«Κατάρτιση των παραγωγών σε νέες τεχνικές καλλιέργειας για την τριετία 2015/2018» Δράση 2-Γ.iii ΒΕΡΤΙΣΙΛΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Ι. ΓΡΗΓΟΡΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΕΛΑΙΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2015/2016

ΒΕΡΤΙΣΙΛΛΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Η βερτισιλλίωση της ελιάς είναι αδρομύκωση (προκαλεί φραγή αγγείων) και υπάρχει σχεδόν σε όλες τις ελαιοπαραγωγικές χώρες. Τα τελευταία χρόνια η εντατικοποίηση και η μεγάλη αύξηση της έκτασης καλλιέργειας της ελιάς, συνέβαλαν στη σημαντική εξάπλωση της ασθένειας. Αποτελεί το σημαντικότερο μυκητολογικό πρόβλημα, αφού ευθύνεται για την καταστροφή μεγάλου μέρους του φυτικού κεφαλαίου και για την υποβάθμιση των προσβεβλημένων εδαφών, τα οποία καθίστανται ακατάλληλα για ελαιοκαλλιέργεια, για πολλά χρόνια.

ΠΑΘΟΓΟΝΟ Η βερτισιλλίωση της ελιάς είναι αδρομύκωση οφειλόμενη στους μύκητες Verticillium albo - atrum και V.Dahliae. Για την Ελλάδα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Verticillium dahliae. Είναι η σοβαρότερη μυκητολογική ασθένεια εδάφους της ελιάς. Ο μύκητας Verticillium dahliae είναι ένα από τα σπουδαιότερα παθογόνα του αγγειακού συστήματος των ανώτερων φυτών. Το εύρος των ξενιστών του μύκητα είναι αρκετά μεγάλο. Προσβάλει: δασικά δένδρα, οπωροφόρα, ψυχανθή, φυτά μεγάλης καλλιέργειας, λαχανοκομικά καλλωπιστικά και ζιζάνια.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Μαρασμός φύλλων. Νεκρωτικές κιτρινομπρούτζινες κηλίδες που καταλήγουν σε νέκρωση και πτώση των φύλλων. Καστανός μεταχρωματισμός των αγγείων του ξύλου. Νανισμός. Στην ελιά, η βερτισιλλιωση προσβάλει δένδρα κάθε ηλικίας στους ελαιώνες και στα φυτώρια. Η ασθένεια παρατηρείται σποραδικά και σε μεμονωμένα δένδρα του ελαιώνα, σπάνια όμως εμφανίζεται υπό γενικευμένη μορφή σε ομάδα ή στο σύνολο των δένδρων του ελαιώνα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ  Σύνδρομο του απότομου μαρασμού ή της αποπληξίας:  Η αποπληξία εμφανίζεται συνήθως στα φυτώρια σε δενδρύλλια μικρής ηλικίας και στα νεαρά δένδρα στον αγρό.  Τα φύλλα μερικών κλάδων καρουλιάζουν ή συστρέφονται και τελικά ξηραίνονται γρήγορα χωρίς να πέφτουν από τους κλάδους, παραμένοντας έτσι για μεγάλο χρονικό διάστημα σε αυτούς.  Αρχικά τα φύλλα των προσβεβλημένων κλάδων χάνουν το βαθύ πράσινο χρώμα τους, γίνονται άτονα πράσινα, θαμπά και στη συνεχεία καστανά, ενώ συγχρόνως συστρέφονται κατά μήκος προς τη κάτω επιφάνεια σχηματίζοντας έτσι ένα «σωλήνα».  Είναι εύθρυπτα και πέφτουν με την παραμικρή επαφή, με εξαίρεση τα φύλλα της κορυφής. Την άνοιξη, τα άνθη και οι νεαροί καρποί ξεραίνονται γρήγορα και παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα πάνω στα κλαδιά.  Η αποπληξία χαρακτηρίζεται από ταχεία ξήρανση των κλάδων και βραχιόνων ή την νέκρωση ολόκληρων των ελαιόδενδρων και αναπτύσσεται από αργά τον χειμώνα μέχρι νωρίς την άνοιξη. Η αποπληξία εκδηλώνεται πιο συχνά σε δένδρα που έχουν προσβληθεί τον προηγούμενο χρόνο.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ  Σύνδρομο της βραδείας αποξήρανσης:  Η βραδεία ξήρανση εκδηλώνεται ημιπληγικά και βαθμιαία.  Τα φύλλα των προσβεβλημένων κλάδων γίνονται χλωρωτικά ή κίτρινα και τελικά ξηραίνονται και πέφτουν με αποτέλεσμα την αποφύλλωση και τη ξήρανση των κλάδων αυτών.  Η βραδεία αποξήρανση αναπτύσσεται σταδιακά από αργά την άνοιξη έως νωρίς το καλοκαίρι και χαρακτηρίζεται από νέκρωση των φύλλων και ανθοταξιών και ξήρανση των κλάδων.  Τα προσβεβλημένα ελαιόδενδρα αντιδρούν έντονα στην μόλυνση του μύκητα. Βραχίονες, ή ολόκληρη η κόμη των δένδρων μπορεί να μαραθεί σε μια περίοδο.  Πολλές φορές πάνω στους ξηρούς κλάδους εμφανίζονται νεαροί βλαστοί, ασθενικοί, με μικρά και χλωρωτικά φύλλα.  Οι βλαστοί αυτοί οδηγούνται σύντομα σε ξήρανση.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ  Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της βερτισιλλίωσης είναι ο τεφρομέλανος μεταχρωματισμός του κεντρικού κυλίνδρου του προσβεβλημένου κλάδου.  Αυτός ο μεταχρωματισμός σε κατά μήκος τομής εμφανίζεται σαν ράβδωση, ενώ σε εγκάρσια τομή με μορφή διακριτών στιγμάτων.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Η αντιμετώπιση της βερτισιλλίωσης δεν είναι δυνατή με μυκητοκτόνα. Η καταπολέμηση του παθογόνου είναι πολύ δύσκολη εξαιτίας της παραγωγής μικροσκληρώτιων στα φυτικά υπολείμματα που βρίσκονται στην επιφάνια ή σε κάποιο μικρό βάθος.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Οι κυριότεροι τρόποι αντιμετώπισης της ασθένειας είναι: Πριν την εγκατάσταση του ελαιώνα θα πρέπει να ελέγχεται αν κατά τα προηγούμενα χρόνια είχαν καλλιεργηθεί φυτά ξενιστές του παθογόνου και να αποφεύγεται η εγκατάσταση σε τέτοια χωράφια. Χρησιμοποίηση ανθεκτικών ποικιλιών. Η ποικιλία Κορωνέικη δίνει καλά αποτελέσματα αντοχής στο παθογόνο. Απολύμανση του εδάφους με ατμό ή με ηλιοαπολύμανση. Εφαρμογή καλλιεργητικών μέτρων. Μερικά από αυτά είναι: –Ισορροπημένη λίπανση. –β. Η ασβέστωση των όξινων ή ουδέτερων εδαφών ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες οξύτητας που δεν ευνοούν την ανάπτυξη του παθογόνου –Μείωση των αρδεύσεων, η υπερβολική υγρασία αυξάνει την ποσότητα του μολύσματος. –Αποφυγή συγκαλλιέργειας με ευπαθή είδη - ξενιστές. Χρήση βιολογικών σκευασμάτων. Μερικοί από αυτούς είναι: ο ασκομύκητας Talaromyces flavus είδη των βακτηριών Flavobacterium και Glucobacterium κ.α. Με την Ηλιαπολύμανση,

ΗΛΙΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ Τα τελευταία χρόνια κερδίζει, όλο και περισσότερο έδαφος λόγω της μεγάλης αποτελεσματικότητάς της. Η ηλιοαπολύμανση του εδάφους (soil solarization) είναι µια σχετικά νέα εναλλακτική μέθοδος καταπολέμησης. Χρησιµοποιείται η ηλιακή ακτινοβολία µε στόχο τη μείωση των φυτοπαθογόνων οργανισμών του εδάφους, ενώ παράλληλα ευνοεί την ανταγωνιστική δράση της σαπροφυτικής μικροχλωρίδας.

ΗΛΙΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ Η ηλιακή ακτινοβολία παγιδεύεται µε την κάλυψη του εδάφους µε διαφανή φύλλα πλαστικού πολυαιθυλενίου (πλαστικό κάλυψης θα είναι νέας τεχνολογίας εικονικά αδιαπέρατο πλαστικό φύλλο (VIF) Orgasun), πάχους 0,025-0,12 mm. Το πλαστικό κάλυψης είναι ευκολόχρηστο, τεντώνει εύκολα, αντέχει στη φωτοχημική παλαίωση, να µην επιτρέπει το σχηματισµό σταγόνων στην εσωτερική πλευρά του κ.ά. Η κάλυψη γίνεται τους καλοκαιρινούς μήνες. Διαρκεί 8-10 εβδομάδες. Το πλαστικό πρέπει να έχει πάχος 0,10 - 0,15 mm για να αντέξει στην ηλιακή ακτινοβολία.

ΗΛΙΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ Το έδαφος θα πρέπει προηγουμένως να έχει οργωθεί, ισοπεδωθεί και να βρίσκεται στο ρώγο του. Με την ηλιοθέρμανση ευνοείται η ανάπτυξη της θερμόφιλης ανταγωνιστικής μικροχλωρίδας και σοκάρονται τα παθογόνα με τελική συνέπεια να περιορίζονται οι πληθυσμοί και το μολυσματικό δυναμικό τους. H αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από 50οC σε βάθος cm κατά τη διάρκεια του θέρους επιτυγχάνει τη νέκρωση των μυκήτων, βακτηρίων, εντόμων, νηματωδών και σπόρων ζιζανίων που υπάρχουν στο έδαφος. Πέρα από αυτά με την τεχνική αυτή βελτιώνεται η γονιμότητα του εδάφους και η νέα σύνθεση της μικροχλωρίδας εμποδίζει την εμφάνιση της ασθένειας τουλάχιστο για 3 χρόνια.

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ