ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ 2 Επιστημονική-Ενημερωτική εκδήλωση για το κοινό

“Αλλεργική ρινίτιδα” Δαμπάλης Άγγελος Χειρουργός-Ωτορινολαρυγγολόγος

Τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα; Η αλλεργική ρινίτιδα θεωρείται σήμερα μία χρόνια αναπνευστική νόσος. Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από μια σειρά συμπτωμάτων που επηρεάζουν τη μύτη και κατά συνέπεια την ρινική αναπνοή, ενώ συχνά εμφανίζεται μαζί με την αλλεργική επιπεφυκίτιδα και το άσθμα. Προκαλείται από αλλεργική φλεγμονή, δηλαδή από υπερβολική αντίδραση του οργανισμού, στα αεροαλλεργιογόνα.

Επιδημιολογικά στοιχεία Η επίπτωσή της παγκοσμίως κυμαίνεται από 7% έως 26 % Συγκαταλέγεται στις 5 πιο συχνές χρόνιες παθήσεις. Το 3% των ιατρικών επισκέψεων στο σύνολο των παθήσεων αφορά την αλλεργική ρινίτιδα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο πιστεύεται ότι πάσχει το 23% του πληθυσμού, ωστόσο μόνο 1 στους 2 ασθενείς διαγιγνώσκεται και μόνο 1 στους 4 ασθενείς λαμβάνει σωστή θεραπεία. Η αλλεργική ρινίτιδα πρωτοεκδηλώνεται περί το τέλος της παιδικής ηλικίας, πολλές όμως περιπτώσεις εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας, ή και μεταγενέστερα. Η αλλεργική ρινίτιδα είναι πιο συχνή στα παιδιά που προσβάλλονται κατά μέσο όρο σε ηλικία 10 ετών. Η μέγιστη συχνότητα εμφανίζεται σε ηλικίες από 13 έως 19 ετών.

Κληρονομικότητα Στο 60% των περιπτώσεων υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας. Η ατοπία θα πρέπει να θεωρείται γενετικό νόσημα, με τον περιορισμό ότι η απαντητικότητα της IgE διαφέρει της κλινικής εκδηλώσεως της ατοπίας Πολλοί παράγοντες, γενετικοί και περιβαλλοντικοί, επιδρούν και τροποποιούν την έκφραση του γονιδίου της ατοπίας, προάγοντας τις διεργασίες που καταλήγουν στη νόσο. Έτσι, πέρα από τη γενετική προδιάθεση, απαιτείται και η ευαισθητοποίηση του ατόμου σε ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα, μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει μήνες έως και χρόνια.

Ταξινόμηση Ολοετής – εποχική αλλεργική ρινίτιδα

Νέα Ταξινόμηση ARIA- "Allergic Rhinitis and its impact on Asthma« ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑ ΕΜΜΕΝΟΥΣΑ διαρκεί λιγότερο από 4 ημέρες την εβδομάδα ή συνολικά λιγότερο από 4 εβδομάδες διαρκεί περισσότερο από 4 ημέρες την εβδομάδα συνολικά περισσότερο από 4 εβδομάδες. ΗΠΙΑ ΜΕΤΡΙΑ-ΣΟΒΑΡΗ Όλα τα ακόλουθα Κανονικός ύπνος Κανονικές καθημερινές δραστηριότητες Κανονική συμμετοχή στο σχολείο και στην εργασία Κανένα ενοχλητικό σύμπτωμα Ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα Μη φυσιολογικός ύπνος Αδυναμία για τις καθημερινές δραστηριότητες Πρόβλημα στο σχολείο και στην εργασία Ενοχλητικά συμπτώματα

Αιτιολογία- Αεροαλλεργιογόνα Γύρεις διαφόρων φυτών και δέντρων (κυρίως όσων δεν έχουν μεγάλα άνθη με έντονα χρώματα). Τα αλλεργιογόνα των ακάρεων της οικιακής σκόνης. Τα σωματίδια διαφόρων μυκήτων, που αναπτύσσονται συχνά σε χώρους με έντονη υγρασία. Τα αλλεργιογόνα των κατοικίδιων ζώων, με κύριους εκπροσώπους το σκύλο και τη γάτα. Τα αλλεργιογόνα άλλων απρόσκλητων επισκεπτών, όπως η οικιακή κατσαρίδα.

Αιτιολογία- Αεροαλλεργιογόνα

Επιβαρυντικοί παράγοντες ο καπνός από τσιγάρο οι χημικές ουσίες οι χαμηλές θερμοκρασίες η υγρασία ο άνεμος η ρύπανση η λακ ο καπνός από καύση ξύλων η αναθυμιάσεις

Συμπτωματολογία Φτερνίσματα Ρινική καταρροή-«σαν νερό» Αλλεργικός χαιρετισμός- Ρινική πτυχή Ρινική συμφόρηση-«μπουκωμένη μύτη» Αλλοιωμένη γεύση και όσφρηση Κνησμός / φαγούρα στην μύτη, στο φάρυγγα, στα αυτιά Εμβοές-βουλωμένα αυτιά

Συμπτωματολογία Μάτια που κλαίνε, με φαγούρα Οπισθορινική καταρροή Μάτια που κλαίνε, με φαγούρα  Οπισθορινική καταρροή Βήχας Ροχαλητό / αναπνοή από το στόμα Ρινορραγία Μαύροι κύκλοι και οίδημα κάτω από τα μάτια Χαρακτηριστική ρυτίδα στο κάτω βλέφαρο (πτυχή Dennie-Morgan), ειδικά στα παιδία Κόπωση, ευερεθιστότητα, κεφαλαλγία / πονοκέφαλος

Συμπτωματολογία

Συνυπάρχουσες νόσοι και επιπλοκές Βρογχικό άσθμα : “Κοινός αγωγός – κοινή νόσος” Ρινικοί πολύποδες Ιγμορίτιδα Μέση ωτίτιδα με υγρό (ΜΩΥ) Ξηρός βήχας, βράγχος φωνής Λοιμώξεις αναπνευστκού Διαταραχές ύπνου , υπνική άπνοια , κόπωση κατά την διάρκεια της ημέρας Κεφαλαλγία , προσωπαλγία , ανοσμία , διαταραχές γεύσης Μείωση της ποιότητας ζωής των ασθενών

Διάγνωση Πλήρες ιστορικό και φυσική-κλινική εξέταση Κυτταρολογική εξέταση ρινικού εκκρίματος Δερματικές δοκιμασίες επιδερμικές δοκιμασίες (prick tests) ενδοδερμικές δοκιμασίες (intradermal tests). Δοκιμασίες RAST (αιματολογική εξέταση ανοσοσφαιρίνης IgE )

Θεραπεία αποφυγή των αλλεργιογόνων φαρμακοθεραπεία ανοσοθεραπεία ΚΥΡΙΕΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ αποφυγή των αλλεργιογόνων φαρμακοθεραπεία ανοσοθεραπεία

Θεραπεία -αποφυγή των αλλεργιογόνων Περιλαμβάνει διάφορα μέτρα τροποποίησης του περιβάλλοντος του ασθενούς με σκοπό την ελάττωση του αλλεργικού φορτίου. Τέτοια μέτρα είναι η απομάκρυνση των υπεύθυνων φυτών από το άμεσο περιβάλλον, η αποφυγή κυκλοφορίας έξω από το σπίτι τις ώρες της ανθοφορίας, η χρήση ειδικών φίλτρων απομάκρυνσης των σωματιδίων του αέρα, η χρήση ακαρεοκτόνων, η χρήση συνθετικών χαλιών, ο τακτικός καθαρισμός και αερισμός των σπιτιών, η τακτική αλλαγή των φίλτρων στα κλιματιστικά, η αποφυγή υγρασίας στους εσωτερικούς χώρους, η απομάκρυνση τυχόν υπεύθυνων κατοικίδιων ζώων. Αν και πολλά από τα παραπάνω μέτρα είναι αποτελεσματικά, ωστόσο οι σύγχρονες συνθήκες κατοικίας και διαβίωσης, σε συνδυασμό με το αερομεταφερόμενο των γύρεων σε μεγάλες αποστάσεις καθιστούν την αποφυγή των υπεύθυνων αλλεργιογόνων μία ιδιαίτερα πολύπλοκη και δυσχερή υπόθεση.

Θεραπεία - φαρμακοθεραπεία Αντιισταμινικά > καταστέλλουν συμπτώματα όπως η φαγούρα του δέρματος, η καταρροή, οι πταρμοί ή και ο κνησμός από τη μύτη, η επιπεφυκίτιδα στους οφθαλμούς κ.λπ. Ρινικά κορτικοστεροειδή > φάρμακο επιλογής για την ρινική συμφόρηση Συστηματικά κορτικοστεροειδή > σπανιότερα, σε σοβαρές και ανθεκτικές στη θεραπεία περιπτώσεις Αποσυμφορητικά > ανακουφίζουν άμεσα, ανακουφίζοντας από τη ρινική συμφόρηση Σταθεροποιητές μαστοκυττάρων > με τη μορφή ρινικών σπρέι ως προφυλακτικά φάρμακα της αλλεργικής ρινίτιδας Ανταγωνιστές λευκοτριενών > κυρίως για τον έλεγχο των συμπτωμάτων του άσθματος Άλλοι ενδορρινικοί παράγοντες - ρινικά αντιισταμινικά - αντιχολινεργικοί παράγοντες

Θεραπεία- ανοσοθεραπεία Θεραπεία- ανοσοθεραπεία Η ανοσοθεραπεία ενδείκνυται σε ασθενείς με μέτρια προς σοβαρή εμμένουσα αλλεργική ρινίτιδα, που δεν ανταποκρίνεται στην φαρμακοθεραπεία και την αποφυγή των αλλεργιογόνων ή μπορεί να επιπλέκεται με βρογχικό άσθμα και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του αναπνευστικού, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Συνίσταται στην υποδόρια χορήγηση διαλυμάτων των υπεύθυνων αλλεργιογόνων σε αυξανόμενες εβδομαδιαίες δόσεις, μέχρι μιας μέγιστης δόσης συντήρησης, η οποία χορηγείται για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα (συνήθως 3-5 χρόνια ή και περισσότερο). Σκοπός της ανοσοθεραπείας είναι ο μακροπρόθεσμος έλεγχος των αλλεργικών συμπτωμάτων κατόπιν παρέμβασης στους παθογενετικούς μηχανισμούς της άμεσης και καθυστερημένης αλλεργικής αντίδρασης, με τελικό αποτέλεσμα τη μεταβολή της φυσικής ιστορίας της νόσου.

Θεραπεία- ανοσοθεραπεία Θεραπεία- ανοσοθεραπεία Η ανταπόκριση στην ανοσοθεραπεία και η διάρκεια της ύφεσης των συμπτωμάτων μετά το τέλος της ποικίλλουν. Αναφέρεται ένα ποσοστό υπολειμματικής απευαισθητοποίησης περίπου 60%3. Μελέτες σε παιδιά ηλικίας 6 έως και 14 ετών με αλλεργική ρινίτιδα έδειξαν ότι αυτά που υποβλήθηκαν σε ανοσοθεραπεία είχαν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά ανάπτυξης άσθματος από αυτά που δεν υποβλήθηκαν. Μειονεκτήματα της ανοσοθεραπείας είναι ο κίνδυνος τοπικών, αλλά κυρίως συστηματικών αντιδράσεων, οι οποίες ανέρχονται σε ποσοστό 5-10% (1-3% σοβαρές), η ενόχληση από τις συχνές ενέσεις και τη μακρά διάρκεια της θεραπείας και η αβεβαιότητα σχετικά με την ισχύ και τη σταθερότητα των εκχυλισμάτων των αλλεργιογόνων, η οποία όμως τείνει να βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Μία εναλλακτική οδός είναι η υπογλώσσια χορήγηση ανοσοθεραπείας, που χρησιμοποιείται ευρέως τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη. Αν και η ασφάλειά της είναι πολύ μεγαλύτερη, η αποτελεσματικότητά της είναι σαφώς μικρότερη από αυτή της υποδόριας χορήγησης.

Θεραπεία

Συμπεράσματα Οι επιπτώσεις της αλλεργικής ρινίτιδας είναι επιβαρυντικές για τα παιδιά , που έχουν μειωμένη επίδοση στο σχολείο, κάνουν συχνές απουσίες, έχουν προβλήματα συμπεριφοράς και για τους ενήλικες, που έχουν μειωμένη παραγωγικότητα, απουσιάζουν από την εργασία τους και γενικά επηρεάζεται η ποιότητα της ζωής

Συμπεράσματα

Συμπεράσματα

Συμπεράσματα Έχει επιδειχτεί σε μελέτες ότι το 75% των ασθματικών ασθενών παρουσιάζει και συμπτώματα ρινίτιδας, ενώ το 20% των ασθενών με ετήσια ρινίτιδα πάσχουν και από άσθμα. Το 25% των ασθενών πάσχουν ταυτόχρονα από αλλεργική ρινίτιδα και άσθμα . Οι ασθενείς με εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα έχουν τέσσερις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν και άσθμα

Συμπεράσματα Τα έξοδα για ιατρικές επισκέψεις και για φάρμακα είναι σημαντικά. Από μια στατιστική μελέτη στις ΗΠΑ, το 1997, υπολογίσθηκε ότι το κόστος για ιατρικές επισκέψεις και φάρμακα ξεπερνούσε τα 4.5 δις δολάρια, ενώ το κόστος από απώλεια ωρών και ημερών εργασίας ήταν επί πλέον 13 εκατ. δολάρια.

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!