Ιλίου Πέρσις- Νόστοι- Τηλεγονία Παρουσίαση πλοκής και σωζόμενων αποσπασμάτων Δημήτριος Παπαδόπουλος Φίλιππος-Παναγιώτης Ξυράφας

Ιλίου Πέρσις Έπος που ακολουθεί την Μικρή Ιλιάδα Έκταση: 2 βιβλία Ποιητής: Αρκτίνος ο Μιλήσιος Βασική πηγή πληροφόρησης για την πλοκή: Περίληψη Πρόκλου στην Χρηστομάθεια “ Ἕπεται δὲ τούτοις Ἰλίου πέρσιδος βιβλία δύο Ἀρκτίνου Μιλησίου περιέχοντα τάδε.”

Πλοκή Έπους Μέσα από την περίληψη του Πρόκλου διακρίνονται τα εξής επεισόδια: α) Συνέλευση Τρώων σχετικά με το τι θα κάνουν τον Δούρειο ίππο. Τρώες γιορτάζουν το τέλος του πολέμου Πρόβλημα με αυτή την ιστορία: Πώς γίνεται οι Τρώες στο τέλος του προηγούμενου έπους να γκρεμίζουν τα τείχη της Τροίας για να δεχθούν τον Δούρειο Ίππο, γιορτάζοντας παράλληλα το τέλος του πολέμου, ενώ στην αρχή αυτού του έπους να παρουσιάζονται δύσπιστοι για τον Δούρειο Ίππο; Επανάληψη στην Ιλίου Πέρσιν του επεισοδίου της γιορτής των Τρώων μετά την αφιέρωση του Δούρειου Ίππου στην Αθηνά, όπως γίνεται και στο προηγούμενο Έπος ( επανάληψη που μπορεί να παραληφθεί από την περίληψη του Πρόκλου;)

Τι μας λέει ο Πρόκλος για το επεισόδιο με τον Δούρειο Ίππο

Πλοκή Έπους β) Θάνατος Λαοκόωντα και ενός από τους 2 γιους του από δυο φίδια. Αινείας και σύντροφοί του λόγω αυτού του συμβάντος καταφεύγουν στο όρος Ίδη. Ζητήματα με αυτή την ιστορία: α) Ο Λαοκόων δεν εμφανίζεται στα ομηρικά έπη, αναφορά μόνο σε αυτό το έπος. β) Ο Πρόκλος δεν διευκρινίζει τον λόγο για τον οποίο ο Λαοκόων τιμωρείται σε θάνατο. Μεταγενέστερη παράδοση-> Απόλλων τιμωρεί τον ιερέα του με τα φίδια. Το ίδιο γινόταν και σε αυτό το Έπος (;).

Επεισόδιο με Λαοκόωντα

Η αναφορά του Σοφοκλή στον Λαοκόωντα Sophocles Trag., Fragmenta (0011: 008) “Tragicorum Graecorum fragmenta, vol. 4”, Ed. Radt, S. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1977. Fragment 370-377, line t ΛΑΟΚΟΩΝ λάμπει δ' ἀγυιεὺς βωμὸς ἀτμίζων πυρὶ σμύρνης σταλαγμούς, βαρβάρους εὐοσμίας Πόσειδον, ὃς Αἰγαίου νέμεις πρῶνας ἢ γλαυκᾶς μέδεις εὐανέμου λίμνας ἐφ' ὑψηλαῖς σπιλάδεσσι †στομάτων†   {ΑΓΓΕΛΟΣ·} νῦν δ' ἐν πύλαισιν Αἰνέας ὁ τῆς θεοῦ πάρεστ', ἐπ' ὤμων πατέρ' ἔχων κεραυνίου   νώτου καταστάζοντα βύσσινον φάρος, κύκλῳ δὲ πᾶσαν οἰκετῶν παμπληθίαν·

Πλοκή Έπους γ) Τελική επίθεση Αχαιών εναντίον της Τροίας και κατάληψη της πόλης Αχαιοί που είχαν πάει στην Τένεδο ειδοποιούνται από τον Σίνωνα με πυρσούς και επιτίθενται στην Τροία μαζί με τους Έλληνες που κρύβονταν στο Δούρειο Ίππο. -> Κατάληψη της πόλης από τους Έλληνες. Νεοπτόλεμος-> Σκοτώνει τον Πρίαμο που είχε καταφύγει στον βωμό του Δία ως ικέτης Μενέλαος-> οδηγεί την Ελένη στα πλοία των Αχαιών, έχοντας σκοτώσει πρώτα τον Δηίφοβο.

Πλοκή Έπους Δ) Βιασμός Κασσάνδρας από τον Αίαντα τον Λοκρό στον ναό της Αθηνάς, αντίδραση Αχαιών Ο Αίαντας ο Λοκρός αποσπά την Κασσάνδρα από τον βωμό της Αθηνάς, ενώ το ξόανό της σύρεται. Οι Αχαιοί ενοχλούνται από την πράξη του και αποφασίζουν να τον λιθοβολήσουν> Αίαντας καταφεύγει στον βωμό της Αθηνάς ως ικέτης και σώζεται. Ζήτημα με αυτή την ιστορία-> Περίληψη Πρόκλου πολύ σύντομα παρουσιάζει το γεγονός> Ύπαρξη διαφορετικών αφηγήσεων για αυτό το γεγονός.

Πλοκή του Έπους ε) Οργή Αθηνάς για τους Αχαιούς για την πράξη του Αίαντα-> (συμφορές στους Αχαιούς κατά την επιστροφή στην πατρίδα), απόδοση λαφύρων μεταξύ των Αχαιών (Νεοπτόλεμος παίρνει ως γέρας την Κασσάνδρα), πυρπόληση Τροίας, δολοφονία Αστυάνακτα από Οδυσσέα, θυσία Πολυξένης στον τάφο του Αχιλλέα.

Απόσπασμα για την εύρεση της Αίθρας από τον Δημοφώντα και τον Ακάμαντα Σ Eur. Troad. 31 “Ἀθηναίων τε Θησεῖδαι πρόμοι”˙ ἔνιοι ταῦτά φασι πρὸς χάριν εἰρῆσθαι. Μηδ<ὲν> γὰρ εἰληφέναι { ἐκ del. Cobet} τοὺς περὶ Ἀκάμαντα καὶ Δημοφῶντα ἐκ τῶν λαφύρων ἀλλὰ μόνην τὴν Αἴθραν, δι’ ἥν καὶ ἀφίκοντο εἰς Ἴλιον, Μενεσθέως ἡγουμένου. Λυσίμαχος (F.Gr.Hist. 382 F 14) δὲ τὸν τὴν πέρσιδα (Cobet: περσηίδα Α) πεποιηκότα φησὶ γράφειν οὕτως˙ Θησεΐδαις δ’ ἔπορεν δῶρα κρείων Ἀγαμέμνων ἠδὲ Μενεσθῆϊ μεγαλήτορι ποιμένι λαῶν. Αναφορά Δημοσθένη (Epitaph. 60.29): ἐμέμνηντ’ Ἀκαμαντίδαι τῶν ἐπῶν ἐν οἷς Ὅμηρος ἕνεκα τῆς μητρός φησιν Αἴθρας Ἀκάμαντ’ εἰς Τροίας στεῖλαι.

Αναφορά για τον θάνατο του Αστυάνακτα στην Ιλίου Πέρσιν Σ Eur. Andr. 10 Στησίχορον μέντοι ἱστορεῖν (sc. φασιν) ὅτι τεθνήκοι, καὶ τὸν τὴν Περσίδα συντεταχότα κυκλικὸν ποιητὴν ὅτι καὶ ἀπὸ τοῦ τείχους ρειφθείη. ὧι ἠκολουθηκέναι Εὐριπίδην.

Αποσπάσματα για τον Ποδαλείριο και Μαχάονα ΣΤb Il. 11.515 “ἰοὺς τ’ ἐκτάμνειν <ἐπὶ τ’ ἤπια φάρμακα πάσσειν>” … ἔνιοι δέ φασιν ὡς οὐδὲ ἐπὶ πάντας τοὺς ἰατροὺς ὁ ἔπαινος οὗτός ἐστι κοινός, ἀλλ’ ἐπὶ τὸν Μάχάονα, ὅν μόνον χειρουργεῖν λέγουσι˙ τὸν γὰρ Ποδαλείριον διαιτᾶσθαι νόσους. καὶ τεκμήριον τούτου˙ Ἀγαμέμνων τρωθέντος Μενελάου οὐκ ἄμφω ἐπὶ τὴν θεραπείαν καλεῖ, ἀλλὰ τὸν Μαχάονα (cf. Il. 4.193sqq.). τοῦτο ἔοικε καὶ Ἀρκτῖνος ἐν Ἰλίου πορθήσει νομίζειν, ἐν οἷς φησι˙ αὐτὸς γάρ σφιν ἔδωκε πατὴρ Ἐνοσίγαιος πεσεῖν ἀμφοτέροις, ἕτερον δ’ ἕτέρου κυδίον’ ἔθηκε˙ τῶι μὲν κουφοτέρας χεῖρας πόρεν, ἔκ τε βέλεμνα σαρκὸς ἑλεῖν τμῆξαί τε καὶ ἕκλεα πάντ’ ἀκέσασθαι, ἀσκοπά τε γνῶναι καὶ άναλθέα ἰάσασθαι˙ ὅς ῥα καὶ Αἴαντος πρῶτος μάθε χωομένοιο ὄμματα τ’ ἀστράπτοντα βαρυνομένόν τε νόημα.

Αποσπάσματα για τον Ποδαλείριο και Μαχάονα Eustath. Il. 859.42 τεκμήριον δὲ ὁ βασιλεὺς εἰς θεραπείαν τοῦ Μενελάου βληθέντος καλέσας τὸν Μαχάονα οὐ μὴν τὸν Ποδαλείριο˙ μαρτυρεῖ δὲ καὶ τὰ ἱστορούμενα ἔπη τὰ ἐπὶ τῆι Τρωικῆι πορθήσει ἐν οἷς φέρεται περὶ Ποδαλειρίου καὶ Μαχάονος, ὡς ἄμφω μὲν Ποσειδώνος ἦσαν, ἕτερον δ’ ἑτέρου κυδίον’ ἔθηκεν ὁ Ποσειδῶν, δηλαδὴ «τῷ μὲν κουφοτέρας χεῖρας πόρεν ἔκ τε βέλεμνα σαρκὸς ἑλεῖν τμῆξαί τε καὶ ἕλκεα πάντ' ἀκέσασθαι, τῷ δ' ἄρ' ἀκριβέα πάντ' ἐνὶ στήθεσσιν ἔθηκεν ἄσκοπά τε γνῶναι καὶ ἀναλθέ' ὀΐσασθαι, ὅς ῥα καὶ Αἴαντος πρῶτος μάθε χωομένοιο ὄμματ' ἀστράπτοντα βαρυνόμενόν τε νόημα».

Νόστοι Ομάδα επών που συνάπτονται μετά την Ιλίου Πέρσιν Έκταση: 5 βιβλία Ποιητής: Αγίας από την Τροιζήνα Πηγή πληροφόρησης για την πλοκή: Πρόκλος

Πλοκή Έπους α) Διαμάχη Αγαμέμνονα-Μενελάου Μετά την πτώση της Τροίας η Αθηνά βάζει τον Αγαμέμνονα σε διαμάχη με τον Μενέλαο σχετικά με τον απόπλου. Αγαμέμνονας> παραμένει στην Τροία για να εξευμενίσει την θεά. Μενέλαος> αποπλέει και φτάνει με πέντε πλοία στην Αίγυπτο.

Πλοκή Έπους β) Νόστοι άλλων ηρώων Διομήδης και Νέστωρ φτάνουν δια θαλάσσης στην πατρίδα τους. Κάλχας, Λεοντέας, Πολυποίτης φτάνουν πεζοί στον Κολοφώνα και θάβουνε τον Τειρεσία που πέθανε εκεί (Απολλόδωρος αναφέρει πως πέθανε ο Κάλχας και όχι ο Τειρεσίας). Ο Αίαντας ο Λοκρός σκοτώνεται λόγω κακοκαιρίας στις Καφηρίδες πέτρες.

Πλοκή Έπους γ) Νόστος Νεοπτόλεμου Η Θέτιδα συμβουλεύει τον Νεοπτόλεμο να γυρίσει στην πατρίδα του πεζός και όχι με πλοία. Ο Νεοπτόλεμος στην Μαρώνεια βρίσκει τον Οδυσσέα. Αργότερα, θάβει τον Φοίνικα που πέθανε. Άφιξη Νεοπτόλεμου στους Μολοσσούς, αναγνώριση με Πηλέα.

Πλοκή Έπους δ) Νόστοι Ατρειδών α) Αγαμέμνων-> φτάνει στις Μυκήνες-> γεγονότα που περιγράφονται στις τραγωδίες (πολύ σύντομη περιγραφή τους από Πρόκλο) β) Μενέλαος-> Άφιξη στην Σπάρτη από την Αίγυπτο, ανάληψη της εξουσίας στην Σπάρτη.

Νόστοι Ατρειδών Αναφορά από τον Αθήναιο σε δυο χωρία για την ύπαρξη ενός έργου που ονομάζεται Ἀτρειδῶν Κάθοδος-> Υπόθεση μελετητών είτε για την ύπαρξη ενός παρόμοιου έπους με τους Νόστους που παρουσίαζε μόνο τα γεγονότα σχετικά με τους Ατρείδες είτε έτσι ήταν ένας εναλλακτικός τίτλος για τους Νόστους είτε έτσι λεγόταν ένα μέρος του.

Απόσπασμα και αναφορά σχετικά με την Κάθοδο των Ατρειδών Athen. 9.399 ὁ τὴν τῶν Ἀτρειδῶν Κάθοδον πεποιηκὼς ἐν τῶι τρίτωι φησὶν˙ Ἶσον δ’ Ἐρμιονεὺς ποσὶ καρπαλίμοισι μετασπών ψύας ἔγχεϊ νύξε… Athen. 7.281sq. φιλήδονον δ’ οἱ ποιηταὶ καὶ τὸν ἀρχαῖόν φασι γενέσθαι Τάνταλον. ὁ γοῦν τὴν τῶν Ἀτρειδῶν ποιήσας Κάθοδον ἀφικόμενον αὐτὸν λέγει πρὸς τοὺς θεοὺς συνδιατρίβοντα ἐξουσίας τυχεῖν παρὰ τοῦ Διὸς αἰτήσασθαι ὅτου ἐπιθυμεῖ. τὸν δὲ πρὸς τὰς ἀπολαύσεις ἀπλήστως διακείμενον ὑπὲρ αὐτῶν τε τούτων μνείαν ποήσασθαι καὶ τοῦ ζῆν τὸν αὐτὸν τρόπον τοῖς θεοῖς. ἐφ’ οἷς ἀγανακτήσαντα τὸν Δία τὴν μὲν εὐχὴν ἀποτελέσαι διὰ τὴν ὑπόσχεσιν, ὅπως δὲ μηδὲν ἀπολαύηι τῶν παρακειμένων ἀλλὰ διατελῆι ταραττόμενος, ὑπὲρ τῆς κεφαλῆς ἐξήρτησεν αὐτῶι πέτρον, δι’ὅν οὐ δύναται τῶν παρακειμένων τυχεῖν οὐδενὸς.

Αποσπάσματα στα οποία παρατίθενται στίχοι από τους Νόστους F6 Hypoth. Eur. Med. Φερεκύδης δὲ καὶ Σιμωνίδης φασὶν ὡς ἡ Μήδεια ἀνεψήσασα τὸν Ἰάσονα νέον ποιήσειν. περὶ δὲ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ Αἴσονος ὁ τοὺς Νόστους ποιήσας φησὶν οὕτως˙ αὐτίκα δ’ Αἴσονα θῆκε φίλον κόρον ἡβώοντα, γῆρας ἀποξύσασ’ εἰδυίηισι πραπίδεσσιν, φάρμακα πόλλ’ ἕψουσ’ ἐπὶ χρυσείοισι λέβησιν. F7 Clem. Alexandr. Strom. 6.12.7 sq. Ἀντιμάχου τε του Τηίου εἰπόντος˙ “ἐκ γὰρ δώρων πολλὰ κάκ’ ἀνθρώποισι πέλονται”. Ἀγίας ἐποίησεν˙ δῶρα γὰρ ἀνθρώπων νοῦν ἤπαφεν ἠδὲ καὶ ἔργα.

Άλλες αναφορές στους Νόστους Αναφορές σε σημεία της πλοκής των Νόστων γίνεται στα πλαίσια της συζήτησης για την καταγωγή προσώπων. F.1 Apollod. 2.1.5. Ἀμυμώνη δὲ ἐκ Ποσειδῶνος ἐγέννησε Ναύπλιον… ἔγημε δέ, ὡς μὲν οἱ τραγικοὶ λέγουσι Κλυμένην τὴν Κατρέως, ὡς δὲ τοὺς Νόστους γράψας, Φιλύραν, ὡς δὲ Κέρκωψ (Hes. Fr. 297 MW) Ἡσιόνην, καὶ ἐγέννησε Παλαμήδην, Οἴακα, Ναυσιμέδοντα. F.2 Σ Od. 4.12 “ κρατερὸς Μεγαπένθης ἐκ δούλης”˙ αὕτη ὡς μὲν Ἀλεξίων Τηρηίς, ὡς δὲ ἕνιοι Τηρὶς θυγάτηρ Ζευξίππης, ὡς δὲ ὁ Νόστων ποιητὴς Γέτις. <τινὲς δὲ τὸ> Δούλης κύριόν φασι, διὰ τὸ μηδέποτε οὕτω λέγειν τὸν ποιητὴν τὴν θεράπαιναν.

Άλλες αναφορές στους Νόστους F.3 Pausan. 10.28.7 ἔστι δὲ ἀνωτέρω τῶν κατειλεγμένων Εὐρύνομος. δαίμονα εἶναι τῶν ἐν Ἅιδου φασὶν οἱ Δελφῶν ἐξηγηταὶ τὸν Εὐρύνομον, καὶ ὡς τὰς σάρκας περιεσθίει τῶν νεκρῶν, μόνα σφίσιν ἀπολείπων τὰ ὀστὰ. ἡ δὲ Ὁμήρου ποίησις ἐς Ὀδυσσέα καὶ ἡ Μινυάς τε καλουμένη καὶ οἱ Νόστοι- μνήμη γὰρ δὴ ἐν ταύταις καὶ { ἐν} Ἅιδου καὶ τῶν ἐκεῖ δειμάτων ἐστίν- ἴσασιν οὐδένα Εὐρύνομον δαίμονα. F.4 Pausan. 10.29.6 παρὰ δὲ τὴν Θυῖαν Πρόκρις τε ἕστηκεν ἡ Ἐρεχθέως καὶ μετὰ αὐτὴν Κλυμένη… ἔστι δὲ πεποιημένα ἐν Νόστοις Μινύου μὲν τὴν Κλυμένην θυγατέρα εἶναι, γήμασθαι δὲ αὐτὴν Κεφάλωι τῶι Δηίονος καὶ γενέσθαι σφίσιν Ἴφικλον παῖδα.

Άλλες αναφορές στους Νόστους F.5 Pausan. 10.30.5 ὑπὲρ τούτους Μαιρά ἐστιν ἐπὶ πέτραι καθεζομένη˙ περὶ δὲ αὐτῆς πεποιημένα ἐστιν ἐν Νόστοις ἀπελθεῖν μὲν παρθένον ἔτι ἐξ ἀνθρώπων, θυγατέρα δὲ άὐτὴν εἶναι Προίτου τοῦ Θερσάνδρου, τὸν δὲ εἶναι Σισύφου.

Αμφίβολη και Ψευδής Αναφορά για του Νόστους Παυσανίας-> αναφορά στην εκδοχή κάποιου Ηγία από την Τροιζήνα (ίδιο πρόσωπο με τον Αγία των Νόστων;) σχετικά με την πολιορκία της Θεμίσκυρας από τον Ηρακλή και την παράδοση της πόλης στον Θησέα και στον Ηρακλή μετά τον έρωτα της αμαζόνας Αντιόπης με τον Θησέα. Πρόβλημα με αυτή την ιστορία-> Θησέας και Ηρακλής ζουν 1 γενιά πριν τον Τρωικό πόλεμο, πώς ταιριάζει αυτό το απόσπασμα με τους Νόστους, αν πράγματι ο Παυσανίας αναφέρεται σε αυτό το έπος;

Αμφίβολη και Ψευδής Αναφορά στους Νόστους Pausan. 1.2.1 Εἰσελθόντων δὲ ἐς τὴν πόλιν (scil. Ἀθήνας) ἐστὶν Ἀντιόπης μνῆμα Ἀμαζόνος. Ταύτην τὴν Ἀντιόπην Πίνδαρος μέν (fr. 175 Sn.) ὑπὸ Πειρίθου καὶ Θησέως ἁρπασθῆναι, Τροιζηνίωι δὲ Ἡγίαι (F. Gr. Hist. 606 F1) τοιάδε ἐς αὐτὴν πεποίηται˙ Ἡρακλέα Θεμίσκυραν πολιορκοῦντα τὴν ἐπὶ Θερμώδοντι ἑλεῖν μὴ δύνασθαι, Θησέως δὲ ἐρασθεῖσαν Ἀντιόπην- στρατεῦσαι γὰρ ἅμα Ἡρακλεῖ καὶ Θησέα- παραδοῦναι {τε} τὸ χωρίον. τάδε μὲν Ἡγίας πεποίηκεν.

Τηλεγονία ή Τηλεγόνεια Τελευταίο έπος Επικού Κύκλου Έκταση: 2 Βιβλία Πιθανός ποιητής: Ευγάμων ο Κηρυνεύς Βασική πηγή πληροφόρησης σήμερα για την πλοκή του: Περίληψη Πρόκλου Αριθμός αποσπασμάτων σήμερα: 2 (Δεν μας προσφέρουν μεγάλο εύρος πληροφοριών)

Σχέση Τηλεγονίας- Οδύσσειας Η Τηλεγονία θεωρούνταν η συνέχεια της Οδύσσειας. Ποια η σχέση των δυο επών; Υπόθεση μελετητών: Σημερινή μορφή Οδύσσειας έχει υποστεί διαφοροποίηση στο τέλος της με την προσθήκη στοιχείων και μοτίβων που εντοπίζονται και στην Τηλεγονία, για να ακολουθείται ως προς την πλοκή από την Τηλεγονία.

Μια εναλλακτική γνώμη για τον τίτλο του έπους! Πώς αλλιώς; Τηλεγόνεια Eustath., Commentarii ad Homeri Iliadem Volume 3, page 1, line 5

Πλοκή Έπους α) Ταφή Μνηστήρων Μνηστήρες θάβονται από τους συγγενείς τους -> Φράση Πρόκλου έχει προκαλέσει συζητήσεις μεταξύ των μελετητών (Αυτή η λεπτομέρεια εντοπίζεται και στο ω.417 κ.ε.)-> Μεταγενέστερη επανάληψή της, ώστε να δίνεται η εντύπωση της συνέχειας των επών (;)> βλ. προηγούμενη διαφάνεια

Πλοκή Έπους β) Ταξίδι Οδυσσέα στην Ήλιδα, παραμονή κοντά στον Πολύξενο γ) Επιστροφή στην Ιθάκη, θυσίες στους θεούς. δ) Ταξίδι Οδυσσέα στους Θεσπρωτούς, γάμος με βασίλισσα Καλλιδίκη, πόλεμος Θεσπρωτών με τους Βρύγους. ε) Τηλέγονος ψάχνει τον πατέρα του και φτάνοντας στην Ιθάκη ερημώνει το νησί. Οδυσσέας σκοτώνεται από άγνοια από τον Τηλέγονο. στ) Μεταφορά Καλυψούς, Τηλεμάχου, σώματος Οδυσσέα στο νησί της Κίρκης-> Απόκτηση αθανασίας αυτών των ατόμων από την Κίρκη, γάμοι Τηλεγόνου- Πηνελόπης, Τηλεμάχου- Καλυψώς.

Ένα ακόμη ερευνητικό πρόβλημα! Τηλεγονία ή Θεσπρωτίδα Θεσπρωτίς> αυτόνομο έπος ή μέρος Τηλεγονίας;

325

Απόσπασμα για Τηλεγονία F.2 Eustath. Od. 1796.3 τινὲς δὲ καὶ τοιούτοις λόγοις ενευκαιροῦσιν. ἐκ Κίρκης υἱοὶ καθ’ Ἡσίοδον Ὀδυσσεῖ Ἄγριος καὶ Λατῖνος, ἐκ δὲ Καλυψοῦς Ναυσίθοος καὶ Ναυσίνοος. ὁ δὲ τὴν Τηλεγόνειαν γράψας Κυρηναῖος ἐκ μὲν Κίρκης Τηλέγονον Τηλέγονον υἱὸν Ὀδυσσεῖ ἀναγράφει καὶ Τηλέδαμον, ἐκ δὲ Πηνελόπης Τηλέμαχον καὶ Ἀρκεσίλαον… ὁ δὲ τοὺς Νόστους ποιήσας Κολοφώνιος Τηλέμαχον μέν φησι τὴν Κίρκην ὕστερον γῆμαι, Τηλέγονον δὲ τὸν ἐκ Κίρκης ἀντιγῆμαι Πηνελόπην.