Kάλλη Καρβέλη, M.Sc. Δικηγόρος – Ειδικός επιστήμονας ΑΠΔΠΧ Πρόσβαση στα Δημόσια Έγγραφα

● Άρθρο 5 ΚΔΔιαδ σε συνδυασμό με άρθρο 5 παρ. 2 στοιχ. β΄ ν. 2472/1997 – Διοικητικά έγγραφα: όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες  Νομολογία ΣτΕ και ΝΣΚ: διευρυμένη έννοια του διοικητικού εγγράφου: ΚΑΙ τα ιδιωτικά έγγραφα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ή ελήφθησαν υπόψη για τον καθορισμό της διοικητικής δράσης ή τη διαμόρφωση γνώμης ή κρίσης του διοικητικού οργάνου και αποτελούν στοιχείο της αιτιολογίας της εκδοθείσας διοικητικής πράξης.  Πρόσβαση έχει κάθε ενδιαφερόμενος – Ιδιωτικά έγγραφα: όσα κατατίθενται στις υπηρεσίες του Δημοσίου αλλά δεν λαμβάνονται υπόψη για την έκδοση μίας διοικητικής πράξης (π.χ. επιστολές ιδιωτών, ιδιωτικά συμφωνητικά μίσθωσης, τίτλοι σπουδών).  Πρόσβαση μόνο με την επίκληση ειδικού εννόμου συμφέροντος Πρόσβαση τρίτου σε δημόσια έγγραφα

Το δικαίωμα δεν υφίσταται εάν το έγγραφο αφορά στην ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτου, παραβλάπτεται απόρρητο που προβλέπεται από ειδικές διατάξεις, ή παραβλάπτεται δικαίωμα πνευματικής ή βιομηχανικής ιδιοκτησίας  έννοια της «ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής»: στενότερη της έννοιας των προσωπικών δεδομένων, αντιπαρατάσσεται στη «δημόσια ζωή» και αφορά μία γενικά παραδεκτή, σύμφωνα με τις κοινωνικές αντιλήψεις, «σφαίρα του απορρήτου» του ατόμου, όπως την ερωτική του ζωή, σωματικά ελαττώματα ή προβλήματα της υγείας του, ενδοοικογενειακές έριδες. Σε αυτή την περίπτωση η επεξεργασία είναι νόμιμη μόνο υπό τις προϋποθέσεις των άρθρων 5 παρ. 2 ε΄ («απλά» δεδομένα) και 7 παρ. 2γ΄ (ευαίσθητα δεδομένα) του Ν. 2472/1997  Η πρόσβαση προϋποθέτει γραπτή αίτηση και ασκείται με επιτόπια μελέτη του εγγράφου ή χορήγηση αντιγράφου Βλ. όμως Γνωμοδότηση 6/2013 Πρόσβαση τρίτου σε δημόσια έγγραφα (2)

Γνωμοδότηση 6/2013 ● Άρθρο 5 ΚΔΔιαδ σε συνδυασμό με άρθρο 5 παρ. 2 στοιχ. β΄ ν. 2472/1997 – Εάν πρόκειται για απλά προσωπικά δεδομένα η σχετική κρίση περί συνδρομής των προϋποθέσεων του άρθρου 5 ΚΔΔιαδ, όπως κατά λογική αναγκαιότητα και η ερμηνεία των σχετικών διατάξεών του, ανατίθεται από τον νομοθέτη του ν. 2472/1997 αποκλειστικά στον υπεύθυνο επεξεργασίας, ο οποίος θα ερμηνεύσει τις σχετικές διατάξεις του άρθρου 5 του ΚΔΔιαδ και του άρθρου 5 του ν. 2472/1997. – Κατά συνέπεια, ο υπεύθυνος επεξεργασίας θα πρέπει να σταθμίσει αν ο αιτών τρίτος δικαιούται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ΚΔΔιαδ και του άρθρου 5 του ν. 2472/1997, να λάβει γνώση των αιτούμενων στοιχείων και γενικότερα να εξετάσει τη συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων. – Εάν πρόκειται για πρόσβαση σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα θα πρέπει να ζητηθεί από τον υπεύθυνο επεξεργασίας η προηγούμενη άδεια της Αρχής σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 2 του ν.472/1997. – Σε κάθε περίπτωση υποχρέωση ενημέρωσης του υποκειμένου των δεδομένων πριν την διαβίβαση των προσωπικών δεδομένων του σε τρίτο (άρθρο 11 παρ. 3 του ν. 2472/1997).

Υποχρέωση ενημέρωσης (άρθρο 11 του ν. 2472/1997) Υποχρέωση υπευθύνου επεξεργασίας για ενημέρωση του υποκειμένου κατά την συλλογή των στοιχείων Υποχρέωση ενημέρωσης πριν την ανακοίνωση των δεδομένων σε τρίτους. Δυνατότητα άρσης της υποχρέωσης ενημέρωσης με απόφαση της Αρχής για λόγους εθνικής ασφάλειας ή ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων. Εάν ο σκοπός της επεξεργασίας προβλέπεται ρητά από διάταξη νόμου, δύναται να θεωρηθεί ότι αποτελεί κοινή γνώση του επιμελούς πολίτη, κατά συνέπεια, σύμφωνα με το άρθρο 4 της Κανονιστικής Πράξης της Αρχής 1/1999, δεν απαιτείται η προηγούμενη ενημέρωση του υποκειμένου των δεδομένων. Επίσης η Αρχή με απόφασή της μπορεί να απαλλάσσει εν όλω ή εν μέρει τον υπεύθυνο επεξεργασίας από την υποχρέωσή του να ενημερώνει τα υποκείμενα, εάν η καταχώριση, ο σκοπός της επεξεργασίας, οι αποδέκτες και το δικαίωμα πρόσβασης αποτελούν κοινή γνώση του επιμελούς πολίτη.

Επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων για χρήση ενώπιον δικαστηρίου ή πειθαρχικού οργάνου Η Αρχή δεν εξετάζει τη νομιμότητα της συλλογής και χρήσης προσωπικών δεδομένων (απλών και ευαίσθητων) όταν εκκρεμεί δίκη (απόφαση 147/2001 της ΑΠΔΠΧ), χορηγεί όμως άδεια σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 2 στοιχ. γ΄ του ν. 2472/1997 στον υπεύθυνο επεξεργασίας προκειμένου αυτός να γνωστοποιήσει σε τρίτον αιτούντα για υπεράσπισή του ενώπιον δικαστηρίου ή πειθαρχικού οργάνου ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα του υποκειμένου των δεδομένων τα οποία τηρεί στο αρχείο του. Ο τρίτος θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει υπέρτερο έννομο συμφέρον να λάβει γνώση των στοιχείων αυτών και ότι είναι απολύτως αναγκαία και απαραίτητα για την υπεράσπισή του ενώπιον δικαστηρίου ή πειθαρχικού οργάνου (συνδυαστική εφαρμογή των άρθρων 4, 5 παρ. 2 στοιχ. ε’ και 7 παρ. 2 στοιχ. γ’ του ν. 2472/1997) Τρίτοι ως προς τα δεδομένα των υποκειμένων ζητούν χορήγηση στοιχείων από παρόχους υπηρεσιών υγείας ή από άλλους φορείς που τηρούν τέτοια στοιχεία (π.χ. εργοδότες, ασφαλιστικά ταμεία) προς απόδειξη ή αντίκρουση ισχυρισμών ενώπιον δικαστηρίου ή πειθαρχικού οργάνου (ενάγων ή εναγόμενος σε δίκες επιμέλειας τέκνων, εναγόμενος σε δίκες καταβολής ασφαλιστικής αποζημίωσης, ΕΔΕ κ.λπ.)

Επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων για χρήση ενώπιον ποινικού δικαστηρίου Η Αρχή με σειρά αποφάσεών της (147/2001, 31/2005, 49/2005 και 10/2006) έχει κρίνει ότι δεν επιλαμβάνεται σχετικά με τη νομιμότητα της χρήσης προσωπικών δεδομένων, όταν εκκρεμεί δίκη ή διενεργείται προανάκριση ή ανάκριση. Αρμόδιος να κρίνει στο πλαίσιο της αξιολόγησης των αποδεικτικών μέσων ή του ανακριτικού υλικού, αν η χρήση των δεδομένων είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του ν. 2472/1997, είναι ο δικαστικός ή εισαγγελικός λειτουργός ενώπιον του οποίου εκκρεμεί η υπόθεση. Οι δε τυχόν αντιρρήσεις του υποκειμένου των δεδομένων για την εν λόγω επεξεργασία μπορούν να υποβληθούν ενώπιον του δικαστηρίου ως ενστάσεις ή να περιληφθούν στη δικογραφία στο πλαίσιο των προτάσεων ή σε προσθήκη-αντίκρουση. Ειδικά για εκκρεμείς ποινικές δίκες, η Αρχή έχει κρίνει ότι στην ποινική διαδικασία και δίκη ισχύει το ανακριτικό σύστημα και σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 251 και 252 ΚΠΔ, ο ανακριτής και οι ανακριτικοί υπάλληλοι που διενεργούν προκαταρκτική εξέταση, προανάκριση και κύρια ανάκριση οφείλουν να μεριμνούν για την συλλογή των αποδείξεων που θα διευκολύνουν την έρευνα που διεξάγουν. Κατά συνέπεια, στις περιπτώσεις που τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα ζητούνται από τρίτους για χρήση τους σε εκκρεμή ποινική δίκη ή σε προκαταρκτική εξέταση, η οποία αποτελεί μέρος της ποινικής διαδικασίας, η Αρχή δεν χορηγεί άδεια επεξεργασίας ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, εφόσον η χορήγησή τους παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας των δεδομένων και δη την αναγκαιότητα χορηγήσεώς τους και ο επιδιωκόμενος σκοπός επεξεργασίας δεν συνάδει με τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 1 στοιχ. β΄ του ν. 2472/1997(βλ. ενδεικτικά Απόφαση Αρχής 14/2014)