Τίτλος Μαθήματος Ενότητα 1: Γενικές αρχές, ορισμοί & μορφές τουρισμού Ενότητα 2: Κατηγοριοποίηση τουριστών Αθανάσιος Κουστέλιος, Καθηγητής Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοποί ενότητας Ορισμοί - ορολογία τουρισμού Βασικές προσεγγίσεις - διακρίσεις Διαχωρισμός τουρισμού, τυπολογία τουρίστα Επιδράσεις - επιρροές - προβληματισμοί 4

Περιεχόμενα ενότητας Τουρισμός Οι 4 παράγοντες Επιλογή τόπου διακοπών Ορισμός τουρίστα Τύποι τουριστών Μοναχικοί τουρίστες – Εξερευνητές Τουρίστες που συλλέγουν πληροφορίες – Περιφερόμενοι Οργανωμένοι Τουρίστες (ατομικά) Πλήρως Οργανωμένοι Τουρίστες (σε πρακτορείο) 5

Εισαγωγή Τι είναι τουρισμός? Γιατί μερικοί άνθρωποι θέλουν να ταξιδέψουν και άλλοι όχι? Τι είναι τουρίστας?

Ορισμοί Ελεύθερος χρόνος * εργασία * αναψυχή (Αριστοτέλης, Μαρξ, Νίτσε) H σχόλη (δηλαδή έλλειψη ασχολίας) είναι η διαθεσιμότητα του χρόνου και η απουσία της αναγκαιότητας να είναι κάποιος απασχολημένος. Η απουσία αυτή οδηγεί σε μια ζωή περισυλλογής και πραγματικής αλήθειας. Η σχόλη, η ευκαιρία για την καλλιέργεια του πνεύματος και τη λήψη παιδείας ανώτερης από αυτή της σχολικής εκπαίδευσης. Αριστοτέλης «Οι άνθρωποι χωρίζονται και σήμερα σε ελεύθερους και σκλάβους, γιατί όποιος δεν έχει στη διάθεσή του τα δύο τρίτα της ημέρας του είναι σκλάβος, κι ας είναι κατά τα άλλα ό, τι θέλει - πολιτικός, έμπορος, επιστήμονας». Νίτσε

η εξέλιξη των μέσων μεταφοράς, η αύξηση του εισοδήματος, η βελτίωση συνθηκών εργασίας, η αύξηση του Ε.Χ., η εξασφάλιση κοινωνικών παροχών, η απλούστευση διαδικασιών μετακινήσεων, η ανάπτυξη επιχειρήσεων, η διεθνοποίηση κ.λπ. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ο τουρισμός είναι η βιομηχανία χωρίς «καμινάδες»

Τουρισμός Ο τουρισμός είναι ένα κοινωνικό, ψυχολογικό και οικονομικό φαινόμενο που προκύπτει από την δράση και αντίδραση των τεσσάρων παρακάτω ομάδων (Makintosh & Goeldner, 1990): Τουρισμός Τουρίστες Επιχειρήσεις Κοινωνία Υποδοχής Κράτος

Οι 4 Παράγοντες 1. Τουρίστας (ο πελάτης) Ο τουρίστας αναζητεί ποικιλία ψυχικών και φυσικών εμπειριών με απώτερο αποτέλεσμα την ικανοποίηση. Η φύση των παραπάνω θα ορίσει τον τρόπο επιλογής της τοποθεσίας και των δραστηριοτήτων.

2. Επιχειρήσεις (πώληση αγαθών - υπηρεσιών) Οι επιχειρήσεις βλέπουν τον τουρισμό σαν μία ευκαιρία για κέρδος προσφέροντας αγαθά και υπηρεσίες που επιθυμούν οι τουρίστες (ξενοδοχεία, αεροπορικές εταιρείες, εστιατόρια, …). Οι 4 Παράγοντες

3. Τοπική Κοινωνία (κοινωνία υποδοχής) Η κοινωνία υποδοχής βλέπει τον τουρισμό σαν μια ευκαιρία για εργασία και γνωριμία με άλλους πολιτισμούς. Οι κοινωνίες αλλάζουν δομή και οικονομία όταν υποδέχονται τουρίστες.

Οι 4 Παράγοντες 4. Νόμοι Ισχύουν και για τους τουρίστες αλλά και για την κοινωνία υποδοχής. Οι διεθνείς νόμοι προστασίας και τα ποσοστά κέρδους της τοπικής κοινωνίας μαζί με τα χρήματα από φόρους θέτουν τους κανόνες του τουρισμού.

Πως επιλέγουμε τον τόπο διακοπών Sun Ήλιος Sand Άμμος Seα Θάλασσα Surf Σέρφ Ski Σκι Sex Σεξ Άλλοι παράγοντες?

Πως επιλέγουμε τον τόπο διακοπών ανάγκες οικογένειας; οικονομική άνεση; προσφορές;

Ορισμός τουρίστα Ο τουρίστας μπορεί να οριστεί ανάλογα με την απόσταση που διένυσε από το σπίτι του για να κάνει τουρισμό. Μερικοί οργανισμοί μιλούν για 100 χιλιόμετρα (WTO, 2002).

Ορισμός τουρίστα Ο τουρίστας μπορεί να οριστεί από τον πόσο χρόνο δαπάνησε στο μέρος που επισκέφτηκε. Διεθνείς οργανισμοί ορίζουν το 24ωρο σαν το ελάχιστο.

Ορισμός τουρίστα Τέλος ο τουρίστας μπορεί να οριστεί για την αιτία για την οποία ταξίδεψε. Εργασία, φίλοι, συνέδριο, αναψυχή…

Επομένως Τουρίστας χαρακτηρίζεται αυτός που διένυσε από το σπίτι του περισσότερα από 100 χιλιόμετρα, τουλάχιστον για 24 ώρες, με σκοπό εργασία, φίλους, συνέδριο, αναψυχή…

Διακρίσεις τουρισμού (Σφακιανάκης, 2000) Από γεωγραφική άποψη Από άποψη κατεύθυνσης πλήθους (εσωτερικός -εξωτερικός - εισερχόμενος κλπ.) Από άποψη εποχής Από άποψη μεγέθους τουριστικού πλήθους Από άποψη σκοπού Από άποψη οικονομικών δυνατοτήτων

Τύποι Τουριστών (Cohen, 1967) 1.Μοναχικοί τουρίστες - Εξερευνητές 2.Τουρίστες που συλλέγουν πληροφορίες - Περιφερόμενοι 3.Οργανωμένοι Τουρίστες (ατομικά). 4.Πλήρως Οργανωμένοι Τουρίστες (σε πρακτορείο)

Οργανωμένοι μαζικά τουρίστες Περνούν τον περισσότερο χρόνο εντός της περιβαλλοντικής «φούσκας» ανέσεων που περιλαμβάνει το ταξίδι τους Τα τουριστικά αξιοθέατα που θα επισκεφτούν και οι ημερήσιες εκδρομές είναι καλά σχεδιασμένες Δεν λαμβάνουν καμία απόφαση για το ταξίδι τους

Οργανωμένοι τουρίστες (ατομικά) Παρόμοια χαρακτηριστικά με την προγενέστερη κατηγορία Το ταξίδι δεν είναι ολοκληρωτικά σχεδιασμένο

Τουρίστες που συλλέγουν πληροφορίες – Περιφερόμενοι Απομακρύνονται από την περιβαλλοντολογική «φούσκα» Δεν υπάρχει σταθερή διαδρομή Σχεδιάζουν τα ταξίδια μόνοι τους Ζουν με τους ντόπιους Πολλές φορές κάνουν περιστασιακές εργασίες

Μοναχικοί τουρίστες - Εξερευνητές Κανονίζουν τα ταξίδια μόνοι τους Πάνε σε ασυνήθιστα μέρη Αναζητούν άνετη διαμονή και αξιόπιστη μεταφορά Διατηρούν κάποιες ρουτίνες και ανέσεις από την καθημερινότητα τους Μιλούν ξένες γλώσσες Τολμούν να αφήσουν την περιβαλλοντολογική «φούσκα»

personalities/quiz/ personalities/quiz/

Διεθνείς -Εθνικοί οργανισμοί 1. Οργανισμοί δημοσίων συμφερόντων μη κερδοσκοπικοί – Ευρωπαϊκοί -Παγκόσμιοι π.χ. WTO, STIC, ATLAS ) – Τοπικοί -περιφερειακοί (ΠΟΞ, ΣΕΤΕ) 2. Τουριστικοί οργανισμοί ιδιωτικών συμφερόντων (οι χονδρέμποροι του τουρισμού) – π.χ. TUI, TOMPSON, Neckerman, Hapag-Lloyd, Club Med

Επιδράσεις- επιπτώσεις τουρισμού (Σχίζας, 1998) + Βελτίωση της οικονομίας Ανάπτυξη περιοχών Δημιουργία θέσεων εργασίας Γνωριμία με άλλους πολιτισμούς Ανάδειξη αρχαιολογικών- πολιτιστικών πόρων Προβολή της χώρας μας στο εξωτερικό - Απώλεια εθνικής συνείδησης- ξενομανία Κυνήγι του χρήματος Εκμετάλλευση ντόπιων Αλλοτρίωση ηθών εθίμων Εξαφάνιση παραδοσιακών επαγγελμάτων Καταστροφή περιβάλλοντος Αλόγιστη χρήση και εκμετάλλευση πόρων

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ McIntosh R., Goeldner C. (1990). Tourism, Principles, Practices, Philosophies, Wiley New York Σχίζας, Γ. (1998). Ο άλλος Τουρισμός εκδ. ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ, Θεσ/νικη Internet Σφακιανάκης Μ., (2000). Εναλλακτικές Μορφές τουρισμού, εκδ. ΕΛΛΗΝ, Αθήνα Λύτρας, Π. (1993) Η κοινωνία της αναψυχής εκδ. INTERBOOKS, Αθήνα ΙΤΕΠ (2002). Ελληνική Οικονομία & Τουρισμός, (13) Μάιος 2002, Αθήνα

Τέλος Ενότητας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ