ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883 – 1957) ΜΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΗΝ ΚΝΩΣΟ (από το αυτοβιογραφικό έργο Αναφορά στο Γκρέκο (εκδόθηκε μετά το θάνατό του το 1961) ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (1883 – 1957)

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Γεννήθηκε το 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης και πέθανε το 1957 στη Γερμανία, αλλά θάφτηκε σύμφωνα με την επιθυμία του στην ιδιαίτερη πατρίδα του (στα βενετσιάνικα τείχη του Ηρακλείου – στον τάφο του έχει γραφεί η φράση: «Δε φοβάμαι τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι λεύτερος»). Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα, Πολιτικές Επιστήμες στη Γαλλία και Φιλοσοφία στη Γερμανία. Πνεύμα ανήσυχο και ερευνητικό, ταξίδεψε για πολλά χρόνια σε πολλά μέρη αποκτώντας εμπειρίες. Επηρεάστηκε από τα κοινωνικά, πολιτικά και πνευματικά ρεύματα της εποχής του (π.χ. Νίτσε) και κατέλαβε διάφορα δημόσια αξιώματα (1945: υφυπουργός Παιδείας). Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και την μετάφραση, αλλά κυρίως έγραψε κριτικά δοκίμια, ταξιδιωτικά κείμενα, θέατρο, ποιήματα και μυθιστορήματα.

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ Ποίηση: Πεζογραφία: Τερτσίνες (1939) Οδύσσεια (1938) Θέατρο: Πρωτομάστορας (1910) Νικηφόρος Φωκας (1928) Ιουλιανός ο Παραβάτης (1945) Ο Καποδίστριας (1946) Πεζογραφία: Ασκητική (1927) Ταξιδεύοντας (1927 / 1938 / 1962) Βραχόκηπος (1936) Βίος και Πολιτεία του Αλεξη Ζορμπά (1946) Καπετάν Μιχάλης (1953) Ο Τελευταίος Πειρασμός (1955) Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1955) Αναφορά στον Γκρέκο (1961) Αδερφοφάδες (1963) Συμπόσιο (1971) ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

http://www. ert-archives. gr/V3/public/main/page-assetview. aspx http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000008198&tsz=0&autostart=0 Τα παλαιότερα ίχνη κατοίκησης στο χώρο του ανακτόρου ανάγονται στη νεολιθική εποχή (7000-3000 π.Χ.). Η κατοίκηση συνεχίζεται στην προανακτορική περίοδο (3000-1900 π.Χ.), στο τέλος της οποίας ο χώρος ισοπεδώνεται για την ανέγερση ενός μεγάλου ανακτόρου. Το πρώτο αυτό ανάκτορο καταστρέφεται, πιθανότατα από σεισμό, το 1700 π.Χ. περίπου. Δεύτερο, μεγαλοπρεπέστερο ανάκτορο ανεγείρεται πάνω στα ερείπια του παλαιού. Μετά από μερική καταστροφή γύρω στο 1450 π.Χ.,οι Μυκηναίοι εγκαθίστανται στην Κνωσό. Το ανάκτορο καταστρέφεται οριστικά περί το 1350 π.Χ. από μεγάλη πυρκαγιά. Ο χώρος που καλύπτει ξανακατοικείται από την ύστερη μυκηναϊκή περίοδο μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια.

Αποτελούσε διοικητικό, οικονομικό, θρησκευτικό και καλλιτεχνικό κέντρο της εποχής: Είχε προσανατολισμό στον άξονα Βορρά – Νότου Είχε μία κεντρική ορθογώνια αυλή όπου γύρω της συγκεντρώνονταν τα δωμάτια Ήταν πολυόροφο, με μεγάλες κλίμακες, αποχετευτικό σύστημα, φωταγωγούς και σύστημα ύδρευσης Δεν ήταν οχυρωμένο Το ανάκτορο ανακαλύφθηκε από τις ανασκαφές του Sir Arthur Evans από το 1900 έως το 1930

Θεματικές Ενότητες 1. «Για να αλλαξοστρατίσω... Φτάνει!» Η απόφαση του αφηγητή να επισκεφτεί τα ανάκτορα της Κνωσού και η συνάντησή του με μία γριούλα 2. «Ένας ίσκιος έπεσε...ο αναστημένος Χριστός» Η συνάντηση του αφηγητή με τον Γάλλο αβά (ιερέα) Μυνιέ 3. «Έτρεχε ο φύλακας ...από τις πυρκαγιές» Η ξενάγηση από τον φύλακα του αρχαιολογικού τόπου της Κνωσού 4. «Ξηγούσα τα λόγια....βρήκα την άβυσσο» Η φιλοσοφική συζήτηση γύρω από τα θεία 5. «Καθίσαμε ανάμεσα.... Πάμε να φύγουμε» Οι σκεψεις του αφηγητή για τον κρητικό πολιτισμό μέσα στον αρχαιολογικό τόπο και τις φυσικές ομορφιές 6. «Σηκωθήκαμε.... Έχετε γεια!» Η αποχώρηση από τον ιερό τόπο της Κνωσού Ια να αλλαξοστρατίσω

Γλώσσα : πλούσια, ζωντανή, εκφραστική, απλή, δημοτική (αρχαιοελληνικοί στίχοι), ιδιωματισμοί της κρητικής διαλέκτου, χρήση περιγραφικών επιθέτων, μακροπερίοδος λόγος Ύφος: λυρικό και γραφικό (με τη χήση πολλών εκφραστικών μέσων), συναισθηματικό, εξομολογητικό (οι βαθύτερες σκέψεις του συγγραφέα) και μεγαλοπρεπές (αναφορά σε θέματα θρησκείας και πολιτισμού) Οι αφηγηματικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι: Περιγραφή ( με την χρήση εικόνων) Διάλογος (ζωντάνια και παραστατικότητα) Αφήγηση ( ο αφηγητής είναι ομοδιηγητικός, γράφει σε πρώτο πρόσωπο και έχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία στη γραφή του καθώς συμμετέχει στα γεγονότα- υπάρχει εσωτερικη εστίαση

Χαρακτηρισμοί ηρώων: Αφηγητής  δείχνει αγάπη και σεβασμό για τον τόπο του και την παράδοσή του, έχει ανεπτυγμένους πνευματικούς ορίζοντες και του αρέσει να συμμετέχει σε φιλοσοφικές συζητήσεις, ανοιχτόκαρδος και ανοιχτόμυαλος, διακατέχεται από κριτική σκέψη και είναι ανθρωπιστής πιστεύοντας στην ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους Αβάς Μυνιέ  είναι γελαστός, χαρωπός και φιλικός, έχει ευγένεια ψυχής, βαθιά πίστη και καλοσύνη, διέπεται από σοφία και μία αίσθηση δικαιοσύνης και είναι λάτρης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού τον οποίο θαυμάζει με σεβασμό Φύλακας  είναι απλοϊκός, πρόσχαρος, φιλόξενος και εξυπηρετικός, νιώθει αγάπη και σεβασμό για τον τόπο του και τον συνδέουν ισχυροί δεσμοί με το παρελθόν καθώς σέβεται την παράδοση, την ιστορία του τόπου του και τους προγόνους του. >

Ερμηνευτική προσέγγιση

Η αναζήτηση του Θεού, το μυστήριο της ύπαρξής του και η ανάκγη επικοινωνίας μαζί Του είναι ερωτήματα που βασανίζουν το ανθρώπινο μυαλό. Όσο πιο πολύ προσπαθεί ο άνθρωπος να τα αναλύσει ξεπερνά τα όρια του μυαλού του και οδηγείται στην άβυσσο (μυστικιστική, φιλοσοφική διάθεση) Ο συγγραφέας παρουσιάζει την ιδέα πως ο Θεός είναι ένας και κοινός ανάμεσα στους διαφορετικούς λαούς και τόπους  μπορεί κάθε λαός να έχει τα δικά του θρησκευτικά σύμβολα ή το δικό του όνομα ή τις δικές του τελετές για το θείο, όμως, ο Θεός είναι κοινός, καθώς όλοι οι άνθρωποι ανεξάρτητα από γλώσσα ή θρησκεία έχουμε την ανάγκη να πιστέψουμε σε μία ανώτερη δύναμη, να στηριχτούμε σε αυτήν για βοήθεια και φιλευσπλαχνία.

Οι φυσικές ομορφιές του αρχαιολογικού χώρου προκαλούν φιλοσοφικές σκέψεις στο συγγραφέα σχετικά με το μεγαλείο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Στέκεται μαγεμένος μπροστά στην «ιερότητα» του χώρου και δείχνει μία σεβάσμια σιωπή. Η αναφορά στις τοιχογραφίες δείχνει την ανάπτυξη των τεχνών στην αρχαία Κρήτη (ανωτερότητα του πολιτισμού και ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας)  απεικονίζονται με ωραία και ζωηρά χρώματα άνθρωποι στις καθημερινές ασχολίες τους, σκηνές ζωϊκού βασιλείου/φύσης, θρησκευτικές τελετές κ.α.

Η Κρήτη πάντοτε ήταν σταυροδρόμι πολιτισμών και εμπορικών συναλλαγών  ανάπτυξη Ο συγγραφέας συγκρίνει τον μινωϊκό πολιτισμό με τον αιγυπτιακό και ασσυριακό  οι γιγάντιες μορφές και τα τεράστια αγάλματα του ανατολικού πολιτισμού που προκαλούσαν τρόμο και δέος στους ανθρώπους μετατράπηκαν σε όμορφες καλοσχηματισμένες μορφές κοντά στο ανθρώπινο μέτρο στον ελληνικό χώρο προβάλλοντας την ισορροπία, το μέτρο και την αρμονία.

Η τελευταία σκηνή του αποσπάσματος είναι η σκηνή της αναχώρησης από τον αρχαιολογικό χώρο – τόσο ο αφηγητής όσο και ο αβάς νιώθουν θαυμασμό και έντονη αισθητική συγκίνηση / μετά από τις φιλοσοφικές συζητήσεις τους για τα θεία και την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς νιώθουν σεβασμό και συγκινησιακή φόρτιση καθώς με μελαγχολία αφήνουν πίσω τους το παλάτι της Κνωσού/ καλλιέργεια και ανάταση ψυχής