Ισπανικό Μπαρόκ ξξκλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλλ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1

Ευρωπαϊκό θέατρο: 17oς αιώνας Θέατρο με κανόνες vs. θέατρο που παραβαίνει τους κανόνες Ισπανία/Γαλλία/Αγγλία: κυρίαρχο είδος Ιταλία: στασιμότητα (βλ. άνθιση 16ο αι.)

1. Ροπή προς το ακανόνιστο Θεατρικός χώρος 1. Ροπή προς το ακανόνιστο

Θεατρικός χώρος Αναζήτηση κανόνα & ευρυθμίας

ΙΣΠΑΝΙΑ: Λόπε ντε Βέγκα (1562-1635) ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΊΑ 1. θρησκευτικά θέματα 2. ιστορικά 3. κοινωνικά 4. ποιμενικά ΚΟΙΝΩΝΙΚΈΣ ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΟΛΕΣ!!!! = βασιλείς, ευγενείς, λαός (αγρότες). Βλ. συχνά αντίθεση μεταξύ της γεμάτης αρετής υπαίθρου και της φαύλης πόλης. «τέρας της φύσης»=1.200 έργα 2. Παθιασμένος χαρακτήρας, ταραγμένος βίος 3. Ο πιο παραγωγικός συγγραφέας της ισπανικής λογοτεχνίας!!!!!!! ΙΣΩΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ!!! Ανέδειξε το καθαρά ισπανικό είδος της «κομέδιας του μανδύα και του σπαθιού», μολονότι η διάκριση αυτή είναι εντελώς συμβατική, αφού στα έργα του διαπλέκονται όλα τα στοιχεία και συνυπάρχουν: το γκροτέσκο και το αυστηρό, η φαντασία και το ιστορικό γεγονός, το τραγικό και το κωμικό. Βλ. την πραγματεία του Πε΄ρι της νέας τέχνης για τη συγγραφή κωμωδιών, όπου προοιωνίζεται έτσι τη βασική αρχή του ρομαντισμού 5

Ο ΠΟΛΥΤΑΡΑΧΟΣ ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΛΟΠΕ ΝΤΕ ΒΕΓΚΑ ΠΟΛΕΜΗΣΕ ΣΤΟΝ ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΣΤΟΛΟ ΕΝΑΝΤΙΑ στους ΕΓΓΛΕΖΟΥΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣΕ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΈΚΑΝΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΕΙΧΕ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΩΔΗ ΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ!!!!! ΤΟ 1614 ΈΓΙΝΕ ΚΛΗΡΙΚΟΣ!!!! Από τα 1.200 με 1.800 έργα που εκτιμάται πως έγραψε έχουν σωθεί τα 450 περίπου!!!!

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΛΟΠΕ ΝΤΕ ΒΕΓΚΑ ΔΡΑΣΗ πολυποίκιλη που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού (μεγάλη ένταση και αγωνία) Δράση=σύγκρουση ανάμεσα στα αιτήματα του έρωτα & της τιμής (δημοφιλές θέμα που πέρασε στο μεγανεστέρο ισπανικό δράμα) HAPPY END ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΡΟΛΟΙ= ++ πετυχημένοι!!! Ρόλος του απλοικού ή gracioso γλώσσα-= φυσική, ζωντανή, ανάλογη με τους χαρακτήρες και με ποικίλα μετρικά σχήματα Ο πιο δημοφιλής συγγραφέας της εποχής του= ΦΩΣΚΟΛΟΣ!!!

Περί της νέας τέχνης για τη συγγραφή κωμωδιών Α’ μέρος ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ ΚΩΜΩΔΙΑΣ Προσαρμογή της τέχνης στην πραγματικότητα της εποχής Ανοιχτή, ευέλικτη τεχνοτροπία 3 ΠΡΆΞΕΙΣ ΚΑΙ ΌΧΙ 5!!! Στίχος και όχι πεζός λόγος Κάθε πράξη= 1.000 περίπου στ. Υποκριτική+χορός+τραγούδι ΠΑΡΑΦΩΝΟ ΣΤΟΙΧΕΊΟ Συστηματική συνύπαρξη τραγικού/κωμικού Διάρρηξη αριστοτελικών αρχών & αρχής πε΄ρι διαχωρισμού των ειδών!!! ΤΟ ΕΡΓΟ ΛΕΓΕΤΑΙ ΠΆΝΤΑ ΚΩΜΩΔΙΑ ΕΙΤΕ ΈΧΕΙ HAPPY END EITE ΕΧΕΙ UNHAPPY END (θάνατο, χωρισμό, κλπ.) = τραγικοκωμωδία!!!

Φουέντε Οβεχούνα α’ μερος στίχοι με μέτρο + ομοικαταληξία ποικιλομορφία στιχουργική: Α) μπαλάντα για να εκφράσουν οι ήρωες τη σχέση τους Β) σονέτο για τους λυρικούς μονολόγους Γ) οκτάστιχο όπου απαιτείται ρητορεία Δ) τρίστιχο όταν κραυγάζει ο λαός στιχουργική καινοτομία για 1η και μοναδική φορά, όπου υπάρχει τραγούδι Χρησιμοποιεί τις στροφές= coplas Καινοτομία όχι αδικαιολόγητη, αφού πρόκειται για έργο λαικό και οι κόπλας είναι ένα είδος τραγουδιού πολύ γνωστού και διαδεδομένου στον ισπανικό λαό, που τραγουδά ακόμη και σήμερα «στροφές» του Λόπε ενσωματωμένες στην παράδοση. 9

Φουέντε β’ μέρος Γράφτηκε το 1476 Θέμα του το αληθινό γεγονός της 23ης Απριλίου στη Φ.Ο., ένα μικρό χωριό 500 κατοίκων (όλοι γεωργοί & κτηνοτρόφοι), στην ορεινή περιοχή της Κόρδοβα. Το 1ο θεατρικό έργο όπου ο λαός δεν υπονοείται αλλά αποκτά φωνή και υπόσταση και συμμετέχει καθοριστικά. Όχι από τα σπουδαιότερα έργα του Λόπε ΑΛΛΑ έχει ΑΞΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ!!!

Φουέντε Οβεχούνα γ’ μέρος Φουέντε Οβεχούνα γ’ μέρος Εκφράζει επαναστατικά αισθήματα? Ναι, σύμφωνα με ορισμένους κριτικούς βλ. τυραννοκτονία Πιθανόν πιο απλά ο Λόπε θέλησε να επαινέσει το βασιλιά επειδή έδωσε τέλος στο φεουδαρχικό σύστημα (βλ. Γκόμεζ= τυραννικός άρχοντας+ιππότης) Εκθειάζει συνεπώς τη μοναρχία ως θεσμό και εκθέτει τους υπονομευτές της

Καλδερόν ντέλα Μπάρκα (1600-1681) α’ μέρος!! Καλδερόν ντέλα Μπάρκα (1600-1681) α’ μέρος!! συνεχιστή του Λόπε και του «εθνικού ισπανικού θεάτρου». αναδιοργανώνει, εμβαθύνει τη θεατρική κληρονομιά Συμπυκνώνει τις προηγούμενες πολλαπλά διαπλεκόμενες υποθέσεις/απλοποιεί την πλοκή εκθέτει σαφέστερα τη δραματική σύγκρουση μειώνει τον αρ. χαρακτήρων και τους ιεραρχεί. οι πρωταγωνιστικές μορφές είναι ++ ανάγλυφες

Καλντερόν β’ μέρος!! Η φιλοσοφία επί σκηνής!! Προσφυγή στην αλληγορία και στο συμβολισμό δραματική γραφή= συστηματική χρήση του μονολόγου με διαλογική δομή περίτεχνη γλώσσα, εξεζητημένο ύφος Καταστάσεις/ατμόσφαιρες παράξενες & εξωτικές Υπερβολή+νοσηρό/τερατώδες στοιχείο=αληθοφανές/ανθρώπινο Χρήση καινούριας γλώσσας με χαρακτήρα φιλολογικό!!! Πειραματίζετε σε πολλά είδη & θέματα

Η ζωή είναι όνειρο!!! αλληγορικό παραμύθι για το μυστήριο της ζωής αλληγορικό παραμύθι για το μυστήριο της ζωής πεπρωμένο/ελευθερία, όνειρο/πραγματικότητα Θεολογική κατάρτιση + γλώσσα μπαρόκ θέατρο μέσα στο θέατρο

Η ζωή είναι όνειρο??? Α) Culteranesimo= ύφος μπαρόκ, τεχνητό & επιτηδευμένο Με πολλές μυθολογικές αναφορές Και υπερβολικό πλούτο ακραίων και τολμηρών μεταφορών

conceptismo Η ζωή είναι… ??? Εξαιρετική γλωσσική καθαρότητα Εξαιρετική γλωσσική καθαρότητα Λεπτές αποχρώσεις ιδεών Παιχνίδι με τη σημασία των λέξεων

Μια νέα τέχνη για την κωμωδία Α’ μέρος Θεατρικό μεγαλείο του έργου Πειραματισμός σε ποικίλα είδη/θέματα= νέες μορφές/τεχνάσματα Καθολική καλλιτεχνική έκφραση=‘’ολικό έργο τέχνης’’ αλά Wagner Πρόδρομος της όπερας στην Ισπανία Συγγραφέας=δημιουργός Εκτίμηση του έργου ως θεατρική παράσταση (βλ. υποκριτική+ σκηνοθεσία

Μια νέα τέχνη για την κωμωδία Β’ μέρος Σκηνοθετικά τεχνάσματα ανώτερα των φτωχών μέσων του corral και του λαικού θεάτρου. Καινούριες δυνατότητες αλλαγής του σκηνικού, αξιοποίηση όγκων/φωτισμού+παλιά κόλπα καταπακτής Μουσική, εναλλαγές σκιάς/φωτός, ανάλογη επίπλωση.

ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΚΩΜΩΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Υψηλή ή ηρωική (ιστορικό, μυθιστορηματικό, ιπποτικό περιεχόμενο, ηρωικά πρόσωπα, σύνθετη σκηνοθετική δράση) Κωμωδία του μανδύα & του σπαθιού (2 αντικείμενα που ανήκαν και χρησιμοποιούνταν καθημερινά). Παραμύθι= δράμα με μυθολογικό-βουκολικό περιεχόμενο, για τις παραστάσεις της αυλής Θέματα της κωμωδίας του μανδύα και του σπαθιού από την καθημερινή ζωή, εσωτερικοί χώροι σπιτιών, στην πόλη και με μια ιστοράι αγάπης πάντα στην πλοκή. Προσπάθεια κατηγοριοποίησης της απεριόριστής παραγωγής της ισπανικής κωμωδίας.. 19

Άλλοι ελάσσονες συγγραφείς Guillen de Castro Tirso de Molina έγραψε πολλά αλλά τον θυμόμαστε για την Παιδική ηλικία του Σιντ (1618) βλ. Corneille και ισπανική επίδραση στον δικό του Cid!!! Έγραψε 400 (!!) έργα, διασώζονται μόνο 80… Το πιο γνωστό: Ο χωρατατζής της Σεβίλλης (1630)= 1η θεατρική επεξεργασάι του θρύλου του Ντον Τζοβάννι.

THE END...