ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ

Προστατεύοντας την ύπαιθρο Η προστασία του αγροτικού περιβάλλοντος εκφράζεται μέσα από προγράμματα που σχετίζονται με τη διαφύλαξη του. Τα προγράμματα αυτά στοχεύουν στη συντήρηση του τοπίου και σε μια σχετικά αμετάβλητη κατάσταση… … επίσης υπάρχουν προγράμματα που βασίζονται σε υλικά οφέλη τα οποία υποστηρίζουν τη διατήρηση του αγροτικού τοπίου. Τα προγράμματα αυτά σχετίζονται με την επιμελή φροντίδα, τη διαχειριζόμενη αλλαγή και την αποφυγή της υπερεκμετάλλευσης.

Προστατεύοντας την ύπαιθρο Δίνεται επίσης σημασία σε διαφορετικούς τύπους απειλών για το περιβάλλον σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και σε διαφορετικά μέρη π.χ. - η απειλή για το αρχικό κίνημα της διαφύλαξης προερχόταν από την εκβιομηχάνιση και την την αστική διάχυση και κατόπιν σε τοπικό επίπεδο από τις επιδράσεις των σύγχρονων πρακτικών της γεωργίας

Προστατεύοντας την ύπαιθρο … οι προσπάθειες για την προστασία του αγροτικού περιβάλλοντος εμπεριέχουν μια σειρά από διαφορετικές στρατηγικές, οι οποίες αποσκοπούν στην αντιμετώπιση διαφορετικών προβλημάτων και συνεπώς ακολουθούν διαφορετικές λογικές… … 2 τέτοιες προσεγγίσεις θα μελετηθούν: α- οι προστατευόμενες περιοχές… β- και η προώθηση των αγροπεριβαλλοντικών μέτρων

Προστατευόμενες περιοχές Οι προστατευόμενες περιοχές χρήζουν ειδικής προστασίας από τις επιβλαβείς ανθρώπινες δραστηριότητες όπως συγκεκριμένα τοπία ή αγροτικά περιβάλλοντα ιδιαίτερης αισθητικής, πολιτισμικής και επιστημονικής σημασίας… - … ο πιο γνωστός τύπος προστατευομένων περιοχών είναι τα εθνικά πάρκα ή οι εθνικοί δρυμοί… … οι προστατευόμενες περιοχές μπορούν να ταξινομηθούν σύμφωνα με την Παγκόσμια Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (ΠΕΔΦ) ως εξής:

Ταξινόμηση Προστατευόμενων Περιοχών σύμφωνα με την Παγκόσμια ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης ΠΕΔΦ Τύπος Σημειώσεις Ι Περιοχές αυστηρής προστασίας φυσικών αποθεμάτων και άγριας ζωής Πολύ αυστηρή διαχείριση για λόγους επιστημονικής έρευνας ή προστασίας της άγριας ζωής ΙΙ Εθνικά πάρκαΑκατοίκητα σε μεγάλο βαθμό, διαχειριζόμενα για λόγους προστασίας των οικοσυστημάτων και αναψυχής ΙΙΙ Μνημεία της φύσηςΔιαχείριση για τη διατήρηση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών ΙVΙV Περιοχές διαχείρισης οικοσυστημάτων και ειδώνΠεριοχές διατήρησης μέσω διαχειριστικών παρεμβάσεων V Προστατευόμενα τοπίαΑποσκοπούν στην εξισορρόπηση ανάμεσα σε άνθρωπο και φύση VI Προστατευόμενες περιοχές για τη διαχείριση των πόρων Διαχειριζόμενες για την αειφόρο χρήση των φυσικών οικοσυστημάτων Πηγή: ιστότοπος ΠΕΔΦ (

… Προστατευόμενες περιοχές… Εκτός από την ποικιλομορφία που χαρακτηρίζει τα επίπεδα ρύθμισης και προστασίας, οι προστατευόμενες περιοχές διαφέρουν ως προς το μέγεθός τους - το οποίο κυμαίνεται από μικρά φυσικά αποθέματα μέχρι εθνικά πάρκα που καλύπτουν έκταση χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων – και ως προς το βαθμό των επιτρεπόμενων ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Παραδείγματα α- προστατευόμενων περιοχών σε Εθνικό Επίπεδο (πηγή: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Ιούνιος, 2009)… - Εθνικά πάρκα (Ν.1650/86) - Εθνικά θαλάσσια πάρκα (Ν.1650/86) - Περιοχές Προστασίας της Φύσης (Ν.1650/86) - Περιοχές με μέτρα προστασίας (Ν.1650/86) - Εθνικοί δρυμοί (Ν.Δ. 996/71) - Αισθητικά δάση (Ν.Δ. 996/71) - Διατηρητέα μνημεία της φύσης (Ν.Δ. 996/71). Σύνολο μνημείων 51. β- Προστατεύομενες περιοχές σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο, π.χ. - Υγρότοποι Διεθνούς σημασίας (Ramsar) - Περιοχές σύμβασης Βαρκελώνης - Βιογεννητικά αποθέματα - Αποθέματα Βιόσφαιρας - Μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς - Περιοχές με Ευρωδίπλωμα

Αγροπεριβαλλοντικά προγράμματα Βασικός στόχος της πολιτικής διατήρησης της υπαίθρου κατά τη διάρκεια του 20 ου αι. ήταν η προστασία του αγροτικού περιβάλλοντος από το αστικό στιλ ανάπτυξης… … και από τις σύγχρονες επιζήμιες για το περιβάλλον της υπαίθρου καλλιεργητικές πρακτικές… … άρα απαιτούνται αγροπεριβαλλοντικά μέτρα ώστε να αλλάξει ο τρόπος άσκησης της γεωργίας… … οι πρώτες αγροπεριβαλλοντικές πολιτικές θεσπίστηκαν για πρώτη φορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση προς το τέλος της δεκαετία του 1980 στο πλαίσιο της προσπάθειας για αναθεώρηση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής

Αγροπεριβαλλοντικά προγράμματα Τα αγροπεριβαλλοντικά προγράμματα έχουν τους παρακάτω στόχους: - μείωση χρήσης χημικών, - έλεγχος της ρύπανσης, - μετατροπή αροτραίων εκτάσεων σε λιβάδια, - αντιμετώπιση διάβρωσης του εδάφους, - μείωση της πυκνότητας του ζωικού κεφαλαίου, - ενθάρρυνση της οργανικής γεωργίας, - διατήρηση δασικών εκτάσεων, - αναδάσωση.

Αγροπεριβαλλοντικά προγράμματα Τα αγροπεριβαλλοντικά προγράμματα βασίζονται στην εθελοντική συμμετοχή των αγροτών… … η αποτελελεσματικότητά τους εξαρτάται από την εκτίμηση που κάνουν οι αγρότες ως προς τα κίνητρα και τις παροχές που υπόσχονται τα αγροπεριβαλλοντικά προγράμματα έναντι του κόστους και του μόχθου που απαιτούνται για την εφαρμογή τους, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας παραγωγικότητας… … ανάμεικτα συμπεράσματα προκύπτουν σχετικά με την αποτελεσματικότητα των αγροπεριβαλλοντικών προγραμμάτων σε ότι αφορά την προστασία του αγροτικού περιβάλλοντος

Σύνοψη Παράγοντες που σχετίζονται με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της υπαίθρου και συνεπώς με την αγροτική αναδιάρθρωση… 1- η εντατική, καπιταλιστική γεωργία - η αστικοποίηση από την ανάπτυξη ακινήτων και υποδομών, 2- η αγροτική υπερπαραγωγή, 3- η οικονομική αναδιάρθρωση του αγροτικού χώρου (π.χ. η ύπαιθρος ως χώρος κατανάλωσης και όχι παραγωγής- εμπροευματοποίηση της υπαίθρου)