Διεργασίες ψηφιακής επιμέλειας και το πρόγραμμα δράσης της Μονάδας Ψηφιακής Επιμέλειας Πάνος Κωνσταντόπουλος Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας, Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» και Τμήμα Πληροφορικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

2 Ψηφιακοί πόροι Θετικές και τεχνικές επιστήμες Επιστήμες του ανθρώπου Πολιτισμική επιμέλεια Εκπαίδευση E-science E-humanities E-culture E-learning Π. Κωνσταντόπουλος

3 Ψηφιακοί πόροι Ραγδαίως αύξουσες συλλογές πρωτογενών δεδομένων – Protein Data Bank: 1971 : <12 αρχεία 2005 : >2700 δομές κατετέθησαν μέσα σε 6 μήνες – Εθνικό Αρχείο Μνημείων: 2001 πιλοτική εφαρμογή περιφερειακής κλίμακας 4000 μνημεία 2008 εφαρμογή εθνικής κλίμακας μνημεία – Κοινωνία της Πληροφορίας Πρόσκληση 65: : ~150 έργα, εκαντοντάδες έως χιλιάδες αντικείμενα ανά έργο Συνολικά μέχρι 15/2/2008: δαπάνες 1500 εκατ., ~600 εκατ. για συστήματα λογισμικού και περιεχόμενο Εξέλιξη: δευτερογενή δεδομένα και υπηρεσίες Δυναμική επένδυση μεγάλης αξίας Αξιόπιστη πληροφορία 3 Π. Κωνσταντόπουλος

4 Η μακροπρόθεσμη ανάγκη «η διατήρηση και επαύξηση της αξίας ενός σώματος δόκιμων πληροφοριών για χρήση τώρα και στο μέλλον»  Ψηφιακή επιμέλεια Ένα σύνολο δραστηριοτήτων που αποσκοπούν – στην παραγωγή καλής ποιότητας, αξιόπιστων ψηφιακών πόρων, – στην οργάνωση και αρχειοθέτησή τους, – στη μακροπρόθεσμη διατήρηση τόσο των ιδίων όσο και του εννοιολογικού υποβάθρου αυτών, – στη δημιουργία προϋποθέσεων παραγωγής νέας γνώσης από αυτούς, – στην κοινοποίηση, αξιοποίηση και χρήση των ψηφιακών πόρων. Διεπιστημονική Ασύμφορη έως αδύνατη για μεμονωμένους φορείς 4 Π. Κωνσταντόπουλος

5 Δυνάμει ενιαίος ψηφιακός χώρος Γεννάται χάρη στη δυνατότητα ενιαίας πρόσβασης σε αυτοτελείς ψηφιακές συλλογές Πολλαπλασιαστής αξίας Προϋπόθεση – Συντακτική και σημασιολογική διαλειτουργικότητα Διατήρηση – Διαδικασίες, μεταδεδομένα 5 Π. Κωνσταντόπουλος

6 Διατήρηση Οι ψηφιακοί πόροι απαιτείται να είναι διαθέσιμοι και ασφαλείς παρά τις όποιες μελλοντικές αστοχίες εξοπλισμού καθώς και τις αλλαγές της τεχνολογίας. Παράγοντας κινδύνουΧαρακτήρας Γήρανση και αστοχία μέσων αποθήκευσης Συστηματική, τυχαία Παλαίωση μορφοτύπωνΣυστηματική Παλαίωση εξοπλισμούΣυστηματική Ανθρώπινο σφάλμαΤυχαίο, αναπόφευκτο Σφάλμα λογισμικούΔύσκολο να μοντελοποιηθεί Εξωτερικό γεγονόςΤυχαίο 6 Π. Κωνσταντόπουλος

7 Διεργασίες ψηφιακής επιμέλειας εισαγωγή εμπλουτισμός γνώσης καταλογογράφηση ευρετηρίαση ταξινόμηση παρουσίαση δημοσίευση διάδοση διατήρηση διαχείριση αποθετηρίου ορολογία μοντέλα σκοπού και χρήσης μοντέλα πεδίου εκτίμηση πόρων εμπειρίες χρήσης πλαίσιο αναφοράς κύκλος ζωής ψηφιακών πόρων ψηφιακή επιμέλεια 7 Π. Κωνσταντόπουλος

88

9 Η Μονάδα Ψηφιακής Επιμέλειας – Ε.Κ. «Αθηνά» Ιδρύθηκε το 2007 με αποστολή τη διεξαγωγή έρευνας, την ανάπτυξη τεχνολογίας και εφαρμογών, την προώθηση της δημιουργίας και εφαρμογής προτύπων και την παροχή υπηρεσιών, συμβουλών και εκπαίδευσης σε ολόκληρο το φάσμα της ψηφιακής επιμέλειας. Αποβλέπει στην εξυπηρέτηση των αναγκών ενός ευρέος φάσματος οργανισμών και κοινοτήτων σε ποικίλα πεδία, π.χ., – ηλεκτρονική διακυβέρνηση, διαχείριση αρχείων οργανισμών, αποθετήρια επιστημονικών δεδομένων, ψηφιακή κληρονομιά. Επιζητεί συνεργασίες με ερευνητικούς, κυβερνητικούς και ιδιωτικούς οργανισμούς. 9 Π. Κωνσταντόπουλος

10 ΜΟΨΕ: Άξονες ερευνητικής δραστηριότητας Παράσταση γνώσης πεδίου – Οντολογίες Χρήση τεχνικών επεξεργασίας φυσικής γλώσσας για την ψηφιακή επιμέλεια – Εξαγωγή γνώσης, αλληλεπίδραση με τους ψηφιακούς πόρους, διατήρηση Νέες προσεγγίσεις στη διατήρηση βάσεων δεδομένων – Περιεχόμενο, προέλευση, χρησιμότητα, λειτουργίες Εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας των μεταδεδομένων – Ένταξη και ανταλλαγή πληροφοριών, συνδυασμένη χρήση πόρων Μοντέλα και κοινότητες χρηστών – Εξατομίκευση υπηρεσιών, Web 2.0, ασφάλεια Μοντέλα ροών εργασίας για εισαγωγή και διατήρηση δεδομένων – Έλεγχος, μερικός αυτοματισμός, βελτιστοποίηση 10 Π. Κωνσταντόπουλος

11 Εφαρμογές και υπηρεσίες Διαχείριση κύκλου ζωής ψηφιακών πόρων – ανάλυση απαιτήσεων, ανάλυση χρήσης ψηφιακών πόρων, μέθοδοι επιλογής υλικού και συγκρότησης ψηφιακών συλλογών, πρότυπα και μέθοδοι διαχείρισης ψηφιακών συλλογών, επισημείωση, μορφοποίηση, δημοσιοποίηση, αναζήτηση και ανάκτηση, πρόσληψη, ερμηνεία, διαχείριση δικαιωμάτων και χρήσης, μακροπρόθεσμη διατήρηση. Οργάνωση γνώσεων – ανάπτυξη μοντέλων πεδίου και συστημάτων οργάνωσης γνώσεων για συγκεκριμένους οργανισμούς, κλάδους ή πεδία εφαρμογής-χρήσης. Ψηφιακά αποθετήρια – οργάνωση ψηφιακών αποθετηρίων, υπηρεσιών διαχείρισης και υπηρεσιών πρόσβασης σε αυτά. 11 Π. Κωνσταντόπουλος

12 Δράσεις υποδομής Μέλος της ευρωπαϊκής κοινοπραξίας DARIAH Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities ( 12 Π. Κωνσταντόπουλος