29 Είχε καθαρή πολιτική σκοπιμότητα Δημιουργήθηκαν δύο σχολές 1.Η Διαμορφωτική: η αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας αποβλέπει στη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής από επιλεγμένα ψήγματα αυτής της εμπειρίας 2.Η επικοινωνιακή: η διεθνής εμπειρία χρησιμοποιείται ως ένα είδος συγκριτικού επιχειρήματος προκειμένου να πεισθούν οι εμπλεκόμενοι για την ορθότητα- καταλληλότητα μιας συγκεκριμένης πολιτικής Έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα Η ενασχόληση με τα ξένα εκπαιδευτικά συστήματα

30  Το σουηδικό Ενιαίο σχολείο ως πρότυπο επιχειρηματολόγησης της εργατικής κυβέρνησης της Μεγάλης Βρετανίας (1960)  Το γαλλικό Baccalaureate ως πρότυπο και μέσο επιχειρηματολόγησης για την ελληνική κυβέρνηση την ίδια εποχή  Άλλες φορές η επίκληση της διεθνούς εμπειρίας γίνεται με σκοπό να υπογραμμίσει την ανάγκη μεταρρυθμίσεων κατ’ αναλογία με τα προβεβλημένα διεθνή πρότυπα. Όπως η περίπτωση της γενικόλογης προτροπής μίμησης του φινλανδικού προτύπου στην Ελλάδα Παραδείγματα

31 Η συγκριτική παιδαγωγική τον 20ό αι., προσπάθησε να αναιρέσει τις δυο αυτές σχολές. Ωστόσο: Η διαμορφωτική σχολή θα εμπλουτιστεί με περιπτώσεις πειθαναγκαστικού δανεισμού προτύπων. Π.χ. 1.Οι χώρες του Τρίτου Κόσμου στα πρώτα βήματα της ανεξαρτησίας τους αναγκάστηκαν να υιοθετήσουν τις εκπαιδευτικές πολιτικές που τους επέβαλλαν διεθνείς οργανισμοί (Ουνέσκο, Παγκόσμια Τράπεζα), ή εθνικές κυβερνήσεις από τα δύο γεωπολιτικά μπλοκ (ΗΠΑ, ΕΣΣΔ). 2.Οι Ιάπωνες θα πειστούν να υιοθετήσουν τα αμερικανικά πρότυπα εκπ/σης (6-6-4, τετραετές κολλέγιο και bachelor), ενώ οι χώρες του ανατολικού μπλοκ, την πολυτεχνική εκπαίδευση το 8/ετές και σταδιακά 10/ετές σχολείο. « Εκπαιδευτικός δανεισμός»- Η διαμορφωτική σχολή τον 20ό αι.

32 Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον οι διεθνείς οργανισμοί προβάλλονται ως αυθεντικοί εισηγητές εκπ/κών πολιτικών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας Ο ρόλος και η θέση των διεθνών οργανισμών εμφανίζονται ως θέσφατα. Οι πολιτικές τους εμφανίζονται ως μοναδικές, που δεν αφήνουν περιθώρια παρέκκλισης, TINA (There Is No Alternative) Για να γίνουν πειστικοί μεταλλάσσουν ένα εργαλείο ανάλυσης, δηλαδή, τη διαπίστωση τάσεων στην εκπαίδευση, ως μέσο χειραγώγησης της εκπαιδευτικής πολιτικής. Το παράδειγμα του προγράμματος PISA του ΟΟΣΑ. Τα αποτελέσματα χρησιμοποιούνται ως στοιχεία νομιμοποίησης πολιτικών με συγκεκριμένη ιδεολογική ταυτότητα και πολιτική στόχευση. Ο ρόλος των διεθνών οργανισμών

33 Η έμφαση στη δια βίου μάθηση και την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων Η εκχώρηση αρμοδιοτήτων σε σχολικό επίπεδο με ενίσχυση των κρατικών μηχανισμών διασφάλισης της ποιότητας του παραγόμενου εκπαιδευτικού έργου Η υιοθέτηση πρακτικών του αποτελεσματικού μάνατζμεντ σε εκπαιδευτικούς οργανισμούς και της απόδοσης λόγου από μέρους τους Η αναγνώριση της ετερότητας ως παράγοντα που ενισχύει την κοινωνική συνοχή και διευκολύνει την οικονομική ανάπτυξη Παραδείγματα

34 Η άμεση παρατήρηση ως μέσο εξαγωγής γενικών συμπερασμάτων, η αποσπασματική γνώση, η ιμπρεσιονιστική εκτίμηση από ένα ταξίδι ή τετραετείς σπουδές στο εξωτερικό, αποτελούν συχνά την ‘πυξίδα’ για τη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής μιας χώρας. Ντοκιμαντέρ χρηματοδοτούμενα από κυβερνήσεις για την προβολή των εκπ/κών συστημάτων, πίνακες στατιστικών στοιχείων από διεθνείς οργανισμούς, τα οποία παρέχονται από κυβερνήσεις που ουδόλως επιθυμούν να καταγραφούν οι αστοχίες, τα μειονεκτήματα ή οι αποτυχίες Πρακτικές

35 Όπως η αστρολογία πλάι στην αστρονομία, έτσι και η επιλεκτική αποσπασματική και συχνά καιροσκοπική ενασχόληση με τα ξένα εκπαιδευτικά συστήματα επεβίωσε στο πλάι της συγκριτικής παιδαγωγικής. Δημιουργήθηκε η αντίληψη ότι, οποιαδήποτε μορφής αναφορά σε ξένα εκπαιδευτικά συστήματα, καθίσταται ως συγκριτική και τα συμπεράσματά της έχουν επιστημονικό κύρος Η έρευνα πάνω στη συγκριτική παιδαγωγική από την άλλη χρηματοδοτείται, οπότε : οι κυβερνήσεις συνηθίζουν να θεωρούν ως έγκυρη και συνεπώς άξια χρηματοδότησης, την έρευνα που εμφανίζεται και υποστηρίζει προαποφασισμένες πολιτικές» Η Συγκριτική Παιδαγωγική

36 Η γένεση της Συγκριτικής Παιδαγωγικής Περί τα τέλη του 19ου αι. τα περισσότερα εθνικά συστήματα εκπαίδευσης, στον ευρωπαϊκό και τον αμερικανικό χώρο, είχαν διαμορφωθεί. Τα συστήματα αυτά διέφεραν μεταξύ τους. Π.χ. – Το γαλλικό και το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα ήταν συγκεντρωτικά σε αντίθεση με το αγγλικό και το αμερικάνικο τα οποία ήταν αποκεντρωτικά. - Στη Γαλλία ο χαρακτήρας του σχολικού προγράμματος ήταν εγκυκλοπαιδικός-προσανατολισμένος στην πνευματική καλλιέργεια σε αντίθεση με το πρόγραμμα σπουδών του αμερικάνικου σχολείου που ήταν περισσότερο πραγματιστικό, με στόχο να προετοιμάσει το μαθητή για το ρόλο του στην αμερικανική κοινωνία. - Στη Γαλλία και στις ΗΠΑ η εκπαίδευση ήταν κοσμική και η θρησκευτική αγωγή δεν είχε θέση στο πρόγραμμα μαθημάτων του δημόσιου σχολείου. Σε αντίθεση, στην Αγγλία ο ρόλος της εκκλησίας ήταν ισχυρός, ενώ στην Ολλανδία οι Καθολικοί και οι Προτεστάντες κατόρθωσαν να καθιερώσουν η κάθε μια το δικό της αυτοτελές σύστημα εκπαίδευσης.

37 Τι είχε λοιπόν οδηγήσει σε αυτές τις τόσο σημαντικές διαφοροποιήσεις; Η προσπάθεια να δοθεί πειστική απάντηση στο εν λόγω ερώτημα, έδωσε το έναυσμα για την ανάπτυξη της Συγκριτικής Παιδαγωγικής ως επιστημονικού κλάδου.

38 Η ανάπτυξη της Συγκριτικής Παιδαγωγικής ως επιστημονικού κλάδου -Η ιστορική προσέγγιση Ο Michael Sadler ως θεμελιωτής της Συγκριτικής Παιδαγωγικής Η απάντησή του στο ερώτημα βρίσκεται κρυμμένη στις διαφορετικές ιστορικές παραδόσεις των λαών. Υποστήριζε ότι: «Το εθνικό σύστημα εκπαίδευσης είναι το αποτέλεσμα ξεχασμένων αγώνων και δυσκολιών και παρωχημένων αντιπαραθέσεων» που με την πάροδο των χρόνων διαμόρφωσαν τον «εθνικό χαρακτήρα» κάθε κρατικής-εθνικής συλλογικότητας. Η Συγκριτική Παιδαγωγική οφείλει να εδράζεται στην «ιστορική διαδρομή» κάθε κράτους-έθνους. Με τη θέση αυτή αναγνώρισε το διαμορφωτικό ρόλο της ιστορίας στη δημιουργία των εκπαιδευτικών συστημάτων, ενώ παράλληλα παρέπεμπε το μελετητή της Συγκριτικής Παιδαγωγικής στην αξιοποίηση της ιστορικής μεθόδου ως του εργαλείου κατανόησης και ερμηνείας του εκπαιδευτικού γίγνεσθαι. Η εκπαίδευση είναι συνδεδεμένη με το ευρύτερο κοινωνικό συγκείμενο σε κάθε εποχή, γι αυτό και κατά τη μελέτη των ξένων συστημάτων εκπαίδευσης δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι: «τα δεδομένα εκτός σχολείου έχουν μεγαλύτερη σημασία και από τα πράγματα μέσα στο ίδιο το σχολείο και ότι είναι αυτά που διέπουν και ερμηνεύουν τα πράγματα μέσα σε αυτό».

39 Οι δύο βασικές θέσεις του Sadler και η συμβολή τους στη γένεση της Συγκριτικής Παιδαγωγικής Η πρώτη αφορά την αποκάλυψη της δυναμικής σχέσης που υπάρχει μεταξύ εκπαίδευσης και του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος. Με τον Sadler εγκαταλείπεται η αντίληψη ότι η συγκριτική παιδαγωγική εξαντλείται στην απλή περιγραφή ξένων εκπαιδευτικών θεσμών, η οποία από μόνη της θεωρείτο ότι ήταν αποκαλυπτική της κατάστασης πραγμάτων σε μια χώρα και της προοπτικής τους. Μετά από αυτόν η συγκριτική παιδαγωγική θα επιχειρήσει να ερμηνεύσει το εκπαιδευτικό φαινόμενο και να αποκαλύψει τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η εξέλιξή του. Για να το πετύχει, θα γίνει περισσότερο αναλυτική και ταυτόχρονα ολιστική, υπό την έννοια ότι θα ατενίζει εκπαίδευση και κοινωνία στην ολότητά τους.

40 Η δεύτερη παραδοχή του συνίσταται στην αναγνώριση συνέχειας ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα, σε ό,τι αφορά τα εκπαιδευτικά πράγματα, συνέχεια η οποία σχηματοποιείται με την επινόηση του «εθνικού χαρακτήρα». Κατά τον Sadler, το χτες διαμορφώνει τον εθνικό χαρακτήρα, ο οποίος επηρεάζει αφενός τον τρόπο ανάγνωσης της εκπαιδευτικής πραγματικότητας και αναγνώρισης των αναγκών του παρόντος και του μέλλοντος και αφετέρου την επιλογή των ενδεδειγμένων πολιτικών ικανοποίησής τους. Στο σχήμα αυτό το παρόν δεν είναι δεσμώτης του χτες, αφού η δυναμική σχέση κοινωνίας και εκπαίδευσης έχει εκτός από την ιστορική και τη συγχρονική της διάσταση.

41 Με τον Sadler ξεκινά η διαμόρφωση μιας σχολής σκέψης στη συγκριτική παιδαγωγική που θα αποκληθεί «ιστορική» και που θα παραμείνει κυρίαρχη κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, χάρη στο έργο των μεγάλων μορφών του κλάδου αυτής της περιόδου, επί των ημερών των οποίων η συγκριτική παιδαγωγική εισάγεται ως πεδίο έρευνας και διδασκαλίας στα πανεπιστήμια.

42 Η αναγνώριση της συνέχειας ανάμεσα στο χτες και στο σήμερα Για να κατανοήσουμε, να εκτιμήσουμε και να αξιολογήσουμε το πραγματικό νόημα ενός εκπαιδευτικού συστήματος είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε: ιστορία, παραδόσεις, δυνάμεις και διαθέσεις της κοινωνίας, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες.

43 Προσανατολισμένη στην κατανόηση και ερμηνεία του εκπαιδευτικού γίγνεσθαι και όχι στην πρακτική αξιοποίηση των ευρημάτων της. Ο χαλαρός τρόπος ορισμού του εθνικού χαρακτήρα, αφήνει περιθώρια κοινοτοπικής και επιλεκτικής χρήσης Κριτική: ιμπρεσσιονιστικός, ρομαντικός διαισθητικός, περιγραφικός χαρακτήρας Μειονεκτήματα της ιστορικής προσέγγισης