 Στην Ελληνική μυθολογία,ο Κάδμος είναι γιος του Αγήνορα και της Τηλέφασσας, αδελφός του Φοίνικα, του Κίλικα και της Ευρώπης. Όταν ο Δίας απήγαγε την Ευρώπη,ο Κάδμος έψαξε για την αδελφή του,αλλά το Μαντείο των Δελφών του έδωσε διαταγή να σταματήσει το ψάξιμο και να ακολουθήσει μια αγελάδα κι όπου εκείνη σταματού- σε,εκείνος να ίδρυε μια νέα πόλη. Έτσι ιδρύθηκε από τον Κάδμο η πόλη των Θηβών. Ο Κάδμος σκότωσε έναν δράκοντα που φυλούσε μια πηγή γειτονικά της Θήβας. Ο δράκοντας όμως ήταν γιος του Άρη και της Νύμφης Τέλφουσας κι έτσι ο Κάδμος υποχρεώθηκε να υπηρετήσει ως δούλος τον Άρη για έναν χρόνο. Με εντολή του θεού ή της Αθηνάς,σύμφωνα με άλλους μύθους,ο Κάδμος έσπειρε τα μισά δόντια του δράκου σε οργωμένο χωράφι και από τη γη φύτρωσαν άγριοι πολεμιστές που ονομάστηκαν «Σπαρτοί». Με ένα έξυπνο σχέδιο του Κάδμου αυτοί αλληλοεξοντώθηκαν και επέζησαν μόνο πέντε,που αποτέλεσαν τους πρώτους πολίτες της Θήβας. Ως ανταμοιβή ο θεός του έδωσε για σύζυγό του την κόρη του, την πανέμορφη Αρμονία. Ο Κάδμος δώρισε στη γυναίκα του ένα πέπλο φτιαγμένο από την Αθηνά και ένα περίφημο περιδέραιο,γνωστό σαν το περι- δέραιο της Αρμονίας.

 Η Θήβα είναι πόλη της Βοιωτίας,από τις αρχαιότερες της Ελλάδας και από τις λίγες Προκατακλυσμιαίες πόλεις παγκοσμίως,έδρα του Δήμου Θηβαίων. Χτίστηκε κατά τον μύθο από τον Κάδμο και έχει μεγάλη ιστορική και μυθολογική σημασία. Από τους πιο σημαντικούς Θηβαίους ήταν ο Επαμεινώνδας,μεγάλος στρατηγός της αρχαιότητας που έκανε τη Θήβα ηγεμονεύουσα της Ελλάδας,και ο Πελοπίδας,αρχηγός του διάσημου Ιερού Λόχου. Η ακρόπολη των Θηβών ονομαζόταν «Καδμεία»,υποδηλόνωντας έτσι τον ιδρυτή της. Το πληθυντικό του ονόματος «ΘΗΒΑΙ» οφείλεται στις περίφημες δεκατέσσερις πύλες της,που συνδέονται στενά με τον μύθο της Νιόβης.

 Ο Πίνδαρος (522 π.Χ. – 443 π.Χ.) υπήρξε λυρικός ποιητής της Αρχαίας Ελλάδας. Γεννήθηκε το 522 π.Χ. στις Κυνός Κεφαλές,χωριό της Θήβας. Ήταν γιος του Δαίφαντου και της Κλεο- δίκης. Τα έθιμα και οι παραδόσεις της οικογένειάς του άφησαν το αποτύπωμά τους στην ποίησή του και φυσικά παίζουν σημαντικό ρόλο στην αποτίμηση των σχέσεων του ποιητή με τους συγχρόνους του. Η φυλή των Αιγιδών βαθιά ριζωμένη γενεαλογικά στον μύθο του Αιγέα,ανήκε στο Καδμείο στοιχείο της πόλης των Θηβών,δηλαδή στην πρεσβύτερη ευγενική τάξη της πόλης που αναζητούσε την προγονική της κληρο- νομιά στις ημέρες του ιδρυτή των Θηβών,Κάδμου. Ζούσε με τη συγγραφή υμνητικών ωδών για διάφο- ρες αξιοσημείοτες προσωπικότητες και αυτός είναι πιθανόν ο λόγος για τον οποίο ο Αλέξανδρος δεν κατε- δάφισε το σπίτι του στις Θήβες σε αναγνώριση των εγκω- μίων που συνέθεσε για τον Αλέξανδρο Α΄ της Μακεδονίας.

 Ο Πελοπίδας ήταν ένα δοξασμένο αρχοντόπουλο της Θήβας που πολεμούσε στο πλευρό του αδελφικού του φίλου Επαμεινώνδα. Ο Επαμεινώνδας ήταν μεγάλος πολιτικός και στρα- τηγός. Γεννήθηκε το 420 π.Χ. Ήξερε να πολεμά γενναία,να δίνει το δίκαιο στους αδικημένους και είχε ευγενική ψυχή. Όταν οι Σπαρτιάτες κατέλαβαν τη Θήβα,ο Επαμεινώνδας και ο Πελοπίδας με χίλια πα- λικάρια,κατάφεραν να τους διώξουν και να ελευθε- ρώσουν την πατρίδα τους. Τότε οι Σπαρτιάτες για να τους τιμωρήσουν έστει- λαν στρατό με αρχηγό τον Κλεόμβροτο. Οι δύο εχθρι- κοί στρατοί συναντήθηκαν στα Λεύκτρα της Βοιωτίας όπου ακολούθησε φοβερή μάχη. Στην μάχη αυτή ο Πελοπίδας διοικούσε τον περίφημο Ιερό Λόχο που τον αποτελούσαν 300 διαλεχτά παλικάρια. Οι πολεμιστές αυτοί είχαν ορκιστεί πως κανείς τους δεν θα έφευγε από τη μάχη και ότι θα προτιμούσαν να πεθάνουν για την πατρίδα τους. Στη μάχη αυτή οι Σπαρτιάτες νικήθηκαν και γύρισαν ντροπιασμένοι στην πατρίδα τους. Το ίδιο φοβερή μάχη έγινε ύστερα από χρόνια στη Μαντίνεια,όπου οι Θηβαίοι νίκησαν πάλι τους Σπαρτιάτες. Ο Επαμεινώνδας όμως πληγώθηκε βαριά. Ένα βέλος χτύπησε στο στήθος. Δεν τον ένοιαζε που πληγώθηκε και το πρώτο πράγμα που ρώτησε όταν τον πήγαν στη σκηνή του ήταν αν νίκησε η Θήβα και αν στάθηκε η ασπίδα του. Λίγο μετά ξεψύχησε. Ο Πελοπίδας πήγε να βοηθήσει τους Θεσσαλούς που τους πολεμούσε ο Αλέξανδρος,ο βασιλιάς των Φερρών. Την πρώτη φορά κατάφερε να τους ελευθερώσει από τους Μακεδόνες (364 π.Χ.),όμως σκοτώθηκε σε μια μάχη που δόθηκε στην τοποθεσία Κυνός Κεφαλές. Οι Θηβαίοι όμως εκδικήθηκαν για τον θάνατο του Πελοπίδα,πολέμησαν σκληρά και νίκησαν.