ΘΕΟΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ 1 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Α3 ΜΑΡΤΙΟΣ 2016
Η ανέγερση του μνημείου έγινε εις ανάμνηση του Αγίου Εύπλου της Αίνου της Ανατολικής Θράκης, που είναι η πατρίδα μεγάλου μέρους των σημερινών Αλεξανδρουπολιτών.
Ο Άγιος Εύπλους, χτισμένος στην άκρη του λιμανιού της Αίνου, ήταν αυτός που ξεπροβόδιζε τα καράβια, ώστε να έχουν «ευ πλου», καλό ταξίδι δηλαδή. Για το λόγο αυτό και η καινούρια εκκλησία του Αγίου Εύπλου χτίστηκε στο λιμάνι, δίπλα στα αμέτρητα σκάφη, μικρά και μεγάλα πλοία που προσεγγίζουν την Αλεξανδρούπολη καθημερινά. Είναι πιστό αντίγραφο του Αγίου Εύπλου της Αίνου (της ανατολικής Θράκης, μια ανάσα από το δέλτα του Έβρου). Θεμελιώθηκε το 1997 από τις τότε τοπικές αρχές, ενώ τα θυρανοίξια έγιναν το 1998.
Ο άγιος Εύπλους o διάκονος έζησε στη Σικελία στα χρόνια του σκληρού διώκτη Ρωμαίου αυτοκράτορα Διοκλητιανού (αρχές 4ου αιώνος). Στις 29 Απριλίου 304 ο διάκονος Εύπλους παρουσιάστηκε αυτόκλητος στο δικαστήριο της Κατάνης στην Σικελία κρατώντας τα ιερά Ευαγγέλια, και με φωνή δυνατή -σύμφωνα με τα πρακτικά της δίκης που διασώθηκαν- ομολόγησε: «Είμαι χριστιανός και θέλω να πεθάνω για την αγάπη του Χριστού». Αγριεμένος ο δικαστής διέταξε τον Εύπλου να θυσιάσει στα είδωλα. Ο γενναίος Εύπλους αρνήθηκε λέγοντας: «Κάμετε με ό,τι θέλετε, είμαι χριστιανός»! Και τα βασανιστήρια άρχισαν. Του έδεσαν τα χέρια, τα πόδια και τα γόνατα και τον κρέμασαν σε όρθιο ξύλο. Και ενώ τον έγδερναν με σιδερένια νύχια, ο μάρτυρας δοξολογούσε τον Θεό. Μετά από αυτά συνέτριψαν τις κνήμες του μάρτυρος και του έγδαραν τα αυτιά με πυρακτωμένα σιδερένια νύχια. Ντροπιασμένος διοικητής Καλβισιανός εξέδωσε την τελική απόφαση: «Επειδή ο Εύπλους περιφρόνησε τα διατάγματα των αυτοκρατόρων και βλασφήμησε τους θεούς μας, δια τάσσω να αποκεφαλιστεί με ξίφος». Ήταν 11 Αυγούστου του 304.
Η Αίνος υπήρξε κωμόπολη κατ’ εξοχήν ναυτική, σημαντική ναυτική δύναμη της περιοχής, που κατά την Επανάσταση του 1821 ενίσχυσε τον Αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία με περισσότερα από 300 πλοία.
Όπως η καινούρια εκκλησία του Αγίου Εύπλου κτίστηκε στην άκρη του λιμανιού της Αίνου για να ξεπροβοδίζει τα καράβια ώστε να έχουν καλό ταξίδι, έτσι και το λευκό εκκλησάκι της Παναγιάς της Κατευοδώτριας στο διήγημα του Παπαδιαμάντη ήταν χτισμένο σε περίοπτη θέση στην παρυφή ενός βράχου σε μια έρημη ακτή για να αποχαιρετά αυτούς που αναχωρούν, ώστε να έχουν καλό και ασφαλές ταξίδι.
Το 1908Σήμερα
Θεμελίωση το 1997Σήμερα