ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ - ΕΚΚΕ «Στρατηγικές καταπολέμησης της αστεγίας και κοινωνικής στέγασης σε περιόδους ύφεσης» Αθήνα, «Το καθεστώς στέγασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση» Μιχάλης Γουδής Υπεύθυνος Επικοινωνίας

Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημόσιας, Συνεταιριστικής και Κοινωνικής Στέγης. Ένα δίκτυο εθνικών και περιφερειακών παρόχων στέγης στην Ευρώπη 43 οργανώσεις-μέλη σε 23 χώρες (19 κράτη-μέλη Ε.Ε.) διαχειρίζονται 26 εκατομμύρια σπίτια, περίπου 11% του συνόλου των διαθέσιμων κατοικιών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο Όραμα ( έτος ίδρυσης) Η πρόσβαση όλων σε αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή (affordable) στέγη, σε κοινότητες κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες. Ας συστηθούμε

Δομή Παρατηρητήριο (Έρευνα) Αστικό Περιβάλλον Κοινωνικές Υποθέσεις Οικονομικά Ζητήματα Ενέργεια & Κατασκευή

Επισκόπηση Παρατηρητήριο – στατιστικά στοιχεία – δεδομένα – τάσεις αναφορικά με την κατοικία Ευρώπη Επισκόπηση 2012 – Σημείο αναφοράς για τον τομέα – Παρουσίαση των διαφορετικών συστημάτων και μοντέλων

Τι είναι η κοινωνική στέγη; Δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός στην Ευρώπη Μεγάλο εύρος συστημάτων και πολιτικών – 4 βασικοί παράγοντες διαφοροποίησης: 1.Μορφή κατοχής (tenure) 2.Πάροχοι 3.Δικαιούχοι 4.Χρηματοδότηση

Κατοχή (tenure) Κατά κύριο λόγο ενοικίαση – Ενοικίο χαμηλότερο της ελεύθερης αγοράς Μερικές χώρες επιτρέπουν την αγορά (π.χ. Ισπανία, Κύπρος) Ενδιάμεσες μορφές – Συνιδιοκτησία (Shared Ownership) στο Ηνωμένο Βασίλειο κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος.

Πάροχοι 6 βασικές μορφές: 1.Η κυβέρνηση (δημόσια στέγη) 2.Μία τοπική αρχή (δημοτική στέγη) 3.Ανεξάρτητος δημόσιος φορέας ή εταιρία στην οποία συμμετέχει το Δημόσιο 4.Συνεταιρισμός 5.Μη κερδοσκοπικός φορέας (ιδιωτικού δικαίου) 6.Ιδιώτες με ειδικό καθεστώς

Δικαιούχοι Κριτήρια Εισόδημα Ανάγκη (αστεγία, κακές συνθήκες διαβίωσης, συνωστισμός) Πληθυσμιακές ομάδες όπως νέοι, ηλικιωμένοι, ΑΜΕΑ, πολύτεκνοι Ελεύθερη πρόσβαση Ο καθένας μπορεί να εγγραφεί στις λίστες κοινωνικής στέγης στη Δανία & στη Σουηδία

Χρηματοδότηση 2 βασικά ζητούμενα – Κατασκευή – Αγορά γης Πηγές – Δανεισμός – Επιδότηση/χρηματοδότηση από το Δημόσιο Δωρεά / επιδοτήσεις επιτοκίου δανεισμού / κρατική εγγύηση – Ίδιοι πόροι των παρόχων (μέλη της Housing Europe) – Συμμετοχή των ενοικιαστών

Το μέγεθος του τομέα κοινωνικής στέγης Η Ολλανδία είναι η χώρα με το μεγαλύτερο μερίδιο (32%) – Αυστρία 23%, Δανία 19% κ.ο.κ. Γενικά, παρατηρείται συρρίκνωση του τομέα από τα τέλη της δεκαετίας του ’80

Τι ισχύει σήμερα 2015: crash test από το Παρατηρητήριο Μοναδική έρευνα καταγραφής & αξιολόγησης των αναγκών για την κατοικία στην Ευρώπη επισκέψεις online Παρουσίαση σε περισσότερα από 20 συνέδρια και σεμινάρια Αναφορά σε 10 εκδόσεις – ΟΟΣΑ, Eurostat, UNECE

Βασικά συμπεράσματα (1/3) Γενική εικόνα Ακόμη ασταθής η αγορά κατοικίας Ένα βασικό, διπλό πρόβλημα – Υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι χωρίς αξιοπρεπή στέγη στην Ευρώπη σήμερα σε σχέση με το 2009 – Δεν επαρκούν τα προσιτά (affordable) σπίτια για να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες

Βασικά συμπεράσματα (2/3) «Παγίδα» (“housing trap”) – Τα ενοίκια είναι υψηλά – Η ιδιοκτησία κοστίζει ακόμη ακριβότερα – Η κοινωνική στέγη δεν επαρκεί & οι λίστες αναμονής μεγαλώνουν Οι νέοι ετών μένουν με τους γονείς τους – Σλοβακία 74%, Ιταλία 66%, Ισπανία 55%, Ελλάδα... Έξοδα που συνδέονται με την κατοικία στραγγίζουν το εισόδημα των νοικοκυριών (overburden rate)

Βασικά συμπεράσματα (3/3) Η ποιότητα των κατοικιών φθίνει – Ανατολική Ευρώπη, π.χ. Ρουμανία 33% στερείται πρόσβασης σε τρεχούμενο νερό Ο κατασκευαστικός κλάδος αδυνατεί να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση – Μόνο στη Γερμανία δεν υπάρχει μείωση Νέα πραγματικότητα – Προσφυγική κρίση

Πιο «δημιουργικά» μέτρα Ιρλανδία: Mortgage-to-rent – Μετατροπή του δανείου σε ενοίκιο/ αποφυγή εξώσεων & αύξησης της αστεγίας Ιρλανδία, Μάλτα: Φορολόγηση άδειων σπιτιών – 11 εκατ. σε όλη την Ευρώπη (The Guardian) Μάλτα: Μετατροπή άδειων ιδιόκτητων σπιτιών σε κοινωνική στέγη – Επιδότηση ενοικίου Ισπανία, Ιρλανδία: Τράπεζες οφείλουν να μετατρέψουν άδεια σπίτια που κατέχουν σε κοινωνική στέγη

Η ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Η Ε.Τ.Ε. χρηματοδοτεί τελευταία προγράμματα κοινωνικής στέγης (Ολλανδία, Γερμανία κ.α.) – Προγράμματα στέγασης προσφύγων Απαιτείται δομή για την αξιοποίηση

Γραφεία Κοινωνικής Ενοικίασης Social rental agencies Μη κερδοσκοπικός φορέας Ενοικιάζει από την αγορά και υπενοικιάζει με χαμηλότερο κόστος στους δικαιούχους Στόχος: η καταπόλεμηση του κοινωνικού αποκλεισμού Χρηματοδότηση: 50% ευρωπαϊκοί πόροι & 50% εθνικοί πόροι Win-Win-Win Το παράδειγμα του Λουξεμβούργου