Το οικολογικό αποτύπωμα του σχολείου μας Το θέμα μας ήταν: Ενέργεια και περιβάλλον, πώς μπορούμε να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας; Project «Ενέργεια και περιβάλλον» Α’ λυκείου 2013-2014 1ο Π.Π. ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ»

Πώς επιλέξαμε το θέμα. Παρουσιάστηκαν αρχικά από τους καθηγητές μας τρία θέματα project. Μια ομάδα αποτελούμενη από δεκατέσσερις μαθητές επιλέξαμε το project «Ενέργεια και περιβάλλον» με υπεύθυνες καθηγήτριες τις κ. Γρηγοριάδου και κ. Κοκκινίδου. Στην πρώτη μας συνάντηση γνωριστήκαμε, χωριστήκαμε σε 3 ομάδες των 4-5 ατόμων και επιλέξαμε με τι θα ασχοληθούμε την υπόλοιπη χρονιά.

Πολύ δουλειά!!! Η φωτογραφία είναι από την επίσκεψη της ομάδας στον Ατμοηλεκτρικό σταθμό Αμυνταίου Φιλώτα

Ομάδες Team workers Περιθώριο Διχασμένοι Αβραμίδης Στράτος (γραμματέας) Γραμματικός Χρήστος (μέλος) Λεοντής Παναγιώτης (συντονιστής) Αμανατίδης Γιώργος Εφραιμίδης Γιώργος Σπιτάλας Αλέξανδρος Γεώργα Ειρήνη Κόντρα Βιόλα Τζουρέλη Ρόζμαρι Γώγου Φωτεινή Κουκουρίκου Ελένη Τυροβούζη Βάλια Πατσιά Χρύσα Παπαχρυσάφης Θοδωρής Οι αρχικές μας ομάδες ήταν oi team workers,το περιθώριο και οι διχασμένοι. Στη διάρκεια της χρονιάς οι ρόλοι και οι ομάδες διαφοροποιήθηκαν.

Στόχος της ερευνητικής εργασίας Ο στόχος μας ήταν να υπολογίσουμε το οικολογικό αποτύπωμα του σχολείου μας μέσω μίας φόρμας που θα επιλέγαμε στη συνέχεια. Πριν την επιλογή της φόρμας έγινε διερεύνηση και παρουσίαση της έννοιας του οικολογικού αποτυπώματος. Ο γενικότερος σκοπός των ερευνητικών εργασιών είναι να εξοικειωθούν οι μαθητές με τις μεθόδους συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων. Ο στόχος μας ήταν να συλλέξουμε και να επεξεργαστούμε δεδομένα προκειμένου να μετρήσουμε το οικολογικό αποτύπωμα του σχολείου μας.

1ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ Τι είναι το οικολογικό αποτύπωμα; Το οικολογικό αποτύπωμα μετράει την έκταση της παραγωγικής (καλλιεργήσιμης) γης και του νερού που χρειάζεται ένας άνθρωπος ή ένας πληθυσμός, ώστε να παράγει όλα τα προϊόντα που καταναλώνει και να απορροφηθούν τα απορρίμματα και οι ρύποι του. 

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το οικολογικό μας αποτύπωμα; Διατροφή Κτίρια Μεταφορές Καταναλωτικές συνήθειες Ηλεκτρικές συσκευές Απορρίμματα

2ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ Πώς μετράμε το οικολογικό αποτύπωμα; Η κάθε ομάδα έψαξε & πρότεινε διαφορετικά εργαλεία. Τελικά επιλέχθηκε ένα εργαλείο που εφαρμόστηκε στη Σκωτία. Η συγκεκριμένη φόρμα απαιτούσε δεδομένα από έξι επιμέρους πεδία & κάθε πεδίο μπορούσε να λειτουργεί χωρίς να επηρεάζει τα υπόλοιπα (νερό, ενέργεια, απορρίμματα, μεταφορές, τροφή και κτήρια). Το εργαλείο που επιλέχθηκε ήταν απαιτητικό, γιατί αναφερόταν σε τομείς όπως η διατροφή και η διαχείριση των αποβλήτων του σχολείου. Η φόρμα ήταν προσαρμοσμένη στα βρετανικά πρότυπα όπου στα σχολεία υπάρχει οργανωμένη τραπεζαρία που προσφέρει συγκεκριμένα γευματα στη διάρκεια των μαθημάτων. Αντίθετα στο σχολείο μας έπρεπε να συγκεντρώσουμε στοιχεία από τα τρόφιμα που υπάρχουν στο κυλικείο και ότι φέρνουν οι μαθητές από το σπίτι τους.

Το εργαλείο που επιλέξαμε είναι to “Global footprint calculator” από την Σκωτία

Μέθοδος έρευνας Η κάθε ομάδα ανέλαβε δύο πεδία, έτσι ώστε να τα ερευνήσουμε αναλυτικά και να εντοπίσουμε πιθανές δυσκολίες. Μεταφράσαμε τη φόρμα στα ελληνικά και την προσαρμόσαμε στα δεδομένα του σχολείου μας.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ   ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ A B ΣΥΝΟΛΟ Ξεκινήστε με τον εντοπισμό της ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου, βιομάζας, πετρελαίου που υπάρχουν στο σχολείο. Μπορείτε να το κάνετε αυτό συγκεντρώνοντας τους λογαριασμούς ενός χρόνου. Αυτές οι πληροφορίες θα χρησιμοποιηθούν στη στήλη Α Κιλοβατώρες (kWh) ενέργειας το χρόνο αριθμός μαθητών σχολείου kWh ενέργειας που χρησιμοποιείται το χρόνο (στήλη A ÷ στήλη B) 14/1/13 - 12/12/13 ηλεκτρική ενέργεια 43.030 314 137,038 23/11/12 - 24/4/13 φυσικό αέριο 51.836 165,082 βιομάζα πετρέλαιο Αυτή είναι οι αριθμοί που θα σας ζητηθεί να εισάγετε στον υπολογιστή (calculator) Ένα δείγμα του μεταφρασμένου εργαλείου για τα δεδομένα που απαιτούνταν για τον υπολογισμό του πεδίου της ενέργειας

Συλλογή δεδομένων μέσω ερωτηματολογίου Για δύο από τα προαναφερθέντα πεδία (τρόφιμα και μεταφορές) η αντίστοιχη ομάδα δημιούργησε ένα ερωτηματολόγιο με σκοπό να συλλέξει στοιχεία και πληροφορίες για τους 2 τομείς από τους μαθητές του λυκείου και του γυμνασίου. Οι υπόλοιπες ομάδες απευθύνθηκαν στη διεύθυνση του σχολείου για συλλογή δεδομένων που αφορούσαν την κατανάλωση ενέργειας, νερού και κτηριακών εγκαταστάσεων. Για την κατανάλωση του νερού και του ρευματος σε ετήσια βάση, χρησιμοποιήθηκαν οι λογαριασμοί της ΔΕΗ και του Νερού.

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΡΟΦΙΜΑ ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Το ερωτηματολόγιο κάλυπτε 2 τομείς, τα τρόφιμα και τις μετακινήσεις.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Συγκεντρώθηκαν 314 ερωτηματολόγια από το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Τα δεδομένα καταχωρήθηκαν και η επεξεργασία τους έγινε μέσω του Google doc. Μερικά από τα αποτελέσματα που αφορούν την κατανάλωση τροφίμων στο χώρο του σχολείου παρουσιάζονται στη συνέχεια.

Χυμοί Σπίτι 88 62% Σχολείο 53 38% Ποτέ 136 48% 1 φορά /εβδομ. 64 23% 2 φορές /εβδομ. 32 11% 3-4 φορές /εβδομ. 29 10% Κάθε μέρα 22 8% 88 μαθητές δήλωσαν ότι φέρνουν χυμούς από το σπίτι και 53 ότι τους αγοράζουν από το κυλικείο

Αναψυκτικά Σπίτι 58 83% Σχολείο 12 17% Ποτέ 209 74% 1 φορά /εβδομ. 50 18% 2 φορές /εβδομ. 13 5% 3-4 φορές /εβδομ. 6 2% Κάθε μέρα 3 1% 209 μαθητές δήλωσαν ότι δεν πίνουν ΠΟΤΕ αναψυκτικά στο σχολείο

Κουλούρι Σπίτι 21 12% Σχολείο 156 88% Ποτέ 99 35% 1 φορά /εβδομ. 87 31% 2 φορές /εβδομ. 54 19% 3-4 φορές /εβδομ. 33 12% Κάθε μέρα 9 3%

Γάλα Σπίτι 83 81% Σχολείο 20 19% Ποτέ 174 62% 1 φορά /εβδομ. 18 6% 2 φορές /εβδομ. 13 5% 3-4 φορές /εβδομ. 17 Κάθε μέρα 59 21% 83 μαθητές δήλωσαν ότι φέρνουν «γάλα» από το σπίτι τους. Υποθέτουμε ότι πίνουν γάλα στο σπίτι τους!

Σάντουιτς - Πίτσες - Πίτες Σπίτι 134 56% Σχολείο 105 44% Ποτέ 30 11% 1 φορά /εβδομ. 68 24% 2 φορές /εβδομ. 67 3-4 φορές /εβδομ. 70 25% Κάθε μέρα 44 16%

Τα τρόφιμα που καταναλώνεις είναι: Είναι ενδιαφέρον να δούμε ότι 112 μαθητές δήλωσαν ότι δεν γνωρίζουν αν τα τρόφιμα που καταναλώνουν είναι εγχώρια ή εισαγόμενα Εγχώρια 44 16% Εισαγόμενα 1 0% Kαι τα δύο 118 43% Δεν γνωρίζω 112 41%

Μετακινήσεις Το σπίτι σου απέχει από το σχολείο περίπου: 72 μαθητές διανύουν απόσταση μεγαλύτερη από 4 χιλιόμετρα για έρθουν στο σχολείο και να επιστρέψουν πίσω στο σπίτι τους. 0.5 Km 23 8% 1 Km 46 16% 2 Km 64 23% 3 Km 49 18% 4 Km 26 9% Other 72 26%

Από αυτή την απόσταση πόσα χιλιόμετρα κάνεις συνήθως κάθε μέρα ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ: 0.5 Km 28 12% 1 Km 59 26% 2 Km 3 Km 42 19% 4 Km 6 3% Other 32 14% Συνολικά 226 μαθητές έρχονται στο σχολείο περπατώντας όλη η μέρος της διαδρομής.

Από αυτή την απόσταση πόσα χιλιόμετρα κάνεις συνήθως κάθε μέρα με ΠΟΔΗΛΑΤΟ: 0.5 Km 4 31% 1 Km 3 23% 2 Km 1 8% 3 Km 2 15% 4 Km 0% Other Συνολικά μόνο 13 μαθητές χρησιμοποιούν ποδήλατο.

Από αυτή την απόσταση πόσα χιλιόμετρα κάνεις συνήθως κάθε μέρα με ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ: 0.5 Km 4 6% 1 Km 12 19% 2 Km 8 13% 3 Km 3 5% 4 Km 5 8% Other 32 50% 64 μαθητές δήλωσαν ότι πηγαινοέρχονται στο σχολείο με αυτοκίνητο.

Από αυτή την απόσταση πόσα χιλιόμετρα κάνεις συνήθως κάθε μέρα με ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ: 0.5 Km 5 8% 1 Km 11 17% 2 Km 14 21% 3 Km 7 11% 4 Km Other 22 33% Μόνο 66 μαθητές χρησιμοποιούν το λεωφορείο για τις μετακινήσεις τους.

Προβλήματα της επεξεργασίας των δεδομένων: 30 ερωτηματολόγια απορρίφθηκαν. Οι μαθητές σημείωσαν τις τροφές που καταναλώνουν συνήθως στο σπίτι (γάλα και φρούτα) και όχι τις διατροφικές τους συνήθειες στο σχολείο. Στο πεδίο «Μετακινήσεις» μας δυσκόλεψε ο υπολογισμός της απόστασης από το σπίτι στο σχολείο. Δεν υπήρχαν ακριβή στοιχεία για τα απόβλητα του σχολείου και τη διαχείρισή τους. 30 ερωτηματολόγια απορρίφθηκαν γιατί τα στοιχεία που δήλωναν ήταν «ασύμβατα» ή ασαφή.

Δεδομένα για τα χαρακτηριστικά της κατοικίας: Τα στοιχεία που ακολουθούν δεν έχουν σχέση με τον υπολογισμό του οικολογικού αποτυπώματος του σχολείου, αλλά δίνουν μια εικόνα του ενεργειακού profile των κατοικιών και των συνηθειών των μαθητών και των οικογενειών τους. Επίσης δείχνουν απλούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας.

Το σπίτι που κατοικείς είναι: Όπως αναμενόταν η πλειοψηφία των μαθητών κατοικεί σε πολυκατοικίες Μονοκατοικία 30 11% Πολυκατοικία 251 89%

Το σπίτι σου έχει διπλά τζάμια στα παράθυρα και τις πόρτες; Είναι ενδιαφέρον να δούμε ότι 65 μαθητές δήλωσαν ότι δεν γνωρίζουν αν έχουν διπλά τζάμια σε πόρτες και παράθυρα. Ναι 179 64% Όχι 36 13% Δεν γνωρίζω 65 23%

Για τη θέρμανση του σπιτιού σου χρησιμοποιείτε: Περισσότεροι από τους μισούς χρησιμοποιούν φυσικό αέριο Πετρέλαιο 68 21% Φυσικό αέριο 184 57% Ηλεκτρικό ρεύμα 40 12% Καυσόξυλα 29 9% Other 3 1%

Στο σπίτι σου χρησιμοποιείτε λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης; Ένα ποσοστό 24% δεν γνωρίζει αν χρησιμοποιεί λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης. Ναι 184 65% Όχι 33 12% Δεν γνωρίζω 67 24%

Οι ηλεκτρικές συσκευές στο σπίτι σου είναι ενεργειακά αποδοτικές (ενεργειακή κλάση Α); Οι μισοί περίπου δήλωσαν ότι δεν γνωρίζουν την ενεργειακή κλάση των οικιακών συσκευών τους. Ναι 154 54% Όχι 13 5% Δεν γνωρίζω 117 41%

Αφήνεις τις ηλεκτρικές συσκευές του σπιτιού σε αναμονή ή κλείνεις το διακόπτη; Το 72% δηλώνει ότι κλείνει το διακόπτη και δεν αφήνει σε αναμονή τις ηλεκτρικές συσκευές. Σε αναμονή 79 28% Κλείνεις το διακόπτη 202 72%

Κάνεις ανακύκλωση; Ναι 178 63% Όχι 34 12% Μερικές φορές 71 25% Η πλειοψηφία δήλωσε ότι ανακυκλώνει Ναι 178 63% Όχι 34 12% Μερικές φορές 71 25%

Αν ναι, ποια υλικά ανακυκλώνεις; Δήλωσαν ότι ανακυκλώνουν τα γνωστά υλικά Χαρτί 232 27% Γυαλί 138 16% Πλαστικό 193 23% Αλουμίνιο 129 15% Μπαταρίες 155 18% Other 6 1%

Τα αποτελέσματά μας: Τα τελικά μας αποτελέσματα είναι σε καλλιεργήσιμα εκτάρια/μαθητή/χρόνο H 2η στήλη απεικονίζει το οικολογικό μας αποτύπωμα και η 3η στήλη το ενεργειακό, δηλαδή της εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα

Συμπεράσματα Είμαστε πράσινοι! Μετά τη συγκέντρωση των αποτελεσμάτων όλων των πεδίων καταφέραμε να υπολογίσουμε το οικολογικό αποτύπωμα του σχολείου μας (παρά τις δυσκολίες που προέκυψαν κυρίως κατά την επεξεργασία των ερωτηματολογίων). Το αποτέλεσμα ήταν το εξής: Τονίζουμε ότι τα στοιχεία για τα τρόφιμα και τα απόβλητα δεν είναι ακριβή, αλλά δεν επηρεάζουν τους δείκτες της ενέργειας και των μετακινήσεων. Είμαστε πράσινοι!