Πρόγραμμα για το νερό 70 Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων Τάξη Γ’ 2014-2015 Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικοί: Θωμαΐς Κύρου-Πετρούλα Βαζιάκα

Η κατανομή του νερού στον πλανήτη Το 70 % της επιφάνειας της Γης καλύπτεται από νερό. Οι θάλασσες και οι ωκεανοί αποτελούν το 97% του νερού αυτού, που είναι το αλμυρό νερό, ενώ το υπόλοιπο, που είναι γλυκό νερό, βρίσκεται σε λίμνες, ποτάμια, έλη, δεσμευμένο στους πάγους και τα χιόνια, ή σε γεωλογικούς σχηματισμούς και στους υδροφόρους ορίζοντες στο υπέδαφος. Επίσης, ένα μικρό ποσοστό βρίσκεται υπό μορφήν υδρατμών στην ατμόσφαιρα.

Το νερό πηγή ζωής Το νερό είναι μια απλή χημική ένωση με ιδιαίτερες φυσικοχημικές ιδιότητες και απαντάται στη φύση στις τρεις καταστάσεις της ύλης: στερεή στους πάγους και στα χιόνια, αέρια στους υδρατμούς, υγρή στο πολύτιμο νερό. Είναι διαυγές, άχρωμο, άγευστο και άοσμο. Το πόσιμο νερό έχει ευχάριστη γεύση, που οφείλεται στα διαλυμένα άλατα και αέρια. http://photodentro.edu.gr/v/item/video/8522/263

Οι ιδιότητες του νερού Το νερό έχει μοναδικές ιδιότητες, κάποιες από τις οποίες είναι πολύ γνωστές. Παίρνει το σχήμα του δοχείου που το περιέχει, είτε είναι ένα βάζο, ένα ποτήρι, η κοίτη ενός ποταμού κ.ά. Ακόμη είναι διαλύτης πολλών ουσιών, που γίνονται έτσι αόρατες. Το νερό της θάλασσας περιέχει αλάτι, ενώ το γλυκό νερό μεταλλικά άλατα, όπως ασβέστιο ή μαγνήσιο.

H2O

Πειράματα Το νερό είναι διαλύτης Θα χρειαστείς: Τι παρατηρείς; 2 ποτήρια νερό Η ζάχαρη και το αλάτι έλιωσαν μέσα στο νερό και το έκαναν γλυκό και αλμυρό χωρίς ν’ αλλάξει η όψη του. 1 κουταλάκι ζάχαρη 1 κουταλάκι αλάτι

Ο κύκλος του νερού Οι ακτίνες του ήλιου ζεσταίνουν το νερό των ωκεανών, των ποταμών, των λιμνών, αλλά και το νερό που περιέχεται στο έδαφος και στα φυτά και το κάνουν να εξατμίζεται. Με τον τρόπο αυτό σχηματίζονται στον ουρανό τα σύννεφα, γεμάτα με σταγόνες νερό. Όταν η θερμοκρασία μειώνεται, οι σταγόνες νερού κολλάνε μεταξύ τους, βαραίνουν και πέφτουν. Έτσι δημιουργείται η βροχή(ή το χιόνι, όταν κάνει πολύ κρύο). Ένα μέρος του νερού που πέφτει στη γη εξατμίζεται ξανά στην ατμόσφαιρα, ένα άλλο μέρος κυλάει και ένα γεμίζει τα ποτάμια ή διεισδύει στο έδαφος, σχηματίζοντας τους υδροφόρους ορίζοντες. Ρεύματα νερού που βρίσκονται στην επιφάνεια ή το νερό από τους υδροφόρους ορίζοντες γεμίζουν με τη σειρά τους τους ωκεανούς και ο κύκλος ξαναρχίζει.

Φτιάξε σύννεφα Θα χρειαστείς: Βράσε νερό σε έναν βραστήρα και ρίξτο σιγά σιγά στο βάζο. Κάλυψε το βάζο με το πιάτο με τα παγάκια. 1 βραστήρα Ο ατμός του νερού μέσα στο βάζο κολλάει στο κάτω μέρος του πιάτου με τη μορφή σταγονιδίων. Με τον ίδιο τρόπο σχηματίζονται τα σύννεφα, εξαιτίας της συμπύκνωσης του νερού. 1βάζο 1 βαθύ πιάτο παγάκια

https://www.youtube.com/watch?v=vHApTRvbJCw https://www.youtube.com/watch?v=vHApTRvbJCw

https://www.eydap.gr/stagonoulis_flip/eydap_stagonoulis.html#p=1

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΙΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ Στο Χριστιανισμό, οι πιστοί βαπτίζονται για να αποκτήσουν την ευλογία του Αγίου Πνεύματος και δέχονται το Αγίασμα της Εκκλησίας με ευλάβεια, ως κάτι το θαυματουργό για καλή υγεία. Το πιο γνωστό έθιμο και συγχρόνως σπουδαία θρησκευτική γιορτή είναι τα Θεοφάνεια, ο Αγιασμός των υδάτων. Ο ιερέας ρίχνει στο νερό τον Σταυρό και οι πιστοί βουτούν να τον πιάσουν γιατί θεωρείται ευλογία. Έτσι αγιάζονται τα ύδατα, δηλαδή το νερό. Στην Ελλάδα, σε αρκετές περιοχές, οι άνθρωποι ακολουθούν έθιμα με το νερό, τα οποία νιώθουν ότι θα τους εξασφαλίσουν υγεία και ευτυχία.

Στη μουσουλμανική, αλλά και στην ιουδαϊκή θρησκεία οι πιστοί θεωρούν το νερό ένα από τα σημαντικότερα αγαθά και γι’ αυτό, προτού εισέλθουν στους χώρους προσευχής τους, πλένονται. Στο Ιερό Κοράνι, το νερό εµφανίζεται ως η πηγή της δηµιουργίας και της ζωής στον κόσµο. Οι ινδουιστές συνήθιζαν να χτίζουν τους ναούς τους, κοντά σε τόπους όπου επικρατούσε το υγρό στοιχείο. Πίστευαν ότι ο πρώτος άνθρωπος φτιάχτηκε από γη, νερό και αέρα. Συνήθιζαν να χτίζουν τους ναούς τους κοντά στο υγρό στοιχείο και επιβαλλόταν οι πιστοί να πλένονται, προτού εισέλθουν στους χώρους της λατρείας. Σύµφωνα µε τη θρησκεία τους είναι υποχρεωµένοι να πλένονται κάθε πρωί.

Οι Ιάπωνες θεωρούν ότι η Γη δηµιουργήθηκε από µια σταγόνα της υγρής ύλης που έπεσε από το Χάος. Οι Ασσύριοι δόξαζαν το νερό ως την πηγή δηµιουργίας του Σύµπαντος. Οι Κινέζοι αντιλαµβάνονταν τον κόσµο σαν µια άµαξα, που γύρω της υπάρχουν 4 θάλασσες. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι η Γη βρίσκεται µέσα σε ένα ορθογώνιο κουτί, όπου γύρω της υπάρχει ένας ποταµός. Ο Ήλιος και η Σελήνη ταξιδεύουν µε βάρκες στον ουράνιο ποταµό.

Οικιακή κατανάλωση ενός μέσου νοικοκυριού

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Στο μπάνιο : Ελέγχουμε για διαρροή το καζανάκι της τουαλέτας. Κλείνουμε τη βρύση όταν δεν χρειαζόμαστε το νερό, όπως για παράδειγμα όταν βουρτσίζουμε τα δόντια μας, όταν λουζόμαστε, όταν ξυριζόμαστε. Κάνουμε σύντομα ντους με μέτρια πίεση.

Στην κουζίνα: Ξεπλένουμε φρούτα και λαχανικά σε μια λεκάνη με νερό, με το οποίο μπορούμε μετά να ποτίσουμε τα λουλούδια μας. Κλείνουμε τη βρύση όση ώρα σαπουνίζουμε τα πιάτα. Γεμίζουμε το πλυντήριο πιάτων πριν να το θέσουμε σε λειτουργία.

Στον κήπο: Ποτίζουμε τα φυτά νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα, κυρίως το καλοκαίρι. Ελέγχουμε τακτικά το σύστημα αυτόματου ποτίσματος για διαρροές. Οι βεράντες και άλλοι εξωτερικοί χώροι μπορούν να καθαριστούν με ένα σκούπισμα και σφουγγάρισμα. Να πλένετε το αυτοκίνητό σας σε αραιά χρονικά διαστήματα, χωρίς λάστιχο και με την χρήση κουβά και σφουγγαριού.

  Ο μέσος όρος κατανάλωσης ανά άτομο στις αναπτυγμένες χώρες είναι 150-200 λίτρα νερού  την ημέρα, αριθμός υπερβολικός αν σκεφτεί κανείς ότι οι  ίδιες ανάγκες θα μπορούσαν να καλυφθούν ακόμα και με 50 λίτρα ανά ημέρα. Δεν είναι ανάγκη να μειώσουμε τις βασικές μας ανάγκες αρκεί μόνο να αλλάξουμε τον τρόπο αντιμετώπισή μας όσον αφορά τη διαχείριση του νερού και με απλούς τρόπους να κατορθώσουμε τη μείωση της κατανάλωσής του, στην καθημερινότητα μας με κύριο στόχο να εξαλείψουμε την σπατάλη του πιο πολύτιμου αγαθού για την επιβίωσή μας.

Αναφορικά με τα παραπάνω, παραθέτουμε τρόπους εξοικονόμησης νερού για την καθημερινή ζωή 1) Χρησιμοποίησε μία λεκάνη με νερό για να πλένεις τα φρούτα, τα χόρτα και τα λαχανικά, και όχι με συνεχή ροή νερού. 2) Μην αφήνεις κατεψυγμένα τρόφιμα κάτω από νερό, για να ξεπαγώσουν. Είναι προτιμότερο να τοποθετήσεις τα τρόφιμα από το προηγούμενο βράδυ στη συντήρηση του ψυγείο και την επομένη να τα αφήσεις σε θερμοκρασία δωματίου. 3) Χρησιμοποίησε το ίδιο ποτήρι για το νερό που πίνεις κατά τη διάρκεια της ημέρας. Με αυτό τον τρόπο θα χρειαστούν λιγότερα ποτήρια πλύσιμο. 4) Με την τοποθέτηση ενός ταχυθερμοσίφωνα στο νεροχύτη της κουζίνας, έχεις συνεχές ζεστό νερό, μειώνοντας έτσι το κόστος ρεύματος αλλά κυρίως μειώνεται η ποσότητα κρύου νερού που χάνεται περιμένοντας το ζεστό.

5) Για κρύο νερό χρησιμοποίησε νερό από το ψυγείο και μην αφήνεις τη βρύση να τρέχει. 6) Όταν μαγειρεύεις, φρόντισε να επιλέγεις το σωστό σκεύος σε μέγεθος έτσι ώστε να έχει χωρητικότητα σε νερό όχι μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται. 7) Χρησιμοποίησε το πλυντήριο πιάτων, όταν είναι γεμάτο πλήρως. 8) Άφησε τα λερωμένα κουζινικά σκεύη  να μουλιάσουν σε δοχείο με νερό και απορρυπαντικό. Έτσι με ελάχιστο νερό στο ξέπλυμα θα έχεις γρήγορο και πλήρες καθάρισμα. 9) Ελάττωσε τη διάρκεια χρήσης του ντους και μείωσε τη ροή του τηλεφώνου της ντουζιέρας. 10) Μην αφήνεις τη βρύση ανοιχτή, όταν ξυρίζεσαι, όταν πλένεις το πρόσωπό σου, τα δόντια σου ή τα χέρια σου.

11) Αν έχεις τη δυνατότητα, αντικατέστησε το καζανάκι σου με ένα, που διαθέτει διπλής ροής. Υπάρχουν καζανάκια που έχουν δύο κουμπιά. Ένα για μικρή ροή και ένα με μεγαλύτερη. Εάν δεν είναι εύκολη η αντικατάσταση, τοποθέτησε μέσα στο καζανάκι ένα δοχείο πλαστικό, για τη μείωση του όγκου του νερού. 12) Χρησιμοποίησε πολλές φορές τις πετσέτες σώματος και προσώπου, μειώνοντας έτσι τον όγκο των άπλυτων ρούχων. Κατά τον ίδιο τρόπο επαναχρησιμοποίησε και σκεύη της κουζίνας και χρήση φαγητού και νερού πολλές φορές. 13) Χρησιμοποίησε το πλυντήριο ρούχων και πιάτων, με πλήρες φορτίο. 14) Έλεγξε το καζανάκι της τουαλέτας καθώς και το πλυντήριο ρούχων για τυχόν διαρροές. 15) Τοποθέτησε πιστόλι ρυθμιζόμενης ροής στην άκρη του λάστιχου ποτίσματος ώστε να εκμηδενίσεις το χρόνο που χάνεται το νερό από τη στιγμή που ανοίγεις τη βρύση μέχρι να αρχίσεις το πότισμα καθώς και τις διαρροές μεταξύ φυτών.

16) Εξέτασε προσεκτικά την τοποθέτηση των ψεκαστήρων και ρύθμισε τους κατάλληλα ώστε να επιτυγχάνεται το πότισμα του γρασιδιού και των φυτών και όχι των πεζοδρομίων. 17) Ως προτεινόμενες ώρες ποτίσματος συνιστάται οι πρωινές καθώς παρατηρείται μείωση της ταχύτητας του αέρα και της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση ελάττωση της απώλειας του νερού από την εξάτμιση. 18) Απέφυγε την ανώφελη χρήση νερού για το πότισμα του κήπου σου. Η συνιστώμενη πυκνότητα ρήψης νερού για το γρασίδι κυμαίνεται από 5 έως 7 ημέρες για την περίοδο του καλοκαιριού και από 10 έως 14 ημέρες για τους χειμερινούς μήνες. Σημειώνεται ότι μία επαρκής ποσότητα βρόχινου νερού εξασφαλίσει αποθέματα διάρκειας δύο εβδομάδων. Για περαιτέρω πληροφορίες ενημερώσου  από τον τοπικό γεωπόνο, για τη συχνότητα και την ποσότητα που χρειάζονται τα φυτά που σε ενδιαφέρουν. 19) Προτίμησε φυτά σύμφωνα με τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής σου. 20) Τα πλεονεκτήματα ενός αυτόματου ποτίσματος είναι πολλά. Έλεγξε μόνο το δίκτυο και βεβαιώσου ότι δεν υπάρχουν διαρροές. 21) Προτίμησε αυτόματο πότισμα με σταγόνες και όχι με ψεκασμό γιατί δεν υπάρχουν διαρροές από εξατμίσεις.  

ΡΥΠΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ Το Νερό αποτελεί το σημαντικότερο και πολυτιμότερο αγαθό για τον πλανήτη μας, «Άριστον μεν ύδωρ», όπως γράφει ο ποιητής Πίνδαρος. Αποτελεί το κύριο συστατικό των ζωντανών οργανισμών, σε ποσότητα 40%- 98% των συστατικών τους. Όμως, σήμερα αντιμετωπίζεται μια γενική έλλειψη νερού. Περισσότερα από 2,5 δισ. συνάνθρωποί μας δεν έχουν πρόσβαση στο καθαρό πόσιμο νερό. Υπολογίζεται ότι γύρω στο έτος 2050 το 60% με 70% του πληθυσμού της Γης θα αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα επάρκειας νερού.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες το 70% περίπου των υδατικών πόρων είναι μολυσμένο και δεν υποβάλλεται σε καμία επεξεργασία καθαρισμού. Γι’ αυτό η κατανάλωσή του από τους πληθυσμούς αυτούς οδηγεί στη διάδοση επιδημιών και μολυσματικών ασθενειών. Αντίθετα, στις ευρωπαϊκές χώρες η κατανάλωση νερού κατ’ άτομο είναι αυξημένη και αντιστοιχεί σε 100 -150 λίτρα την ημέρα. Αν μειωθεί η ημερήσια κατανάλωση κατά 50 λίτρα, τότε εξοικονομούμε 18 τόνους νερό το χρόνο κατ΄άτομο. Καιρός λοιπόν είναι να αλλάξουμε κάποιες καθημερινές μας συνήθειες για την εξοικονόμηση του νερού, γιατί τίποτε στη φύση δεν είναι ανεξάντλητο.  Γι΄αυτό, μπορούμε να ακολουθήσουμε μερικές από τις παρακάτω συμβουλές, ώστε να περιορίσουμε την υπερκατανάλωση του νερού.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΜΕ ΝΕΡΟ Γράφει στο νερό και σπέρνει στη λίμνη. (ακατόρθωτο) Δίχως νερό ο μύλος δεν αλέθει. Είπαμε το νερό νεράκι. (διψάσαμε) Είναι έξω απ’ τα νερά του… (Εκτός περιβάλλοντος) Έκανε (κάναμε) μια τρύπα στο νερό.(Τίποτα - ματαιοπονούμε) Κουβαλάει νερό με το κόσκινο. (αδύνατο) Ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται. (απελπισία) Όμορφη σαν τα κρύα τα νερά. (Δροσερή, πολύ όμορφη) Όποιος διψάει, πηγάδια βλέπει. (επιθυμίες) Όταν σμίξει σταγόνα με σταγόνα, γίνεται ποτάμι… (ένωση = δύναμη)