Χαράλαμπος Μεγαλοκονόμος Οδυσσέας Κοροβέσης

Οι επονομαζόμενοι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι είναι οι πρώτοι που διατυπώνουν εξ’ ολοκλήρου φιλοσοφικές σκέψεις στον αρχαίο κόσμο. H Φιλοσοφία δεν είναι κάτι που γεννήθηκε στον κόσμο ξαφνικά, όπως μία επανάσταση. Είναι κάτι που προέκυψε από μια βαθμιαία εξέλιξη της σκέψης που χρειάστηκε αιώνας για να φτάσει στην φιλοσοφία. Από τα ομηρικά έπη ήδη και την Οδύσσεια έχουμε δει πως οι Έλληνες έχουν στρέψει την σημασία των αξιών από την ανδρεία και την γενναιότητα στην σοφία και την πείρα Ύστερα ξέρουμε πως οι Έλληνες έχουν σταματήσει να συλλέγουν την γνώση με αποκλειστικό σκοπό την πρακτική εφαρμογή της. Ακόμα οι έννοιες σοφίας και φιλοσοφίας έχουν αρχίσει να διαχωρίζονται με τελευταίο σκαλοπάτι τους «επτά σοφούς» ένας εκ των οποίων είναι και ο Θαλής, ο πρώτος προσωκρατικός φιλόσοφος.

Κεντρικά σημεία στην σκέψη των Προσωκρατικών Αρχικά η σκέψη απαγκιστρώνεται πλήρως από την πρακτική της εφαρμογή και αφιερώνεται στον συσχετισμό εννοιών καθώς και την εξήγηση φαινομένων. Ο κόσμος θεωρείται ως ενιαίος και παρά την φαινομενική του πολυπλοκότητα υπόκειται σε νομοτελειακά μοντέλα. Οι θεοί η κοινωνία και ο άνθρωπος αποτελούν τμήματα αυτού του ενιαίου κόσμου ενώ η γνώση και η σκέψη δεν αποτελούν ασέβεια προς τους θεούς. Κάθε μυθολογική προσέγγιση της κοσμογονίας καθώς και των άλλων θεωριών σχετικά με τον κόσμο εγκαταλείπεται και υιοθετείται (για πρώτη φορά στην ιστορία) ο κριτικός ορθολογισμός . Οι προσωκρατικοί εστιάζουν απόλυτα στην αλήθεια και την εξήγηση της.

Κεντρικά σημεία στην σκέψη των Προσωκρατικών Κάθε μυθολογική προσέγγιση της κοσμογονίας καθώς και των άλλων θεωριών σχετικά με τον κόσμο εγκαταλείπεται και υιοθετείται (για πρώτη φορά στην ιστορία) ο κριτικός ορθολογισμός . Οι προσωκρατικοί εστιάζουν απόλυτα στην αλήθεια και την εξήγηση της. Τα συμπεράσματα που εξάγονται από την παραπάνω μέθοδο οι προσωκρατικοί προσπαθούν να τα γενικεύσουν και να τα αναγάγουν σε κανόνες και ευρέως αποδεκτούς νόμους. (επίσης παγκόσμια πρωτοτυπία)

Δεχόμαστε ότι στον κόσμο επικρατεί τάξη και σταθερότητα. Η σταθερότητα αυτή οφείλεται στην «θεμελιώδη» αρχική ουσία του κόσμου. Η κοσμική πραγματικότητα βασίζεται αποκλειστικά σε φυσικά αίτια. Τα φυσικά αυτά αίτια μπορούν να διερευνηθούν από τον άνθρωπο. Γενικά οι φιλόσοφοι αυτοί προσπαθούν με εργαλεία την λογική και τον ορθολογισμό να επιτελέσουν το «ειδεναί του κόσμου στην ολότητα του» χωρίς να βάζουν όρια στις δυνατότητες τους.

Η πιο πλούσια και κοσμοπολίτικη ελληνική πόλη της εποχής Η πιο πλούσια και κοσμοπολίτικη ελληνική πόλη της εποχής. Ιωνική αποικία που εξελίσσεται στο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της αρχαϊκής Ελλάδας. Δημιουργεί με τη σειρά της δικές της αποικίες στη Μεσόγειο, όπως η Ναώκρατις στο Δέλτα του Νείλου Στις αρχές του 6ου αι. π.Χ. ένας Έλληνας είχε πολλά να διδαχθεί από τους γείτονές του: Γραφή από την 4η χιλιετία από τα ανατολικά βασίλεια Πάπυροι με ιατρικό περιεχόμενο από την Αίγυπτο Συστηματική παρατήρηση και καταγραφή αστρονομικών φαινομένων από τη Μεσοποταμία Πρώτα ημερολόγια, πρώτες λογιστικές μέθοδοι για φορολόγηση

Κατά τον Αριστοτέλη η γεννηση της φιλοσοφίας τοποθετείται τον 6ο αι. π Κατά τον Αριστοτέλη η γεννηση της φιλοσοφίας τοποθετείται τον 6ο αι. π.Χ. στην Ιωνία. Εμφανίζεται ένας νέος ορθολογικός τρόπος σκέψης τα πραγματικότητας. Φιλοσοφία και διδασκαλία συνδέονται, όπου δάσκαλος και μαθητής αναζητούν από κοινού.

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, ιδιαίτερος υπήρξε ο ρόλος του Θαλή σε αυτή τη θεωρητική επανάσταση: Υποστήριξε ότι πίσω από τα συνεχώς μεταβαλλόμενα φαινόμενα υπάρχει μια αρχή, από την οποία συνίστανται όλα τα πράγματα, από την οποία καταρχάς προήλθαν και στην οποία τελικά με τη φθορά θα καταλήξουν. Αυτή η ουσία είναι το νερό. Παρατήρησε πως η τροφή και το σπέρμα κάθε έμβιου όντος βρίσκεται σε υγρή μορφή.

Ο Αριστοτέλης αποδίδει τρεις θέσεις στο Θαλή: Τα πάντα γεννιούνται από το νερό. Το νερό είναι η αρχή των πάντων Η γη επιπλέει πάνω στο νερό. (ανατολίτικης προέλευσης επιρροή) Το νερό δεν είναι μόνο τροφοδότης της ζωής, γίνεται και μια κοσμογονική δύναμη, είναι ο πρώτος κρίκος σε μια αλυσίδα γεννήσεων που οδηγεί στην πραγματικότητα.

Ο Θαλής θεωρείται και ο πρώτος Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός: Μεγάλη υπήρξε η προσφορά του στην ναυσιπλοΐα. Έθεσε τα θεμέλια της θεωρητικής γεωμετρίας με επαγωγική διατύπωση. Εφάρμοσε στη πράξη τις μαθηματικές του γνώσεις. Τον Θαλή τον χαρακτηρίζει η εμπειρική έρευνα και η επιτόπια παρατήρηση.

Γεννήθηκε στην Μίλητο και έζησε από το 610 έως το 546 π.χ. Η φιλοσοφία του περιλαμβάνει την αμφισβήτηση των μύθων, της παλαιότερης γνώσης και ακόμα και των θεών. Προσπαθεί να εξηγήσει κάθε προηγουμένως «υπερφυσικό» φαινόμενο με την βοήθεια της λογικής. Ασχολείται με πεδία όπως μετεωρολογία, γεωγραφία και αστρονομία ουσιαστικά ιδρύοντας τα. Σε αυτόν καταλογίζεται και η πρώτη προσπάθεια δημιουργίας κοσμολογικού μοντέλου. Σημαντικότερο από όλα τα κομμάτια της φιλοσοφίας του είναι η θεωρία του απείρου στην οποία λέει πως το σύμπαν είναι άπειρο όπως και ο αριθμός των κόσμων. Επίσης στο άπειρο γεννώνται τα πάντα και εκεί καταλήγουν.

Γεννημένος στην Σάμο έζησε από το 580 έως το 500 π.χ. Ίδρυσε στον Κρότωνα της Σικελίας την περίφημη «Σχολή των Πυθαγορείων» η οποία ακολουθούσε αυστηρά θρησκευτικά πιστεύω. Είχε ως σκοπό την απόδειξη και μελέτη μιας «ανώτερης τάξης» άμεσα εξαρτώμενης από τον θεό, στην οποία οι ψυχές ακολουθούν έναν συνεχή κύκλο. Ασχολήθηκε με τα μαθηματικά και την μουσική καθώς τα θεωρούσε ως εξάγνιση της ψυχής που μπορούσε να οδηγήσει ουσιαστικά στην αποκρυπτογράφηση της «τάξης» Πρώτος αυτός μίλησε για αριθμούς υψωμένους στο τετράγωνο και για ρίζες αριθμών καθώς και συνδέοντας αριθμούς με σχήματα ενοποίησε την γεωμετρία και την άλγεβρα. Εξέφρασε, καθώς ήταν ήδη γνωστό, το πασίγνωστο πια Πυθαγόρειο Θεώρημα. Μέσα από την συνεχή μελέτη του Πυθαγορείου ανακάλυψε αριθμούς που είναι αδύνατον να μετρηθούν, τους άρρητους, ανοίγοντας νέες πόρτες στα μαθηματικά που έμειναν ανοιχτές για τους επόμενους φιλοσόφους,

Γεννήθηκε και έζησε στην Έφεσο περίπου το 500 π.χ. Έγινε γνωστός ως ο φιλόσοφος της «ροής» καθώς έχει διατυπώσει την περίφημη φράση «Τα πάντα ρει» Το όνομα του πολλές φορές συνδέεται και με την φωτιά καθώς πίστευε πως αυτό είναι το «αρχικό» στοιχείο του κόσμου. Ακόμα μία γνωστή θεωρία του είναι αυτή περί των αντιθέτων στην οποία υποστηρίζει την ύπαρξη ενός αντίπαλου δέους για κάθε δύναμη στον κόσμο και θεωρεί τα δύο άκρα αυτά απαραίτητα. Πίστευε πάρα πολύ στον πόλεμο καθώς πίστευε ότι μέσα από αυτόν έρχονται αλλαγές και ακόμα ακλουθούσε έναν αυστηρό ηθικισμό. Φαίνεται να καταδικάζει κάθε προηγούμενο φιλόσοφο καθώς και όσους σύγχρονους δεν συμφωνούν μαζί του αλλά και την ίδια την ανθρωπότητα για τα όσα έχει κάνει.

Ζούνε στην Ελαία περίπου το 515 π.χ. Το αντίπαλο δέος του Ηράκλειτου, αυτή η δύο φιλόσοφοι είπαν πως η αλλαγή δεν υπάρχει και ότι βλέπουμε ήταν είναι και θα παραμείνει ίδιο. Ο Παρμενίδης λέει πως οι αισθήσεις μας, μας εξαπατούν και πως ο πραγματικός κόσμος είναι κάτι που μπορεί να συλληφθεί μόνο με την λογική. Επίσης λέει πως η μόνη πραγματική οντότητα είναι το «ένα» το οποίο είναι άπειρο και άφθαρτο. Οι συλλογισμοί του Παρμενίδη όσων αφορά το «ένα» αν και λανθασμένοι αποτελούν καινοτομία και εξαίρετη μέθοδο εξαγωγής συμπερασμάτων. Ο Ζήνωνας προσπάθησε χρησιμοποιώντας την εις άτοπον απαγωγή, επίσης πρωτότυπη μέθοδο να αποδείξει και να ενισχύσει τις θεωρίες του δασκάλου του περί ανυπαρξίας της αλλαγής. Σ’ αυτήν την διαδικασία χρησιμοποίησε τα παράδοξα.

Έζησε από το 490 έως το 430 π.χ. Ενώνοντας τις απόψεις των προγενέστερων φιλοσόφων του είπε πως το θεμελιώδες στοιχείο δεν είναι ένα αλλά και τα 3 που είχαν αναφερθεί. Επίσης κάνοντας έναν συμβιβασμό, μεταξύ των Ελαιατικών και του Ηρακλείτου δήλωσε πως η αλλαγή είναι υπαρκτή αλλά η πραγματικότητα δεν μπορεί να υπαχθεί σε αλλαγές. Εισήγαγε την θεωρία «Αγάπης και Διαμάχης» η οποία μπορεί να εξηγηθεί καλύτερα με το σχήμα. Επίσης είπε πως η ύλη στον κόσμο δεν μεταβάλλεται ανεξάρτητα με το τι συμβαίνει. Οι θεωρίες του βρίσκουν σήμερα μερική ταύτιση με τις σύγχρονες θεωρίες. Έχει διατυπώσει πολλές ακόμα θεωρίες ανάμεσα στις οποίες και μία πρώιμη μορφή της θεωρίας της εξέλιξης.

Οι ημερομηνίες γέννησης και θανάτου του Λευκίππου είναι άγνωστες ενώ ο Δημόκριτος έζησε από το 460 έως το 370 π.χ. Διαφώνησαν με την Ελεατική Σχολή και τη θεωρία της περί «ενότητας των πάντων» εφευρίσκοντας την ατομική θεωρία. Δέχονται τον χώρο ως ένα δοχείο στο οποίο βρίσκονται κινούμενα και ακίνητα όντα και μπορεί επομένως να είναι κενό. Στόχευσαν στο να δώσουν μια εξήγηση για την «σύσταση» της ύλης και το έκαναν χρησιμοποιώντας τα άτομα. Αναφερόμενοι στους αρχαιότερους φιλόσοφους που ονόμασαν διάφορες ουσίες ως «αρχικές» είπαν πως και αυτές αποτελούνται από άτομα. Ήταν οι τελευταίοι φιλόσοφοι που ασχολήθηκαν καθαρά με τον κόσμο αδιαφορώντας για τα κοινωνικοπολιτικά.