ΥΠΟΞΑΙΜΙΑ  Φυσιολογική PaO 2 στα άτομα ετών σε καθιστή θέση: 104,2 - (ηλικία x 0,27)mmHg  <50mmHg: επικίνδυνη υποξαιμία (τα μιτοχόνδρια δεν προσλαμβάνουν O 2 - αναερόβιος μεταβολισμός)  50-60mmHg: σοβαρή υποξαιμία – απαιτείται χορήγηση O 2 με συγκέντρωση υψηλότερη του 21%  Κλινικές εκδηλώσεις υποξαιμίας: ταχυκαρδία, αύξηση Α.Π. (βραδυκαρδία, υπόταση), ταχύπνοια (άπνοια), ανακατανομή αιμάτωσης (προς στεφανιαίες-εγκέφαλο), κυάνωση, γαλακτική οξέωση, σύγχυση, κώμα  Αίτια υποξίας (Ο 2 στους ιστούς): - Υποξαιμική: αδυναμία οξυγόνωσης αίματος - χαμηλή πυκνότητα εισπνεόμενου O 2, shunt - Aναιμική: αδυναμία μεταφοράς O 2 - αναιμία, δηλητηρίαση με CO - Kυκλοφορική: μείωση καρδιακής παροχής - καρδιαγγειακό shock - Κυτταροτοξική: αδυναμία ιστών να χρησιμοποιούν O 2 : δηλητηρίαση με CN

ΠΑΡΟΧΗ Ο 2  Ενδείξεις οξυγονοθεραπείας: - αναπνευστική ανεπάρκεια (τύπου 1 ή 2) - Ο.Ε.Μ. ή καρδιακή ανεπάρκεια - Καταπληξία οποιασδήποτε αιτιολογίας - Υπερκαταβολισμός (σηπτικοί, εγκαυματίες, πολυτραυματίες) πολυτραυματίες) - Μετεγχειρητική υποστήριξη / επιπλοκές - Δηλητηρίαση με CO - Επιτάχυνση απορρόφησης πνευμοθώρακα ή υποδόριου εμφυσήματος  Απαιτούνται: - Επιτοίχια παροχή Ο 2 : κεντρική δεξαμενή τροφοδοτεί με Ο 2 τους θαλάμους μέσω μειωτήρων πίεσης - Ροόμετρο Ο 2 : μέτρηση παροχής (lt/min) - Υγραντήρας: εφύγρανση, κορεσμός Ο 2 με υδρατμούς - Συστήματα-συσκευές οξυγονοθεραπείας

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΟΞΥΓΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (1)  Ρινικοί καθετήρες (γυαλιά Ο 2 ): ροή 1- 4lt/min, - εύκολα ανεκτοί, ο ασθενής μπορεί να μιλά και να τρώει ταυτόχρονα, - η πυκνότητα Ο 2 υπολογίζεται μόνο αδρά, - κατάλληλοι για χρόνια κατ’ οίκον οξυγονοθεραπεία και ασθενείς που χρειάζονται Ο 2 ως 40%  Απλές μάσκες: ροή 6-10lt/min, - συχνά δε γίνονται εύκολα ανεκτές, - παρέχουν πυκνότητα Ο %  Κύκλωμα Τ: προσαρμόζεται στον ΕΔΤ σωλήνα ή στο τραχειοστόμιο σωλήνα ή στο τραχειοστόμιο

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΟΞΥΓΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ (2)  Μάσκες Venturi: διαθέτουν σπειροειδή σωλήνα 15cm στο άκρο τους, - διοχετεύεται Ο 2 σε ένα κεντρικό ακροφύσιο με πολύ στενό στόμιο, - με τη ρύθμιση της επιτοίχιας ροής και την εναλλαγή ακροφυσίων διαφόρων διαμέτρων εξασφαλίζονται συγκεκριμένες / σταθερές πυκνότητες χορηγούμενου Ο % (χωρίς επανεισπνοή του εκπνεόμενου CΟ 2 ), - αποτελούν το καταλληλότερο σύστημα ελεγχόμενης οξυγονοθεραπείας, χωρίς να χρειάζεται σφιχτή εφαρμογή της μάσκας στο πρόσωπο  Μάσκα συνεχούς θετικής πίεσης αεραγωγών (CPAP): - αεροστεγής πρόσφυση στο πρόσωπο, θετική πίεση σε όλες τις φάσεις του αναπνευστικού κύκλου, - υψηλή ροή Ο 2 με προκαθορισμένη πυκνότητα, ευρεία εφαρμογή σε οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια, άπνοια ύπνου

ΥΓΡΑΝΤΗΡΕΣ (1)  Εισπνεόμενος αέρας: σχετική υγρασία 40-60%, θερμοκρασία μικρότερη αυτής του σώματος - ανταλλαγή υγρασίας/θερμότητας μέσω αεραγωγών  Ισοθερμικό σημείο: κάτω από την τρόπιδα, ο αέρας αποκτά θερμοκρασία 37 0 C και υγρασία 100%  Εισπνοή ξηρού αέρα: - απώλεια νερού ικανή να προκαλέσει αφυδάτωση. - ανώτερο αναπνευστικό: διαταραχή ροής βλέννας, κίνησης κροσσωτού επιθηλίου, αυξημένη κατακράτηση εκκρίσεων, πρόκληση βρογχόσπασμου - κατώτερο αναπνευστικό: διαταραχή μηχανικών ιδιοτήτων πνεύμονα: μείωση FRC, ενδοτικότητας λόγω ατελεκτασιών  Υγραντήρες: ο αέρας περνά μέσα από αποστειρωμένο νερό θερμαινόμενου δοχείου

 Χαρακτηριστικά ικανοποιητικού υγραντήρα: - θερμοκρασία αέρα στην τραχεία C - θερμοκρασία, εφύγρανση: σταθερές για μεγάλο εύρος ροών, - απλότητα χρήσης, συντήρησης, - μηχανισμοί ασφάλειας: προειδοποίηση για υπερύγρανση, υπερθέρμανση - διατήρηση στειρότητας εισπνεόμενου μίγματος χρήση φίλτρων  Επιπλοκές συσκευών εφύγρανσης: - ανεπαρκής εφύγρανση: κυρίως στις υψηλές τιμές ροής αέρα - υπερύγρανση: πιθανό έγκαυμα αεραγωγών, διαταραχή κροσσών- βλέννης - επιβάρυνση έργου αναπνοής, λοιμώξεις ΥΓΡΑΝΤΗΡΕΣ (2)

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΟΞΥΓΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ  Σοβαρή υποξαιμία χωρίς κατακράτηση CΟ 2 : - πυκνότητα Ο 2 >40% με ροή 5-15lt και υγραντήρα, - εισαγωγή στη Μ.Ε.Θ. εκτός αν πρόκειται για χρόνια νόσο - αναγνώριση αιτίου  Επικίνδυνη υποξαιμία: - πυκνότητα Ο 2 100%, έναρξη μηχανικού αερισμού  Υποξαιμία με κατακράτηση CΟ 2 : - οφείλεται κυρίως σε υποαερισμό (φυσιολογική κυψελιδοαρτηριακή διαφορά Ο 2 ), - μάσκα Venturi, όσο το δυνατό χαμηλές πυκνότητες Ο 2 (24-28%), σταδιακή αύξηση αυτών

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΟΞΥΓΟΝΟΥ  Ασθενείς με χρόνια υπερκαπνία ή οξεία καταστολή ΚΝΣ: - η ταχεία διόρθωση υποξαιμίας οδηγεί στην κατάργηση υποξικού ερεθίσματος και την επιδείνωση του υποαερισμού: ανάγκη ελεγχόμενης χορήγησης  Ατελεκτασία εξ απορρόφησης: - σε περιοχές με χαμηλό αερισμό (στένωση/απόφραξη) και υψηλή αιμάτωση (μείωση όγκου κυψελίδων)  Νεογνά: - οπισθοφακοειδής ινοπλασία: Ο 2 >40% προκαλεί σύσπαση αγγείων αμφιβληστροειδους - μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση, - βρογχοπνευμονική δυσπλασία  Ενήλικες: τοξικότητα ανάλογη συγκέντρωσης/διάρκειας χορήγησης - παραγωγή ελεύθερων ριζών Ο 2, - πνευμονικό οίδημα με αιμορραγικό εξίδρωμα

ΧΡΟΝΙΑ ΟΞΥΓΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ  Ενδείξεις: - χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) - πρωτοπαθής πνευμονική υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια - επαναλαμβανόμενες πνευμονικές εμβολές - μετά από πνευμονεκτομή - υποξυγοναιμία κατά την κόπωση ή στη διάρκεια του ύπνου  Κριτήρια: - PaO 2 <55mmHg ή 55-60mmHg σε συνδυασμό με πολυερυθραιμία, δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια ή πνευμονική υπέρταση  Στόχοι οξυγονοθεραπείας: - διόρθωση υποξυγοναιμίας, χωρίς επικίνδυνη μείωση της PaCO 2 - βελτίωση φυσικής-ψυχικής κατάστασης, ποιότητας ζωής - αύξηση επιβίωσης - μείωση πολυερυθραιμίας - μείωση κόστους υπηρεσιών υγείας (μείωση συχνότητας- διάρκειας νοσηλείας).

 Παραγωγή βρογχικών εκκρίσεων - αντανακλαστικός βήχας: αναγκαία για εξουδετέρωση, απομάκρυνση παθογόνων μικροβίων από αεραγωγούς  Βαρέως πάσχοντες (διασωληνωμένοι ή με τραχειοστομία), χρόνια κλινήρεις: αυξημένη παραγωγή εκκρίσεων, αδυναμία απόχρεμψης  Απαιτείται η με μηχανικά μέσα απομάκρυνση εκκρίσεων από τραχεία/βρόγχους  Περιοδική βρογχοαναρρόφηση: αναγκαία για την πρόληψη ατελεκτασίας, λοιμώξεων ΒΡΟΓΧΟΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ

ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ  Εκτίμηση αναπνευστικής κατάστασης ασθενή: ακρόαση θώρακα  Προετοιμασία: πληροφόρηση, ψυχολογική ενίσχυση, χορήγηση καταστολής ή αναλγησίας (ιδιαίτερα δυσάρεστη εμπειρία)  Υπεροξυγόνωση ασθενή: αποφυγή υποξαιμίας και επακόλουθων αυτής (αρρυθμίες, υπόταση): χορήγηση Ο 2 σε υψηλή συγκέντρωση (συχνά 100%) για σύντομο χρονικό διάστημα (30 sec)  Ενστάλαξη φυσιολογικού ορού για ρευστοποίηση εκκρίσεων (η αξία της αμφισβητείται)  Πρόληψη λοιμώξεων: εφαρμογή αποστειρωμένων γαντιών, διατήρηση ασηψίας του ρύγχους

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ  Επιλογή ρύγχους: η εξωτερική διάμετρός του να μην ξεπερνά το μισό της εσωτερικής διαμέτρου του ΕΔΤ σωλήνα, προκειμένου να επιτρέπεται η είσοδος αέρα στους πνεύμονες κατά την αναρρόφηση - μεγαλύτερη διάμετρος: αύξηση κινδύνου τραυματισμού του βλεννογόνου - μεγαλύτερη διάμετρος: αύξηση κινδύνου τραυματισμού του βλεννογόνου  Βάθος εισόδου: η άκρη του ρύγχους να φθάνει ως την τρόπιδα (αίσθηση αντίστασης) και, αφού αποσυρθεί κατά 1cm, να αρχίζει η αναρρόφηση - σε ασθενείς ικανούς να βήξουν, μικρότερο βάθος είναι αρκετό, - προσοχή σε ερεθισμό πνευμονογαστρικού (πτώση Α.Π., καρδιακής συχνότητας), πρόκληση παροξυσμικού βήχα  Διάρκεια αναρρόφησης: 10-15sec - μεγαλύτερη διάρκεια μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό του βλεννογόνου ή υποξαιμία

ΚΑΤΑ-ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ  Αρνητική πίεση: μεταξύ mmHg - υψηλότερες πιέσεις μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμό του βλεννογόνου, υποξαιμία ή ατελεκτασία - η αρνητική πίεση πρέπει να εφαρμόζεται συνεχώς αλλά μόνο καθώς το ρύγχος έλκεται προς τα έξω  Αριθμός περασμάτων του ρύγχους: τα ελάχιστα δυνατά, όχι >3 τη φορά  Ταυτόχρονη παρακολούθηση παραμέτρων monitoring  Μετά την αναρρόφηση: - Ταχεία επανασύνδεση ασθενή στην παροχή Ο 2, επαναφορά ρυθμίσεων σε περίπτωση υπεροξυγόνωσης - Αφαίρεση γαντιών, πλύσιμο χεριών - Για τα επόμενα λεπτά, προσεκτική παρακολούθηση παραμέτρων monitoring

ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ (1)  Νεφελοποιητές: - φάρμακο σε μορφή υγρού διαλύματος - εισπνεόμενα σωματίδια: όσο μικρότερη διάμετρο έχουν, τόσο μεγαλύτερος όγκος φαρμάκου φθάνει στα βρογχιόλια - επιστόμια με βαλβίδα εισπνοής/εκπνοής: δε φθάνει στο στόμα του ασθενή φάρμακο κατά τη διάρκεια της εκπνοής  Ιδανικός νεφελοποιητής: - εύχρηστος (μικρού βάρους) - νεφελοποίηση αναγκαίας δόσης χωρίς παραμονή μεγάλου υπολείμματος - ταχεία νεφελοποίηση (2,5cc σε 6 λεπτά)  Θεραπευτικός δείκτης (επιθυμητές/ανεπιθύμητες ενέργειες): μικρή δόση, δρα τοπικά, απορροφάται ελάχιστα από τη συστηματική κυκλοφορία

ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ (2)  Αερόλυμα: κολλοειδές διάλυμα σωματιδίων: - υγρή ή στερεά ουσία (μορφή σκόνης), - αρκετά μικρού μεγέθους ώστε να μην αναχαιτίζονται από τα ανατομικά-φυσιολογικά εμπόδια των αεραγωγών  Παράγοντες εναπόθεσης σχετικοί με τον ασθενή: - εισπνευστική ροή (όσο ταχύτερη τόσο κεντρικότερη η εναπόθεση) - εισπνεόμενος όγκος (όσο μικρότερος)  Ορθή τεχνική εισπνοής αερολύματος: - ανακίνηση συσκευής και τοποθέτησή της μπροστά από το στόμα, - βαθιά εκπνοή, - πυροδότηση συσκευής κατά τη διάρκεια ήρεμης, βαθιάς εισπνοής, - εισπνευστική άπνοια 10sec (εναπόθεση πριν τη δημιουργία εκπνευστικού ρεύματος αέρα)