5 Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΔΙΚΗ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (In memoriam Καθηγητών Π. Ζέπου Γ. Μαριδάκη). 29 Μαρτίου - 1Απριλίου 2012 Καβάλα – Φίλιπποι

Αθηνάς Δημοπούλου Λέκτορος ΝομικήςΣχολής Ακαδημίας 45, 3 ος όροφος Ώρα ακροάσεως: Δευτέρα,

 A moot court is an extracurricular activity at many law schools in which participants take part in simulated court proceedings, usually to include drafting briefs (or memorials) and participating in oral argument. The term derives from Anglo Saxon times, when a moot (gmot or emot) was a gathering of prominent men in a locality to discuss matters of local importance.  Moot court does not involve actual testimony by witnesses or the presentation of evidence, but is focused solely on the application of the law to a common set of evidentiary assumptions to which the competitors must be introduced.

 In a moot two teams of counsel attempt to persuade a judge of the strength of their case by reference to legal authority.  In a student moot the teams consist of two pairs of students representing appellant and respondent debating in a moot problem.  A moot problem is a predrafted factual situation in which a point or points of law are in dispute. The task of each team is to support the side of the argument with which it has been presented.

 UNIVERSITY OF OXFORD  UNIVERSITY OF CAMBRIDGE  UNIVERCITÄT TRIER  UNIVERSITÉ DE LIÈGE  UNIVERSITÀ DEGLI STUDI DI NAPOLI FEDERICO ΙΙ  UNIVERSITÄT TUBINGEN  UNIVERSITÄT WIEN  EΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ

 Οι Νομικές Σχολές των Πανεπιστημίων που συμμετέχουν στο διαγωνισμό έχουν ένα ή περισσότερα μαθήματα Ρωμαϊκού Δικαίου στο πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών τους, ορισμένα ως υποχρεωτικά, άλλα ως εισαγωγή στο αστικό δίκαιο.

 Οξφόρδη:   Τrier:   Vienna:   Tübigen:  international-roman-law-moot-court international-roman-law-moot-court  Aθήνα:  rwmaikoy-dikaioy.html?tx_ttnews%5Bpointer%5D=5 rwmaikoy-dikaioy.html?tx_ttnews%5Bpointer%5D=5

 Η πρώτη εικονική δίκη ρωμαϊκού δικαίου έλαβε χώρα στην Οξφόρδη μεταξύ των διαφόρων Κολλεγίων το Νοέμβριο του 2006 στο Κολλέγιο Harris Manchester. Η Εξοχότητα του, ο Λόρδος Rodger of Earlsferry, ένας από τους ανώτατους δικαστές στη Βουλή των Λόρδων, διεξήγε τη δίκη.  Η επιθυμία να διευρυνθεί ο θεσμός οδήγησε στην καθιέρωση της εικονικής δίκης ρωμαϊκού δικαίου μεταξύ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και του Καίημπριτζ τον Ιούνιο του 2007 στο Κολλέγιο Harris Manchester.

Το τελικό βήμα στην ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας ήταν η διοργάνωση του 1 ου Διαγωνισμού Εικονικής Δίκης και Ημερίδας Ρωμαϊκού Δικαίου στην Καβάλα και στους Φιλίππους τον Απρίλιο 2008, χάρις στις προσπάθειες του καταγόμενου από την Καβάλα κ. Πασχάλη Πασχαλίδη, Δικηγόρου, Διδάκτορα Νομικής της Οξφόρδης. Έκτοτε, ο διαγωνισμός διεξάγεται στην Καβάλα κάθε χρόνο, υπό την αιγίδα του Ινστιτούτου Μοχάμεντ Άλι (Institute Mohamed Ali for the Research of the Eastern Tradition) και τη μέριμνα του κ. Μιχάλη Λυχούνα, Αρχαιολόγου.

 Ο διαγωνισμός είναι αφιερωμένος στη μνήμη δύο σημαντικών μορφών του Πανεπιστημίου Αθηνών: των Καθηγητών Γεωργίου Μαριδάκη και Παναγιώτη Ζέπου.

 Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε νομική στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Βερολίνου και πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.  Υφηγητής αστικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1934), καθηγητής αστικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης (1940) και καθηγητής αστικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1953).  Γενικός Γραμματέας στα Υπουργεία Δικαιοσύνης (1935) και Παιδείας (1945). Υπουργός Εσωτερικών (1974) και Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ( ).  Δίδαξε εκτενώς σε σειρά ξένων Πανεπιστημίων (Paris, Oxford, Cambridge, Strasbourg, Marburg, Frankfurt, Freiburg, Zurich, Bern, Basel, Bolognia, Catania, Luxemburg, Tulane, Dallas, Louisiana State κλπ).  Μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Διεθνούς Ινστιτούτου της Ρώμης για την ενοποίηση του ιδιωτικού δικαίου. Διευθυντής των νομικών περιοδικών Αρχείον Ιδιωτικού Δικαίου και Εφημερίς Ελλήνων Νομικών.  Διετέλεσε κοσμήτορας της νομικής σχολής Αθηνών, πρόεδρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Διεθνούς και Αλλοδαπού Δικαίου ενώ είχε αναγορευθεί και επίτιμος διδάκτωρ του πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ. Το 1970 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας χρημάτισε πρόεδρος το  Συγγραφέας σειράς μονογραφιών και άρθρων, κυρίως για το αστικό δίκαιο, την κοινωνιολογία του δικαίου και την ιστορία του δικαίου.

 Γεννήθηκε το 1890 στη Σίφνο. Σπούδασε νομικά και αρχικά δικηγόρησε και ως Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω. Το 1925 εκλέχθηκε έκτακτος και στη συνέχεια, το 1929, τακτικός καθηγητής του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1960, με την συνταξιοδότησή του, αναγορεύτηκε σε ομότιμο καθηγητή.  Την περίοδο ήταν μέλος της επιτροπής που συνέταξε τον Ελληνικό Αστικό Κώδικα και την περίοδο πρόεδρος της επιτροπής που συνέταξε τον Ελληνικό Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου.  Το 1941 εξελέγη Ακαδημαϊκός και την περίοδο διετέλεσε Πρόεδρος της Ακαδημίας, ενώ το 1959 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών.  Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το 1924, και Υπουργός Δικαιοσύνης, το 1952, στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Δ.Κιουσοπούλου. Επίσης διετέλεσε μέλος του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης, το 1940, Δικαστής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Στρασβούργου, το 1959, ενώ το 1954 και το 1961 δίδαξε στην Ακαδημία Διεθνούς Δικαίου της Χάγης.  Ήταν επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου των Παρισίων (1954) και του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1974).

 2011: University of Cambridge  2010: University of Athens  2009: University of Trier  2008: University of Oxford

 Tο 2009 για πρώτη φορά μετείχε στο διαγωνισμό της Καβάλας ομάδα ελληνικού πανεπιστημίου (Noμική Σχολή Αθηνών).  Το 2010 το Πανεπιστήμιο Αθηνών κατέκτησε το πρώτο βραβείο.  Η φοιτήτρια Αρτεμησία Παπαδάκη έλαβε την διάκριση του καλύτερου ρήτορα μεταξύ όλων των διαγωνιζομένων.  Η επιτυχία της Νομικής Σχολής θα προβληθεί στον «Κόμβο Αριστείας» του Υπουργείου Παιδείας.  Το 2011, το Πανεπιστήμιο Αθηνών έφτασε στον μικρό τελικό.

 2009:  Μαρία Φανού  Βανέσα Δρίτσα  Βασιλική Δόλκα  Ευστάθιος Σαχσανίδης  2010:  Αρτεμησία Παπαδάκη  Ηλέκτρα Αθανασίου-Ιωάννου  Αγγελική Κωφοπούλου  Μαρία Παπούλια  2011:  Αγγελική Βαρελά  Σοφία Ζαχαράκη  Γιώργος Φουσκαρίνης  Ελένη Αντωνιάδου

 Αντικείμενο του διαγωνισμού, το ρωμαϊκό δίκαιο που, ως κοινό θεμέλιο του αστικού δικαίου των ευρωπαϊκών χωρών, αποτελεί σημείο επαφής των Νομικών τους Σχολών.  Ο διαγωνισμός επικεντρώνεται σ’ ένα σύνθετο πρόβλημα ρωμαϊκού ιδιωτικού δικαίου.

 Το forum romanum των Φιλίππων (Forum Coloniae Augustae Iuliae Philippensis) ήταν στην αρχαιότητα χώρος όπου διεξάγονταν δίκες.  Η περιοχή των Φιλίππων ήταν το πεδίο της περίφημης νίκης του Οκταβιανού, του θετού γιού του Ιουλίου Καίσαρα και μετέπειτα πρώτου ρωμαίου αυτοκράτορα Αυγούστου, επί των αντιπάλων του, Κάσσιου και Βρούτου. Η νίκη σηματοδότησε τις απαρχές της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, κοιτίδας της κοινής ευρωπαϊκής νομικής μας παράδοσης. * Πλούταρχος, Βρούτ. 36

 Το ρωμαϊκό δίκαιο, όπως περιλαμβάνεται στην κωδικοποίηση του Ιουστινιανού: Corpus Iuris Civilis.  Πανδέκτης  Κώδικας  Eισηγήσεις  Νεαρές

 Προκριματικοί:  Οι φοιτητές διαγωνίζονται σε ομάδες των τεσσάρων ατόμων.  Παρουσιάζουν (χωρίς να τις διαβάζουν) 10λεπτες προφορικές εισηγήσεις στα αγγλικά, αγορεύοντας ως συνήγοροι υποθετικών προσώπων, σε δύο διαφορετικές αγωγές.  Κάθε Πανεπιστήμιο εκπροσωπεί σε κάθε γύρο τους ενάγοντες ή τους εναγομένους και διαγωνίζεται έναντι άλλου Πανεπιστημίου.  Οι ομάδες διαγωνίζονται εκ περιτροπής ως δικηγόροι των εναγόντων και των εναγομένων.  Η ομάδα διαγωνίζεται δύο φορές εκπροσωπώντας τους ενάγοντες και δύο φορές τους εναγόμενους, ενώπιον τριών διαφορετικών κριτών και διαφορετικό Πανεπιστήμιο κάθε φορά.

 Counsel speak in the following order:  Senior Counsel for the Appellant  Junior Counsel for the Appellant  Senior Counsel for the Respondent  Junior Counsel for the Respondent

 Οι «συνήγοροι» επικαλούνται διατάξεις του Ρωμαϊκού Δικαίου, όπως περιλαμβάνονται στην Ιουστινιάνεια Κωδικοποίηση σε αγγλική μετάφραση, τις οποίες χορηγούν στους κριτές.  Έχουν ετοιμάσει φυλλάδιο με τις διατάξεις στα λατινικά και τα αγγλικά, προς χρήση των κριτών.  Η αγόρευσή τους διακόπτεται από ερωτήσεις των κριτών, οι οποίες πρέπει να απαντηθούν εντός των χρονικών ορίων των αγορεύσεων (20 λεπτά και για τις δύο αγωγές).  Τον χρόνο τηρεί ο time keeper, που ενημερώνει τους διαγωνιζομένους για τον χρόνο που απομένει.  O Senior Counsel που εκπροσωπεί τους ενάγοντες καλείται να προβεί σε δεκάλεπτη δευτερολογία (rebut), όπου αντικρούει τα επιχειρήματα των εναγομένων με λόγο που συνθέτει επιτόπου.

 Στο τέλος της πρώτης μέρας, οι ομάδες που συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη βαθμολογία διαγωνίζονται στο μικρό και μεγάλο τελικό (για την 3 η -4 η και 1 η -2 η θέση αντίστοιχα), την επομένη ημέρα, ενώπιον περισσοτέρων κριτών και με περισσότερο χρόνο αγόρευση.

 12 κριτές συνολικά, Καθηγητές των Πανεπιστημίων που συμμετέχουν και προσωπικότητες του νομικού κόσμου.  Οι καθηγητές δεν μετέχουν ως κριτές όταν διαγωνίζονται φοιτητές τους.  Δεν εκδίδουν δικαστική απόφαση, αλλά υποβάλλουν ερωτήσεις στους διαγωνιζόμενους και τους αξιολογούν με βάση πέντε κριτήρια. Prof. Rüfner (Τrier) + Prof. C. Masi Doria Prof. C. Cascione (Naples) Prof. Finkenauer (Tübigen) Prof. Gerkens (Liège) Prof.Dimopoulou (Athens) The Regius Professors of Civil Law presiding moot (l-r): Professor David Ibbetson (Cambridge) and Professor Boudewijn Sirks (Oxford) Prof. Gamauf (Vienna)

 Κάθε φοιτητής βαθμολογείται στα20, με βάση 5 κριτήρια:  Γνώση του δικαίου  Υπαγωγή του δικαίου στα πραγματικά περιστατικά  Ικανότητα απάντησης ερωτήσεων  Ευγένεια και εν γένει παρουσία ενώπιον του δικαστηρίου  Ικανότητα τήρησης του χρόνου

Παρασκευή 30 Μαρτίου 2012  Προκριματικοί (Ιμαρέτ) Σαββάτο 31 Απριλίου 2012  Τελικός στη Ρωμαϊκή Αγορά των Φιλίππων  Επίσημο Δείπνο στο Ιμαρέτ  Ανακοίνωση αποτελεσμάτων –απονομή βραβείων Κυριακή 1 Απριλίου  Εκδρομή – αποχαιρετιστήριο δείπνο

 Πανεπιστήμια  1 ο Βραβείο (Praemium Victoriae)  2 ο Βραβείο  3 ο Βραβείο  Φοιτητές  1 ο Βραβείο καλύτερου ρήτορα  2 ο Βραβείο καλύτερου ρήτορα  Τα βραβεία απονέμονται το βράδυ του τελικού, κατά τη διάρκεια επίσημης εκδήλωσης.  Όλοι οι φοιτητές λαμβάνουν βεβαίωση συμμετοχής.

 «Clifford Chance LLP» (Λονδίνο)  «Ζέπος & Γιαννόπουλος» (Αθήνα)  «Καρατζά & Συνεργάτες» (Αθήνα)  «Κοϊμτζίδης-Παπαράλλης-Κογκαλίδης» (Καβάλα)  «Ποταμίτης-Βεκρής» (Αθήνα)

 Προπτυχιακοί φοιτητές (4).  Άριστη γνώση αγγλικής γλώσσας.  Ικανότητα προφορικής παρουσίασης.  Oργανωτική ικανότητα.  Ικανότητα συνεργασίας (team spirit).  Aφιέρωση χρόνου και εντατική προετοιμασία τις 3 τελευταίες εβδομάδες.  Φοιτητές που δεν επιθυμούν να διαγωνισθούν, μπορούν να μετάσχουν στην ομάδα προετοιμασίας, μετέχοντας στη μελέτη και βοηθώντας στη συλλογή του νομικού υλικού για το διαγωνισμό.

 Τα έργα της ιουστινιάνειας κωδικοποίησης.  Είναι διαθέσιμα σε αγγλική μετάφραση, στο Σπουδαστήριο Ιστορίας Δικαίου.  Υπάρχουν στο διαδίκτυο.  Βασικά εγχειρίδια Ρωμαϊκού Δικαίου, διαθέσιμα στο Σπουδαστήριο.

 Μελέτη του πρακτικού & μετάφρασή του στα ελληνικά.  Εμβάθυνση στα νομικά θέματα του πρακτικού.  Μελέτη της συναφούς θεωρίας του ρωμαϊκού δικαίου, από σύγχρονα εγχειρίδια.  Έρευνα και συγκέντρωση των νομικών πηγών.  Σύνθεση της υπερασπιστικής γραμμής.  Σύνταξη λόγων εναγόντων –εναγομένων (κάθε φοιτητής αναλαμβάνει ένα λόγο).  Σύνταξη σχεδίου rebut.  Σύνταξη handout με κανόνες δικαίου.  Εκπαίδευση στους κανόνες του mooting.  Προφορικές πρόβες.  Τελική πρόβα, ενώπιον Καθηγητών Ιστορίας του Δικαίου.

 Λόγω της εξεταστικής περιόδου, ο κύριος όγκος της προετοιμασίας θα γίνει από 12/3.  Xώρος εργασίας: ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥ Ακαδημίας 47, 2 ος όροφος.  Απαιτείται καθημερινή εργασία για τους φοιτητές της ομάδας.  Η επιλογή των 4 φοιτητών που θα εκπροσωπήσουν τη Σχολή θα γίνει με βάση τα εξής κριτήρια:  Ευχέρεια στην αγγλική γλώσσα  Γνώσεις ρωμαϊκού –αστικού δικαίου & έως τώρα βαθμολογίες  Επιμέλεια προετοιμασίας  Ικανότητα συνεργασίας  Ρητορική ικανότητα  Ποιότητα τελικών λόγων

 Εκτυλίσσεται την εποχή του Ιουστινιανού (542 μ.Χ.), στην Κωνσταντινούπολη.  Αφορά διαφορά που ανακύπτει όταν ορισμένοι εταίροι μίας εταιρείας εμπορίας όπλων αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας και συμφωνούν να λάβει δάνειο η εταιρεία προς διευκόλυνσή τους, το οποίο θα αποπληρώνουν μόνον όσοι εταίροι έχουν το πρόβλημα, οι οποίοι και μεταβιβάζουν ακίνητά τους στον τραπεζίτη ως εμπράγματη εγγύηση. Μετά την αδυναμία αποπληρωμής κάποιων δόσεων του δανείου αποκαλύπτεται ότι υποκρυπτόμενος πίσω από τον τραπεζίτη ήταν ένας άλλος εκ των εταίρων, οπότε από τους εταίρους-οφειλέτες ασκούνται δύο αγωγές κατά του εταίρου-δανειστή και του τραπεζίτη.

 Condictio ob turpem vel iniustam causam (Αγωγή αποζημίωσης για παράνομη/ανήθικη αιτία), κατά του εταίρου-δανειστή, για την αναζήτηση όσων δόσεων του δανείου είχαν πληρωθεί  Στο σύγχρονο δίκαιο, άρθ. 904 ΑΚ.  Actio pauliana (Παυλιανή αγωγή), κατά του εταίρου-δανειστή και του τραπεζίτη, για την ανάκτηση των ακινήτων που είχαν δοθεί ως εγγύηση του δανείου.  Στο σύγχρονο δίκαιο, καταδολίευση δανειστών, αγωγή περί διαρρήξεως ή παυλιανή αγωγή, άρθ. 939 επ. ΑΚ.

 Councels are assisted by a coach.  The best mooters are those who do three things well:  Firstly, they are prepared thoroughly, examining the problem closely and from all possible angles.  Secondly, they produce solid, comprehensive (and comprehensible!) arguments as a result of their research.  Thirdly, they select their best two or three arguments, and present these clearly and calmly to the judge.  The ability to do all these things while under pressure (and to remain calm whilst doing so) is one which is not to be under-estimated!

 “…gaining mooting experience can have a positive impact on your future career.”  “Mooting may also help you to build confidence in public speaking, general research, and presentation skills.”