Mastering NT Greek 17. Contract Verbs By Ted Hildebrandt © 2003 Baker Academic.

Παρουσίαση με θέμα: "Mastering NT Greek 17. Contract Verbs By Ted Hildebrandt © 2003 Baker Academic."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Mastering NT Greek 17. Contract Verbs By Ted Hildebrandt © 2003 Baker Academic

2 Review

3 2-1-2 Paradigms - Chant this 2 1 2 2 1 2 λόγος γραφή ἱ ερόν λόγος γραφή ἱ ερόν λόγου γραφ ῆ ς ἱ ερο ῦ λόγου γραφ ῆ ς ἱ ερο ῦ λόγ ῳ γραφ ῇ ἱ ερ ῷ λόγ ῳ γραφ ῇ ἱ ερ ῷ λόγον γραφήν ἱ ερόν λόγον γραφήν ἱ ερόν λόγοι γραφαί ἱ ερά λόγοι γραφαί ἱ ερά λόγων γραφ ῶ ν ἱ ερ ῶ ν λόγων γραφ ῶ ν ἱ ερ ῶ ν λόγοις γραφα ῖ ς ἱ ερο ῖ ς λόγοις γραφα ῖ ς ἱ ερο ῖ ς λόγους γραφάς ἱ ερά λόγους γραφάς ἱ ερά

4 3 rd Declension Chantables χαρίς ὄ νομα, πίστις χαρίς ὄ νομα, πίστις χάρις ὄ νομα πίστις χάρις ὄ νομα πίστις χάριτος ὀ νόματος πίστεως χάριτος ὀ νόματος πίστεως χάριτι ὀ νόματι πίστει χάριτι ὀ νόματι πίστει χάριτα ὄ νομα πίστιν χάριτα ὄ νομα πίστιν χάριτες ὀ νόματα πίστεις χάριτες ὀ νόματα πίστεις χαρίτων ὀ νομάτων πίστεων χαρίτων ὀ νομάτων πίστεων χάρισι(ν) ὀ νόμασι(ν) πίστεσι(ν) χάρισι(ν) ὀ νόμασι(ν) πίστεσι(ν) χάριτας ὀ νόματα πίστεις χάριτας ὀ νόματα πίστεις

5 PAI Verb Chant λύωλύομεν λύωλύομεν λύειςλύετε λύειςλύετε λύειλύουσι(ν) λύειλύουσι(ν)

6 The "is" verb PAI -- ε ἰ μί ε ἰ μί ἐ σμέν ε ἶ ἐ στέ ἐ στί(ν) ε ἰ σί(ν) ε ἰ μί ἐ σμέν ε ἶ ἐ στέ ἐ στί(ν) ε ἰ σί(ν)

7 Imperfect ε ἰ μί ἤ μην ἦ μεν ἦ ς ἦ τε ἦ ν ἦ σαν ἤ μην ἦ μεν ἦ ς ἦ τε ἦ ν ἦ σαν

8 Person Personal Pronoun Chant Person Personal Pronoun Chant Singular Plural Singular Plural Nom. ἐ γώ σύ ἡ με ῖ ς Nom. ἐ γώ σύ ἡ με ῖ ς Gen. μου σου ἡ μ ῶ ν Dat. μοι σοι ἡ μ ῖ ν Acc. με σε ἡ μάς Gen. μου σου ἡ μ ῶ ν Dat. μοι σοι ἡ μ ῖ ν Acc. με σε ἡ μάς α ὐ τός, α ὐ τη, α ὐ τό (he, she, it) α ὐ τός, α ὐ τη, α ὐ τό (he, she, it)

9 Present Middle/Passive Indicative λύομαι, -ομεθα - ῃ, -εσθε -εται, -ονται λύομαι, -ομεθα - ῃ, -εσθε -εται, -ονται I am loosed/am being loosed I am loosed/am being loosed I loose myself/am loosing [for myself] I loose myself/am loosing [for myself]

10 Shape of the Future in Greek λύσω λύσομεν I will loose We will loose λύσω λύσομεν I will loose We will loose λύσεις λύσετε You will loose You all will loose λύσεις λύσετε You will loose You all will loose λύσει λύσουσι(ν) S/he/it will loose They will loose λύσει λύσουσι(ν) S/he/it will loose They will loose Chant this one Chant this one

11 Future Middle Paradigm λύσομαι -όμεθα - ῃ -εσθε -εται -ονται λύσομαι -όμεθα - ῃ -εσθε -εται -ονται I will loose (for myself) We will loose (for ourselves) … I will loose (for myself) We will loose (for ourselves) …

12 Demonstrative and Relative Pronouns Summary ἐ κε ῖ νος, ἐ κείνη, ἐ κε ῖ νο = that ἐ κε ῖ νος, ἐ κείνη, ἐ κε ῖ νο = that ο ὗ τος, α ὕ τη, το ῦ το τούτου, ταύτης, τούτου = this ο ὗ τος, α ὕ τη, το ῦ το τούτου, ταύτης, τούτου = this ὅ ς ἥ ὅ = Relative (who, which) ο ὗ ἧ ς ο ὗ ὅ ς ἥ ὅ = Relative (who, which) ο ὗ ἧ ς ο ὗ

13 Imperfect Active Paradigm of λύω Chant : ἐ λυον, ν, ς, ε, μεν, τε, ν I was loosing, … Chant : ἐ λυον, ν, ς, ε, μεν, τε, ν I was loosing, …

14 Imperfect Middle/Passive (IM/PI) Chant: ἐ λυόμην ου, ετο, ομεθα, εσθε, οντο Chant: ἐ λυόμην ου, ετο, ομεθα, εσθε, οντο I was being loosed I was being loosed

15 Second Aorist Active Chant ἔ λαβον ν, σ, ε, μεν, τε, ν ἔ λαβον ν, σ, ε, μεν, τε, ν

16 Second Aorist Middle Chant ἐ γενόμην -ου, -ετο, -ομεθα, -εσθε, -οντο ἐ γενόμην -ου, -ετο, -ομεθα, -εσθε, -οντο

17 Aorist Stem Changes -- 8 to know ἔ ρχομαι == ἦ λθον (I came, went) ἔ ρχομαι == ἦ λθον (I came, went) βλέπω == ε ἶ δον (I saw) βλέπω == ε ἶ δον (I saw) λέγω == ε ἶ πον (I said) λέγω == ε ἶ πον (I said) γίνομαι == ἐ γενόμην (I became) γίνομαι == ἐ γενόμην (I became) γινώσκω == ἔ γνων (I knew) γινώσκω == ἔ γνων (I knew) ἔ χω == ἔ σχον ( I had) ἔ χω == ἔ σχον ( I had) λαμβάνω == ἔ λαβον (I took) λαμβάνω == ἔ λαβον (I took) ε ὑ ρίσκω == ε ὗ ρον (I found) ε ὑ ρίσκω == ε ὗ ρον (I found)

18 1st Aorist Active Paradigm Learn: ἔ λυσα: I loosed… --, ς, ε, μεν, τε, ν Learn: ἔ λυσα: I loosed… --, ς, ε, μεν, τε, ν

19 1st Aorist Middle Paradigm Learn: ἐ λυσάμην: I loosed for myself -ω, -ατο, -αμεθα, -ασθε, -αντο Learn: ἐ λυσάμην: I loosed for myself -ω, -ατο, -αμεθα, -ασθε, -αντο

20 Rapping the Lord’s Prayer Πάτερ ἡ μ ῶ ν ὁ ἐ ν το ῖ ς ο ὐ ρανο ῖ ς father our the one in heaven ἁ γιασθήτω τ ὸ ὄ νομά σου make holy name your ἁ γιασθήτω τ ὸ ὄ νομά σου make holy name your ἐ λθέτω ἡ βασιλεία σου let come kingdom your ἐ λθέτω ἡ βασιλεία σου let come kingdom your γενηθήτω τ ὸ θέλημά σου, let be will your γενηθήτω τ ὸ θέλημά σου, let be will your

21 Rapping the Lord’s Prayer ὡ ς ἐ ν ο ὐ ραν ῷ κα ὶ ἐ π ὶ γ ῆ ς· as in heaven also on earth ὡ ς ἐ ν ο ὐ ραν ῷ κα ὶ ἐ π ὶ γ ῆ ς· as in heaven also on earth τ ὸ ν ἄ ρτον ἥ μ ῶ ν τ ὸ ν the bread our τ ὸ ν ἄ ρτον ἥ μ ῶ ν τ ὸ ν the bread our ἐ πιούσιον δ ὸ ς ἡ μ ῖ ν σήμερον· daily give us today ἐ πιούσιον δ ὸ ς ἡ μ ῖ ν σήμερον· daily give us today

22 Introduction to Contract Verbs What is a contract verb? What is a contract verb? Verb stems ending in: α, ε, ο Verb stems ending in: α, ε, ο An example is: ἀ γαπάω An example is: ἀ γαπάω

23 2 Scenarios: The big picture Present and Imperfect: Present and Imperfect: –Vowel of the stem ending and connecting vowel contract – ἀ γαπ + ά + ο + μεν = ἀ γαπ ῶ μεν Aorist and Future (the suffix s) Aorist and Future (the suffix s) – The stem vowel lengthens – ἀ γαπ + ά + σ + ομεν = ἀ γαπήσομεν

24 Contraction Rules (FOLDS) 1) First dissimilar overcomes. α, ε, or η which ever one comes first its long vowel is used 1) First dissimilar overcomes. α, ε, or η which ever one comes first its long vowel is used –α + ε = α + η = long α –ε + η = η – ἀ γαπ ᾶ + ετε = ἀ γαπ ᾶ τε 2) Ο overcomes. 2) Ο overcomes. –ο + α = ω; ε + ω = ω – ἀ γαπά + ω = ἀ γαπ ῶ –Except: ε + ο = ου; ο + ε = ου

25 Contraction Rules (FOLDS) 3) Likes go long. 3) Likes go long. –α + α = α; ε + η = η; ο + ω = ω –Except: ε + ε = ει (ποιε + ετε = ποιε ῖ τε) – ο + ο = ου; 4). Dissimilar diphthong contracts. 4). Dissimilar diphthong contracts. –ο + ει = οι; ε + οι = οι; ο + ῃ = οι

26 Contraction Rules (FOLDS) 5) Same vowel diphthong drops. 5) Same vowel diphthong drops. –ο + ου = ου; ε + ει = ει; –ποιε + εις = ποιε ῖ ς

27 5 Contraction Rules: FOLDS 1) F irst dissimilar overcomes. goes long α, ε, η 1) F irst dissimilar overcomes. goes long α, ε, η –ε + η = η 2) Ο overcomes. ο + ε ε + ο = ου 2) Ο overcomes. ο + ε ε + ο = ου 3) L ikes go long. ε + ε = ει; ο + ο = ου 3) L ikes go long. ε + ε = ει; ο + ο = ου 4) D issimilar diphthong contracts ο + ει = οι 4) D issimilar diphthong contracts ο + ει = οι 5) S ame vowel diphthong drops 5) S ame vowel diphthong drops –ο + ου = ου

28 Paradigms for α, ε, and ο types α type = ἀ γαπάω (I love) α type = ἀ γαπάω (I love) Present Active Indicative ἀ γαπάω 1 ἀ γαπ ῶ (αω) ἀ γαπ ῶ μεν (αομεν) 2 ἀ γαπ ᾷ ς (αεις) ἀ γαπ ᾶ τε (αετε) 3 ἀ γαπ ᾷ (αει) ἀ γαπ ῶ σι (αουσι) Present Active Indicative ἀ γαπάω 1 ἀ γαπ ῶ (αω) ἀ γαπ ῶ μεν (αομεν) 2 ἀ γαπ ᾷ ς (αεις) ἀ γαπ ᾶ τε (αετε) 3 ἀ γαπ ᾷ (αει) ἀ γαπ ῶ σι (αουσι)

29 Paradigms for α, ε, and ο types ε type = ποιέω (I do/make) ε type = ποιέω (I do/make) Present Active Indicative ποιέω Present Active Indicative ποιέω 1 ποι ῶ (εω) ποιο ῦ μεν (εομεν) 2 ποιε ῖ ς (εεις) ποιε ῖ τε (εετε) 3 ποιε ῖ (εει) ποιο ῦ σι (εουσι) 1 ποι ῶ (εω) ποιο ῦ μεν (εομεν) 2 ποιε ῖ ς (εεις) ποιε ῖ τε (εετε) 3 ποιε ῖ (εει) ποιο ῦ σι (εουσι)

30 Paradigms for α, ε, and ο types ο type = πληρόω (I fill) ο type = πληρόω (I fill) Present Active Indicative πληρόω Present Active Indicative πληρόω 1 πληρ ῶ (οω) πληρο ῦ μεν (οομεν) 2 πληρο ῖ ς (οεις) πληρο ῦ τε (οετε) 3 πληρο ῖ (οει) πληρο ῦ σι (οουσι) 1 πληρ ῶ (οω) πληρο ῦ μεν (οομεν) 2 πληρο ῖ ς (οεις) πληρο ῦ τε (οετε) 3 πληρο ῖ (οει) πληρο ῦ σι (οουσι)

31 Lemoners revisited κρίνω in the future κρίνω in the future Actually it goes like this: Actually it goes like this: –κρίνω + σ (replaced by e and then contracted) –κρινω + ε + ω/εις/ει  κριν ῶ

32 Principle Parts ἀ γαπάω, ἀ γαπήσω, ἠ γάπησα, ἠ γάπηκα, ἠ γάπημαι, ἠ γαπήθην ἀ γαπάω, ἀ γαπήσω, ἠ γάπησα, ἠ γάπηκα, ἠ γάπημαι, ἠ γαπήθην ποιέω, ποιήσω, ἐ ποίησα, πεποίηκα, πεποίημαι, ___ ποιέω, ποιήσω, ἐ ποίησα, πεποίηκα, πεποίημαι, ___ πληρόω, πληρώσω, ἐ πλήρωσα, πεπλήρωκα, πεπλήρωμαι, ἐ πληρώθην πληρόω, πληρώσω, ἐ πλήρωσα, πεπλήρωκα, πεπλήρωμαι, ἐ πληρώθην

33 Chapter 17 Vocabulary ε ἰ ε ἰ if, that if, that

34 Chapter 17 Vocabulary ἐ σθίω ἐ σθίω I eat I eat

35 Chapter 17 Vocabulary ζάω ζάω I live I live

36 Chapter 17 Vocabulary ζητέω ζητέω I seek I seek

37 Chapter 17 Vocabulary ἤ or, either or, either

38 Chapter 17 Vocabulary καλέω καλέω I call I call

39 Chapter 17 Vocabulary λαλέω λαλέω I speak, say I speak, say

40 Chapter 17 Vocabulary παρακαλέω παρακαλέω I urge, exhort I urge, exhort

41 Chapter 17 Vocabulary πληρόω πληρόω I fill, complete I fill, complete

42 Chapter 17 Vocabulary ποιέω ποιέω I do, make I do, make

43 Quick Vocabulary Review

44 Ch. 1 -- Vocabulary angel, messenger ἄ γγελος, -ου, ὁ verily, truly ἀ μήν man, humankind ἄ νθρωπος, -ου, ὁ I ἐ γώ ἐ γώGod θεός, -ο ῦ, ὁ

45 Ch. 1 -- Vocabulary and, also, even καίheart καρδία, -ας, ἡ I say I sayλέγωprophet προφήτης, -ου, ὁ Christ, Messiah Χριστός, -ο ῦ, ὁ

46 Ch. 2 -- Vocabulary brother brother ἀ δελφός, -ο ῦ, ὁ ἀ δελφός, -ο ῦ, ὁ I hear, obey I hear, obey ἀ κούω ἀ κούω glory, fame glory, fame δόξα, -ης, ἡ δόξα, -ης, ἡ I have I have ἔ χω ἔ χω world world κόσμος, -ου, ὁ κόσμος, -ου, ὁ

47 Ch. 2 -- Vocabulary Lord, sir Lord, sir κύριος, -ου, ὁ κύριος, -ου, ὁ word word λόγος, -ου, ὁ λόγος, -ου, ὁ Peter Peter Π ἑ τρος, -ου, ὁ Π ἑ τρος, -ου, ὁ son son υ ἱ ός, -ο ῦ, ὁ υ ἱ ός, -ο ῦ, ὁ Pharisee Pharisee Φαρισα ῖ ος, -ου, ὁ Φαρισα ῖ ος, -ου, ὁ

48 Ch. 3 -- Vocabulary but, yet but, yet ἀ λλ ἀ ἀ λλ ἀ apostle, sent one apostle, sent one ἀ πόστολος, -ου, ὁ ἀ πόστολος, -ου, ὁ I see I see βλέπω βλέπω for, then for, then γάρ γάρ I know I know γινώσκω γινώσκω

49 Ch. 3 -- Vocabulary Jesus Jesus Ἰ ησο ῦ ς, -ο ῦ, ὁ Ἰ ησο ῦ ς, -ο ῦ, ὁ I take, receive I take, receive λαμβάνω λαμβάνω I loose I loose λύω λύω heaven heaven ο ὐ ρανός, -ο ῦ, ὁ ο ὐ ρανός, -ο ῦ, ὁ I believe I believe πιστεύω πιστεύω

50 Ch. 4 -- Vocabulary I love ἀ γαπάω ἀ γαπάω I write γράφω γράφω but, and δέ δέ servant, slave δο ῦ λος, -ου, ὁ δο ῦ λος, -ου, ὁ I find ε ὑ ρίσκω ε ὑ ρίσκω

51 Ch. 4 -- Vocabulary temple ἱ ερόν, -ο ῦ, τό ἱ ερόν, -ο ῦ, τό People People λαός, -ο ῦ, ὁ λαός, -ο ῦ, ὁ law law νόμος, -ου, ὁ νόμος, -ου, ὁhouse ο ἶ κος, -ου, ὁ ο ἶ κος, -ου, ὁ as, about, how ὡ ς ὡ ς

52 Ch. 5 -- Vocabulary love ἀ γάπη, -ης, ἡ ἀ γάπη, -ης, ἡtruth ἀ λήθεια, -ας, ἡ ἀ λήθεια, -ας, ἡsin ἁ μαρτία, -ας, ἡ ἁ μαρτία, -ας, ἡkingdom βασιλεία, -ας, ἡ βασιλεία, -ας, ἡ writing, Scripture γραφή, - ῆ ς, ἡ γραφή, - ῆ ς, ἡ

53 Ch. 5 -- Vocabulary I raise up ἐ γείρω ἐ γείρω assembly, church ἐ κκλησία, -ας, ἡ ἐ κκλησία, -ας, ἡwork ἔ ργον, -ου, τό ἔ ργον, -ου, τόdisciple μαθητής, -ο ῦ, ὁ μαθητής, -ο ῦ, ὁHour ὥ ρα, -ας, ἡ ὥ ρα, -ας, ἡ

54 Chapter 6 Vocabulary ἀ πό (Gen.) ἀ πό (Gen.) –from διά (Gen.) διά (Gen.) –through διά (Acc.) διά (Acc.) –on account of ε ἰ ς (Acc.) ε ἰ ς (Acc.) –into

55 Chapter 6 Vocabulary ἐ κ (Gen.) ἐ κ (Gen.) –out of, from ἐ ν (Dat.) ἐ ν (Dat.) –in ἐ πί (Gen.) ἐ πί (Gen.) –on, over ἐ πί (Dat.) ἐ πί (Dat.) –on, at, against, on the basis of

56 Chapter 6 Vocabulary ἐ πί (Acc.) ἐ πί (Acc.) –on, to, toward, against κατά (Gen.) κατά (Gen.) –down, against κατά (Acc.) κατά (Acc.) –according to μετά (Gen.) μετά (Gen.) –with

57 Chapter 6 Vocabulary μετά (Acc.) μετά (Acc.) –after, behind περί (Gen.) περί (Gen.) –about, concerning περί (Acc.) περί (Acc.) –around, near πρός (Acc.) πρός (Acc.) –to

58 Vocabulary -- Ch. 7 good ἀ γαθός, -ή, -όν ἀ γαθός, -ή, -όν Holy Holy ἅ γιος, -α, -ον ἅ γιος, -α, -ονrighteous δίκαιοις, -α, -ον δίκαιοις, -α, -ον

59 Vocabulary – Ch. 7 I am ε ἰ μί ε ἰ μί Jewish, a Jew Jewish, a Jew Ἰ ουδα ῖ ος, -α, -ον Ἰ ουδα ῖ ος, -α, -ον Great Great μέγας, μεγάλη, μέγα μέγας, μεγάλη, μέγα

60 Vocabulary -- Ch. 7 dead dead νεκρός, -ά, -όν νεκρός, -ά, -όν no, not no, not ο ὐ, ο ὐ κ, ο ὐ χ ο ὐ, ο ὐ κ, ο ὐ χ first first πρ ῶ τος, -η, -ον πρ ῶ τος, -η, -ον voice voice φωνή, - ῆ ς, ἡ φωνή, - ῆ ς, ἡ

61 he/she/it he/she/it –α ὐ τός, -ή, -ό land, earth, region land, earth, region –γ ῆ, - ῆ ς, ἡ I, we I, we – ἐ γώ, ἡ με ῖ ς day day – ἡ μέρα, -ας, ἡ that, so that that, so that – ὅ τι Vocabulary Ch. 8

62 so, then, therefore so, then, therefore –οὖν–οὖν–οὖν–οὖν crowd crowd – ὄ χλος, -ου, ὁ from from –παρά (with Gen.) beside, with beside, with –παρά (with Dat.) alongside, beside alongside, beside –παρά (with Acc.) Vocabulary Ch. 8

63 you / you (pl) you / you (pl) –σύ / ὑ με ῖ ς by, at the hands of by, at the hands of – ὑ πό (with Gen.) under, below under, below – ὑ πό (with Acc.) Vocabulary Ch. 8

64 I answer I answer – ἀ ποκρίνομαι I send I send – ἀ ποστέλλω I throw I throw – βάλλω I become I become – γίνομαι I come in I come in –ε ἰ σέρχομαι Vocabulary Ch. 9

65 I go out I go out – ἐ ξέρχομαι I come/go I come/go – ἔ ρχομαι I wish I wish – θέλω thus, so thus, so – ο ὕ τως I go I go – πορεύομαι Vocabulary Ch. 9

66 life life –ζωή, - ῆ ς, ἡ death death –θάνατος, -ου, ὁ I judge I judge –κρίνω I remain I remain –μένω only, alone only, alone –μόνος, -η, -ον Vocabulary Ch. 10

67 now now –νῦν–νῦν–νῦν–νῦν and not, nor and not, nor –ο ὐ δέ Paul Paul –Πα ῦ λος I save I save –σ ῴ ζω then then –τότε Vocabulary Ch. 10

68 Chapter 11 Vocabulary ἀ πέρχομαι ἀ πέρχομαι – I go away, leave ἐ κε ῖ νος ἐ κε ῖ νος –that Ἰ ουδα ῖ ος, -α, -ον Ἰ ουδα ῖ ος, -α, -ον –Jewish καθώς καθώς –as, just as

69 Chapter 11 Vocabulary ὅ ς, ἥ, ὅ ὅ ς, ἥ, ὅ –who, which ὅ ταν ὅ ταν –when πάλιν πάλιν –again ο ὗ τος, α ὗ τη, το ῦ το ο ὗ τος, α ὗ τη, το ῦ το –this

70 Chapter 11 Vocabulary Πέτρος, -ου, ὁ Πέτρος, -ου, ὁ –Peter ὑ πέρ ὑ πέρ –for, about (gen.) –above, beyond (acc.)

71 Chapter 11 Vocabulary ὑ πέρ ὑ πέρ –for, about (gen.) –above, beyond (acc.)

72 Chapter 12 Vocabulary ἀ ποθν ῄ σκω ἀ ποθν ῄ σκω –I die ἐ κε ῖ ἐ κε ῖ – there ἕ ως ἕ ως –until ἰ δού ἰ δού –behold

73 Chapter 12 Vocabulary ἵ να ἵ να in order that, that in order that, that Ἰ ωάννης, -ου, ὁ Ἰ ωάννης, -ου, ὁ –John μέν μέν –on the one hand, indeed ὅ λος, -η, -ον ὅ λος, -η, -ον –whole, entire

74 Chapter 12 Vocabulary ὅ τε ὅ τε –when σύν σύν –with

75 Chapter 13 Vocabulary ἀ νήρ, ἀ νδρός, ὁ ἀ νήρ, ἀ νδρός, ὁ »man, husband βασιλεύς, - ἐ ως, ὁ βασιλεύς, - ἐ ως, ὁ »king δύναμις, -εως, ἡ δύναμις, -εως, ἡ »power, miracle ὄ νομα, -ματος, τό ὄ νομα, -ματος, τό »name π ᾶ ς, π ᾶ σα, π ᾶ ν π ᾶ ς, π ᾶ σα, π ᾶ ν »each, every, all

76 Chapter 13 Vocabulary πατήρ, πατρός, ὁ πατήρ, πατρός, ὁ »father πιστις, πίστεως, ἡ πιστις, πίστεως, ἡ »faith, belief πνε ῦ μα, -ατος, τό πνε ῦ μα, -ατος, τό »spirit, wind σάρξ, σαρκός, ἡ σάρξ, σαρκός, ἡ »flesh, body χάρις, -ιτος, ἡ χάρις, -ιτος, ἡ »grace, kindness

77 Chapter 14 Vocabulary α ἷ μα, -ματος, τό α ἷ μα, -ματος, τό –blood α ἴ ρω α ἴ ρω –I raise, take up διδάσκω διδάσκω –I teach ἴ διος, -α, -ον ἴ διος, -α, -ον –one's own καλός, -ή, -όν καλός, -ή, -όν –good

78 Chapter 14 Vocabulary μέλλω μέλλω –I am about to, intend ὁ δός, -ο ῦ, ἡ ὁ δός, -ο ῦ, ἡ –way πολύς, πολλή, πολύ πολύς, πολλή, πολύ –much, many σ ῶ μα, -ματος, τό σ ῶ μα, -ματος, τό –body ψυχή, - ῆ ς, ἡ ψυχή, - ῆ ς, ἡ –soul, life

79 Chapter 15 Vocabulary Chapter 15 Vocabulary ἄ λλος, -η, -ο ἄ λλος, -η, -ο »other ἄ ρτος, -ου, ὁ ἄ ρτος, -ου, ὁ »bread δε ῖ δε ῖ »it is necessary ἐ ξουσία, -ας, ἡ ἐ ξουσία, -ας, ἡ »authority ἕ τερος, -α, -ον ἕ τερος, -α, -ον »different

80 Chapter 15 Vocabulary ἔ τι ἔ τι »yet, still ὀ φθαλμός, -ο ῦ, ὁ ὀ φθαλμός, -ο ῦ, ὁ »eye τέκνον, -ου, τό τέκνον, -ου, τό »child τόπος, -ου, ὁ τόπος, -ου, ὁ »place φ ῶ ς, φωτός, τό φ ῶ ς, φωτός, τό »light

81 Chapter 16 Vocabulary Chapter 16 Vocabulary α ἰ ων, - ῶ νος, ὁ α ἰ ων, - ῶ νος, ὁ »Age, eternity ἀ λλήλων ἀ λλήλων »one another ἀ ρχιερεύς, -έως, ὁ ἀ ρχιερεύς, -έως, ὁ »High priest γυνή, -αικός, ἡ γυνή, -αικός, ἡ »woman δύναμαι δύναμαι »I can, am able

82 Chapter 16 Vocabulary ἔ θνος, -ους, τό ἔ θνος, -ους, τό »nation ὅ σος, -η, -ον ὅ σος, -η, -ον »as great as πόλις, -εως, ἡ πόλις, -εως, ἡ »city τέ τέ »And, and so χείρ, χειρός, ἡ χείρ, χειρός, ἡ »hand