4) Εποχικότητα ζήτησης: Η ζήτηση της παραδοσιακής 7μηνης τουριστικής περιόδου (Απρίλιος-Οκτώβριος) παρουσιάζει μία αυξανόμενη εποχικότητα. Το σύνολο των διανυκτερεύσεων που πραγματοποιούνται στη διάρκεια του επταμήνου ήταν το 92% του γενικού συνόλου.

Καίρια Ζητήματα για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού (1) Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας (τουριστικών επενδύσεων) για την επέκταση και την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος. Ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού, με στόχο την διεύρυνση του τουριστικού προϊόντος, την διάχυση της τουριστικής ανάπτυξης στον γεωγραφικό χώρο και την άμβλυνση της εποχικότητας.

Καίρια Ζητήματα για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού (2) Ενίσχυση των συνεργειών, της καινοτομίας και της αξιοποίησης της γνώσης στην τουριστική επιχειρηματικότητα (business plans, clusters, εκπαίδευση – κατάρτιση κλπ). Αναβάθμιση, ανάδειξη και προβολή των τουριστικών προορισμών (ανακαινίσεις, αναπλάσεις, βελτίωση πυλών εισόδου, σήμανση κλπ.), με ειδικές δράσεις για αναπτυγμένους – αναπτυσσόμενους και ειδικούς (νησιά και ορεινές περιοχές) τουριστικούς προορισμούς

Καίρια Ζητήματα για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού (3) Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας του Ελληνικού Τουρισμού, με την ανάπτυξη των μηχανισμών υποστήριξης και την απόδοσή τους σε λειτουργική χρήση

Στρατηγικη Αναπτυξης του Ελληνικου Τουριςμου 2011-2021 Στοχοι και Προτεραιοτητες

Οι στόχοι για την δεκαετία 2011-2021 Οι στόχοι για την δεκαετία 2011-2021 Η Ελλάδα να συγκαταλέγεται μέσα στους 10 πρώτους τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο Η άμεση και έμμεση τουριστική Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΕΠ – φόροι + επιχορηγήσεις) να ανέλθει σε € 50 δις (€ 20δις παραπάνω από το 2009 και €13δις παραπάνω από την εκτιμώμενη βάση του 2021) Οι θέσεις εργασίας που προσφέρει ο κλάδος του τουρισμού να ανέλθουν σε 1.000.000 (220.000 περισσότερες από το 2009 και 120.000 περισσότερες από την βάση του 2021)

Οι παράμετροι της ανάπτυξης Η προάσπιση και η ανάδειξη των αξιών και του τρόπου ζωής των Ελλήνων Η δυναμική ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και της σύγχρονης Ελληνικής δημιουργίας Ο σεβασμός και η ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών μας πόρων Η προβολή αυθεντικών εμπειριών για τους επισκέπτες Η ανάπτυξη της εξωστρέφειας των Ελληνικών επιχειρήσεων Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του Ελληνικού τουρισμού μέσα από την παροχή υψηλών υπηρεσιών ποιότητας Η ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη και η δίκαιη κατανομή του πλούτου

2 ενότητες ανάπτυξης του τουρισμού Η προσέλκυση επενδύσεων σε νέες και βελτιωμένες υποδομές τουρισμού και Η ανάπτυξη αγορών και αύξηση των αφίξεων και των εσόδων από τον τουρισμό

Α. Επενδύσεις στον τουρισμό (Ι) Δημιουργία σταθερού επενδυτικού και φορολογικού πλαισίου για τις επιχειρήσεις του τουρισμού Διαρκής απλοποίηση της γραφειοκρατίας (έκδοση και επανέκδοση αδειών, διαδικασίες fast track, διαδικασίες θεώρησης) Αυστηρή τήρηση των κανόνων εργασίας και καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας Δημιουργία σύγχρονων και ανταγωνιστικών δομών τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης Προώθηση και στήριξη επενδύσεων που στοχεύουν στην αναβάθμιση της ποιότητας και της διεύρυνσης των παρεχομένων υπηρεσιών (ΕΣΠΑ)

Α. Επενδύσεις στον τουρισμό (ΙΙ) Αναβάθμιση των κριτηρίων ποιότητας παρεχομένων υπηρεσιών και δημιουργία νέου πλαισίου αστεροποίησης Προώθηση και στήριξη επενδύσεων ειδικά σε υποδομές που ενισχύουν τον τουρισμό κρουαζιέρας και τον τουρισμό θαλάσσης Ανάπτυξη υποστηρικτικού κανονιστικού πλαισίου για τις ειδικές μορφές τουρισμού (Τουρισμός Υπαίθρου, Ιαματικός και Ιατρικός Τουρισμός, Καταδυτικός Τουρισμός) Αναβάθμιση των υπηρεσιών σε αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους με τουριστικό ενδιαφέρον Αναβάθμιση του ρόλου της χώρας στους διεθνής οργανισμούς τουρισμού και ανάπτυξη διμερών σχέσεων με όμορες χώρες για την κοινή ανάπτυξη νέων απόμακρων αγορών

Β. Ανάπτυξη αγορών (Ι) - Εργαλεία Ριζική αναβάθμιση των φορέων προβολής της χώρας ως τουριστικού προορισμού. Eιδικότερα: Ενίσχυση του ρόλου του ΕΟΤ με κύρια αποστολή την προβολή της χώρας γενικότερα και όχι μόνο ως τουριστικού προορισμού Δημιουργία φορέα προώθησης και προβολής της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού με την συνεργασία του κράτους και των φορέων του κλάδου παρέχοντας ευελιξία, συνέπεια και συνέχεια και η χρήση του για δράσεις στις οποίες ο ΕΟΤ δεν μπορεί να δραστηριοποιηθεί ανταγωνιστικά Η συνεργασία του ΕΟΤ και του νέου φορέα με τις Περιφέρειες και τους Δήμους για την ανάπτυξη περιφερειακών στρατηγικών τουρισμού και την ανάδειξη τοπικών ιδιαιτεροτήτων

Β. Ανάπτυξη αγορών (ΙΙ) - Προϊόντα Ανάδειξη και αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών σε ανεπτυγμένες μορφές τουρισμού (κυρίως «ήλιος και θάλασσα») Κατάκτηση ηγετικής θέσης στην Ανατολική Μεσόγειο σε τουρισμό κρουαζιέρας και τουρισμό θαλάσσης Ανάπτυξη της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ως City Break προορισμούς μέσα από δράσεις διεθνούς εμβέλειας και την ανάπτυξη υποδομών για τον συνεδριακό τουρισμό Ανάδειξη του πολιτιστικού τουρισμού μέσα από την ανάδειξη και αξιοποίηση του πολιτιστικών μνημείων και υποδομών Δημιουργία νέων τουριστικών προορισμών με την ανάπτυξη νέων τουριστικών προϊόντων και την προβολή ειδικών μορφών τουρισμού

Β. Ανάπτυξη αγορών (ΙΙΙ) - Κοινά Ανάπτυξη συγκεκριμένων στρατηγικών προσέλκυσης κοινών από διαφορετικές αγορές. Συγκεκριμένα: Επανάκτηση των ρυθμών ανάπτυξης παραδοσιακών Ευρωπαϊκών αγορών (Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία κ.α.) Συνέχιση της ανάπτυξης των αγορών που προσετέθησαν πρόσφατα στο δυναμικό του Ελληνικού τουρισμού (Ρωσία, Τουρκία, Ισραήλ, Βαλκάνια) Ανάπτυξη νέων δυναμικών αγορών (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία) και νέων κοινών (συνταξιούχοι, φοιτητές) από παραδοσιακές αγορές

Συμβολή του τουρισμού στην οικονομία (1) Η συμβολή της τουριστικής οικονομίας στο ΑΕΠ ανέρχεται στο 18,2%. Με βάση τη μέση κατά κεφαλήν δαπάνη των τουριστών, η χώρα μας κατατάσσεται στην 10η θέση, ενώ στη γενική κατάταξη ανταγωνιστικότητας βρίσκεται στην 24η θέση. Επίσης προκύπτει ότι το 6,1% του «κατά κεφαλήν ΑΕΠ» στη χώρα μας προέρχεται από τον τουρισμό, ενώ από τις συνολικές τουριστικές εισπράξεις αντιστοιχούν περισσότερα από 1.200 δολ. σε κάθε κάτοικο. Οι επιδόσεις αυτές φέρνουν την Ελλάδα στην 5η και 9η θέση αντίστοιχα στην παγκόσμια κατάταξη.

Συμβολή του τουρισμού στην οικονομία (2) Σημαντική είναι η συμβολή του τουρισμού στην απασχόληση. Για κάθε θέση άμεσης απασχόλησης στον τουριστικό τομέα δημιουργείται σχεδόν άλλη μια στην οικονομία συνολικά. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, προκύπτει ότι η ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα υποστηρίζει συνολικά 741.000 θέσεις απασχόλησης(8% της συνολικής απασχόλησης της χώρας)

Η απασχόληση Η απασχόληση στα ξενοδοχεία αποτελεί την πλειοψηφία στον κλάδο των υπηρεσιών παροχής καταλύματος (92%), με τον αριθμό των εργαζομένων στις κατασκηνώσεις-κάμπινγκ και άλλου είδους καταλύματα (π.χ. ξενώνες) να διαμορφώνεται στις περίπου 5.000. Με βάση εκτίμηση τού δείκτη «Απασχολούμενοι ανά κλίνη», οι συνολικές θέσεις εργασίας που μπορεί να προσφέρει ο ξενοδοχειακός κλάδος τη θερινή περίοδο προσεγγίζουν τις 208 χιλιάδες. Η ενίσχυση της τουριστικής ζήτησης πέρα από τους καλοκαιρινούς μήνες, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, θα έχει σημαντικά οφέλη στην τόνωση της απασχόλησης, αλλά και στην αύξηση των εργοδοτικών εισφορών.

Παραγωγικότητα τουριστικού τομέα Παραγωγικότητα τουριστικού τομέα Με βάση την παραγωγικότητα του τουριστικού τομέα ανά άφιξη, για κάθε περίπου 30 αφίξεις, δημιουργείται 1 θέση εργασίας στον τουρισμό, που σημαίνει 1,9 θέσεις εργασίας στο σύνολο της τουριστικής οικονομίας. Παράδειγμα: κατά το 2006 που σημειώθηκε αύξηση των αφίξεων κατά 7,45% (επιπλέον 953.471 αφίξεις), και με την παραδοχή ότι η παραγωγικότητα ανά άφιξη διατηρείται σταθερή, εκτιμάται ότι δημιουργήθηκαν περί τις 31.780 νέες θέσεις εργασίας. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί περίπου στο 6,8% των ανέργων του 2005.

Θέσεις εργασίας Ένα άλλο χαρακτηριστικό των θέσεων εργασίας στον τουριστικό τομέα είναι ότι αυτές σε σημαντικό ποσοστό καταλαμβάνονται από γυναίκες, νέους, οικονομικούς μετανάστες, καθώς και άτομα με χαμηλότερο επίπεδο εξειδίκευσης. Το γεγονός αυτό οφείλεται στον υψηλό βαθμό εποχικής απασχόλησης και στις ευέλικτες συνθήκες εργασίας. Η ευελιξία αυτή του εργατικού δυναμικού πρέπει ωστόσο να συνοδεύεται από κατάλληλα μέτρα για την ασφάλεια της θέσης εργασίας και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του.

Συμμετοχή στα δημόσια έσοδα Πρέπει να αναφερθεί επίσης η συμμετοχή του τουρισμού στα Δημόσια έσοδα, η συμμετοχή του στα έσοδα των ΟΤΑ (αφού μόνον ο Τουρισμός μεταξύ των παραγωγικών κλάδων καταβάλλει ειδικά τέλη υπέρ ΟΤΑ, πλέον των συνήθων δημοτικών τελών των άλλων χρήσεων) και η καθοριστική συμβολή του στην Περιφερειακή Ανάπτυξη

Τα έμμεσα οφέλη του τουρισμού Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ (2012), κάθε 1 € που δημιουργεί η τουριστική δραστηριότητα, προξενεί έμμεση και προκαλούμενη πρόσθετη οικονομική δραστηριότητα 1,2 € και άρα, συνολικά, δημιουργεί 2,2 € ΑΕΠ. Δηλαδή, ο πολλαπλασιαστής της τουριστικής δραστηριότητας ανέρχεται σε 2,2. Προσθέτοντας στην δαπάνη εισερχόμενων τουριστών και κρουαζιέρας (€ 13,2 δις και 468 εκ. αντίστοιχα το 2014), τις δαπάνες των εταιρειών κρουαζιέρας (227 εκ.), τη δαπάνη των εισερχόμενων τουριστών για Αερομεταφορές (1.177 εκ. ) και Θαλάσσιες Μεταφορές (133 εκ.), την δαπάνη του εγχώριου τουρισμού (1,58 δις) και με μια συντηρητική εκτίμηση της επενδυτικής δαπάνης, καθαρής από εισαγόμενο εξοπλισμό, (€ 200 εκ.), προκύπτει ότι η άμεση συμμετοχή του τουρισμού στη διαμόρφωση του ΑΕΠ στη χώρα ανέρχεται σε € 17 δις περίπου ή 9.5% του ΑΕΠ.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΚΗ του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Τι είναι Ανάπτυξη; Ανάπτυξη είναι μια διαδικασία μετάβασης, αλλαγής δηλαδή, από μια υφιστάμενη οικονομική κατάσταση σε κάποια άλλη βελτιωμένη.

Τι είναι Τουριστικός Σχεδιασμός; Τουριστικός σχεδιασμός είναι η διαμόρφωση ενός σχεδίου τουριστικής ανάπτυξης μιας χώρας ή περιοχής, καθώς και η υλοποίηση των στόχων του συγκεκριμένου σχεδίου.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

1.ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ (LAISSEZ-FAIRE) Ο ελάχιστος κρατικός παρεμβατισμός και η ελευθερία διακίνησης κεφαλαίων και εργασίας υποκινεί τον επιχειρηματία για ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών με στόχο το κέρδος για τον ίδιο, οφέλη απασχόλησης και εισοδήματος για την τοπική κοινωνία και είσπραξη φόρων για το κράτος προκειμένου αυτό να εξυπηρετήσει την αποστολή του.

2. ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΟΣΗΣ Διάδοση (diffusion) είναι η διαδικασία διάχυσης της οικονομικής ανάπτυξης από μια περιοχή σε κάποια άλλη.

2. ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΟΣΗΣ (2) Η διάδοση της ανάπτυξης γίνεται σταδιακά από το κέντρο (πυρήνα της ανάπτυξης) προς την περιφέρεια (απομακρυσμένες περιοχές). Σημαντικοί παράγοντες ανάπτυξης εκτός των άλλων παραδοσιακών (συντελεστές παραγωγής), η καινοτομία και η τεχνολογία .

3. ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ Συνήθως στα αναπτυσσόμενα κράτη και στις απομακρυσμένες περιοχές των αναπτυγμένων χωρών (ορεινοί όγκοι, νησιά) η οικονομία παρουσιάζει μια διμορφία. Παρουσιάζει μια παραδοσιακή και μια σύγχρονη μορφή.

3. ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ (2) Παραδοσιακή μορφή. Είναι η θεωρητικά εξασθενημένη μορφή, που περιλαμβάνει το γηγενή πολιτισμό και χαρακτηρίζεται από μια αγροτική κουλτούρα ή κοινωνικές δομές που προσανατολίζονται προς τη διατήρηση του κατεστημένου (Brown 1981).

3. ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ (3) Σύγχρονη μορφή. Είναι η θεωρητικά αναπτυσσόμενη, σύγχρονη μορφή που ενσωματώνει τις επιρροές από τον εξωτερικό αναπτυγμένο κόσμο, τις οικονομικές του πρακτικές και τους κοινωνικούς του κανόνες (Potter et. al. 1999).

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ Πολλές φορές εξαιτίας της αδυναμίας ανάπτυξης του τουρισμού μέσω ντόπιων κεφαλαίων και τεχνογνωσίας τα αναπτυσσόμενα κράτη είναι αναγκασμένα να βιώσουν μια «εξαρτημένη ανάπτυξη». Ή Θεωρία της Εξάρτησης η Θεωρία της Εξαρτημένης Ανάπτυξης αφορά τουριστική ανάπτυξη που βασίζεται: α. στον εξωτερικό παρεμβατισμό μέσω της διείσδυσης ξένων κεφαλαίων β. στην ενίσχυση μιας ντόπιας ελίτ που λειτουργεί σαν καθοριστικός παράγοντας αλλαγής.

Αίτια Έλλειψη επαρκών ντόπιων κεφαλαίων. Έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Αγνόηση των αρχών Αειφόρου Τουριστικής Ανάπτυξης.

Μορφές Τουριστικής Ανάπτυξης Εγκλωβισμένη Ανάπτυξη: Τουριστική ανάπτυξη που επικεντρώνεται χωρικά σε συγκεκριμένα σημεία για λόγους: ελέγχου των τουριστών για λόγους «κοινωνικούς» (π.χ.εξαιρετικά συντηρητικές μουσουλμανικές χώρες) ή λόγους «ασφάλειας» (π.χ.ολοκληρωτικά καθεστώτα ή χώρες με υψηλή εγκληματικότητα) τουριστικής στρατηγικής της χώρας (ανάπτυξη μαζικού τουρισμού σε αυστηρά οριοθετημένες περιοχές με τη δημιουργία αντιστοίχων υποδομών).

Μορφές Τουριστικής Ανάπτυξης (συνέχεια) Μορφές Τουριστικής Ανάπτυξης (συνέχεια) Διασπαρμένη Ανάπτυξη: Διασπορά τουριστικής ανάπτυξης σε όλη τη χώρα με τη δημιουργία υποδομών τόσο μαζικού όσο και εναλλακτικού τουρισμού. Είναι η μορφή που ενθαρρύνει η ιδεολογία της Αειφόρου Τουριστικής Ανάπτυξης.