εδδυππυ προληψη του ΕΡΓΑΣΙΑΚΟυ ΣΤΡΕΣ στουσ δημουσ - ΕΠΟΠΤΕΙΑ εδδυππυ προληψη του ΕΡΓΑΣΙΑΚΟυ ΣΤΡΕΣ στουσ δημουσ - ΕΠΟΠΤΕΙΑ Εισηγήτρια: Τσακιρούδη Τριάδα ΠΕ Κοινωνιολόγων ΜΑΡΤΙΟΣ 2017 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 2 1. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΕΣ α) ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΡΕΣ  ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 1. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΕΣ α) ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΡΕΣ β) ΣΤΙΓΜΙΑΙΟ – ΧΡΟΝΙΟ ΣΤΡΕΣ γ) ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ ΤΟ ΣΤΡΕΣ 2. ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΣΤΡΕΣ -Τόξο του εργασιακού στρες α) ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ β) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ – Εργασιακός Εκφοβισμός -mobbing Γ) ΑΙΤΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ 3. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ Α) ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ Αυτοβοήθεια Β) ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ 1) Ευαισθητοποίηση της διοίκησης σε θέματα εργασιακού στρες και ανάγκης εποπτείας 2) Βελτίωση εργασιακών συνθηκών 3) Πρόσληψη Ειδικών διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού 4) Οργάνωση σεμιναρίων - On line συνεδριών για αποφόρτιση 5) Εποπτεία από ειδικούς επιστήμονες α) Στόχοι εποπτείας β) Οφέλη εποπτείας 4. ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Το εργασιακό στρες είναι θέμα της διεύθυνσης/διοίκησης   - Προτάσεις 2

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΕΣ α) ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΡΕΣ Υπό κανονικές συνθήκες, ο οργανισμός μας βρίσκεται σε ομοιόσταση, δηλαδή σε μια σταθερή ισορροπία. Όταν αυτή η ομοιόσταση ή ισορροπία απειλείται ή αλλάζει, για παράδειγμα εξαιτίας κάποιου κινδύνου, μιας στενοχώριας ή γενικότερα μιας κατάστασης στην οποία πρέπει ο οργανισμός να προσαρμοστεί γρήγορα, αυτό ονομάζεται «στρες» 3

Σωματικα συμπτωματα Αλλάζει η συμπεριφορά μας, καθώς επηρεάζεται ο εγκέφαλος Αυξάνονται ο σφυγμός, η αναπνοή και η αρτηριακή πίεση Διαστέλλονται οι κόρες των ματιών (στην προσπά- θεια να ενταθούν όλες οι αισθήσεις, μαζί με αυτές και η όραση) Εκκρίνονται μεγαλύτερες ποσότητες αδρεναλίνης και κορτιζόλης, για να υποστηριχθεί η εγρήγορση του οργανισμού Ταυτόχρονα, ενισχύεται στιγμιαία το ανοσοποιητικό σύστημα 4

5

β) ΣΤΙΓΜΙΑΙΟ – ΧΡΟΝΙΟ ΣΤΡΕΣ Στιγμιαίο ωφέλιμο Χρόνιο επικίνδυνο. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το στιγμιαίο ή οξύ στρες είναι παραγωγικό και πιθανώς «βοηθά» τον οργανισμό. Το χρόνιο στρες, δηλαδή το να έχουμε συχνά στρες που διαρκεί πολύ και να αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να το ελέγξουμε (μη ελεγχόμενο χρόνιο στρες), είναι απειλή για την υγεία και την ψυχική μας ισορροπία. 6

γ) ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ ΤΟ ΣΤΡΕΣ Καρδιαγγειακά προβλήματα Πονοκεφάλους Αϋπνίες Πόνους στη σπονδυλική στήλη Προβλήματα στο στομάχι και το έντερο Στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες, καθώς και «κακή» ποιότητα του σπέρματος (παροδικά) Ψυχικές νόσους Αλλεργίες Προβλήματα στην κατάσταση των οστών, στην εγκυμοσύνη, στις τιμές των λιπιδίων Βρογχικό άσθμα Προβλήματα στην γυναικεία γονιμότητα Προβλήματα στον μεταβολισμό Eκδήλωση ορισμένων μορφών καρκίνου 7

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ ΣΤΟ ΣΩΜΑ Εγκέφαλος: διακυμάνσεις διάθεσης, ψυχολογικές διαταραχές, διαταραχές ύπνου, πονοκεφάλους, πανικό Αύξηση πίεσης, χοληστερίνης και πιθανότητας εμφράγματος Επιβράδυνση ανοσοποιητικού συστήματος Στομαχικές κράμπες και ναυτίες Απώλεια της λίμπιντο, ελάττωση παραγωγής σπέρματος, διαταραχές εμμήνου ρήσεως Πόνοι σε οστά και κλειδώσεις Ελάττωση οστικής πυκνότητας 8

2. ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΣΤΡΕΣ Το εργασιακό στρες αναδύεται όταν η εργασία απαιτεί διαφορετικού τύπου εργασίες και συνδυασμούς εργασιών που ξεπερνούν τις δυνατότητες και ικανότητες του επαγγελματία για να τις αντιμε- τωπίσει. 9

ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΣΤΡΕΣ 10

ΤΟ ΤΟΞΟ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ ΤΟ ΤΟΞΟ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ 11

a) ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ α) Σωματικά: ανορεξία, μυϊκή ένταση, πονοκέφαλοι, καρδιακές αρρυθμίες, διαταραχές ύπνου, γαστρεντερικές διαταραχές, δερματολογικά προβλήματα. 12

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ (συνεχεια…) β) Ψυχολογικά : Κατάθλιψη Αγωνία Αποθάρρυνση Ευερεθιστότητα Απογοήτευση- απόγνωση αίσθηση κορεσμού (τέλματος) και ανικανότητας αντιμετώπισης προβλημάτων διανοητικές δυσκολίες συγκέντρωσης, λήψης αποφάσεων κτλ 13

Απογοήτευση - Απόγνωση 14

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ (συνεχεια…) γ) Συμπεριφοριστικά: Αύξηση απουσιών λόγω ασθενείας Επιθετικότητα Μείωση δημιουργικότητας Πτώση απόδοσης Προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις με συναδέλφους Κυκλοθυμία και ευερεθιστότητα Ανυπομονησία Έλλειψη ενδιαφέροντος Απομόνωση 15

β) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΣΤΡΕΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ:   Την φιλοσοφία οργάνωσης της εκάστοτε Υπηρεσίας ή Οργανισμού Κακές πρακτικές της διεύθυνσης Απαιτήσεις και περιεχόμενο των παρεχόμενων υπηρεσιών Το φυσικό εργασιακό περιβάλλον Τις σχέσεις μεταξύ υπαλλήλων, υφισταμένων και προϊσταμένων Αλλαγή της διεύθυνσης Έλλειψη υποστήριξης Σύγκρουση ρόλων Τραύματα Εργασιακό εκφοβισμό (bulling – mobbing) 16

Εργασιακοσ εκφοβισμοσ - ΣΥΝΔΡΟΜΟ mobbing 17

mobbing 2. Εκδηλώνεται ειδικότερα με ενέργειες, λόγια εκφοβισμού, πράξεις, χειρονομίες, τρόπους οργάνωσης της εργασίας, κτλ. 18

mobbing 3. Ο όρος mobbing προέρχεται από την αγγλική λέξη mob που σημαίνει επιτίθεμαι, περικυκλώνω, ενοχλώ. 4. Μελέτες δείχνουν ότι το mobbing προκαλεί καταστροφικά αποτελέσματα στη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων 19

γ) ΑΙΤΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ Πολλές ώρες εργασίας και υπερωρίες Υπερβολικός φόρτος εργασίας Αλλαγές στην Υπηρεσία/Αναδιαρθρώσεις Στενές ημερομηνίες διεκπεραίωσης Αλλαγές στα καθήκοντα/αρμοδιότητες Ανασφάλεια διατήρησης της θέσης Έλλειψη αυτονομίας Βαρετή εργασία (ΗR- ο καθένας στο πόστο του ανάλογα με την ειδικότητά του) 20

ΑΙΤΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΣΤΡΕΣ (συνεχεια..) Έλλειψη επαρκών προσόντων για τη δουλειά Έλεγχος αφ΄υψηλού Ακατάλληλο εργασιακό περιβάλλον Έλλειψη κατάλληλων πόρων Έλλειψη εξοπλισμού Έλλειψη ευκαιριών ανέλιξης Διάκριση Ασθενείς σχέσεις με συναδέλφους και αφεντικά Κρίσεις 21

3. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ α) ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ β) ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ 22

Α) ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ (1) Ο ΚΑΘΕ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΙ ΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: 1. Πρέπει να συζητήσει τις ανησυχίες του με τους ανωτέρους του Να οργανώνει σωστά το αρχείο του και τις καθημερινές εργασίες Να μειώσει τις πηγές του στρες στην καθημερινότητά του Να εξωτερικεύει το άγχος του 23

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ (2) Να καταφύγει σε μεθόδους χαλάρωσης και Να υιοθετήσει μια υγιεινή ζωή (Διαλογισμός, γιόγκα, γυμναστική, περπάτημα, χορός, κτλ.) 24

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ (3) Αν τίποτα δεν βοηθά, πρέπει Να σκεφτεί το ενδεχόμενο ακόμα και της αλλαγής, είτε: -περιβάλλοντος - θέσης - επαγγέλματος 25

β) ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Π Υ Ε Προαγωγή Υγείας Εργαζομένων (υπογραφή συνεργασίας με ΕΔΔΥΠΠΥ 19-6-2015) H ΠΥΕ συντονίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο από το ENWHP (European Network for Workplace Health Promotion=Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Προαγωγή της Υγείας στους χώρους Εργασίας) που ιδρύθηκε το 1996 26

Είναι: η συντονισμένη προσπάθεια ΠΥΕ Είναι: η συντονισμένη προσπάθεια εργοδοτών εργαζομένων και κοινωνίας με σκοπό τη ΒΕΛΤΙΩΣΗ της ΥΓΕΙΑΣ και της ΕΥΕΞΙΑΣ των ατόμων στο εργασιακό τους περιβάλλον.

Αποτελεσματα παρεμβασεων τησ πυε Αποτελεσματα παρεμβασεων τησ πυε Βελτίωση της επικοινωνίας μέσα στον οργανισμό Καλύτερη διαχείριση του άγχους στην εργασία Ελαχιστοποίηση της έκθεσης σε βία από το κοινό Μείωση του ποσοστού των καπνιστών Εργονομικές βελτιώσεις Μείωση κινδύνου ατυχήματος μέσω προμήθειας κατάλληλου εξοπλισμού/υλικών Βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών 28

πολιτικεσ για την προληψη εμφανισησ εργασιακου στρεσ 1. Ευαισθητοποίηση της Διοίκησης πάνω σε θέματα εργασιακού στρες 2. Βελτίωση εργασιακών συνθηκών 3. Η πρόσληψη του προσωπικού θα πρέπει να σχεδιάζεται από επαγγελματίες ειδήμονες 4. Οργάνωση σεμιναρίων: i) διαχείρισης κρίσεων ii) Επανακατάρτισης iii) Αυτοβελτίωσης iv) Προγράμματα πρόληψης υγείας v) On-line ή τηλεφωνική υποστήριξη για Υπαλλήλους 5. Εποπτεία 29

ΕΠΟΠΤΕΙΑ 30

5. Εποπτεια ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ όπου κάποιος βλέπει από μια "υψηλότερη" θέση τη δουλειά ενός επαγγελματία, κατά κύριο λόγο ψυχικής υγείας, αλλά όχι μόνο, με στόχο: να βελτιώσει την πρακτική του τελευταίου, που θα τον βοηθήσει να παρέχει καλύτερες υπηρεσίες στους «πελάτες» του, αλλά και να μάθει μέσα από την εμπειρία του και τέλος να κατακτήσει  αυτοοργάνωση και αυτό- προσδιορισμό. 31

ΕΠΟΠΤΕΙΑ (ΣΥΝΕΧΕΙΑ..) Η εποπτεία διενεργείται από έναν επόπτη, έμπειρο επαγγελματία, με θεωρητικό προσανατολισμό και με πρόσθετη εκπαίδευση στην εποπτεία. Ο επόπτης βοηθά τον εποπτευόμενο να συνδέσει - με τον πιο επωφελή τρόπο - στοιχεία που σχετίζονται: α) με την προσωπική ανάπτυξη του επαγγελματία, β) την θεωρία (και την έρευνα) με την πρακτική του. 32

Η εποπτεια στα επαγγελματα ψυχικησ υγειασ Σε ένα συστηματικό και εχέμυθο πλαίσιο, επαγγελματίες συζητούν ζητήματα και διλήμματα, μαθαίνουν μέσα από την εμπειρία τους και έτσι συμβάλλουν στην υπεύθυνη επαγγελματική τους εξέλιξη. 33

βασικοΙ στΟχοι τησ ΕποπτεΙασ: Συναισθηματική έκφραση προσωπικών δυσκολιών που προκαλεί στον επαγγελματία η διαχείριση ενός δύσκολου περιστατικού την αποφόρτιση των επαγγελματιών και την πρόληψη του συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης (BURN OUT) τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας την εμβάθυνση στη γνώση 34

βασικοΙ στΟχοι τησ ΕποπτεΙασ (ΣΥΝΕΧΕΙΑ…): την εκπαίδευση προσωπικού σε τεχνικές και μεθοδολογίες την επεξεργασία της συναδελφικής αλληλεπίδρασης στους χώρους εργασίας επαγγελματική ανάπτυξη του εποπτευόμενου και μεσολάβηση, κατά την οποία ο επόπτης λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ του εποπτευόμενου εργαζόμενου και του Οργανισμού/Υπηρεσίας, όπου αυτός δουλεύει. 35

Η εποπτικη διαδικασια στισ δομεσ υγειασ ΠΑΡΕΧΕΙ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ: Ανάλυση δύσκολων περιπτώσεων και διερεύνησης αντιμεταβιβάσεων Υποστήριξη των εργαζόμενων σε περιπτώσεις αβεβαιότητας Ανάδειξη των προσωπικών δεξιοτήτων του κοιν. συμβούλου Διαμόρφωση του προσωπικού στυλ του κοιν. συμβούλου 36

Οφελη εποπτειασ Οι οργανισμοί έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν στο έργο τους, όταν έχουν στο δυναμικό τους εργαζόμενους που έχουν: προσόντα γνώσεις παίζουν ξεκάθαρους ρόλους και υποβοηθούνται στην πράξη από σωστές συμβουλές και ψυχολογική υποστήριξη 37

4. ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ Μείωση των συμπτωμάτων της κακής διανοητικής και σωματικής υγείας Μείωση των απουσιών λόγω ασθενείας Αύξηση παραγωγικότητας Αύξηση ικανοποίησης από την εργασία Αύξηση εργασιακής δέσμευσης Μείωση κόστους για τον εργαζόμενο Βελτίωση της υγείας των εργαζομένων, οπότε και της ευρύτερης κοινωνίας 38

5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΣΤΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ/ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΣΤΡΕΣ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ/ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Οι εργαζόμενοι είναι λιγότερο πιθανό να βιώσουν εργασιακό στρες, όταν: οι απαιτήσεις της δουλειάς ταιριάζουν στα προσόντα τους, μπορούν να ελέγξουν τη δουλειά τους και τον τρόπο που την εκτελούν, απολαμβάνουν την υποστήριξη των προϊσταμένων και των συναδέλφων τους, λαμβάνεται η γνώμη τους στη λήψη αποφάσεων που αφορούν τη δουλειά τους και υποστηρίζονται από σωστή εποπτεία και οι εργασιακές τους συνθήκες είναι ευχάριστες. 39

40

Προτασεισ για πολιτικεσ προληψησ εργασιακου στρεσ: Προτασεισ για πολιτικεσ προληψησ εργασιακου στρεσ: ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ/ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ ΝΑ: Διασφαλίζουν ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον Επιβεβαιώνονται ότι ο κάθε εργαζόμενος είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για τη δουλειά του Αποστιγματοποιούν το εργασιακό στρες με το να το αναγνωρίζουν ανοιχτά ως υπαρκτό πρόβλημα. Συζητούν τα ζητήματα που προκύπτουν με τους εργαζόμενους και να λαμβάνουν δράση όταν είναι δυνατόν Μεθοδεύουν μια πολιτική διαχείρισης του εργασιακού στρες σε συνεννόηση με τους εργαζόμενους. 41

Προτασεισ (συνεχεια…) Προωθούν ένα περιβάλλον όπου οι εργαζόμενοι έχουν λόγο όσον αφορά τα καθήκοντά τους, τις προοπτικές ανέλιξης και την ασφάλειά τους. Οργανώνουν έτσι τα τμήματα προσωπικού ώστε να υπάρχουν managers ανθρώπινου δυναμικού Μειώνουν τις ανάγκες για υπερωρίες με την αναδιοργάνωση των καθηκόντων ή την πρόσλη- ψη περισσότερου προσωπικού Υπολογίζουν την προσωπική ζωή των εργαζο- μένων και να αναγνωρίζουν ότι οι οικογενειακές απαιτήσεις πολλές φορές έχουν προτεραιότητα σε σχέση με αυτές της εργασίας. Αναζητούν συμβουλές από ειδικούς υγείας, όταν χρειαστεί. 42

Ευχαριστω για την προσοχη σασ! Ευχαριστω για την προσοχη σασ! 43