Γκρίζα βιβλιογραφία Διονύσης Κόκκινος, Βιβλιοθηκονόμος, MSc Εργαστηριακός συνεργάτης ΤΕΙ Αθήνας e-Class:

2 Γκρίζα βιβλιογραφία - Ορισμός Είναι η μη δημοσιευμένη βιβλιογραφία... Πρόκειται για δημοσιεύματα που παράγονται, συνήθως, σε μικρό αριθμό αντιτύπων και με σχετικά πρόχειρο τρόπο και διακινούνται στο εσωτερικό του οργανισμού που τα παράγει. Αντιστρόφως ανάλογη προς την ποιότητα δημοσίευσης ή το εύρος της κυκλοφορίας τους είναι συνήθως η αξία τους ως πληροφοριακές πηγές.

3 Αποσαφηνίσεις Η γκρίζα βιβλιογραφία περιλαμβάνει πληροφορία που δεν μπορεί να βρεθεί εύκολα και συνήθως δεν διατίθεται σε άλλη μορφή ή μορφές. Δύσκολη η πρόσβαση σε αυτές τις πηγές αλλά και η επεξεργασία τους. Στον αντίποδα, διατίθενται δωρεάν ή πολύ φθηνά (σε σχέση με άλλες πληροφοριακές πηγές, όπως τα ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά).

4 Αποσαφηνίσεις (συνέχεια) Αποτελεί μία ιδιαίτερη μορφή μη δημοσιευμένου υλικού. Παραγωγή: Πανεπιστήμια, Κυβερνητικούς Φορείς, Οργανισμούς & Επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικά: Δεν ελέγχεται & δεν δημοσιεύεται.

5 Τι είναι γκρίζα βιβλιογραφία; Γκρίζα βιβλιογραφία (Grey Literature) θεωρούνται τα πρακτικά συνεδρίων, οι τεχνικές εκθέσεις, οι αναφορές, οι σημειώσεις, οι στατιστικές εκθέσεις, τα υπομνήματα, κ.λπ. Συμπεριλαμβάνονται οι διπλωματικές (πτυχιακές) εργασίες, οι μεταπτυχιακές εργασίες (theses) και οι διδακτορικές διατριβές (dissertations).

6 Ελληνικές προσπάθειες ΑΡΤΕΜΙΣ ΕΚΤ – Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών Ιδρυματικά Αποθετήρια

7 ΑΡΤΕΜΙΣ Το σύστημα "Άρτεμις" είναι ένα διαπανεπιστημιακό δίκτυο ψηφιακής βιβλιοθήκης για την ηλεκτρονική τεκμηρίωση της σύγχρονης ελληνικής γκρίζας (δηλαδή της μη δημοσιευμένης) βιβλιογραφίας. Στο σύστημα αποθηκεύονται διπλωματικές, και μεταπτυχιακές εργασίες, διδακτορικές διατριβές καθώς και άλλου είδους εργασίες. Οι εργασίες μπορούν να αναζητηθούν στη διεύθυνση artemis.cslab.ntua.grartemis.cslab.ntua.gr

8

9 ΕΚΤ – Εθνικό Αρχείο Το ΕΚΤ διατηρεί το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών Με το Ν.1566/1985 ορίστηκε ως ο αρμόδιος φορέας ο οποίος θα συγκεντρώνει τις διδακτορικές διατριβές Ελλήνων διδακτόρων που έχουν εκπονηθεί σε ελληνικά Πανεπιστήμια, αλλά και διατριβές Ελλήνων διδακτόρων που έχουν εκπονηθεί σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Τον Ιούλιο του 1998 ξεκίνησε η ψηφιοποίηση των περίπου διδακτορικών διατριβών που διέθετε το Ε.Κ.Τ.

10

11 Ιδρυματικά Αποθετήρια Αποτελούν επιμέρους προσπάθειες των Πανεπιστημίων για να συγκεντρώσουν σε ηλεκτρονική μορφή τη γκρίζα βιβλιογραφία που παράγουν. ΕΜΠ – Πανεπιστήμιο Μακεδονίας – Ψηφίδα ΤΕΙ Θεσσαλονίκης – ΕΥΡΗΚΑ...

12

13 Διεθνής πρακτική Αποθετήρια αλλά και εμπορικές εφαρμογές, όπως η UMI. Η UMI διαθέτει μια τεράστια συλλογή με βιβλιογραφικές εγγραφές για 1,6 εκατομμύρια μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές και παράλληλα διαθέτει επί πληρωμή αντίγραφα (UMI’s Dissertation Services). Η UMI ανήκει στην εταιρεία ProQuest η οποία διαθέτει και συλλογή με ψηφιακά διδακτορικά (Digital Dissertations) και βάση δεδομένων με περιλήψεις από 2 εκατομμύρια διδακτορικά. Σε ψηφιακή μορφή, οι διδακτορικές διατριβές ανέρχονται σε

14 NDLTD Networked Digital Library of Theses and Dissertations (NDLTD) Πρόκειται για μια κοινή προσπάθεια Πανεπιστημίων ανά τον κόσμο με σκοπό να προωθήσουν τη δημιουργία, την αρχειοθέτηση, τη διανομή και την πρόσβαση στις ηλεκτρονικές - ψηφιακές μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές (ETDs). Συμμετέχουν πάνω από 200 πανεπιστήμια.

15 Union Catalog - Στόχος είναι να δημιουργηθεί μια πύλη (portal) από την οποία θα είναι προσβάσιμα τα μεταδεδομένα των ξεχωριστών συλλογών των ETDs ανά τον κόσμο. Το portal αυτό, διατηρείται από την εταιρεία VTLS, η οποία παρέχει μια κοινή διεπαφή (web interface) για την πρόσβαση στα ETDs. Η εφαρμογή που χρησιμοποιείται για την λειτουργία του portal είναι το Virtua ILS. Ο συλλογικός κατάλογος που παρέχει πρόσβαση στα ETDs των μελών του NDLTD είναι διαθέσιμος στη διεύθυνση

16

17 Australian Digital Theses (ADT)

18 Vidyanidhi Digital Library

19 Τι κάνουν στην Μεγάλη Βρετανία; Στην Μεγάλη Βρετανία χρησιμοποιείται ένα κεντρικό σύστημα διαχείρισης των εντύπων μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών. Ο πυρήνας του συστήματος είναι η British Library (BL) και το British Thesis Service (BTS) το οποίο υποστηρίζεται από τα περισσότερα Βρετανικά Πανεπιστήμια. Σύμφωνα με το σύστημα BTS οι βιβλιοθήκες των Πανεπιστημίων έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν από έναν ενιαίο κατάλογο τις διδακτορικές διατριβές και να ζητήσουν το δανεισμό τους από την BL. Η BL διαθέτει στη συλλογή της αντίγραφα από τις διατριβές, τις οποίες και αναπαράγει σε μικροφίλμ για δανεισμό ή και για πώληση ανάλογα με την ζήτηση.

20 Προτάσεις για συζήτηση Ψηφιοποίηση ή ηλεκτρονική υποβολή εργασιών; Επιμέρους συλλογές ή κεντρική διαδικασία και διαχείριση; Διάθεση πλήρους κειμένου ή μόνο των μεταδεδομένων;