Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Συνδυασμένες µεταφορές Πρόκειται για συνδυασμούς διαφόρων μεθόδων και μέσων μεταφορών, με σκοπό την βελτιστοποίηση του συνολικού μεταφορικού αποτελέσματος. Επειδή περιλαμβάνουν διάφορα μέσα μεταφοράς, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο προσεκτικός σχεδιασμός και κατάλληλη οργάνωση και μάνατζμεντ, για την υλοποίηση των στόχων τους. Μερικοί ευρύτερα γνωστοί τύποι ΣΜ είναι το ρυμουλκούμενο φορτίο και container, που αναφέρεται σαν υπηρεσία ‘piggy back’ και οι αυτοκινητάμαξες (Roadrailers). > Piggyback: Στον συνδυασμό αυτό, ένα τρέιλερ ή ένα κοντέινερ που μεταφέρεται οδικώς με φορτηγό, τοποθετείται σε ένα βαγόνι τραίνου και μεταφέρεται από σταθμό σε σταθμό. > Αυτοκινητάμαξες (Roadrailers): Οι αυτοκινητάμαξες συνδυάζουν την οδική και την σιδηροδρομική μεταφορά με ένα μόνο μεταφορικό μέσο! Στον αυτοκινητόδρομο ταξιδεύει χρησιμοποιώντας τροχούς όπως τα αυτοκίνητα, όμως αντί να ρυμουλκηθεί από κάποια μηχανή τρένου, αντικαθίστανται οι τροχοί με άλλους οι οποίοι επιτρέπουν την κίνηση στις σιδηροδρομικές γραμμές.
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Μεταφορές μέσω αγωγών Αγωγοί : μεταφορά πετρελαίου, φυσικού αερίου, φωταερίου, ύδατος Η βιομηχανική εκμετάλλευση του πετρελαίου άρχισε στις 28 Αυγούστου 1859 στην πόλη Τίτουσβιλ της Πολιτείας Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, όπου έγινε η πρώτη αποδοτική γεώτρηση, η οποία οδήγησε στην εξόρυξη του πολύτιμου καύσιμου. Εκεί κατασκευάσθηκε και ο πρώτος αγωγός μεταφοράς του πετρελαίου μήκους 7 km. Δίκτυο πετρελαιαγωγών : π.χ. ο αγωγός Ντροσμπάν που αρχίζει στην περιοχή των Ουραλίων/Βόλγα (Ρωσία) και καταλήγει στην πόλη Σβέντ στον ποταμό Όντερ (Γερμανία), μήκους 4000 km και ο δυτικοευρωπαϊκός αγωγός που αρχίζει στη Μασσαλία (Γαλλία) και καταλήγει στην Καρλσρούη και στο Μάνχαϊμ (Γερμανία), μήκους 770 km. Οι μεγάλοι άξονες της διεθνούς κίνησης πετρελαίου : Βενεζουέλα ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία και Μέση Ανατολή Δυτική Ευρώπη και την Ιαπωνία
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Οι κύριες πηγές φυσικού αερίου βρίσκονται στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της πρώην ΕΣΣΔ, καθώς και στη Μέση Ανατολή. Σημαντικότεροι αγωγοί στην Ευρώπη : α) ο αγωγός TEND (Trans Europa Naturgas Pipeline), ο οποίος αρχίζει από τη Νορβηγία και μέσω της Γερμανίας φθάνει στην Ελβετία και στην Ιταλία και β) ο αγωγός MEGAL από τη Νότια Γαλλία και μέσω της Γερμανίας καταλήγει στην Αυστρία. Στη χώρα μας το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής φωταερίου λειτούργησε το 1862 στην οδό Πειραιώς (Αθήνα) με σκοπό το φωτισμό της Αθήνας. Ο εκσυγχρονισμός της τεχνολογίας παραγωγής αερίου το 1984 έκλεισε το εργοστάσιο της οδού Πειραιώς και δημιουργήθηκαν νέες εγκαταστάσεις στον Ασπρόπυργο... Το φυσικό αέριο από τη Ρωσία έρχεται στη χώρα μας μέσω αγωγού, ενώ το αέριο από την Αλγερία έρχεται σε υγροποιημένη μορφή με ειδικά πλοία στη νήσο Ρεβυθούσα.
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Ο κεντρικός αγωγός μεταφοράς, συνολικού μήκους 512 χλμ. εκτείνεται από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα (Προμαχώνας) έως την Αττική. Από τον κεντρικό αγωγό μεταφοράς ξεκινούν κλάδοι μεταφοράς φυσικού αερίου μήκους 706 χλμ., με σκοπό την τροφοδοσία με φυσικό αέριο των περιοχών της ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης, της Θεσσαλονίκης, του Πλατέος, του Βόλου, των Τρικάλων, των Οινοφύτων, των Αντικύρων, της Κορίνθου, της Θίσβης και της Αττικής. φυσικό αέριο από τη Ρωσία
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος
Ο Τερματικός Σταθμός Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) Ρεβυθούσας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εθνικές υποδομές της χώρας μας. Συγκαταλέγεται στους δεκατρείς (13) αντίστοιχους σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου, που λειτουργούν σήμερα σε όλο το χώρο της Μεσογείου και της Ευρώπης. Ο Σταθμός είναι εγκατεστημένος στη νήσο Ρεβυθούσα, 500 μέτρα περίπου από την ακτή της Αγίας Τριάδας, στον κόλπο Πάχης Μεγάρων, 45 χλμ. δυτικά της Αθήνας. Στα δέκα χρόνια λειτουργίας του έχουν παραληφθεί πάνω από 300 φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ), που φθάνουν στη χώρα μας με δεξαμενόπλοια και αποθηκεύονται προσωρινά στις δύο δεξαμενές και στη συνέχεια, στις ειδικές εγκαταστάσεις αεριοποίησης του Σταθμού, το ΥΦΑ μετατρέπεται ξανά σε αέριο και τροφοδοτεί το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου. φυσικό αέριο από την Αλγερία
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος METAΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Argentina Australia Austria Bulgaria Chile England France Germany Hungary Italy Lebanon New Zealand Portugal South Africa Spain Uk USA Wales ΤΕSCO : στην ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΛΥΣΙΔΑ SUPER MARKET ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Δεν βρίσκει ο καταναλωτής ελληνικά κρασιά...
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Η επιλογή του μέσου μεταφοράς είναι σημαντική καθότι η μεταφορά συνδέεται με το κόστος, την ταχύτητα, την ασφάλεια, φθορές, απαιτήσεις συσκευασίας αλλά πάνω από όλα με το περιβάλλον. ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Κυρίαρχο μέσο μεταφοράς οπωρολαχανικών, φρούτων και εσπεριδοειδών είναι σήμερα το φορτηγό. Τα ‘φιλικότερα’ στο περιβάλλον μέσα μεταφοράς (πλοία και τρένα) θεωρούνται τα λιγότερα ‘αξιόπιστα’ σχετικά με την ταχύτητα, ασφάλεια και φθορές κατά τη μεταφορά.
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Τα τελευταία χρόνια, οι θαλάσσιες μεταφορές νωπών οπωροκηπευτικών έχουν αυξηθεί λόγω κυρίως της τεχνολογικής προόδου, που επέτρεψε, μεταξύ άλλων, ευελιξία στην κλίμακα θερμοκρασιών που απαιτούνται. Ειδικά containers ψύχονται με δικό τους σύστημα, παρέχοντας κλίμακα θερμοκρασίας από - 25 ο C μέχρι περισσότερο από + 15 ο C ενώ επίσης, με ειδικές ρυθμίσεις του αέρα εντός αυτών, μπορεί να επιτευχθεί και διακοπή (‘λήθαργος’) στη διαδικασίας ωρίμανσης των προϊόντων. ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Αν και το κόστος των αερομεταφορών αγροτικών προϊόντων είναι υψηλό, το μέσο αυτό γίνεται βαθμιαία πιο δημοφιλές, κυρίως λόγω της ταχύτητας που προσφέρει και των μικρών πιθανοτήτων για απώλειες ή φθορές.
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Η μεταφορά των περισσότερων φρούτων με προέλευση από το νότιο ημισφαίριο και την Αφρική, γίνεται με φορτηγά πλοία, που καταλήγουν στην Ιταλία. Από εκεί μεταφέρονται στην Πάτρα, όπου φορτώνονται σε φορτηγά και διακινούνται στην Κεντρική Λαχαναγορά Αθηνών (ΚΛΑ) του Ρέντη. Αεροπλάνα χρησιμοποιούνται και για τη μεταφορά εξωτικών κυρίως φρούτων από τη Λατινική Αμερική, τα οποία εμπορεύονται κυρίως Ολλανδοί. Πλοία εξυπηρετούν στην προώθηση αγροτικών προϊόντων από παραγωγικά νησιά όπως η Κρήτη, η Νάξος, η Λέσβος και η Χίος. Το τρένο κατείχε σημαντικό μερίδιο στις μεταφορές αγροτικών προϊόντων μέχρι τη δεκαετία του 1980 και μάλιστα, ακόμα υπάρχουν οι ράγες εντός της ΚΛΑ που θυμίζουν την παρακμή του μέσου αυτού στις ελληνικές μεταφορές αγροτικών προϊόντων. ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Θερμοκρασία - Υγρασία Οι απαιτήσεις σε ψύξη και σε κυκλοφορία αέρα στους αποθηκευτικούς χώρους και στα οχήµατα που µεταφέρουν όλους τους τύπους των φρέσκων φρούτων και λαχανικών είναι περισσότερο σηµαντικές σε σύγκριση µε οποιοδήποτε άλλο προϊόν σε ψύξη ή κατάψυξη, γιατί η θερµότητα δεν εισέρχεται µόνο από έξω αλλά δηµιουργείται και από το ίδιο το προϊόν. Η ύπαρξη κάποιας µορφής αερισµού είναι ζωτικής σηµασίας για την πρόληψη τόσο της συσσώρευσης διοξειδίου του άνθρακα και αιθυλενίου όσο και της εξάντλησης του οξυγόνου σε επιβλαβή επίπεδα. Ο έλεγχος στο περιβάλλον εξωτερικά της συσκευασίας δεν συνεπάγεται απαραίτητα τον έλεγχο στο εσωτερικό. ΙΔΙΑΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Αιθυλένιο Το αέριο του αιθυλενίου παράγεται στους περισσότερους φυτικούς ιστούς και αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ωρίμανση των φρούτων. Χρησιμοποιείται συχνά στο εμπόριο διότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τεχνητή ωρίμανση (μήλα, πεπόνια, μπανάνα, αβοκάντο, μάνγκο, κτλ.). Αυτό έχει καταστήσει δυνατή τη συγκομιδή τέτοιων φρούτων ενώ είναι ακόμη πράσινα και τη μεταφορά τους σε μακρινές αγορές, όπου ωριμάζουν υπό ελεγχόμενες συνθήκες. Κατά τη μεταφορά φορτίων μικτών προϊόντων, το αέριο του αιθυλενίου που παράγεται από μερικά φρούτα αρχίζει να επηρεάζει άλλα ευαίσθητα φρούτα και λαχανικά. Μερικά προϊόντα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο αιθυλένιο, όπως τα μαρούλια, που φαίνεται με καφέτιασμα των άκρων των φύλλων και τα αγγούρια και το σέλινο (μόνιμο κιτρίνισμα)… ΙΔΙΑΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος TYΠΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ & ΣΗΜΑΝΣΗ Με την τυποποίηση επιδιώκεται, μεταξύ άλλων, η μείωση της φθοράς των ούτως ή άλλως ευαίσθητων αγροτικών προϊόντων, καθώς και η βέλτιστη χρήση του όγκου των οχημάτων μεταφοράς (παράδειγμα τα τετραγωνισμένα καρπούζια στην Ιαπωνία!). Αλυσίδες ξένων συμφερόντων στην Ελλάδα αναγκάζονται συχνά να αγοράσουν από το εξωτερικό, προϊόντα ελληνικής παραγωγής, καθότι εδώ δεν υπάρχει επαρκής τυποποίηση! Τα προϊόντα αυτά εξάγονται ‘χύμα’ και συσκευάζονται στο εξωτερικό. Στα super-markets, στα οπωροπωλεία και λιγότερο στις λαϊκές αγορές, χάρτινα κιβώτια με την ένδειξη ‘TUV Hellas’ και πιστοποιήσεις συστημάτων διαχείρισης ποιότητας (ISO 9000), περιβαλλοντικής διαχειρίσεως (ISO 14000) και ασφαλείας τροφίμων (HACCP).
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Δημοφιλέστερος τρόπος σήμανσης των αγροτικών προϊόντων οι ετικέτες. Βασικό πρόβλημα : το στρώμα της κόλλας που επικάθεται στα προϊόντα ακόμα και μετά την αποκόλληση της ετικέτας, αφού χρησιμοποιούνται θερμαντικά μέσα. Έχει προβλεφθεί η σταδιακή αντικατάσταση τους από την τεχνολογία του λέιζερ. Η χρήση λέιζερ επιτρέπει τη χάραξη γραμμάτων και αριθμών στη φλούδα των φρούτων και λαχανικών. Η σήμανση είναι επιδερμική ώστε να μην αλλοιώνεται εσωτερικά το προϊόν. TYΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ & ΣΗΜΑΝΣΗ
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Το λέιζερ έχει τη δυνατότητα να χαράξει μικροσκοπικούς γραμμωτούς κώδικες, οι οποίοι αναγνωρίζονται από συμβατικούς σαρωτές και δίνουν επιπλέον πληροφορίες, όπως το όνομα του παραγωγού ή ακόμα και ο αριθμός των θερμίδων ανά μερίδα. Ήδη σε τεράστιες αμερικανικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, όπως η Wal-Mart, ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα να αγοράσει φρούτα, λαχανικά ακόμα και αυγά με επιδερμική σήμανση. Το μικρότερο φρούτο σε όγκο και σχήμα που εφαρμόζεται μέχρι στιγμής η σήμανση με λέιζερ είναι το κεράσι. Βρίσκει τέλεια εφαρμογή σε φρούτα που ο φλοιός τους είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος, όπως είναι το ροδάκινο. Η αφαίρεση της αυτοκόλλητης ετικέτας ενδέχεται να προκαλέσει φθορά στη σάρκα του προϊόντος. ΧΡΗΣΗ ΛΕΙΖΕΡ
Δρ. Γ. Μαλινδρέτος Η μείωση της συσκευασίας των ευαίσθητων αγροτικών προϊόντων μπορεί να προκαλέσει αύξηση των φθορών με συνεπαγόμενη αύξηση των αποβλήτων από τα χαλασμένα αγροτικά προϊόντα. Η αύξηση της συσκευασίας από την άλλη προκαλεί αύξηση των αποβλήτων από τις ίδιες τις συσκευασίες. Μάλιστα η αναποτελεσματική συσκευασία και έλλειψη αερισμού των αγροτικών προϊόντων μπορεί να προκαλέσει αύξηση των φθορών τους. Η χρήση της πλαστικής συσκευασίας η οποία είναι δυσκολότερο να ανακυκλωθεί, είναι ελαφρότερη από άλλα υλικά (π.χ. γυαλί) με αποτέλεσμα να προκαλεί λιγότερη ενεργειακές συνέπειες κατά τη διακίνηση των προϊόντων. Η συσκευασία των προϊόντων σε μερικές περιπτώσεις αποτελεί απαίτηση (ή/και συνήθεια) από τους καταναλωτές (π.χ. γυάλινα μπουκάλια κρασιού, γιορτινές συσκευασίες). ΑΥΞΗΣΗ Ή ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ?