Η Άκρα Ταπείνωση Κουμεντάκου Βασιλική Πολυχρονόπουλος Αλκίνοος

Στην εικόνα αυτή, το νεκρό σώμα του Χριστού από τη μέση και πάνω απεικονίζεται γυμνό μέσα σε σαρκοφάγο. Ο Χριστός έχει το κεφάλι γυρτό στο δεξιό ώμο του, τα μάτια κλειστά και τις παλάμες του σταυρωμένες μπροστά στην κοιλιά. Στο κεφάλι έχει ακάνθινο στεφάνι και φωτοστέφανο με την επιγραφή «Ο ΩΝ».

Στέκει μπροστά από μεγάλο Σταυρό, ενώ στο πάνω τμήμα της κάθετης κεραίας διακρίνεται επιγραφή με τα αρχικά «ΙΝΒΙ» (Ιησούς Ναζωραίος Βασιλεύς των Ιουδαίων). Δεξιά κι αριστερά πετούν δύο άγγελοι. Πίσω από τη σαρκοφάγο και μπροστά από το Σταυρό βρίσκονται τα σύμβολα του Πάθους, η λόγχη, και ο κάλαμος με τον σπόγγο, στοιχεία που τονίζουν τη σταυρική θυσία.

Στην εικόνα της Άκρας Ταπείνωσης, ~ η γυμνότητα του Σώματος, ~ τα κλειστά μάτια, ~ η ανοιχτή σαρκοφάγος, ~ ο Σταυρός, ~ τα όργανα του Πάθους, ~ οι πληγές στα χέρια και τα πλευρά ~ τα ξέπλεκα μαλλιά αναδεικνύουν το Θείο Πάθος και προαναγγέλουν την Ανάσταση

Τέλος ο Σταυρός αποτελεί σύμβολο θριάμβου νίκης της αθανασίας εδραίωση της Ζωής ελπίδα και σωτηρία για τον ορθόδοξο χριστιανό

Θεολογική Ερμηνεία Το στοιχείο της ταπείνωσης προβάλλεται σε πρώτο πλάνο μέσα στη σύνθεση, το οποίο όμως συνδέεται με το στοιχείο της δόξας με τρόπο που το ένα να φωτίζει και να ολοκληρώνει το άλλο. . Ο Χριστός δεν ταπεινώνεται για να φτάσει στην ηθική τελείωση ή για να ωφεληθεί ο ίδιος. Δηλαδή η Η ταπείνωση του Χριστού δεν νοείται με όρους ευσεβιστικούς και ηθικούς Η ταπείνωσή του είναι κένωση, είναι άδειασμα εαυτού και κατανοείται με όρους υπαρξιακούς. Ελεύθερα προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση και φτάνει μέχρι την άκρη του θανάτου για να τη θεραπεύσει και να τη θεώσει.

Η εικόνα της Άκρας Ταπείνωσης είναι σύμβολο του Πάθους, το οποίο οδηγεί στην έσχατη ταπείνωση, στον ατιμωτικό θάνατο του Σταυρού, που υπέμεινε ο Υιός για χάρη του ανθρώπου. Φτάνει έτσι στην τέλεια συγκατάβαση, στην απόλυτη αυταπάρνηση. Ο Χριστός έρχεται ως Σωτήρας και δίνει τη μάχη του επάνω στο Σταυρό. Η θυσία του είναι η απόλυτη διακονία,αφού από αγάπη έγινε υπηρέτης = διάκονος της ανθρωπότητας: «Ὥσπερ ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλά διακονῆσαι καί δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ λύτρον ἀντί πολλῶν» (Ματθ. 20, 28)

Άλλα έργα που αναφέρονται στην Άκρα Ταπείνωση Άκρα Ταπείνωσις, αμφιπρόσωπη εικόνα, 12ος αι., Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς

Άκρα Ταπείνωσις, βυζαντινή ψηφιδωτή αμφιπρόσωπη εικόνα, με δυτικής τέχνης ασημένιο πλαίσιο, π. 1300, Βασιλική του Santa Croce in Gerusalemme, Ρώμη

Άκρα Ταπείνωσις, τοιχογραφία στο κοίλωμα της Πρόθεσης του Ν. Αγ. Νικολάου Αναπαυσά, Μετέωρα, Θεοφάνης ο Κρητικός, 1527

Άκρα Ταπείνωσις, τοιχογραφία από την Πρόθεση του Καθολικού του Ναού του Αγ. Νικολάου της Μ. Σταυρονικήτα, Άγιο Όρος, Θεοφάνης ο Κρητικός, 1545-46

http://www.pemptousia.gr/2013/09/το-θέμα-της-άκρας-ταπείνωσης Πηγές http://lyk-aei.reth.sch.gr/yliko/ekdoseis/apopseis1/Apopseis1_Xristos_h_akra_tapeinosis.pdf Πηγές