ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΣΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ Αποστολίδου Ευτέρπη Δεκέμβριος 2013

Οι μεταβολές διαφόρων συστημάτων κατά την εγκυμοσύνη οφείλονται: Στην επίδραση των ορμονών του πλακούντα Σε μηχανικές επιδράσεις της μεγεθυνόμενης μήτρας Σε συνδυασμό με την αναισθησία

Κυκλοφορικό Σύστημα

Αίμα Όγκος αίματος Αύξηση όγκου πλάσματος Αύξηση κυκλοφορούντος όγκου αίματος Αύξηση όγκου παλμού Η καμπύλη αποδέσμευσης οξυγόνου μετατοπίζεται στην μητέρα δεξιά και η αντίστοιχη καμπύλη στο έμβρυο αριστερά Σύνθεση αίματος Μείωση αιματοκρίτη και αιμοσφαιρίνης Μείωση συγκέντρωσης ολικών πρωτεινών και λευκωματίνης Μείωση γλοιότητας Αύξηση παραγόντων πήξης και ικανότητας πήξης του αίματος Μείωση χοληνεστεράσης

Αιμοδυναμικές μεταβολές κατά την εγκυμοσύνη Όγκος παλμού Αύξηση όγκου παλμού Αύξηση καρδιακής συχνότητας Αρτηριακή πίεση Μειώνεται ελαφρά η Α.Π Μείωση περιφερικών αντιστάσεων Ματατόπιση της καρδιάς αριστερά ΗΚΔ: διαταραχές επαναπόλωσης που εξαφανίζονται μετά τον τοκετό

Αιμοδυναμικές μεταβολές κατά τον τοκετό (επιτείνονται μεταξύ των συστολών) Αύξηση του όγκου παλμού Αύξηση συστολικής και διαστολικής πίεσης Αύξηση κεντρικής φλεβικής πίεσης Σε ύπτια θέση, η πίεση της μήτρας στην αορτή οδηγεί σε μείωση της αιματικής ροής στους νεφρούς, στη μήτρα, στα κάτω άκρα  Πρέπει πάντα να φροντίζομε κατά την διάρκεια του τοκετού η μήτρα να απωθείται προς αριστερά με ένα υποστήριγμα κάτω από την δεξιά οσφυική χώρα, λόγω πίεσης από την μήτρα πάνω στα μεγάλα αγγεία Σε ύπτια θέση, η πίεση της μήτρας στην κάτω κοίλη οδηγεί σε: I.Αύξηση του τόνου του συμπαθητικού με αποτέλεσμα: 1.Γενική αγγειοσύσπαση 2.Αύξηση περιφερικών αντιστάσεων 3.Αύξηση καρδιακής συχνότητας II.Παράκαμψη του αίματος δια μέσου του σπονδυλικού φλεβικού πλέγματος και παρασπονδυλικών φλεβών

Κλινικές επιπτώσεις * Εμφάνιση λειτουργικών καρδιακών φυσημάτων, Καρδιακή κάμψη και πνευμονικό οίδημα λόγω αύξησης του έργου της καρδιάς * Η παράκαμψη του αίματος δια μέσου του σπονδυλικού φλεβικού πλέγματος λόγω πίεσης της μήτρας στην κάτω κοίλη οδηγεί σε: * Υπεραιμία, άρα μείωση όγκου και δόσης του τοπικού αναισθητικού στα 2/3 * Βραδεία κυκλοφορία στα τριχοειδή των μηνίγγων, άρα καθυστέρηση δράσης φαρμάκου και παράταση αναλγησίας * Αύξηση της πίεσης ΕΝΥ λόγω συστολών μήτρας+λόρδωση εγκύου οδηγεί σε: * Υπαραχνοειδή αποκλεισμό σε μη επιθυμητά υψηλά επίπεδα * Η έγκυος να τοποθετείται σε πλάγια και όχι ύπτια θέση * Η αύξηση όγκου παλμού μετά τον τοκετό αντιρροπείται με αγγειοδιαστολή, η οποία αν καταργηθεί με χορήγηση ωκυτοκίνης ή φενυλεφρίνης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή υπέρταση και αγγειακό, εγκεφαλικό επεισόδιο

Αναπνευστικό Σύστημα

Ανατομικές μεταβολές Οίδημα ανώτερου αεραγωγού Αλλαγή φωνής Επιδείνωση ακόμη και με ήπιες λοιμώξεις αναπνευστικού Καθώς και σε τοξιναιμία Ανύψωση διαφράγματος Αύξηση περιφέρειας θωρακικής κοιλότητας

Πνευμονικοί όγκοι Μετά τον 5 ο μήνα μείωση: – Εφεδρικού εκπνεόμενου όγκου – Υπολειπόμενου όγκου – Λειτουργικής υπολειπόμενης χωρητικότητας Επιδείνωση αυτών των μεταβολών: – Επί παχυσαρκίας – Σε ύπτια θέση – Παθήσεις μιτροειδούς Μειωμένες αντιστάσεις αεραγωγού (χάλαση μυών των βρόγχων από την προγεστερόνη)

Μεταβολές στο αναπνευστικό σύστημα Ελάττωση PCO 2 σε 32mmHg Αύξηση PO 2 σε 105 mmHg Μεγάλη αύξηση του κατά λεπτό αερισμού στις συστολές, που μειώνει η αναλγησία με οπιοειδή Ακολουθεί υποαερισμός και μείωση PO 2 Η πλήρης περιοχική αναλγησία μειώνει αυτές τις διακυμάνσεις υπεραερισμού κατά τις συστολές και υποαερισμού μεταξύ των συστολών

Κλινικές επιπτώσεις Δυσχερής διασωλήνωση επιτόκου Ρινορραγία κατά την τοποθέτηση ρινοτραχειακού σωλήνα Ενίσχυση της μεταφοράς αερίων μεταξύ της μητέρας και του εμβρύου Ταχύτερες μεταβολές των αερίων αίματος σε σχέση με τις μη έγκυες Υψηλή κατανάλωση αερίων κατά την διάρκεια του τοκετού Αναπνευστική αλκάλωση με τα εξής αποτελέσματα: – Ελάττωση εγκεφαλικής αιματικής ροής – Ελάττωση αιματικής ροής της μήτρας και παροδική εγκεφαλική ισχαιμία με σπασμούς – Μετατόπιση της καμπύλης μετατόπισης του οξυγόνου αριστερά και υποξία και μεταβολική οξέωση του εμβρύου

Άλλες Φυσιολογικές μεταβολές

Γαστρεντερικός σωλήνας Μετατόπιση στομάχου και εντέρου κεφαλικά Καθυστερημένη κένωση στομάχου (επιδεινώνεται από τα οπιοειδή) Αυξημένη ενδογαστρική πίεση Αυξημένη πίεση καρδιακού σφιγκτήρα του στομάχου Παραμονή γαστρικού περιεχομένου πάνω από 36 ώρες Ελάττωση γαστρικού PH < 2,5 Η γενική αναισθησία και μυοχάλαση στις εγκύους συνοδεύεται από κίνδυνο: – Αναγωγής – Εισρόφησης γαστρικού περιεχομένου – Η χορήγηση Η 2 αναστολέων είναι αναγκαία σε όλες τις επίτοκες

Νεφρική λειτουργία Τα κατιόντα και τα ανιόντα μειώνονται, τα Κ +, Μg +, Na + μειώνονται Τα διτανθρακικά πλάσματος μειώνονται από 25 mEq/L σε 21 mEq/L Το ph παραμένει φυσιολογικό 7,40 Αύξηση νεκρού χώρου νεφρικού σωλήνα Αύξηση σπειραματικής διήθησης, Αυξημένη παραγωγωγή ούρων Μείωση τιμής κρεατινίνης (τιμές κρετινίνης όμοιες με τις προ της κυήσεως σημαίνουν νεφρική βλάβη και αποφεύγομε φάρμακα με νεφροτοξική δράση) Στο 3 ο τρίμηνο η πίεση αορτής από την μήτρα προκαλεί : – Μείωση νεφρικής ροής πλάσματος και σπειραματικής διήθησης – Μείωση όγκου ούρων και αποβολής Να +, Κ + κατά 60%

Ηπατική λειτουργία Το ήπαρ λειτουργεί χωρίς πρόβλημα Το ποσοστό της ηπατικής αιματικής ροής ΄μειώνεται σε σχέση με την καρδιακή παροχή

μεταβολισμός Αύξηση του βασικού μεταβολισμού Αύξηση κατανάλωσης οξυγόνου Κατακράτηση νερού, πρωτεινών και αλάτων Συσσώρευση λίπους Κατά την διάρκεια του τοκετού: – Περαιτέρω αύξηση στον μεταβολιισμό και την κατανάλωση οξυγόνου, διότι είναι αυξημένες οι απαιτήσεις της μήτρας – Απαιτείται επαρκής αναλγησία προς αποφυγή μεταβολικής οξέωσης, αύξηση των ελευθέρων λιπαρών οξέων και άλλων δεικτών απάντησης στον πόνο

Ψυχολογικές Επιδράσεις

Ψυχολογικές επιδράσεις Φόβος για το άγνωστο, φόβος θανάτου Ψυχοσωματικές διαταραχές Αύξηση: – Καρδιακής συχνότητας – Όγκου παλμού – Αρτηριακής πίεσης Φόβος αναισθησιολογικών επιπλοκών και επίδρασης φαρμάκων Απαιτείται προσέγγιση επιτόκου με αγάπη και υπομονή, σχέση εμπιστοσύνης και κατάλληλη προετοιμασία και φαρμακευτική αγωγή