Ευθύς και πλάγιος λόγος Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄Γυμνασίου Διδακτική ενότητα 3η: Είμαστε όλοι ίδιοι. Είμαστε όλοι διαφορετικοί Γυμνάσιο: Ν. Τρίγλιας Χαλκιδικής Εκπαιδευτικός: Νίκος Αστέριος, Φιλόλογος Διάρκεια: 90΄

Διδακτική μέθοδος Μαθητοκεντρική Ομαδοσυνεργατική Προσομοίωσης Ανακαλυπτική Επαγωγική

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Γενικός στόχος: ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Γενικός στόχος: Να επικοινωνούν χρησιμοποιώντας τον ευθύ και πλάγιο λόγο Επιμέρους στόχοι Να διακρίνουν τις κύριες από τις δευτερεύουσες προτάσεις Να μετασχηματίσουν τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και το αντίστροφο Να δημιουργήσουν πίνακα με τους κανόνες και να αντιληφθούν τις μεταβολές Να βρουν τα ρήματα από τα οποία εξαρτώνται οι δευτερεύουσες προτάσεις

Ψυχοπαι-δαγωγικοί στόχοι Μαθαίνω ν’ ακούω Μαθαίνω να διαλέγομαι Αποβάλλω το άγχος μου Ενθαρρύνομαι να συμμετέχω Σέβομαι την αντίθετη άποψη Ανακαλύπτω τη γνώση

Φατσούλες - καρδούλες Τρόπος δημιουργίας ομάδων Ο καθηγητής ζητάει να σηκώσουν τα χέρια αυτοί που έχουν το 1 φατσούλα κα το 1 καρδούλα, το 2 φατσούλα και το 2 καρδούλα κ.ό.κ Έτσι δημιουργούνται τα ανάλογα ζεύγη και δίνονται τα φύλλα εργασίας. Ρίχνουμε σε σακουλάκι τα ζεύγη και κάθε μαθητής τραβάει ένα χαρτάκι. Τρόπος δημιουργίας ομάδων

Πρόταση κρίσεως ακούω Ο καθηγητής ζητά από κάθε καρδούλα να γράψει στο τετράδιο τι της είπε η φατσούλα χρησιμοποιώντας την πρόταση π.χ. Ο Νίκος μου είπε … Ο καθηγητής ζητά από κάθε φατσούλα να πει μια πρόταση κρίσεως στην καρδούλα και να τη γράψει στο τετράδιο βάζοντας παύλα ή εισαγωγικά π.χ.: μετατρέπω αυτενεργώ Ο Νίκος μου είπε ότι οι μετανάστες περνάνε δύσκολα «Δύσκολα περνάνε οι μετανάστες» Ο καθηγητής ζητά να δημιουργήσουν και οι δυο πίνακα με δυο στήλες στο τετράδιό τους παίρνοντας ως ευθύ λόγο αυτόν της φατσούλας και ως πλάγιο αυτόν της καρδούλας. διαλέγομαι Να επισημάνουν και να συζητήσουν μεταξύ τους τις αλλαγές που παρατηρούν. Να δημιουργήσουν κανόνα με τις αλλαγές στο είδος των προτάσεων.

Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος δημιουργώσυμμετέχω Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος «Δύσκολα περνάνε οι μετανάστες» Ο Νίκος μου είπε ότι οι μετανάστες περνάνε δύσκολα Μεταβολές εντοπίζω διακρίνω τις κύριες διακρίνω τις δευτερεύουσες κύρια πρόταση κρίσεως δευτερεύουσα ειδική εισαγωγικά αφαιρούνται εισάγεται σύνδεσμος διακρίνω τους συνδέσμους ΠΡΩΤΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ Η πρόταση κρίσεως μετατρέπεται σε δευτερεύουσα ειδική. δημιουργώ κανόνα

Πρόταση επιθυμίας Ο καθηγητής ζητά από κάθε φατσούλα να γράψει στο τετράδιο τι επιθυμεί η καρδούλα χρησιμοποιώντας δυο προτάσεις: Ο Νίκος επιθυμεί … Ο καθηγητής ζητά από κάθε καρδούλα να εκφράσει μια επιθυμία στη φατσούλα με μια πρόταση και να τη γράψει στο τετράδιο π.χ.: -Μπες στη θέση του πρόσφυγα. Ο Νίκος επιθυμεί να μπω στη θέση του πρόσφυγα. Ο καθηγητής ζητά να συμπληρώσουν τον προηγούμενο πίνακα στο τετράδιό τους παίρνοντας ως ευθύ λόγο αυτόν της καρδούλας και ως πλάγιο αυτόν της φατσούλας. Να επισημάνουν και να συζητήσουν μεταξύ τους τις αλλαγές που παρατηρούν . Να δημιουργήσουν κανόνα με τις αλλαγές στο είδος των προτάσεων.

Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος εντοπίζω, επισημαίνω τις μεταβολές, δημιουργώ κανόνα Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος -Μπες στη θέση του πρόσφυγα. Ο Νίκος επιθυμεί να μπω στη θέση του πρόσφυγα. Μεταβολές κύρια πρόταση επιθυμίας δευτερεύουσα βουλητική β΄πρόσωπο προστακτικής α΄πρόσωπο υποτακτικής παύλα αφαιρείται εισάγεται σύνδεσμος ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ Η κύρια πρόταση επιθυμίας μετατρέπεται σε δευτερεύουσα βουλητική.

Πρόταση ερωτηματική Ο καθηγητής ζητά από κάθε καρδούλα να γράψει στο τετράδιο τι τη ρώτησε η φατσούλα χρησιμοποιώντας δυο προτάσεις: Ο Νίκος με ρώτησε … Ο καθηγητής ζητά από κάθε φατσούλα να κάνει μια ερώτηση στην καρδούλα με μια πρόταση και να τη γράψει στο τετράδιο π.χ.: -Γιατί κάθονται όλη τη μέρα στα φανάρια; Ο Νίκος με ρώτησε γιατί κάθονται όλη τη μέρα στα φανάρια. Ο καθηγητής ζητά να συμπληρώσουν τον προηγούμενο πίνακα στο τετράδιό τους παίρνοντας ως ευθύ λόγο αυτόν της φατσούλας και ως πλάγιο αυτόν της καρδούλας. Να επισημάνουν και να συζητήσουν μεταξύ τους τις αλλαγές που παρατηρούν . Να δημιουργήσουν κανόνα με τις αλλαγές στο είδος των προτάσεων.

Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος εντοπίζω, επισημαίνω τις μεταβολές, δημιουργώ κανόνα Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος -Κάθονται όλη μέρα στα φανάρια; Ο Νίκος με ρώτησε αν κάθονται όλη μέρα στα φανάρια. Μεταβολές κύρια ερωτηματική πρόταση δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική παύλα αφαιρείται εισάγεται σύνδεσμος ΤΡΙΤΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ Η ερωτηματική πρόταση μετατρέπεται σε πλάγια ερωτηματική.

Δευτερεύουσα Πρόταση Ο καθηγητής ζητά από κάθε φατσούλα να γράψει στο τετράδιο ό,τι της είπε η καρδούλα: Μου είπε … Ο καθηγητής ζητά από κάθε καρδούλα να πει μια κύρια πρόταση, η οποία θα συνοδεύεται από δευτερεύουσα στη φατσούλα π.χ.: «Αν οι γυναίκες είναι έγκυοι, δύσκολα βρίσκουν δουλειά» Μου είπε ότι δύσκολα βρίσκουν δουλειά οι γυναίκες, αν είναι έγκυοι. Ο καθηγητής ζητά να συμπληρώσουν τον προηγούμενο πίνακα στο τετράδιό τους παίρνοντας ως ευθύ λόγο αυτόν της καρδούλας και ως πλάγιο αυτόν της φατσούλας. Να επισημάνουν και να συζητήσουν μεταξύ τους τις αλλαγές που παρατηρούν . Να δημιουργήσουν κανόνα με τις αλλαγές στο είδος των προτάσεων.

Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος εντοπίζω, επισημαίνω τις μεταβολές, δημιουργώ κανόνα Ευθύς λόγος Πλάγιος λόγος «Αν οι γυναίκες είναι έγκυοι, δύσκολα βρίσκουν δουλειά» Μου είπε ότι δύσκολα βρίσκουν δουλειά οι γυναίκες, αν είναι έγκυοι. Μεταβολές κύρια πρόταση κρίσεως δευτερεύουσα ειδική δευτερεύουσα υποθετική δευτερεύουσα υποθετική εισαγωγικά αφαιρούνται ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ Η κύρια πρόταση κρίσεως μετατρέπεται σε ειδική και η υποθετική παραμένει υποθετική.

ανακεφαλαιώνω-ανακαλύπτω ΚΑΝΟΝΕΣ ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ Κύρια πρόταση κρίσεως Δευτερεύουσα ειδική Κύρια πρόταση επιθυμίας Δευτερεύουσα βουλητική Κύρια ερωτηματική πρόταση Δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική Δευτερεύουσα πρόταση Δεν αλλάζει είδος Μπαίνουν εισαγωγικά («»)ή παύλα (-) Αφαιρούνται και τα δυο Πρόσωπα του ρήματος Αλλάζουν Αντωνυμίες Αλλάζουν πρόσωπο Σύνδεσμοι εισάγουν δευτερεύουσες προτάσεις