ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Δρ Δημήτρης Ψυρρόπουλος, Ειδικός Καρδιολόγος, MD, PhD τ. Συντονιστής Διευθυντής Καρδιολογίας, Καρδιολογική Κλινική Γ.Ν.Θ. «Γ. Γεννηματάς & Άγιος Δημήτριος» ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ & ΠΑΙΔΩΝ - ProCardia Κλεάνθους 16 (γωνία Κ. Καραμανλή), Ιπποκράτειο, Θεσσαλονίκη, ΤΚ –Επικοινωνία: τηλ & κιν , ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Καμία από τις σχεδόν επιστημονικές μελέτες που έχουν δημοσιευθεί για τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής στην υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος δεν θα είχε την ίδια αξία, αν δεν πρωτοστατούσε σε αυτές το λάδι της ελιάς. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Μεσογειακή Δίαιτα ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ - ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Προέρχεται από το μεσοκάρπιο και όχι από ελαιούχους σπόρους. Το ίδιο δε το λάδι στη διάρκεια της διαχώρισής του δρα ως απολικός διαλύτης και εκχυλίζει από το μεσοκάρπιο ουσίες αρωματικές και γευστικές. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ & Οι περισσότερες απο τις ουσίες αυτές έχουν αντιοξειδωτική ενεργότητα. Διαχωρίζεται απο την ελαιοζύμη μόνο με φυσικές μεθόδους και δεν υποβάλλεται σε διαδικασίες εξευγενισμού στις οποίες υποβάλλονται όλα σχεδόν τα σπορέλαια.

Το παρθένο ελαιόλαδο (VOO) παράγεται με μηχανική πίεση ώριμων καρπών ελιάς και περιέχει πολλά βιοενεργά και αντιοξειδωτικά συστατικά όπως πολυφαινόλες, φυτοστερόλες και βιταμίνη Ε, ενώ έχει οξύτητα ~ 1,5%. Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (EVOO) παράγεται επίσης από μηχανική πίεση των καρπών της ελιάς, αλλά είναι το λάδι με την καλύτερη ποιότητα, την πιο έντονη γεύση και οξύτητα < 1%. Η διάκριση αυτή είναι σημαντική, διότι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο (EVOO) περιέχει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες πολυφαινολών από το κοινό ελαιόλαδο. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Το παρθένο ελαιόλαδο δεν είναι καθαρή λιπαρή ουσία όπως όλες οι άλλες αλλά ελαιούχος μούστος που περιέχει 300 περίπου συστατικά (αλκοόλες, αλειφατικές και αρωματικές, φαινόλες, αιθέρες, εστέρες, στερόλες, χλωροφύλλη, βιταμίνες κ.α.). ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Ένα από τα χαρακτηριστικά που κάνουν το ελαιόλαδο ξεχωριστό για την καρδιαγγειακή υγεία είναι η σύστασή του σε λιπαρά οξέα. Είναι 1) πολύ πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά και 2) φτωχό σε κορεσμένα (των οποίων η υψηλή κατανάλωση σχετίζεται με καρδιαγγειακά προβλήματα). 3) Η τρίτη ομάδα λιπαρών οξέων, τα πολυακόρεστα, περιέχεται σε μικρή αναλογία, με τα ω-6 να υπερτερούν των ω-3 λιπαρών. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε που είναι αντιοξειδωτική, βιταμίνη Κ που είναι αντιαιμορραγική, βιταμίνη D που είναι αντιραχιτιδική και ενάντια στην παχυσαρκία, προβιταμίνη Α που είναι αντιξηροφθαλμική. Η βιταμινική του αξία οφείλεται στην βιταμίνη Α και Ε. Η βιταμίνη Ε θεωρείται ως απαραίτητος παράγοντας για τη διατήρηση της κανονικής αναπαραγωγικής ικανότητας του οργανισμού. Η έλλειψη της Ε έχει σοβαρές συνέπειες για τον οργανισμό, π.χ. στο συκώτι, στο αίμα, στην κανονική λειτουργία του νευρικού συστήματος, στον εγκέφαλο. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Είναι πλούσιο και σε άλλα στοιχεία υψηλής βιολογικής αξίας, όπως είναι: φαινόλες (αυξάνουν την αντίσταση στην οξείδωση), στερόλες (εμποδίζουν την απορρόφηση της χοληστερόλης από το έντερο), καροτένια (βοηθούν στην ανάπτυξη του κυττάρου και αιμοποίηση και επιταχύνουν την διαδικασία επούλωσης), τοκοφερόλες (εμποδίζουν την αυτοοξείδωση) και β-καροτίνη (αντιοξειδωτική και απαραίτητη για την όραση). ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Δύο κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο υπερκαλύπτουν την ημερήσια συνιστώμενη πρόσληψη σε βιταμίνη Ε. Οι φαινόλες τυροσόλη, υδροξυτυροσόλη, ελαιοευρωπεΐνη, ελαιοκανθάλη και ελαιασίνη (ίσως το πιο ισχυρό αντιοξειδωτικό του ελαιόλαδου) είναι οι ουσίες του ελαιόλαδου που πρωταγωνιστούν σε μεγάλο αριθμό επιστημονικών μελετών σχετικών με το καρδιαγγειακό σύστημα, τα αποτελέσματα των οποίων είναι πράγματι εντυπωσιακά. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Μεσογειακή Δίαιτα ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Η τυροσόλη και η υδροξυτυροσόλη απορροφώνται και αξιοποιούνται από τον ανθρώπινο οργανισμό και κατέχουν μεγάλο εύρος βιοενεργών ιδιοτήτων στις οποίες συμπεριλαμβάνονται αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αγγειοδιασταλτικές δράσεις. Η ποικιλία της ελιάς, η ωριμότητα του καρπού που συλλέγεται και το σύστημα πίεσης με το οποίο παραλαμβάνεται το ελαιόλαδο είναι οι σημαντικότεροι από τους παράγοντες που επηρεάζουν το ποσοστό φαινολών στο λάδι της ελιάς. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες από τις μελέτες δεν αναφέρουν διάκριση μεταξύ των διαφόρων ποικιλιών του ελαιολάδου. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

ΜΕΛΕΤΕΣ ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Η μελέτη των 7 χωρών ξεκίνησε στα τέλη του 1950 και αφορούσε 7 χώρες (την Ιταλία, την πρώην Γιουγκοσλαβία, την Ολλανδία, τις Η.Π.Α., την Ελλάδα, την Φινλανδία και την Ιαπωνία), εξετάζοντας άτομα ηλικίας ετών για περισσότερα από 15 χρόνια. Τα ευρήματα Στα πλαίσια της μελέτης επισημάνθηκε ότι η θνησιμότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις ήταν σημαντικά μειωμένη στις χώρες όπου οι διατροφικές συνήθειες των κατοίκων περιλάμβαναν υψηλή πρόσληψη μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Αργότερα, συμπληρωματικές έρευνες έδειξαν την ευεργετική δράση των μονοακόρεστων σε καρδιαγγειακά περιστατικά. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Στη μελέτη CARDI (στην οποία πρωτοστατεί το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο) υπέδειξαν πως η αποκλειστική χρήση ελαιόλαδου προσδίδει σημαντική προστασία έναντι της εμφάνισης στεφανιαίας νόσου. Νωρίτερα, στην Ισπανία (Navarra University) είχαν δείξει πως η κατανάλωση ελαιόλαδου, σε συγκεκριμένες ποσότητες (μέση πρόσληψη 54 γραμμάρια ημερησίως) οδηγεί σε μείωση κατά 82% του σχετικού κινδύνου για εμφάνιση εμφράγματος. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Στην ομάδα ισπανών συμμετεχόντων στη μελέτη EPIC (Ευρωπαϊκή Προοπτική Μελέτη για τον Καρκίνο και τη Διατροφή) η συνολική πρόσληψη ελαιολάδου είχε συσχετισθεί με μειωμένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, καθώς επίσης και με όλα τα αίτια καρδιαγγειακής θνησιμότητας. Ομοίως, σε ένα ιταλικό πληθυσμό, η τακτική κατανάλωση ελαιολάδου συνδέθηκε με χαμηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας, μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Διαπιστώθηκε ότι Mόλις δύο κουταλιές της σούπας την ημέρα είναι αρκετές για να μειωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ – 44% ο κίνδυνος θανάτου από καρδιολογικά αίτια. Ακόμα, όμως, και μία κουταλιά της σούπας ημερησίως είναι ωφέλιμη, αφού μειώνει κατά 28% τον κίνδυνο αυτό. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Στη μελέτη EPICOR, που διεξήχθη σε Ιταλίδες και οι οποίες παρακολουθήθηκαν για 7,8 χρόνια, παρατηρήθηκε μείωση κατά 44% στον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου και μάλιστα σε αυτές που βρίσκονταν ψηλά στη συνολική κατανάλωση ελαιολάδου, σε σύγκριση με εκείνες που είχαν χαμηλότερα επίπεδα κατανάλωσής του. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Στη μελέτη PREDIMED αποδείχθηκε ότι η μεσογειακή δίαιτα, εμπλουτισμένη με έξτρα παρθένο ελαιόλαδο βελτίωσε το προφίλ των λιπιδίων, οδήγησε σε μειωμένη αρτηριακή πίεση και μείωση του κινδύνου για μείζονα καρδιαγγειακά συμβάματα κατά 30% στο πλαίσιο της πρωτογενούς πρόληψης. Αυτό ήταν ιδιαίτερα εμφανές με το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Για κάθε επιπλέον κουταλιά της σούπας έξτρα παρθένου ελαιόλαδου το ρίσκο καρδιαγγειακού επεισοδίου έπεφτε κατά 10%. Δεν συνέβη το ίδιο με το κοινό ελαιόλαδο. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Χρησιμοποιώντας το τεστ της αντιδραστικής υπεραιμίας μετά από ισχαιμία, που είναι ένας καλός δείκτης της κατάστασης του αγγειακού συστήματος (η φτωχή αντίδραση στο τεστ αυτό, είναι ένα προειδοποιητικό σημείο για πρόβλημα στο καρδιαγγειακό σύστημα) καθορίστηκε ότι η κατανάλωση ελαιόλαδου, πλούσιου σε φαινολικές ενώσεις, βελτιώνει άμεσα την αντιδραστική υπεραιμία μετά από ισχαιμία των μικρών αιμοφόρων αγγείων. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Σε πρόσφατη έρευνα του πανεπιστημίου Davis της Καλιφόρνια και του Αμερικανικού Υπουργείου Γεωργίας (USDA) βρέθηκε ότι η κατάποση 40 ml (3 κουταλιές περίπου) ελαιολάδου με διαφορετική σύσταση, μπορεί να αναστείλει την συσσωμάτωση των αιμοπεταλίων δηλαδή τη δημιουργία θρόμβων σε υγιείς άνδρες. Η επίδραση αυτή ήταν παρόμοια με τη δράση της φαρμακευτικής ΜΣΑΦ ουσίας ιβουπροφένης (στο δίωρο). Συγκριτικά τα καλύτερα αποτελέσματα φάνηκαν να προέρχονται από το ελληνικό έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ποικιλίας κορωνέικη. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Τα έλαια πλούσια σε ελαιοκανθάλη και τη σχετική ένωση ελαιασίνη, βρέθηκε ότι αναστέλλουν σημαντικά τη συσσωμάτωση των αιμοπεταλίων (θρόμβωση), ενώ το λάδι που δεν περιείχε αυτές τις ουσίες, αλλά είχε ισοδύναμη περιεκτικότητα ολικών φαινολικών (κυρίως υπό τη μορφή ελεύθερης τυροσόλης) απέτυχε να παράγει αυτό το αποτέλεσμα. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Συνεπώς, Ενώ ο όρος «ολικές φαινόλες» ενός ελαίου είναι αποδεκτός ως μέτρο της αντιοξειδωτικής του ικανότητας, η «φαρμακευτική» του δράση προέρχεται από συγκεκριμένες ενώσεις όπως είναι η ελαιοκανθάλη και η ελαιασίνη που αφενός έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση ανάλογη ίσως της φαρμακευτικής ουσίας ιβουπροφαίνης και αφετέρου αυξάνουν στο αίμα το νιτρικό οξείδιο που έχει ισχυρές αγγειοδιασταλτικές ιδιότητες. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Το 2011, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), αξιολογώντας μια σειρά επιστημονικών ερευνών, ενέκρινε τον κανονισμό 432/2012, ο οποίος δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή ότι η ένδειξη «Οι πολυφαινόλες ελαιόλαδου συμβάλλουν στην προστασία των λιπιδίων του αίματος από το οξειδωτικό στρες» μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο όταν το ελαιόλαδο περιέχει τουλάχιστον 5 mg υδροξυτυροσόλης και παραγώγων της (π.χ. σύμπλοκο ελαιοευρωπεΐνης και τυροσόλης) ανά 20 γρ. ελαιόλαδου. Για να χρησιμοποιηθεί ο ισχυρισμός αυτός, θα πρέπει να παρέχεται στον καταναλωτή η πληροφορία ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα εξασφαλίζονται με ημερήσια πρόσληψη 20 γραμμαρίων ελαιόλαδου. Τα ερωτηματικά από αυτή τη θέση της EFSA είναι σημαντικά και αναπάντητα. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Όλες οι μελέτες, τις οποίες έλαβε υπόψη της η Ευρωπαϊκή Αρχή για να καταλήξει στην έγκριση του ισχυρισμού, έγιναν με ελαιόλαδα τα οποία είχαν χαμηλή, μέτρια ή υψηλή περιεκτικότητα σε ολικές φαινολικές ουσίες, καταλήγονιας πως αυτά με την πιο υψηλή περιεκτικότητα προστάτευαν τπν LDL «κακή» χοληστερόλη από οξείδωση. Φαινολικές ουσίες όμως δεν είναι μόνο η υδροξυτυροσόλη και τα παράγωγό της, αλλά και η λουτεολίνη, η αηιγενίνη, το π-κουμαρικό, το καφεϊκό οξύ, το ομοβανιλλικό. το γαλλικό οξύ και άλλες που υπάρχουν στο ελαιόλαδο. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Ερώτημα: Γιατί δεν τέθηκε ως κριτήριο η ποσότητα των ολικών φαινολικών ουσιών στο ελαιόλαδο; Είναι γνωστό ότι παρθένα ελαιόλαδα, με υψηλή περιεκτικότητα σε ολικές φαινολικές ουσίες, δεν έχουν και απαραίτητα υψηλό άθροισμα υδροξυτυροσόλης και τυροσόλης ή το αντίστροφο. Έχουν μετρηθεί ελαιόλαδα πολύ πλούσια σε ολικές φαινόλες (όπως για παράδειγμα ελαιόλαδο από την Ορμύλια Χαλκιδικής), παρόμοια με αυτά που συμμετείχαν στις μελέτες που αξιολόγησε η EFSA τα οποία όμως σε επίπεδα υδροξυτυροσόλης δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις του ισχυρισμού. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

Μεσογειακή Δίαιτα ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ & ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &

α) Εξαιρετικό (extra) παρθένο ελαιόλαδο: Η καλύτερη ποιότητα ελαιολάδου με άμεμπτη γεύση και οσμή, του οποίου η περιεκτικότητα σε ελεύθερα λιπαρά οξέα, εκφραζόμενη σε ελαϊκό οξύ, δεν υπερβαίνει τα 0,8g ανά 100g ελαιολάδου. Με οξύτητα που κυμαίνεται απο 0,1-1 (0,1-1γρ. ελαϊκού οξέως ανά 100 γρ. ελαίου) β) Παρθένο ελαιόλαδο, εκλεκτό (φίνο): Παρθένο ελαιόλαδο με καλή γεύση και οσμή του οποίου η περιεκτικότητα σε ελεύθερα λιπαρά οξέα εκφραζόμενη σε ελαϊκό οξύ δεν υπερβαίνει τα 2g ανά 100g ελαιολάδου (οξύτητα 0,8-2%). Η οξύτητά του μπορεί να φτάνει το 1,5γρ. σε 100 γρ. ελαίου (σε ελαϊκό οξύ). γ) Ελαιόλαδο λαμπάντε: Παρθένο ελαιόλαδο ακατάλληλο για κατανάλωση με κακή γεύση και οσμή και οξύτητα του σε ελαϊκό οξύ φτάνει το 3,3%. Προορίζεται μόνο για ραφινάρισμα ή βιομηχανική χρήση. δ) Παρθένο ελαιόλαδο κουράντε ή ημι-φίνο: Είναι παρθένο ελαιόλαδο, με καλή γεύση και καλή οσμή. Η οξύτητά του μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 3,3 οξέα (3,3% σε ελαϊκό οξύ).. ΨΥΡΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ &