Ανάπτυξη Εκπαιδευτικού Λογισμικού (Συνέχεια!!)

Ελικοειδές µοντέλο (Spiral Model) Τοµείς Σπειροειδούς Μοντέλου Ορισµός αντικειµενικών στόχων Αξιολόγηση και περιορισµός κινδύνων Ανάπτυξη και επικύρωση Προγραµµατισµός

Αστεροειδές µοντέλο - Μοντέλο ADDIE Η αξιολόγηση του συστήµατος ανάγεται σε κεντρική δραστηριότητα Κάθε φάση (π.χ. ανάλυση, σχεδιασµός, υλοποίηση) συνοδεύεται από µία φάση αξιολόγησης µε τη συµµετοχή είτε χρηστών είτε ειδικών Δεν υπάρχει αυστηρή ακολουθία φάσεων, ούτε ορίζεται µονοσήµαντο το σηµείο έναρξης Το μοντέλο ADDIE έχει στο επίκεντρο την αξιολόγηση, καθώς θεωρείται ότι αποτελεί βασική διαδικασία κάθε φάσης. Στον παρακάτω πίνακα εμφανίζονται κάποιες από τις ενέργειες, που γίνονται στις φάσεις του μοντέλου.

Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Λογισμικού

ΤΙ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΜΕ; Η αξιολόγηση ως διαδικασία είναι άρρηκτα δεμένη με την παραγωγή του εκπαιδευτικού λογισμικού Δεν μπορούν να αξιολογούνται τα πάντα Προσδιορίζονται οι στόχοι της αξιολόγησης Πραγματοποιείτε προσδιορισμός αξόνων, βασικών κατευθύνσεων Ορίζονται τα διάφορα κριτήρια αξιολόγησης

Αξιολόγησης Kατά το λεξικό της UNESCO είναι ο εξής : "Αξιολόγηση είναι μια διαδικασία που αποβλέπει στο να προσδιορίσει, όσο πιο συστηματικά και αντικειμενικά γίνεται, την καταλληλότητα, την αποτελεσματικότητα και το αποτέλεσμα μιας δραστηριότητας σε σχέση με τους στόχους της. Είναι ένα εργαλείο διαχείρισης και μια διαδικασία οργάνωσης, σχετικά με την πρόσκτηση γνώσεων και τη δράση, που οφείλει να οδηγήσει στο να βελτιωθούν, από τη μια μεριά οι δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα και από την άλλη ο μελλοντικός προγραμματισμός και η λήψη αποφάσεων".

Στρατηγικές Αξιολόγησης Αναλυτική ή Παραδοσιακή (Πραγματοποίηση συγκεκριμένων στόχων) Ποσοτική – Κυρίως με Ερωτηματολόγια Ποιοτική ή διευκρινιστική (Ο άνθρωπος ώς κύριο ερευνητικό εργαλείο) Διάλογος Συνέντευξη Συμμετοχική Παρατήρηση Συνδυασμένη ή μεικτή Ποσοτικές και Ποιοτικές Αναλύσεις

Προϊόν Περιγραφή Αξιολόγηση Κριτική Βελτίωση

Εκπαιδευτική Αξιολόγηση Αξιολόγηση είναι η διαδικασία της συγκέντρωσης και συζήτησης πληροφοριών από διαφορετικές πηγές για να κατανοήσουμε τι γνωρίζουν και τι μπορούν να κάνουν οι μαθητές μας ως αποτέλεσμα της εκπαίδευσης. Η διαδικασία τερματίζεται όταν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης χρησιμοποιούνται για να βελτιώσουμε τη μάθηση στο μέλλον (Πανεπιστήμιο του Oregon).

Αξιολόγηση εκπαιδευτικού λογισμικού Η Σολωμονίδου (2006) ορίζει την αξιολόγηση εκπαιδευτικού λογισμικού πολυμέσων ως μια τυπική διαδικασία η οποία σχετίζεται άμεσα με τη σχεδίαση και επιτρέπει σε τρίτους να εκτιμήσουν ένα τίτλο λογισμικού και, ιδιαίτερα, την αποτελεσματικότητα του ως προς τον σκοπό για τον οποίο αναπτύχθηκε ή χρησιμοποιείται. Ο Μακράκης (2001) στο πλαίσιο αξιολόγησης υπερμεσικού εκπαιδευτικού υλικού συμπληρώνει πως η αξιολόγηση δεν είναι αυτοσκοπός αλλά μια συστηματική διαδικασία συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων που αφορούν όλο τον κύκλο ενός λογισμικού

Στόχοι Αξιολόγησης (McDougall & Squires, 1995) να αναγνωρίζονται οι απόλυτοι εκπαιδευτικοί στόχοι που συμβαδίζουν με το πρόγραμμα σπουδών να μπορούν να συνδυάζονται οι σαφείς και οι απόλυτοι στόχοι για την επίτευξη συγκεκριμένων απαιτήσεων του προγράμματος σπουδών να αναγνωρίζεται πότε υπάρχει πρόθεση υπονόμευσης των ρητών και σαφών εκπαιδευτικών στόχων για τις ανάγκες του προγράμματος σπουδών να γίνονται αντιληπτές οι εκπαιδευτικές δυνατότητες που δίνει ένα εκπαιδευτικό λογισμικό που δεν κατασκευάστηκε με κάποιους συγκεκριμένους και σαφείς εκπαιδευτικούς στόχους.

Αντικειμενικοί Στόχοι Αξιολόγησης Από μαθησιακής άποψης Για να εντοπίσουμε το βαθμό της αποτελεσματικότητας του προϊόντος Για να διαπιστώσουμε το βαθμό καταλληλότητας του προϊόντος Για το σχεδιασμό νέων στρατηγικών, επιλογών και προτεραιοτήτων Από τεχνολογικής άποψης Για να εντοπίσουμε το βαθμό αποτελεσματικότητας των τεχνολογιών που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάπτυξη του Για να διαπιστώσουμε το βαθμό καταλληλότητας των εργαλείων που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάπτυξη του Για το σχεδιασμό νέων στρατηγικών, επιλογών και προτεραιοτήτων από τεχνολογικής άποψης

Ορισμός Πλαισίου Αξιολόγησης Ποιο είναι το γενικό θεωρητικό-εννοιολογικό πλαίσιο της αξιολόγησης Ποιοι είναι οι αντικειμενικοί στόχοι της αξιολόγησης (τόσο της τεχνικής, όσο και της εκπαιδευτικής-παιδαγωγικής): για παράδειγμα αν αξιολογείται η αποτελεσματικότητα ενδεχομένων νέων τεχνολογιών ή καινοτομιών που χρησιμοποιούνται, ο βαθμός καταλληλότητας του λογισμικού, ο λόγος κόστους προς απόδοση (διδακτική ή άλλη απόδοση). Ποιους αφορά η αξιολόγηση, με άλλα λόγια ποιοι θα είναι οι τελικοί αποδέκτες των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης; Ποιοι θα αποτελούν τους αξιολογητές και με ποιο τρόπο θα επιλεγούν; Ποια κατηγορία (στρατηγική) αξιολόγησης επιλέγεται: αναλυτική ή συνοπτική, ποσοτική, ποιοτική, διευκρινιστική, συνδυασμένη κλπ Το είδος της αξιολόγησης που επιλέγεται: διαμορφωτική, τελική, ερμηνευτική ή σύμφωνη με διάφορα άλλα μοντέλα, (όπως το μοντέλο Lawton - δες σχετική βιβλιογραφία).

Ποιοι αξιολογούν Όλα τα εμπλεκόμενα μέλη της υλοποίησης Εκπαιδευτές Εκπαιδευόμενοι

Κατηγορίες Αξιολόγησης, με βάση τον χρόνο (Kennedy, 2003) τυπική διαρθρωτική αξιολόγηση (formal evaluation): Στοχεύει στον επαναπροσδιορισμό και τη βελτίωση ενός εκπαιδευτικού λογισμικού όταν αυτό είναι υπό κατασκευή. αθροιστική αξιολόγηση (summalive evaluation): Στοχεύει να αξιολογήσει την άμεση αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού λογισμικού αμέσως μόλις εφαρμοστεί σε μια μαθησιακή διαδικασία διαθεματική αξιολόγηση (integrative evaluation): Στοχεύει στο να αξιολογήσει πως το πρόγραμμα ενσωματώνεται στο υπάρχον πρόγραμμα σπουδών με στόχο να ενσωματωθεί όσο το δυνατόν γίνεται καλύτερα προγνωστική αξιολόγηση ή αξιολόγηση πρόβλεψης (predictive evaluation) που αναφέρεται στην προγενέστερη αποτίμηση της ποιότητας και των δυνατοτήτων ενός λογισμικού πριν χρησιμοποιηθεί από την ομάδα στόχο και μπορεί να αποτελεί και μέρος της διαμορφωτικής αξιολόγησης

Μέθοδοι Αξιολόγησης Διαμορφωτική Τελική Προβλεπτική Ερμηνευτική Μοντέλο Lawton Ευρετική

Διαμορφωτική Αξιολόγηση Εκτίμηση Αναγκών (των χρηστών ώστε να υπάρχει κατάλληλη ανταπόκριση από το λογισμικό) Καθορισμός της δομής (Περιεχόμενο σε σχέση με την ομάδα στόχου) Διαδικασία Υλοποίησης έργου (Πορεία με εναλλακτικές προσεγγίσεις) Πιστότητα Υλοποίησης σε σχέση με τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί

Τελική – Συνολική Αξιολόγηση Αποτελέσματος (Αν έχουν επιτευχθεί οι επιδιωκόμενοι στόχοι) Επίδρασης (Επιδράσεις από αποτελέσματα που δεν έχουν προβλεφθεί) Δευτερεύουσα (Νέες ερευνητικές ερωτήσεις που αναδείχθηκαν από την τελική αξιολόγηση) Μετα – ανάλυσης (αναστοχασμός με βάση τις αξιολογήσεις)

Η αξιολόγηση Πρόβλεψης Διενεργείται από εκπαιδευτικούς ή από ειδικούς. Μπορεί να αποτελέσει μέρος της διαμορφωτικής αξιολόγησης. Μέσω checklist, εκθέσεις, κριτικές Προσανατολισμένη στο προϊόν και όχι με βάση το θεωρητικό πλαίσιο.

Η Ερμηνευτική Αξιολόγηση Στηρίζεται στην παρατήρηση της χρήσης του λογισμικού Συνδέεται άμεσα με το διδακτικό περιεχόμενο Αυστηρά με βάση το καθορισμένο θεωρητικό πλαίσιο

Το μοντέλο του Lawton Το πειραματικό Μοντέλο Στο εργαστήριο Τεχνικά κυρίως χαρακτηριστικά Ποσοτικού τύπου Μερικές φορές δε συμφωνούν με τα αποτελέσματα της χρήσης Δεν υπάρχουν καθόλου ποιοτικές μετρήσεις (π.χ. κίνητρο χρήσης) Το διαφωτιστικό Μοντέλο Ποιοτικής Αξιολόγησης Ελάχιστη ανάμειξη αξιολογητή Στηρίζεται στην παρατήρηση και στις συνεντεύξεις Ανακάλυψη ατομικών διαφορών Όχι αντικειμενικότητα αξιολογητή

Το μοντέλο του Lawton Κοινοποίηση αποτελεσμάτων Αφορά τους συμβούλους λογισμικού Έκθεση και κοινοποίηση απόψεων Το Μοντέλο Δασκάλου - Ερευνητή Είδος διαμορφωτικής αξιολόγησης Χρησιμοποιείται ο δάσκαλος Βοηθάει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές με το λογισμικό Εκτιμάται το μαθησιακό αποτέλεσμα του λογισμικού Χρησιμοποιείται μαζί με άλλες μεθόδους

Το μοντέλο του Lawton Το ερευνητικό & Αναπτυξιακό Μοντέλο Απαιτεί τον καθορισμό των μετρήσιμων αντικειμενικών στόχων Λαμβάνει υπόψη το εκπαιδευτικό λογισμικό ως πρόγραμμα και όχι ως εκπαιδευτικό εργαλείο Το Μοντέλο μελέτης περίπτωσης Τμήμα τις τελικής αξιολόγησης Εστιάζει σε ειδικές περιπτώσεις Επιλέγονται πολύ προσεκτικά οι περιπτώσεις μελέτης Δεν υπάρχει γενίκευση της μεθόδου

Η Ευρετική Αξιολόγηση Άτυπη προσέγγιση Από ειδικούς Με βάση κανόνων και ερωτήσεων Στηρίζετε σε θεωρητικά μοντέλα και συσσωρευμένη εμπειρία Καλύτερα να πραγματοποιείται από ομάδα ειδικών Καλή μέθοδος όταν το λογισμικό έχει ασαφείς προδιαγραφές

Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού με βάση τους στόχους και το χώρο αναφοράς της (Wrench, 2001, Παναγιωτακόπουλος, Πιερρακέας & Πιντέλας, 2003, Lobo, Mousalli-Kayat & Rivas, 2010) Αξιολόγηση των παιδαγωγικών χαρακτηριστικών, τα οποία έχουν προκύψει με βάση τις προδιαγραφές που τέθηκαν πριν την έναρξη της υλοποίησης του εκπαιδευτικού λογισμικού. Αξιολόγηση των τεχνολογικών χαρακτηριστικών, τα οποία επίσης, έχουν υιοθετηθεί με βάση τις προδιαγραφές που τέθηκαν πριν την έναρξη της υλοποίησης του εκπαιδευτικού λογισμικού. Αν ως κριτήριο χρησιμοποιηθεί η προέλευση του αξιολογητή, τότε η αξιολόγηση μπορεί να διαχωριστεί κυρίως σε εσωτερική και σε εξωτερική (Lobo, Mousalli-Kayat & Rivas, 2010).

Κριτήρια αξιολόγησης εκπαιδευτικού λογισμικού Αξιολόγηση του περιεχομένου (εφόσον υφίσταται) Αξιολόγηση της παιδαγωγικής ή διδακτικής μεθόδου Αξιολόγηση της διεπαφής (διεπιφάνειας) συστήματος - χρήστη (interface) Αξιολόγηση μαθητή και μαθησιακού αποτελέσματος ("διδακτική αποτελεσαμτικότητα") Στήριξη της διδασκαλίας – ύπαρξη εγχειριδίων Αξιολόγηση κόστους Τεχνική αξιολόγηση Λοιπά θέματα (Θέματα που δεν έχουν οριστεί)

Μιχαήλ Κλεισαρχάκης Ε.Δι.Π. Τέλος Μιχαήλ Κλεισαρχάκης Ε.Δι.Π.