ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πανεπιστήμιο Αιγαίου ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Σκάλκος Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT Ανάγκη συστηματικής οργάνωσης Ανάγκη αποτελεσματικότητας Ανάγκη προσαρμογής στο εξελισσόμενο κοινωνικό, τεχνολογικό, οικονομικό περιβάλλον Επιστημονική προσέγγιση στην ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΟΙΚΗΣΗ (management) 1910: «αρχές επιστημονικού management” Frederick Taylor: ο πατέρας του management ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: MANAGEMENT: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT Frederick Taylor 1856 – 1915 (ιστορικό): μηχανικός, μαθητευόμενος, εργάτης, αρχιεργάτης, μηχανικός σε βιομηχανία χάλυβα Frederick Taylor 1856 – 1915 (τα πιστεύω του): Ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας της οργάνωσης & διοίκησης των επιχειρήσεων Ανάγκη αύξησης της παραγωγικότητας (εξασφάλιση υψηλών μισθών), χωρίς να δαπανάται άσκοπα ανθρώπινη εργασία Επιτακτική ανάγκη «συνεργασίας» εργαζομένων & εργοδοτών για πρόοδο και ανάπτυξη Στόχευση στην αύξηση των κερδών, και όχι στον τρόπο διανομής των κερδών Ανάγκη περιορισμού της σπατάλης πόρων, εργασίας, και του άναρχου προγραμματισμού ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT ΘΕΩΡΙΑ FREDERICK TAYLOR (ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ MANAGEMENT) Ανάπτυξη επιστήμης μελέτης της εργασίας και των αποτελεσμάτων της (μέτρηση & πειραματισμός π.χ. μελέτες χρόνου εργασίας, οργανογράμματα κ.α.) Αρμονία & συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ομάδων εργαζομένων (τμημάτων) αντί για ατομικισμό Προσδιορισμός «αποδεκτής» απόδοσης εργαζομένων και επιπλέον αμοιβής βάσει απόδοσης (bonus) Δυνατότητες εκπαίδευσης των εργαζομένων στο αντικείμενο εργασίας τους ΔΙαχωρισμός εργασίας σε: α) προπαρασκευαστικό στάδιο (προγραμματισμός, οργάνωση: ευθύνη των στελεχών), & β) εκτελεστικό στάδιο (λειτουργία – έλεγχος: ευθύνη εργαζομένων) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT ΘΕΩΡΙΑ FREDERICK TAYLOR (ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ) Αρνητικές κριτικές (την εποχή εκείνη): α) μεταμορφώνει τους εργαζόμενους σε μηχανές (αποδοτικότητα, μετρήσεις κ.α.) β) έρχεται σε αντίθεση, καταπιέζει την ανθρώπινη ψυχολογία Κάθε πρόοδος, εξέλιξη: δημιουργεί κατ’ αρχήν σοβαρές αντιδράσεις (τα συστήματα δεν θέλουν να αλλάξουν!!) Οι τεχνικές της θεωρίας Frederick χρησιμοποιήθηκαν (ακόμη και σήμερα) από τις επιχειρήσεις ως προς: ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Δεν χρησιμοποιήθηκαν ως προς: ΤΗΝ ΑΝΑΛΟΓΗ ΑΥΞΗΣΗ «ΑΜΟΙΒΗΣ» των εργαζομένων Η Θεωρία Taylor = Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΟΥ MANAGEMENT ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ MANAGEMENT

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT ΘΕΩΡΙΑ HENRI FAYOL πατέρας της «Θεωρίας της Διοίκησης»: ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 1. ΠΡΟΒΛΕΨΗ: ικανότητα του manager να δημιουργεί το πρόγραμμα λειτουργίας με βάση: α) τα στοιχεία του παρελθόντος, β) του παρόντος, γ) τις προβλέψεις του μέλλοντος: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ (business plan): με ενότητα, συνέχεια, ακρίβεια, ελαστικότητα ΟΡΓΑΝΩΣΗ: ικανότητα εφοδιασμού (χρήσης) της επιχείρησης με τα απαραίτητα μέσα (υλικά, άϋλα, ανθρώπινα) για την επίτευξη των στόχων και σκοπών ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ικανότητα προτροπής στο προσωπικό για να εκτελέσει της εργασία του αποτελεσματικά (θέσπιση ιεραρχικής μεταβίβασης εξουσίας) ΕΛΕΓΧΟΣ: ικανότητα διαπίστωσης αν όλα γίνονται σωστά, σύμφωνα με τους κανόνες και τις εντολές, βάσει του business plan, και έχουν την προβλεπόμενη αποτελεσματικότητα ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: ικανότητα συνδυασμού και συσχετισμού όλων των παραπάνω δραστηριοτήτων, με σκοπό την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT ΘΕΩΡΙΑ HENRI FAYLOR (1841 – 1925) (ΤΑ ΠΙΣΤΕΥΩ ΤΟΥ) ΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΗ ΟΜΑΔΑ ΣΤΕΛΕΧΩΝ η βάση για την επιτυχή λειτουργία και ανάπτυξη της επιχείρησης Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ εξ’ ίσου σπουδαία με την ΤΕΧΝΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ για την λειτουργία της επιχείρησης (σπουδές & εμπειρία απαιτούμενα) Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ: είναι σύνολο απαιτούμενων αρχών (σπουδές), ικανοτήτων (προσωπικότητα), μεθόδων για την εφαρμογή της Μεγαλύτερο % διοικητικής ικανότητας Υψηλές στελεχιακές βαθμίδες Ισόποσο % ικανοτήτων Μεσαίες βαθμίδες Μεγαλύτερο % τεχνικής ικανότητας Χαμηλές στελεχιακές βαθμίδες (εργαζόμενοι) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT ΘΕΩΡΙΑ HENRI FAYOL (ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ*) 1. Καταμερισμός της εργασίας 2. Εξουσία & ευθύνη 3. Πειθαρχία 4. Ενότητα εντολών 5. Ενότητα κατεύθυνσης 6. Υποταγή 7. Δίκαιη αμοιβή προσωπικού 8. Συγκέντρωση / αποκέντρωση εξουσίας 9. Ιεραρχική κλίμακα 10. Τάξη 11. Δικαιοσύνη 12. Πρωτοβουλία 13. Ομαδικό πνεύμα Μονιμότητα προσωπικού για ψυχολογικού λόγους ηρεμίας, αίσθημα ασφάλειας, εκμάθηση εργασίας, εφ’ όσον οδηγεί σε μετρήσιμο ενδιαφέρον για καλύτερη απόδοση των εργαζομένων * Και σήμερα βασικά στοιχεία της θεωρίας του management ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT ΘΕΩΡΙΑ MAX WEBER: ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Max Weber (1864 – 1920): Η ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ (η διοίκηση μέσω γραφείων) είναι: Πιο λογικό μέσο άσκησης ελέγχου (διοίκησης) πάνω σε ανθρώπους Η ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ είναι «θεωρία οργάνωσης» για μεγάλες και πολύπλοκες επιχειρήσεις (βάσει οργανογράμματος και κανονισμού λειτουργίας) Τα χαρακτηριστικά της ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ είναι: α) στενά καθορισμένες αρμοδιότητες β) αυστηροί κανόνες λειτουργίας γ) απόλυτη εφαρμογή του «ιεραρχικού» συστήματος οργάνωσης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT TAYLOR – FAYLOR – WEBER (αρχές 1900): ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ Προσέγγιση Taylor (επιστήμη του management): Α) Επικέντρωση στην κατώτατη διοικητική ιεραρχία (εκτελεστικό έργο) Β) Διατύπωση σειράς τεχνικών για την αντιμετώπιση προβλημάτων εργαζομένων Γ) Ενασχόληση με την διαδικασία παραγωγής Δ) Έμφαση στον σχεδιασμό και τον συντονισμός (των επιμέρους εργασιών) Ε) Μέτρηση συντελεστή απόδοσης βάσει κόστους εργασίας (εργαζομένων) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT TAYLOR – FAYLOR – WEBER (αρχές 1900): ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ Προσέγγιση Faylor (Αρχές διοίκησης): Α) Επικέντρωση στην ανώτατη διοικητική ιεραρχία (διοικητικό έργο) Β) Διατύπωση της αρχής της καθολικότητας στο διοικητικό έργο Γ) Ενασχόληση με την ανώτατη διοίκηση Δ) Έμφαση στην προετοιμασία Διευθυντικών στελεχών (για την εκτέλεση του έργου τους) Ε) Διαχωρισμός του έργου του manager από το έργο του μηχανικού (και τα δύο εξ ίσου σπουδαία) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT TAYLOR – FAYLOR – WEBER (αρχές 1900): ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ Προσέγγιση Weber (διοίκηση μέσω γραφείων): Α) Αντιμετώπιση οργάνωσης και διοίκησης στην πράξη Β) Βάση της οργάνωσης: η αναγνώριση & η χρήση της εξουσίας Γ) ΙΣΧΥΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ: η πραγματοποίηση της επιθυμίας του, ανεξάρτητα αντίστασης.. Δ) Υπακοή και σεβασμός στους ανωτέρους ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT ΟΠΑΔΟΙ TAYLOR Gant: μηχανικός, συνεργάτης του Taylor, Σύμβουλος επιχειρήσεων (επιλογή προσωπικού, ανάπτυξη κινήτρων & αμοιβών για εργαζομένους) Ανέπτυξε γραφικές μεθόδους (σχέδια) για: . Καλύτερο διοικητικό έλεγχο . Καλύτερη απεικόνιση χρόνου και κόστους . Καλύτερο σχεδιασμό και έλεγχο της εργασίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT ΟΠΑΔΟΙ TAYLOR Frank & Lillian Gilbreth: επικέντρωση στις «άχρηστες» κινήσεις της εργασίας Η προσέγγιση τους βασίστηκε στις κάτωθι προτεραιότητες: . Διπλασιασμός παραγωγικότητας εργαζομένων: με ελάττωση του αριθμού των κινήσεων . Προτεραιότητα στην παρατήρηση / κατανόηση των εργαζομένων: της προσωπικότητας τους, των αναγκών τους κ.α. πριν από την εφαρμογή των αρχών και των μεθόδων management . Διαπίστωση ως βασικής αιτίας μονοτονίας της εργασίας: την έλλειψη ενδιαφέροντος στον εργαζόμενο από μέρους της διοίκησης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ (HUMAN RELATIONS THEORY) Εμπνευστές: Elton Mayo, F. Roethlisberg, γύρω στα 1920 Ψυχολόγος, κοινωνιολόγος Αντίθετη με την θεωρία Taylor: Έμφαση στα συναισθήματα, και τις ανάγκες των εργαζομένων Αποδοτικότητα εργασίας, βασισμένη: Στην συμμετοχή των εργαζομένων σε θέματα σχετικά με τις μεθόδους και τις συνθήκες εργασίας τους Απόδειξη ορθότητας της θεωρίας βάσει πειραματικής εφαρμογής: Πειραματική ομάδα εργασίας (φιλικό, ευχάριστο περιβάλλον, ενθαρρυντικοί προϊστάμενοι, βελτιωμένες συνθήκες περιβάλλοντος π.χ. φωτισμού κ.α.) Ελεγχόμενη ομάδα (συμβατικές συνθήκες) Συμπεράσματα: . Η πειραματική ομάδα επέδειξε μεγαλύτερη αποδοτικότητα της συμβατικής . Και όταν ακόμη οι συνθήκες περιβάλλοντος χειροτέρευσαν (λιγότερος φωτισμός) στην πειραματική ομάδα, η αποδοτικότητα δεν μειώθηκε: Συμπέρασμα: ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΝ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ το φιλικό, ενθαρρυντικό περιβάλλον προϊσταμένων, παρά οποιοσδήποτε άλλος παράγων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT: ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Πρόσφατη σχετικά επιστήμη (από τις αρχές το περασμένου αιώνα) . Βασίζεται στις θεμελιώδεις επιστήμες (μαθηματικά, ψυχολογία, ανθρωπολογία κ.α.), : . Επιμέρους κλάδοι προσέγγισης: α. Οργανωτική θεωρία & συμπεριφορά (ψυχολογία) β. Προσέγγιση διοικητικής επιστήμης (μαθηματικά) γ. Λειτουργική προσέγγιση ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ (ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ) Κοινωνιολογία των οργανώσεων (κοινωνική οργάνωση ως ολότητα) Στηρίζεται στην επιστήμη της ψυχολογίας Μελετά τα άτομα και τις μικρές ομάδες ατόμων Μακροθεώρηση οργανώσεως Το επιστημονικό της υπόβαθρο στηρίζεται στην επιστήμη της ψυχολογίας Περιγράφει, εξηγεί, και μονοπωλεί: 1. Τη συμπεριφορά της οργάνωσης 2. Τη δομή και τα μέρη της 3. Τα χαρακτηριστικά της 4. Τη σχέση εξουσίας 5. Τα πλαίσια της κάθε εξουσίας 6. Τους κανόνες και τις διαδικασίες λειτουργίας 7. Τις σχέσεις με το περιβάλλον 8. Την ανάπτυξη, και την αποτελεσματικότητα των στόχων Η εμπειρία αποτελεί μάθηση και διαδικασία συσσώρευσης γνώσης Όμως χωρίς επιστημονικό υπόβαθρο, οδηγεί σε επικίνδυνο εμπειρισμός ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΩΤΥΠΟ! ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ (ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ) Η διοίκηση ως λογική ενότητα Ακριβής προσδιορισμός στοιχείων, στόχων, περιορισμών, και μέτρηση της αποτελεσματικότητας Αναδιοργάνωση πηγών & συστημάτων πληροφορικής, βάσει ποσοτικών μοντέλων που βασίζονται στα μαθηματικά Απόδοση προσαρμοστικών ποσοτικών σχημάτων βάσει των ως άνω μαθηματικών προσεγγίσεων Το επιστημονικό της υπόβαθρο στηρίζεται στην επιστήμη των μαθηματικών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ) Προσέγγιση λειτουργιών της Διοίκησης Αναλύει την διαδικασία της διοίκησης Καθορίζει τα στοιχεία που την πλαισιώνουν, και προσδιορίζει της αρχές της συγκεκριμένη διοίκησης Συνθέτει την προτεινόμενη θεωρία της διοίκησης Ερμηνεία της διοίκησης ως ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (ανεξάρτητα τύπου, ή επιπέδου οργάνωσης της επιχείρησης ΒΑΣΙΚΗ ΑΡΧΗ: Ο προσδιορισμός των βασικών λειτουργιών της διοίκησης και ο καθορισμός των θεμελιωδών αρχών για : Την αποτελεσματική της εφαρμογή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (ΔΟΜΗ) Οι αρχές (τα πιστεύω), η δομή της προσέγγισης συνοψίζονται στα ακόλουθα: Ύπαρξη κεντρικού πυρήνα γνώσης σχετικά με το management Χρήση στοιχείων από άλλα επιστημονικά πεδία γνώσης χρήσιμα για τους managers (κοινωνιολογία, επικοινωνία, πληροφορική κ.α.) Χρήση επιστημών ψυχολογίας, μαθηματικών, πληροφορικής κ.α. Η διοίκηση αντιμετωπίζεται ως σύνολο γνώσεων με παγκόσμια εφαρμογή, και καθολική χρήση Δυνατότητα εκλεκτικής χρήσης επιμέρους στοιχείων από τον manager, ανά περίπτωση ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (ΑΡΧΕΣ) Οι βασικές αρχές της εν λόγω επιστημονικής προσέγγισης είναι οι ακόλουθες (Koontz & O’donnel)): 1. Η διοίκηση είναι λειτουργική διαδικασία με επιμέρους δραστηριότητες Η εμπειρία διοίκησης συμβάλει στην εξαγωγή αληθειών, συμπερασμάτων, και αρχών διοίκησης Οι αρχές αυτές αποτελούν τα στοιχεία μίας χρήσιμης θεωρίας διοίκησης Η διοίκηση είναι τέχνη θεμελιωμένη σε ορισμένες αρχές (επιστήμη) Η επιστημονική θεμελίωση των αρχών διοίκησης δεν απαιτεί την συμμετοχή των παραγόντων του περιβάλλοντος από πλευράς του manager για την καθορισμό της διοικητικής θεώρησης (όπως πολιτισμός, κουλτούρα, φυσικός κόσμος κ.α.) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ) Α) Γενικό, κατανοητό πλαίσιο της θεωρίας της διοίκησης Β) Παρέχει θεμελιώδεις αρχές που μπορούν να εφαρμοστούν ανά περίπτωση Γ) Δίνει έμφαση στον ορισμό και την πραγματοποίηση των στόχων της επιχείρησης Δ) Βοηθά στον καθορισμό και την εφαρμογή των λειτουργιών που απαιτούνται (ανά περίπτωση) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ MANAGEMENT: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΙΚΗ Η «ΚΑΤΆ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ» ΔΙΟΙΚΗΣΗ Το management (οργάνωση – διοίκηση) αποτελεί επιστήμη & τέχνη ΤΕΧΝΗ είναι η εφαρμογή της γνώσης για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος Το πώς εφαρμόζεται η γνώση εξαρτάται συνεπώς από την συγκεκριμένη περίπτωση & τις συνθήκες (στον χώρο και τον χρόνο) «ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΙΚΗ» ή «ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ» θεώρηση management (δεν είναι βέβαιο ότι η εφαρμογή θα είναι αποτελεσματική!) Η ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ: πολύ σημαντική παράμετρος για τα ελληνικά δεδομένα! ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

MANAGEMENT: ΘΕΩΡΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Δημιουργεί συνεχώς νέες θεωρίες, συστήματα, και αρχές σύγχρονων οργανωτικών αντιλήψεων Βελτιώνει και εξελίσσει υφιστάμενες αρχές και συστήματα Υφιστάμενη ταξινόμηση διαχρονικών θεωριών: ΚΛΑΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ: Κίνημα επιστημονικού management (F. Taylor) Αρχές λειτουργίας διοίκησης (H. Fayor) Γραφειοκρατική οργάνωση (M. Weber) Κίνημα ανθρωπιστικών σχέσεων (E. Mayo) ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΩΡΙΑ: Θεωρία οργανωτικής συμπεριφοράς Διοικητική επιστήμη (επιχειρησιακή έρευνα) Λειτουργική προσέγγιση του management Ενδεχομενική προσέγγιση Θεωρία των συστημάτων Θεωρία λήψης αποφάσεων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

MANAGEMENT: ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΗ ΚΡΙΣΗ στα 1970: . Ανάπτυξη αποτελεσματικών οργανωτικών δομών . Τυποποίηση διαδικασιών, τεχνικών και συστημάτων για την επίτευξη οικονομικών αποδόσεων . Βασικοί συντελεστές επιτυχίας: κεφάλαια, ενέργεια, τεχνολογία, πρώτες ύλες ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1980: . Μετακίνηση προς τον ανθρώπινο παράγοντα . Βασικός συντελεστής επιτυχίας: Η ενεργοποίηση, αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού . Επιστημονική αναζήτηση σε: α) την παιδεία β) τις αξίες γ) την συναίνεση & αφοσίωση δ) την ανάπτυξη της προσωπικότητας ε) την διαχείριση ανθρώπινων πόρων ΤΕΧΝΙΚΟΚΕΝΤΡΙΚΟ MANAGEMENT ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟ (ΠΕΛΑΤΙΚΕΝΤΡΙΚΟ ΚΑΛΛΥΤΕΡΑ!) MANAGEMENT ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

MANAGEMENT: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Α) Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΜΗ: Οι γνώσεις της οικονομικής επιστήμης (ανάλυσης) είναι απαραίτητες: Μικροϊκονομική ανάλυση: αναλύει τα οικονομικά δεδομένα της επιχείρησης με σκοπό την λήψη των σωστών αποφάσεων Μακροϊκονομική ανάλυση: αναλύει τα οικονομικά δεδομένα της χώρας και των κατοίκων της με σκοπό τις σωστές προβλέψεις για την επιχείρηση στο μέλλον και την λήψη των σωστών αποφάσεων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

MANAGEMENT: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β) ΟΙ ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ 1. ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ: βοηθούν στην λήψη των αποφάσεων για την επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με οικονομικά φαινόμενα 2. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ: βοηθάει στην λήψη αποφάσεων βάσει . Μεθόδων συλλογής, ταξινόμησης & επεξεργασίας δεδομένων . Έρευνας αγοράς και αποτελεσμάτων αυτής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

MANAGEMENT: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Γ) ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ 1. ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ: Η γνώση της συμπεριφοράς του ατόμου μέσα στην ομάδα: Με γνώσεις κοινωνιολογίας ο manager: α) διατηρεί καλές σχέσεις των εργαζομένων, β) φροντίζει στην εξομάλυνση των διαφορών των εργαζομένων, γ) ανακαλύπτει τις αδυναμίες κάθε εργαζομένου και προσπαθεί να τις υπερβεί 2. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: Η γνώση της προσωπικότητας του ατόμου Με γνώσεις ψυχολογίας ο manager: α) διακρίνει ικανότητες και κλίσεις κάθε εργαζομένου β) εκπαιδεύει σωστά τους εργαζόμενους γ) βελτιώνει την αποδοτικότητα των εργαζομένων δ) υποστηρίζει την έρευνα αγοράς ε) δημιουργεί σωστό κλίμα στην επιχείρηση (με την συμβολή και της κοινωνιολογίας) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

MANAGEMENT: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 3. ΝΟΜΙΚΕΣ – ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: Η γνώση των νόμων, πολιτικών που σχετίζονται με την λειτουργία της επιχείρησης στο περιβάλλον που αυτή δραστηριοποιείται 4. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ: Η συλλογή, επεξεργασία, και διανομή κάθε είδους πληροφόρησης στην επιχείρηση ανάλογα με τις ανάγκες του χρήστη (στελέχους, τμήματος της επιχείρησης) Παράδειγμα: για την ίδρυση της επιχείρησης χρήσιμες πληροφορίες είναι: α) επιχειρηματικό κλίμα β) προοπτικές επένδυσης γ) είδος προϊόντων ελκυστικά στην αγορά (στον καταναλωτή) δ) διεθνείς τάσεις και προβλέψεις της συγκεκριμένης αγοράς ε) υπάρχων ανταγωνισμός ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

MANAGEMENT: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 4) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Ιδιαίτερο σύστημα management: ΠΛΗΡΟΦΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Περιλαμβάνει: Α) Δημιουργία συστήματος συγκέντρωσης, αποθήκευσης, στοιχείων σε αρχείο (όχι κατ’ ανάγκη υπολογιστή) Β) Μετατροπή των στοιχείων σε διαθέσιμες πληροφορίες για την αντιμετώπιση προβλημάτων και λήψη αποφάσεων της επιχείρησης (χρήση υπολογιστή) Γ) Σύνδεση του συστήματος με την διαδικασία λήψης αποφάσεων διοικητικής επιστήμης (χρήση εργαλείων όπως στατιστική θεωρία κ.α.) Δ) Παρουσίαση μελλοντικών αποτελεσμάτων, από τον υπολογιστή, με είσοδο της σειράς ενεργειών που επιλέγονται Ε) υποστήριξη ελέγχου ενεργειών μέσω επεξεργασίας στοιχείων π.χ. αποδοτικότητας, παραγωγικότητας κ.α. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

MANAGEMENT: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 5) ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΕΡΕΥΝΑ – ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ MANAGEMENT SCIENCE: Είναι η συλλογή, ταξινόμηση, και χρήση των πληροφοριακών συστημάτων για την διοίκηση της επιχείρησης (λήψη αποφάσεων). Οι αποφάσεις της σύγχρονης επιχείρησης στηρίζονται κατά πλειοψηφία στην λήψη και στην ερμηνεία διαθέσιμων πληροφοριών!!! Δύο κατηγορίες πληροφοριών διαθέσιμες: Α) του επιστημονικού τομέα: Νέα προϊόντα, νέοι μέθοδοι παραγωγής, νέες τεχνολογίες στην αγορά κ.α.) Β) του εμπορικού τομέα: Τάσεις της αγοράς, τιμές προϊόντων, πωλήσεις, θέση ανταγωνιστών κ.α. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο: ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ