ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΙΛΚΙΣ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝΔΥΣΗΣ ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΝΔΥΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ (17ος ΑΙΩΝΑΣ) Πτυχιακή εργασία των : Κασίδου Θεοδοσίας(4/07) και Πιπέλη Αικατερίνης(8/07) Επιβλέπουσα : Κοντάρα Αικατερίνη ΚΙΛΚΙΣ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2015

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η έννοια Μπαρόκ: ορισμός και ετυμολογία Ιστορικά και οικονομικά γεγονότα Οι τέχνες κατά την εποχή του Μπαρόκ Ανδρική ενδυμασία Γυναικεία ενδυμασία Το Μπαρόκ στη σύγχρονη εποχή

ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Η καταγωγή της λέξης Μπαρόκ πιθανολογείται ότι προέρχεται από την πορτογαλλική λέξη “barocco” που σημαίνει κακοφτιαγμένο, ακανόνιστο μαργαριτάρι, με ανώμαλη επιφάνεια. Όρος που χαρακτηρίζεται για την εκκεντρικότητα, τις έντονες αντιθέσεις και το επιθετικό ύφος, και την αδιαφορία προς τους κανόνες.

ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΙΔ΄ : Η άνοδος της Γαλλίας ως την μεγαλυτέρη δύναμη της Ευρώπης ΤΟ ‘ΕΔΙΚΤΟ ΤΗΣ ΝΑΝΤΗΣ (1598) : Ανεξιθρησκεία στους Γάλλους Προτεστάντες ΤΕΧΝΕΣ : Η γρήγορη ανάπτυξη και οι διαβαθμίσεις θεατρίκότητας ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ : (Φυσική, Αστρονομία) Γαλλιλαίος : “ Η Γη γυρίζει” ΘΡΗΣΚΕΙΑ : Η θρησκευτική τέχνη ως προπαγάνδα για την παπική εξουσία

Βernini, Εκκλησία του Αγ. Ανδρέα, Ρώμη, 1658-70. ΤΕΧΝΕΣ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΣΜΟΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ – ΈΝΤΟΝΕΣ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ: Το Μπαρόκ χρησιμοποιεί την συγκινησιακή απήχηση ως μέσο για να φτάσει στο πνεύμα κατά έναν ειδικό τρόπο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ : H “καθαρή” αρχιτεκτονική αναζητά τις πλαστικές εντυπώσεις των όγκων και τις οπτικές εντυπώσεις των επιφανειών (Guarrini , Borromini,Bernini, κ.α.) ΓΛΥΠΤΙΚΗ : Δύο βασικοί προσανατολισμοί του Μπαρόκ : Θρησκευτικός Κοσμικός (Bernini, Mochi, Zirandon, κ.α.) Βernini, Εκκλησία του Αγ. Ανδρέα, Ρώμη, 1658-70.

Rembrandt, Η Νυχτερινή περίπολος, Ελαιογραφία, Κρατικό Μουσείο Ολλανδίας, 1642. Bernini, Η Καθέδρα του Αγ. Πέτρου, Καθεδρικός Ναός Αγ. Πέτρου, Ρώμη, 1656-1666. ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ : Πλούσιος, γεμάτος ζωντάνια και ομορφιά χειρισμός του φωτός. (Caravaggio, Rubens, Rembrandt, κ.α) ΘΕΑΤΡΟ ΕΠΙΠΛΟΠΟΙΪΑ, ΚΕΡΑΜΙΚΗ

ΑΝΔΡΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ -Ο τρόπος ένδυσης, συχνά, υποδήλωνε και την θρησκευτική ή πολιτική θέση του άνδρα “CAVALIERS” : Καλοντυμένοι στρατιώτες που πολέμησαν υπέρ του βασιλιά Καρόλου Α’ στον εμφύλιο πόλεμο της Αγγλίας το 1642-48: -Μεγαλοπρεπή ενδύματα “ROUNDHEADS” : Οπαδοί του Κρόμγουελ και πολέμησαν υπέρ του Κοινοβουλίου : -Απαλά χρώματα, λιγότερο διακοσμημένα υφάσματα “Laughing Cavalier, Frans Hals, Λάδι σε καμβά, Λονδίνο, 1624.”

Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 17ΟΥ ΑΙΩΝΑ Οι ΑΝΔΡΕΣ φορούσαν: Doublet : άνω ένδυση, σκληρό και εφαρμοστό, αλλά “πεταχτό” στους γοφούς Φαρδύς γιακάς : Έπεφτε στους ώμους(δαντέλα ή λινό), καταργώντας το όρθιο περιλαίμιο Τελαμώνες : Φαρδιές ζώνες, τους φορούσαν πάνω απο τον δεξί ώμο και κατέληγε στο αριστερό ισχίο- Προσάρτημα για να κρατάει το ξίφος Μανίκια : Στερεώνονταν στο κορσάζ με λωρίδες και επωμίδες Φουφούλα-Βράκα : Αρχικά φορούσαν ένα φουσκώμένο παντελόνι, αργότερα πιο εφαρμοστή βράκα που έφτανε ώς το γόνατο Κάπα : Στολισμένη στο τελείωμα με σιρίτι

Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 17ΟΥ ΑΙΩΝΑ Οι ΑΝΔΡΕΣ φορούσαν : Κοντό γιλέκο : Σαν μπολερό, τα μανίκια έφταναν ώς τον αγκώνα Πουκάμισο : Στολισμένο με δαντέλα και βολάν στην λαιμόκοψη και τις μανσέτες Γιακάς : Πολλά γιλέκα είχαν ψηλούς κολαριστούς γιακάδες, ενώ άλλα είχαν απαλές λαιμοκόψεις Βέστα (vest) : Εμφανίστηκε το 1670, σακάκι Περσικής καταγωγής- στενό μέχρι την μέση και φαρδύ από τη μέση ώς το γόνατο Παντελόνι : Μεσοφόρι-κυλότα, ένα είδος φούστας- πολύ φαρδύ ώς το γόνατο.Η φόδρα ήταν πιο μακριά και φαινόταν Παλτό: Άρχισαν να το κουμπώνουν και τα μανίκια έφταναν ώς τους καρπούς

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ Πλούσιος διάκοσμος στην ενδυμασία, πολυτελή υφάσματα και δαντέλες έδιναν μια μεγαλοπρεπή εμφάνιση στη γυναίκα Το κύριο ένδυμα που φοριέται από τις γυναίκες, από όλες τις κοινωνικές τάξεις, ήταν το φόρεμα (αποτελείται από ένα εφαρμοστό μπούστο με ενωμένα διακοσμητικά μανίκια και μακριές φούστες) Η εποχή ήθελε την γυναικεία σιλουέτα να στενευει καθως ήταν επηρεασμένη αρκετά από την γαλλική μόδα. Queen Elizabeth I, Άγνωστος καλλιστέχνης, 17ος αιώνας.

Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 17ΟΥ ΑΙΩΝΑ Οι ΓΥΝΑΙΚΕΣ φορούσαν : Στόμαχοι/κορσέδες: ένα τριγωνικό κομμάτι μπροστά στη μέση για να συγκρατεί τα φορεμάτα Μεσοφόρια και κρινολίνο: έδιναν σχήμα στις φούστες και πρόσθεταν όγκο στο σώμα και κρατούσαν τις γυναίκες ζεστές Μανίκια: Ηταν φαρδιά στη μασχάλη και φουσκωτά, καλύπτοντας πλήρως τα χέρια.Πολλές φορές χωρίζονταν σε δύο κομμάτια που δέναν μαζί με κορδέλες. Γιακάδες: χαμηλοί από δαντέλα, άφηναν το ντεκολτέ αρκετά ανοιχτό. Γιλέκα:τα φορούσαν, μερικές φορές, μεταξύ του εξωτερικού ενδύματος και του εσωρούχου. Θεωρήθηκαν κρυφή ενδυμασία. Γάλλοι ευγενείς (1630)

Η ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 17ΟΥ ΑΙΩΝΑ Οι ΓΥΝΑΙΚΕΣ φορούσαν : Κορσάζ: έγινε πιο μυτερό κ εφαρμοστό και το ντεκολτέ άνοιξε κι άλλο αποκαλύπτοντας τους ώμους.Μεγαλύτερη ακαμψία από το στόμαχο και τον κορσέ.Ήταν, συνήθως, στολισμένοι με κορδέλες, φιόγκους και δαντέλες. Φούστες: στα πλάγια και στο πίσω κομμάτι άρχισαν να φουσκώνουν με την βοήθεια των μπομπαριών. Eξακολουθούσαν να είναι πολύ μακριές και φαρδιές. Mανίκια: πλέον έφταναν ως τους αγκώνες και ήταν στολισμένα με δαντελένιες μανσέτες. Γάντια: Πρώτη φορά θα φορεθούν από τις γυναίκες για να καλύψουν το υπόλοιπο χέρι. Πλούσιος διάκοσμος στην ενδυμασία, (1695)

ΤΑ ΠΑΝΩΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΓΙΑΚΑΔΕΣ Παλτό ή “justaucorps” (ζακέτες) :φοριέται πάνω από το πουκάμισο και το γιλέκο. Πανωφόρι χωρίς γιακά, έφτανε κάτω από το γόνατο. Έδενε μόνο στον λαιμό και άνοιγε σε σχήμα ανάποδου “V”. Γιακάδες: υπήρχαν δύο είδη, το περιλαίμιο από άκαμπτο φραμπαλά που περικύκλωνε τον λαιμό και τον γιακά που έπεφτε στους ώμους. Ήταν δεμένοι στον λαιμό με ειδικά κορδόνια που είχαν στο τελείωμά τους μικρές φούντες ή διακοσμητικούς φιόγκους και ήταν φτιαγμένοι από μετάξι. Ουίσκα: ήταν ένας μεγάλος, όρθιος γιακάς που συχνά συγκρατιόταν στην θέση του με ένα συρματένιο σκελετό, ιδιαίτερα σκληρή, με φορτωμένη διακόσμηση στον λαιμό που φοριόταν κατά τη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών του 17ου αιώνα.

ΑΞΕΣΟΥΑΡ ΚΑΙ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΜΑΝΣΟΝ: μονωμένο σωλήνα από ύφασμα ή γούνα στο οποίο τα χέρια θα μπορούσαν να μπαίνουν, στερεώνονται σε μία ζώνη στη μέση. ΦΟΥΛΑΡΙΑ: μια μακριά λωρίδα υφάσματος τυλιγμένη χαλαρά γύρω από το λαιμό, πρόγονοι της σύγχρονης γραβάτας, στοιχεία για την αντικατάσταση των σκληρών περιλαίμιων. ΜΠΑΣΤΟΥΝΙΑ: ένας ξύλινος άξονας, με τις άκρες του συνήθως τυλιγμένες σε μέταλλο, ήταν ένα σημαντικό εξάρτημα μόδας για τους άνδρες. ΒΕΝΤΑΛΙΕΣ: κατασκευασμένες από εξαιρετικά υλικά, όπως μετάξι ή διακοσμημένο χαρτί, τεντωμένο ενδιάμεσα με λαβές από ελεφαντόδοντο, σημαντικό εξάρτημα για τις πλούσιες γυναίκες. ΜΑΣΚΕΣ: είχαν τόσο πρακτική όσο και διακοσμητική χρήση, κάλυπταν είτε το πλήρες πρόσωπο ή απλά τη μύτη και τα μάτια, φτιαγμένες από λεπτό σκληρό άσπρο ύφασμα με τρύπες για τα μάτια.

ΧΤΕΝΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΡΟΥΚΕΣ Χτένισμα “fontange”: το στυλ αποτελούταν από ένα μικρό σωρό κατσαρών μαλλιών με κορδέλες και φιόγκους ακριβώς πάνω από το μέτωπο, εξελίχθηκε σε έναν υψηλό πύργο από μπούκλες που είχαν συσσωρευτεί πάνω σε μια συρματένια βάση Χτένισμα “hurly-burly”: μπούκλες στο ύψος του ώμου ή και κοντύτερες από το κέντρο της κεφαλής και πλαισίωνε το πρόσωπο της γυναίκας Χτένισμα “Lovelocks”: ήταν μια μικρή τούφα μαλλιών που έπεφτε από την κορυφή του κεφαλιού,ήταν μακρύτερη από τα υπόλοιπα μαλλιά Περούκες: έγιναν αναγκαίες για τους Γάλλους αυλικούς, όταν ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΔ’ ανέβηκε στο θρόνο Δαντελένια fontage (1694).

ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ Κατασκευάζονται σε ευθεία γραμμή, το βασικό μοτίβο σόλας, έτσι ώστε τα παπούτσια να προσαρμόζονται και στα δύο πόδια. Οι μύτες των παπουτσιών άλλαξαν από το να είναι στρόγγυλες σε τετράγωνες. Στερεώνονται με κορδέλες και αγκράφες. Όλα τα παπούτσια και οι μπότες είχαν τακούνια που ήταν τουλάχιστον μια ίντσα(2,54cm) ψηλά. Το στυλ που φοριούνται από τους άνδρες και τις γυναίκες ήταν οι παντόφλες, που ήταν παπούτσια για να τα φορούν γρήγορα, με τακούνια, που δεν κάλυπταν τη φτέρνα, φοριόταν στο σπίτι ή για περιστασιακά γεγονότα. Βασικό υπόδημα οι μεγάλες, ελαστικές στο πάνω μέρος, ψηλοτάκουνες μπότες από δέρμα.

ΤΟ ΜΠΑΡΟΚ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ DOLCE&GABBANA : Εμπνεύστηκαν απο τις θρησκευτικές παραδόσεις και παραστάσεις. (Fall/winter 2012/2013)

SALVATORE FERRAGAMO : Η επίδειξη μόδας στο μουσείο του Λούβρου

ALEXANDER McQUEEN : Εμπνέυστηκε απο το Ελισαβετιανό ύφος

CHRISTIAN LACROIX : Δημιούργησε ένα είδος μπαρόκ μινιμαλισμού

ΕΜΠΝΕΥΣΗ ΑΠΟ ΑΝΤΡΙΚΟ ΚΟΥΣΤΟΥΜΙ ΤΟΥ 1620

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ -ΣΑΚΑΚΙ: ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ -ΣΑΚΑΚΙ:

-ΠΑΝΤΕΛΟΝΙ: -KAΠΑ: