της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας Vocabulary grading in the syllabi Η διαβάθμιση του λεξιλογίου στα αναλυτικά προγράμματα για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας Vocabulary grading in the syllabi of teaching Greek as a second language  ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Centre for the Greek Language Παναγιωτίδου Βικτωρία & Ρουσουλιώτη Θωμαΐς Panagiotidou Victoria & Rousoulioti Thomais

Μοντέλα αναλυτικών προγραμμάτων και γλωσσικών μαθημάτων Models of syllabi and language courses Βασικοί άξονες σχεδιασμού Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες (Συμβούλιο της Ευρώπης, 2001) Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα Πιστοποίησης Επάρκειας της Ελληνομάθειας (Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2013) Προϋπάρχοντα αναλυτικά προγράμματα για την ελληνική ως Γ2 (Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ, ΕΚΠΑ, ΣΝΕΓ) Θεματοκεντρική και δραστηριοκεντρική προσέγγιση Διαβάθμιση του βαθμού δυσκολίας ανά επίπεδο ελληνομάθειας

Στόχος του νέου μοντέλου ΑΠ Objective of the new syllabi model Πρόταση γλωσσικού μαθήματος βασισμένη στο ΑΠ Διαβάθμιση (Α1-Γ2) Κοινή θεματική περιοχή Κατά την κατασκευή των μοντέλων αναλυτικών προγραμμάτων στην παρούσα πράξη του ΕΣΠΑ επιχειρούμε να εφαρμόσουμε το προαναφερθέν μοντέλο διαβάθμισης του βαθμού δυσκολίας της θεματικής ενότητας σε δύο θεματικές, σύμφωνα με το Κοινό Ευρωπαικό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες, την αναγνώριση ταυτότητας και τη θεματική περιβάλλον-κατοικία. Σε μελλοντικό ερευνητικό πρόγραμμα πρόκειται να αναπτύξουμε και τις υπόλοιπες θεματικές ενότητες για όλα τα επίπεδα διδασκαλίας, σύμφωνα μ ετο Κοινό Ευρωπαικό Πλαίσιο αναφοράς για τις Γλώσσες.

Τρόπος εργασίας: Εξειδικεύοντας… Working method: Specifying… Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες (ΚΕΠΑ) Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα Πιστοποίησης Επάρκειας της Ελληνομάθειας Μοντέλο Αναλυτικών Προγραμμάτων σύμφωνα με τις θεματικές περιοχές του ΚΕΠΑ

Δομικά στοιχεία των θεματικών ενοτήτων Structural elements of the thematic fields Σκοπός Επιμέρους στόχοι (Γλωσσικές λειτουργίες) Ενδεικτικές δραστηριότητες διδασκαλίας Ενδεικτικές δραστηριότητες αξιολόγησης Διαβάθμιση ανά επίπεδο γλωσσομάθειας πράξεις Λόγου Ενδεικτικές γλωσσικές πραγματώσεις Ενδεικτικό Λεξιλόγιο Ενδεικτικά Μορφο- συντακτικά φαινόμενα

BAΣΙΚΗ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ Basic interpersonal Communicative Skill (cummins 1984, saville-troike 2006 στην ιακωβου 2015) Η γνώση για τη χρήση της γλώσσας σε καθημερινές σχέσεις και επαφές Προβλεψιμότητα, επανάληψη, συνεργασία Η ικανότητα για διαπροσωπική επικοινωνία μέσα και έξω από το διδακτικό περιβάλλον Λέξεις υψηλής συχνότητας και απλές γραµµατικές δοµές Υποστήριξη του μηνύματος από εξωγλωσσικά ή παραγλωσσικά στοιχεία Δεξιότητες προφορικού λόγου (ΚΠΛ, ΠΠΛ) προηγούνται  χαρακτηρίζει τα χαμηλότερα μαθησιακά επίπεδα Α1-Α2-Β1

B2- EΠΙΠΕΔΟ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Β2- ΒΟRDERLINE LEVEL Το επίπεδο Β2 συνιστά το καθοριστικό σημείο για τη μετάβαση από τη βιωματικότητα και την αμεσότητα της βασικής/ διαπροσωπικής ικανότητας στα τρία πρώτα επίπεδα γλωσσομάθειας (Α1-Β1) στην αφαιρετικότητα και την εξειδίκευση των δύο τελευταίων (Γ1-Γ2) και κατά συνέπεια, ολοκληρώνει τον κύκλο της γενικής γνώσης της γλώσσας-στόχου. Γ1-Γ2 B2 A1-A2-B1

ακαδημαϊκη ικανοτητα/γνωστικη ακαδημαϊκη γλωσσικη επαρκεια academic/Cognitive language proficiency (cummins 1984, saville-troike 2006 στην ιακωβου 2015) η γνώση της γλώσσας ως εργαλείου τόσο για τη μελέτη της ίδιας της γλώσσας (ανάπτυξη μεταγλωσσικής γνώσης) όσο και για την προσέγγιση πιο σύνθετων γνωστικών πεδίων με αυξημένες μαθησιακές απαιτήσεις στο ακαδημαϊκό ή στο επαγγελματικό περιβάλλον των μαθητών (φυσικές επιστήμες, ιστορία, λογοτεχνία, ιατρική…). Η ικανότητα κατανόησης και παραγωγής γλωσσικά και γνωστικά απαιτητικά κειμένων Η γνώση της επίσημης μορφής της γλώσσας-στόχου  αφορά το Προχωρημένο Επίπεδο κατάκτησης της γλώσσας Γ1-Γ2

Διαπροσωπική ικανότητα διαπροσωπικη vs ακαδημαϊκη ικανοτητα interpersonal vs academic proficiency (SAVILLE TROIKE, 2006, IΑΚΩΒΟΥ 2015) Διαπροσωπική ικανότητα Aκαδημαϊκή ικανότητα 1. ΚΠΛ 1. ΚΓΛ 2. ΠΠΛ 2. ΚΠΛ 3. ΚΓΛ 3. ΠΓΛ 4. ΠΓΛ 4. ΠΠΛ

ΣΥΝΕΧΕΣ ΜΟΡΦΗΣ-ΣΗΜΑΣΙΑΣ-ΧΡΗΣΗΣ των λεξεων FORM-MEANING-USE of the word knowledge (nation 2001:27) related to the language levels (Iakwvou 2015) (Α1)+Α2+Β1 Β2 Γ1+Γ2 Η λέξη βοηθάει στην εστίαση στη ΜΟΡΦΗ ΣΗΜΑΣΙΑ: οικεία ΧΡΗΣΗ: ουδέτερη Η λέξη βοηθάει στη διεύρυνση της ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΜΟΡΦΗ: οικεία Η λέξη βοηθάει στην εξειδίκευση της ΧΡΗΣΗΣ

Διαβάθμιση του λεξιλογίου στην ελληνική ως Γ2 Θεματικό Πεδίο: ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ ΣΤΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ «ΚΑΙΡΟΣ» VOCABULARY CLASSIFICATION AND SEQUENCE-ΤΗEMATIC FIELD: WEATHER Αναλυτικό Πρόγραμμα για την Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας- Προτεινόμενο Λεξιλόγιο Ενδεικτικές δραστηριότητες για την κατάκτηση του λεξιλογίου διαφορετικού βαθμού δυσκολίας Διαβάθμιση του λεξιλογίου στην ελληνική ως Γ2 Θεματικό Πεδίο: Τoποθεσία, Περιβάλλον, Καιρός

Α1 Βασικοσ χρηστησ A1 BASIC USER Στόχος επιπέδου Α1 «Ο χρήστης της γλώσσας σε αυτό το επίπεδο διαθέτει ένα στοιχειώδες ρεπερτόριο λέξεων και απλών εκφράσεων». (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Α1 Βασικοσ χρηστησ-λεξιλογιο A1 BASIC USER-VOCABULARY περισταση επικοινωνιασ: kaiροσ communicative situation : WEATHER «Στον χρήστη της γλώσσας πρέπει να είναι οικείες και να μπορεί να χρησιμοποιεί, ίσως με κάποια βοήθεια, λέξεις και φράσεις σχετικές με τις καιρικές συνθήκες». (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Α2 Βασικοσ χρηστησ A2 basic user Στόχος επιπέδου Α2 «Ο χρήστης της γλώσσας μπορεί να χρησιμοποιεί ένα βασικό λεξιλόγιο και τους γλωσσικούς ενδείκτες που είναι απαραίτητοι για την επιτέλεση των γλωσσικών λειτουργιών που περιγράφονται σε αυτό το επίπεδο.» (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Α2 Βασικοσ χρηστησ-λεξιλογιο A2 BASIC USER-VOCABULARY περισταση επικοινωνιασ: kaiροσ communicative situation : WEATHER «Ο χρήστης της γλώσσας θα πρέπει να είναι σε θέση να καταλαβαίνει τα δελτία καιρού.» (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Καλός καιρός/ Κακός καιρός Λιακάδα Συννεφιά Ομίχλη Παγωνιά Ενδεικτικο λεξιλογιο -επικοινωνιακη περισταση: καιροσ indicative vocabulary- communicative situation: weather Α1 Α2 Καλός καιρός/ Κακός καιρός Λιακάδα Συννεφιά Ομίχλη Παγωνιά Έχει κρύο/Έχει ζέστη Έχει ήλιο Έχει αέρα Έχει συννεφιά Έχει ομίχλη (Κάνει) ζέστη/ (Κάνει) κρύο Βρέχει Χιονίζει Φυσάει Βροχή Χιόνι Αέρας Σύννεφα

Β1 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ Β1 INDEPENDENT USER Στόχος επιπέδου Β1 «Ο χρήστης της γλώσσας μπορεί να λειτουργεί αυτόνομα και αποτελεσματικά στις πιο συνηθισμένες επικοινωνιακές περιστάσεις. Η συγκεκριμένη αυτονομία, ωστόσο, εξαρτάται από την στάση του συνομιλητή του». (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Β1 - ανεξαρτητοσ χρηστησ- λεξιλογιο B1- INDEPENDENT USER- VOCABULARY Στόχος επιπέδου Β1 για το λεξιλόγιο «Δίνεται έμφαση στα ρήματα που χρησιμοποιούνται για να εκφράσουν γνώμες, απόψεις, συναισθήματα. Ο χρήστης της γλώσσας διαθέτει αρκετά πλούσιο λεξιλόγιο για να μπορεί να εκφράζεται, να γίνεται κατανοητός και να εκπληρώνει τις επικοινωνιακές του ανάγκες, αν και συνήθως ο λόγος του εκφράζεται από διστακτικότητα και πολλές περιφράσεις.» (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Β1 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ-ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ περισταση επικοινωνιασ: kaiροσ Β1 INDEPENDENT USER- VOCABULARY COMMUNICATIVE SITUATION: WEATHER «Πρέπει να μπορεί να μιλά για το κλίμα ενός τόπου, περιγράφοντας τις καιρικές συνθήκες, ανάλογα με την εποχή, να μπορεί να ενημερώνεται από τα δελτία καιρού από τα ΜΜΕ για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν». (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Β2 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ B2 INDEPENDENT USER Στόχος επιπέδου Β2 «Ο υποψήφιος χαρακτηρίζεται ως ανεξάρτητος χρήστης με μεγαλύτερη ευχέρεια και ακρίβεια στη χρήση της γλώσσας συγκριτικά με τον υποψήφιο του Β1. Προχωράει λίγο περισσότερο από το να είναι γλωσσικά αυτοδύναμος, έχει επίγνωση των λαθών του, διορθώνει τυχόν παραδρομές και αναπτύσσει ικανότητα συνεχούς λόγου.» (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Β2 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ-ΛΕΞΙΛΟΓΙO επικοινωνιακη περισταση: kaiροσ Β1 INDEPENDENT USER- VOCABULARY COMMUNICATIVE SITUATION: WEATHER «Το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί ο χρήστης της γλώσσας περιλαμβάνει λέξεις, ιδιωτισμούς και καθημερινές εκφράσεις της καθομιλουμένης με κάποια τυποποιημένα λόγια στοιχεία.» (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Ενδεικτικο λεξιλογιο -επικοινωνιακη περισταση: καιροσ indicative vocabulary- communicative situation: weather Β1 Β2 Υψηλή/χαμηλή θερμοκρασία Ανεβαίνει/πέφτει η θερμοκρασία Λιακάδα Συννεφιά Ψύχρα Καύσωνας Συννεφιασμένος/βροχερός/ ηλιόλουστος καιρός Ορεινά/Πεδινά/Παράλια Ισχυρές καταιγίδες Βελτιώνεται ο καιρός Καλοκαιρία/κακοκαιρία Υγρός/ξηρός/μαλακός/ήπιος/γλυκός/ αίθριος/δροσερός/ψυχρός καιρός Υγρασία/ξηρασία ηλιοφάνεια Ξαστεριά Χιονόπτωση Τρικυμία Πρόγνωση Γλυκαίνει/ζεσταίνει/φτιάχνει/αγριεύει ο καιρός Οι άνεμοι θα πνέουν

Γ1 ΙΚΑΝΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ Γ1 PROFICIENT USER Στόχος επιπέδου Γ1 «Ο χρήστης της γλώσσας έχει πρόσβαση σε ένα ευρύ γλωσσικό φάσμα που του επιτρέπει να επικοινωνεί άνετα και αυθόρμητα. Τον χαρακτηρίζει ευχέρεια στη χρήση συνεχούς λόγου. Έχει γνώση ιδιωματικών εκφράσεων και στοιχείων της καθομιλουμένης». (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Γ2 ΙΚΑΝΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ Γ2-PROFICIENT USER Στόχος επιπέδου Γ2 «Το επίπεδο της γλωσσικής επίδοσης του ομιλητή σε αυτό το επίπεδο χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα υψηλό. Μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά τις συναισθηματικές, μεταφορικές και παιγνιώδεις χρήσεις των λέξεων». (Πιστοποίηση Επάρκειας της Ελληνομάθειας, Νέο Αναλυτικό Εξεταστικό Πρόγραμμα, 2013)

Ενδεικτικο λεξιλογιο -επικοινωνιακη περισταση : καιροσ indicative vocabulary- communicative situation: weather Γ1 Γ2 Επιδείνωση καιρού Οι ουρανοί άνοιξαν Ρίχνει καρεκλοπόδαρα/τουλούμια Ανοίγει ο καιρός Θερμότητα/Υπερθέρμανση Φαινόμενο του θερμοκηπίου Σκάει ο τζίτζικας Καίει ο τόπος/Καίγομαι Τον έκαψε ο ήλιος Τα (φυτά) έκαψε η παγωνιά Πάχνη Πούσι Αγιάζι Μπουγάζι Γαρμπής/λεβάντες/βαρδάρης/ σορόκος/τραμουντάνα Καιρού επιτρέποντος Επί παντός καιρού

EΠΙΠΕΔΟ A - ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΕ EΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΤΥΠΟ- ΘΕΜΑ:ΚΑΙΡΟΣ- ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΜΟΡΦΗ LANGUAGE LEVEL A -TASK ΒΑSED TEACHING- TOPIC: WEATHER-FOCUS ON FORM Ταιριάξτε τις εικόνες με τις λέξεις. Σύννεφα Βροχή Χιόνι Ήλιος Αέρας

επιπεδο β -δραστηριοτητα με εστιαση στον τυπο- θεμα: kαιροσ –emφαση στη σημασια LANGUAGE LEVEL Β -TASK BASED TEACHING- TOPIC: WEATHER- FOCUS ON MEANING (kλικ στα ελληνικα απο www.meteo.gr) Διαβάστε προσεκτικά τα κείμενα και σημειώστε √ κάτω από το ΣΩΣΤΟ ή το ΛΑΘΟΣ για τις προτάσεις που συμφωνούν ή δεν συμφωνούν με το κείμενο. Σήμερα, Τρίτη 2 Ιανουαρίου, στη δυτική και βόρεια Ελλάδα θα έχουμε συννεφιά. Στην υπόλοιπη χώρα περιμένουμε τοπικές βροχές ή καταιγίδες και χιονοπτώσεις στα ορεινά. Την τελευταία μέρα του 2014 για όλη τη χώρα προβλέπεται κακοκαιρία με βροχές και καταιγίδες που κατά τόπους θα είναι ισχυρές. Χιόνια θα πέσουν στα ορεινά. ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ Στη βόρεια Ελλάδα δεν θα βρέξει στις αρχές Ιανουαρίου. √ Σε όλη τη χώρα θα έχει ηλιοφάνεια την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

Επιπεδο Γ -δραστηριοτητα με εστιαση στον τυπο θεμα: καιροσ – EMΦΑΣΗ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ LANGUAGE LEVEL C -TASK BASED TEACHING TOPIC: WEATHER- FOCUS ON USE Αναζητήστε τα λήμματα ζεσταίνω και καίω σε ηλεκτρονικά λεξικά και σώματα κειμένων και σημειώστε τις σημασίες τους που αφορούν τις καιρικές συνθήκες. Παρατηρείτε κάποιες διαφορές σε επίπεδο ύφους; Παράδειγμα αναζήτησης: Από τα σώματα κειμένων του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας (http://www.greek- language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/index.html) 1. Η ακτινοβολία του ήλιου ζεσταίνει την ατμόσφαιρα και προκαλεί τους ανέμους και τις βροχές, ενώ ταυτόχρονα με τη βοήθεια των φυτών και της φωτοσύνθεσης συντηρεί τη ζωή. 2. Μ' έκαψε ο ήλιος.

Ερευνα σε εξελιξη research in progress Εφαρμογή του μοντέλου σχεδιασμού αναλυτικών προγραμμάτων σε όλες τις θεματικές ενότητες του ΚΕΠΑ όσον αφορά το λεξιλόγιο Άντληση πληροφορίας από πραγματικά δεδομένα μαθητών Γ2: σώματα κειμένων από την Παραγωγή Γραπτού Λόγου μαθητών που συμμετείχαν από το 2011 μέχρι και το 2015 στις εξετάσεις Πιστοποίησης Επάρκειας της Ελληνομάθειας του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας σε Παγκόσμιο Επίπεδο.

Σας ευχαριστούμε για την προσοχή και το ενδιαφέρον. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας Centre for the Greek Language centre@komvos.edu.gr Τμήμα Στήριξης και Προβολής της Ελληνικής Γλώσσας, ΚΕΓ Division for the Support and Promotion of the Greek Language ellinomatheia@komvos.edu.gr