Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΚΑΜΠΕΤΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΕΤΕ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Κοινότητα μπορεί να θεωρείται Μία γεωγραφική ενότητα( π.χ. γειτονιά, χωριό, πόλη, κράτος) Μία ομάδα ανθρώπων που βρίσκονται σε έναν λειτουργικό συσχετισμό μεταξύ τους( π.χ. εργοστάσιο, θρησκευτικό δόγμα, σύλλογος) Μία κατηγορία πληθυσμού με ένα κοινό χαρακτηριστικό (π.χ. παιδιά, νέοι, άστεγοι, εργάτες) (Ζωγράφου, 2002)

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Έχει πολλές εφαρμογές που διαφοροποιούνται ανάλογα με τον αντικείμενο και τους σκοπούς εκείνου που ασκεί. Χρησιμοποιείται σε διάφορες χώρες για να δηλώσει διαφορετικά πράγματα σε σχέση με ιστορικά γεγονότα και πολιτισμικές εξελίξεις κάθε χώρας. Είναι μια μέθοδος που διευκολύνει την συμμετοχή του πληθυσμού στην κατανόηση πολυδιάστατων προβλημάτων που παρουσιάζονται ιδιαίτερα στις αστικές κοινότητες, και στην λήψη των αποφάσεων για την αντιμετώπισή τους. (Σταθόπουλος) Aποτελεί διαμεθοδική και διεπιστημονική προσέγγιση που εστιάζει σε κοινωνικές πρακτικές και παρεμβάσεις στο κοινοτικό τοπικό πεδίο. Επιδιώκει την ενίσχυση διεργασιών κριτικής συνειδητοποίησης και συλλογικής αφύπνισης καθώς και την ανάπτυξη συλλογικής δράσης και οργανωτικής συγκρότησης. Σκοπός της είναι η διαμόρφωση συνθηκών κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ανάπτυξης για να καλυφθούν οι τοπικές ανάγκες και να αντιμετωπισθούν τα φαινόμενα του κοινωνικού αποκλεισμού, της φτώχειας και της κοινωνικής αποδιοργάνωσης. (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης)

Είναι μία αρχή εργασίας που χρησιμοποιείται μαζί με άλλες προσεγγίσεις ή τεχνικές ( π.χ. έρευνα , κοινωνικό σχεδιασμό) για να βοηθήσει τις κοινωνικά αδικημένες ομάδες να κάνουν χρήση των δικαιωμάτων και των δυνατοτήτων που παρέχει η κοινωνία, να αναλύσουν αντιφατικές κοινωνικοπολιτικές καταστάσεις , να συνειδητοποιήσουν τις πραγματικές τους ανάγκες και τους κοινωνικό- πολιτικούς σχεδιασμούς που καθορίζουν την ζωή τους και να αγωνιστούν συλλογικά για την προβολή και διεκδίκηση των συμφερόντων τους . H εργασία αυτή αρχίζει με μία διαδικασία χειραφέτησης με αφετηρία τις προσωπικές εμπειρίες και ικανότητες των ενδιαφερομένων με σκοπό την απόκτηση ικανότητας δράσης και σύγκρουσης και οδηγεί στην μεθοδευμένη κινητοποίηση για την εξάλειψη των αιτιών των προβληματικών καταστάσεων , χρησιμοποιώντας όλα τα δημοκρατικά μέσα πίεσης. Η κοινωνική εργασία με κοινότητα δεν αποσκοπεί στην προσαρμογή των ενδιαφερόμενων στο σύστημα, αλλά στην προσαρμογή του συστήματος στις ανάγκες των ενδιαφερόμενων. Βλέπουμε εδώ ότι η κοινωνική εργασία με κοινότητα δεν έχει μόνο κοινωνικό- πολιτικές διαστάσεις, αλλά συμπεριλαμβάνει και την επιμορφωτική διάσταση με την έννοια της χειραφέτησης (Ζωγράφου,2002)

Η κοινοτική εργασία αποτελεί μια συγκεκριμένη μορφή επιστημονικής και επαγγελματικής παρέμβασης στην κοινωνική και πολιτική σφαίρα. Καραγκούνης (2008) «Η κοινοτική εργασία είναι μέρος μιας ευρύτερης διαμαρτυρίας εναντίον της αστάθειας και της αδράνειας, της ανώνυμης γραφειοκρατίας, και της απρόσωπης δημόσιας διοίκησης, … ένα μέσο για να ζωντανέψει η δημοκρατία στην κοινότητα». Gullbenkian (1968) Τέλος, όπως παραθέτουν στο άρθρο «Κοινοτική ανάπτυξη και συμμετοχή» οι Βουρνάς και Μαυρογένη, «η κοινοτική εργασία, η οποία χαρακτηρίζεται από μία ποικιλία θεωρητικών προοπτικών και ιδεολογικών αρχών, οδηγεί σε μια συγκεχυμένη κατανόηση του πεδίου πρακτικής καθώς και του ρόλου των κοινοτικών – κοινωνικών λειτουργών, … και εστιάζει στις αξίες της εμπλοκής των πολιτών στα κοινά …»

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Η.Π.Α. ΚΑΙ Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ Εμφανίστηκε τον 19 αιώνα. Συνδέεται με την προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων εξαθλίωσης και φτώχειας στις κοινωνικές παρυφές των μεγάλων πόλεων των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας. Στην Αγγλία αναπτύχθηκε το κίνημα κοινωνικής αποκατάστασης, στο οποίο πρωτοστάτησαν η μεσαία και ανώτερη τάξη επιδιώκοντας μεταρρυθμίσεις για αντιμετώπιση των άθλιων συνθηκών. Γι’ αυτό δημιουργήθηκαν οργανώσεις εθελοντικού χαρακτήρα που παρείχαν υπηρεσίες σε επίπεδο γειτονιάς. Πρόκειται για ένα είδος κοινωνικών ξενώνων που λειτουργούσαν ως μονάδες επιμόρφωσης οργανώνοντας συλλογικές δράσεις και ψυχαγωγικές δραστηριότητες και παρέχοντας φροντίδα και εκπαίδευση στους συμμετέχοντες. (Ζαιμάκης, 2009)

Το κίνημα κοινοτικής αποκατάστασης στις Η. Π. Α Το κίνημα κοινοτικής αποκατάστασης στις Η.Π.Α. από το 1880 ασχολούνταν με θέματα μεταναστών όπου: Οι απασχολούμενοι στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων ονομαζόταν κοινωνικοί εργάτες κι διέμενα στα γκέτο των μεταναστών. Οι προσπάθειες τους δεν είχαν ριζοσπαστικό χαρακτήρα και δεν αμφισβητούσαν τις δομές του συστήματος αλλά προσανατολίζονταν σε μία περισσότερη <ανθρώπινη> διάσταση της φτώχειας μέσα από μέτρα εκπαίδευσης και φροντίδας , τα οποία θα συντελούσαν στην παραγωγική αξιοποίηση των στρωμάτων αυτών.

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Προγράμματα και διαδικασίες κοινοτικής ανάπτυξης στην Ασία και την Αφρική από τον Ο.Η.Ε. και του υπουργείου αποικιών. O Freire στο βιβλίο του παιδαγωγική των καταπιεσμένων εκθέτει μία φιλοσοφία και μία μεθοδολογία για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, την επιμόρφωση των ενηλίκων και την κοινωνική χειραφέτηση. Είναι δηλαδή η διαδικασία πολιτικό- κοινωνικής αφύπνισης του λαού. Πρέπει δηλαδή να βοηθάει ο φτωχός αγρότης , και ο φτωχός στις αστικές περιοχές να αντιληφθεί την αδικία και την καταπίεση που υφίσταται από την γύρω του κοινωνική κατάσταση με στόχο την πολιτική δράση. Κάτι όμως που απαιτεί χρόνο.

Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα της προκλασικής περιόδου , κυριαρχούν κοινότητες βασισμένες στους δεσμούς αίματος , οι οποίες παίρνουν την μορφή της φατρίας και της φυλής. Αναπτύχθηκε μετά την μεταπολεμική περίοδο , υπό την αιγίδα του Ο.Η.Ε. ο οποίος έδινε ιδιαίτερη έμφαση στην τοπική ανάπτυξη. Μεγάλο μέρος χρηματοδοτήθηκε από τις Η.Π.Α. με βάση το σχέδιο Marshall το οποίο προέβλεπε την οικονομική βοήθεια όλων των Ευρωπαϊκών κρατών που είχαν πληγεί από τον πόλεμο με στόχο την κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότηση(π.χ. μικρά εγγειοβελτιωτικά έργα)

Αναποτελεσματικότητα : Η κηδεμονευτική στάση της δημόσιας διοίκησης, οι ξενόφερτοι σχεδιασμοί για την κοινοτική ανάπτυξη, η έλλειψη επαρκούς καταρτισμένου προσωπικού, η απουσία μηχανισμών αξιολόγησης και η μετανάστευση που είχε στερήσει τις αγροτικές κοινότητες από δυναμικό μείωσαν τις δυνατότητες για καινοτομίες και πρωτοβουλία από τα κάτω , περιόρισαν προοπτικές εξέλιξης και οδήγησαν στην παρακμή του. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η δικτατορία , η οποία δεν ανεχόταν προγράμματα που θα μπορούσαν να θέσουν έστω και σε θεωρητικό επίπεδο, ζητήματα δημοκρατικής αποκέντρωσης και τοπικών δημοκρατικών θεσμών παρόλο που δεν ασπαζόταν την ριζοσπαστική προσέγγιση . Λίγο μετά ,μεταφέρθηκε στο υπουργείο γεωργίας και κοινωνικής πρόνοιας.

Η ΚΟΙΝΩΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει : Την συστηματική αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων τα οποία απασχολούν κατηγορίες ή ομάδες πολιτών σε μία κοινότητα , συνοικία, γειτονιά. Την κινητοποίηση των κατοίκων για επίλυση των προβλημάτων τους. Τη παρέμβαση για την ανάπτυξη αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ των κοινοτικών οργανώσεων και φορέων κοινωνικής δράσης. Επιδιώκει: Ανάπτυξη συναισθηματικών σχέσεων και κοινωνικής αλληλεγγύης (Σταθόπουλος)

Σκοπός της είναι η : Οικονομική επάρκεια . Ανάπτυξη οικονομικών πόρων με την βελτίωση της υποδομής της κοινότητας(π.χ. χρηματοδότηση κατασκευής υδραγωγείου) Κοινωνική ευθύνη. Παραγωγή καλών σχέσεων και ανάπτυξη αισθήματος ευθύνης για την ομαλή συμβίωση στην κοινότητα . Ανάπτυξη υπηρεσιών ώστε να μπορούν να εξυπηρετούνται οι κάτοικοι στην περιοχή τους (π.χ. ίδρυση κέντρου υγείας) Κοινωνική σταθερότητα και ένταξη κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων στον κοινωνικό ιστό της κοινότητας (Σταθόπουλος)

Περιλαμβάνει τρία βασικά επίπεδα εργασίας: Εργασία σε επίπεδο γειτονιάς για κινητοποίηση πληθυσμού και των διαφόρων τοπικών συλλόγων και άλλων σωματείων Σκοπός: αντιμετώπιση κακών συνθηκών διαβίωσης , φτώχειας, ανεργίας, αναλφαβητισμού. Παρέμβαση σε επίπεδο κοινοτικών υπηρεσιών ή αποκεντρωμένων κρατικών υπηρεσιών (π.χ. διευθύνσεις κοινωνικής πρόνοιας) . Επιπλέον, συντονισμό των δραστηριοτήτων όλων των δημοσίων και ιδιωτικών οργανώσεων που έχουν κοινούς στόχους στην παροχή υπηρεσιών σε κατηγορίες πληθυσμού. Εργασία σε περιφερικό ή εθνικό επίπεδο Σκοπός: διαμόρφωση κοινωνικής πολιτικής διότι προβλήματα όπως ρύπανση περιβάλλοντος, ανεργία , δημόσια υγεία κ.τ.λ. δεν αντιμετωπίζονται μόνο με την παρέμβαση σε κοινοτικό επίπεδο. (Σταθόπουλος)

Προϋποθέτει: Την ύπαρξη ειδικά εκπαιδευμένων στελεχών τα οποία με τις κατάλληλες μεθόδους βοηθούν την κοινότητα στην καταγραφή και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και των αναγκών της , δίνοντας παράλληλα τις σωστές προτεραιότητες ΚΡΙΤΙΚΉ Η κοινοτική εργασία εντάσσεται στη διαδικασία κοινωνικού ελέγχου τον οποίο ασκεί το κράτος για λογαριασμό της άρχουσας τάξης. Της αναγνωρίζουν την δυνατότητα διευθέτησης προβλημάτων σε μικρή κλίμακα, δεν την θεωρούν όμως επαρκή για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων της κοινότητας και ειδικότερα, στην άνιση κατανομή δύναμης και πόρων στις κοινωνικές τάξεις. (Ζαιμάκης, 2009)

Βιβλιογραφία Λύματα από βιβλία: Ζαιμάκης Γιάννης, ελληνικά γράμματα , 8η έκδοση, Αθήνα (2009), κοινοτική εργασία και τοπικές κοινωνίες Ανδρέας Ζωγράφου, τηπωθήτω Γιώργος Δαρδανός, 3η έκδοση, Αθήνα (2002), κοινωνική εργασία με κοινότητα Σταθόπουλος Α. Πέτρος, εκδόσεις Έλλην (1998) , Πέμπτη έκδοση, κοινοτική εργασία θεωρία και πράξη Λύματα από internet: Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο Θράκης

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ