Κρητικός αγριόγατος. Το ζώο φάντασμα; Περιβαλλοντική εργασία των μαθητών του2/θέσιου Δ.Σ. Γαράζου ΥΠΕΠΘ – ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ:Σ.Π.Π.Ε 2005 - 2006

Σε πολλές περιοχές του πλανήτη μας, η ύπαρξη ζώων – μύθων έδινε τροφή στη φαντασία των λαών. Πολλά μπορούσε να ακούσει κανείς για ζώα φαντάσματα που στοίχειωναν ολόκληρες περιοχές και επηρέαζαν τόσο την καθημερινή ζωή, όσο τους θρύλους και τις παραδόσεις τους. Στην περίπτωση του κρητικού αγριόγατου τα δεδομένα είναι διαφορετικά. Ούτε σε ανθρώπους επιτίθεται, ούτε τερατόμορφο παρουσιαστικό έχει. Τον τίτλο όμως του ζώου φαντάσματος τον δικαιούται απόλυτα.

Το μοναδικό στοιχείο που είχαμε μέχρι πρόσφατα για την ύπαρξή του, ήταν δύο δέρματα που είχε αγοράσει το 1905 στα Χανιά, το μέλος μιας αγγλικής αποστολής. Μαρτυρίες κατά διαστήματα έχουν υπάρξει (Λευκά Όρη, ορεινό συγκρότημα της Δίκτης). Ποτέ όμως μέχρι σήμερα δεν έχει αιχμαλωτιστεί κάποιο άτομο.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Μαθητές και δάσκαλοι του 2/θέσιου Δ.Σ. Γαράζου ήρθαμε για πρώτη φορά σε επαφή με τον κρητικό αγριόγατο και το μύθο του στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης. Ασχοληθήκαμε με το θέμα: απειλούμενα ζώα της Κρήτης. Μέσα από την εργασία μας αυτή μάθαμε για τα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ (συνέχεια) Οι μαθητές έδειξαν έντονο ενδιαφέρον για τον κρητικό αγριόγατο. Τον φουρόγατο όπως τον ονομάζουν οι ντόπιοι. Ευαισθητοποίηση των μαθητών για ένα απειλούμενο με εξαφάνιση είδος ζώου της Κρήτης.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ (συνέχεια) Ευαισθητοποίηση των μαθητών για την προστασία και την διάσωση και άλλων ειδών του ζωικού και φυτικού βασιλείου που απειλούνται με εξαφάνιση.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Γνωστικοί Γνωριμία με τα χαρακτηριστικά του κρητικού αγριόγατου. Ενημέρωση για θρύλους και ιστορίες που συνδέονται με τον κρητικό αγριόγατο. Επιστημονική παρατήρηση και καταγραφή στοιχείων που αφορούν το θέμα μας. Κατασκευή σχετικού εντύπου.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (συνέχεια) Συναισθηματικοί Να εργαστούν ομαδικά και να αναπτύξουν την αυτενέργειά τους. Να διαμορφώσουν θετική στάση απέναντι στο περιβάλλον, απέναντι στα φυσικά οικοσυστήματα. Ευαισθητοποίηση για τον κίνδυνο αφανισμού που αντιμετωπίζει ο κρητικός αγριόγατος. Ευαισθητοποίηση απέναντι στην προστασία του περιβάλλοντος (συσχέτισή της με την ποιότητα ζωής .

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (συνέχεια) Συναισθηματικοί (συνέχεια) Να νιώσουν οι μαθητές ότι μπορούν να μάθουν και πέρα από τα βιβλία κι έξω από την τάξη, με την προσωπική τους έρευνα και το δικό τους ενδιαφέρον. Ψυχοκινητικοί Να συντονίσουν τις κινήσεις τους μετέχοντας ενεργά στην έρευνα και εργασία για τον κρητικό αγριόγατο.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (συνέχεια) Ψυχοκινητικοί (συνέχεια) Να εκφραστούν δημιουργικά μέσα από μια ποικιλία κατασκευών και παιχνιδιών. Κοινωνικοί Να ευαισθητοποιηθεί η τοπική κοινότητα τόσο σε σχέση με τον κρητικό αγριόγατο και τη διάσωσή του, όσο και σε σχέση με τον ρόλο που διαδραματίζει κάθε ένα είδος στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (συνέχεια) Περιβαλλοντικοί Να εκτιμηθεί η προσφορά του περιβάλλοντος στην ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Να καλλιεργηθεί η αξία του σεβασμού προς το περιβάλλον και του διαρκούς αγώνα για την προστασία του.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ Γνωστική, θεωρητική Οι μαθητές γνωρίζουν σε βάθος για τον κρητικό αγριόγατο, καθώς και για άλλα είδη απειλούμενων ζώων που απαντώνται στην περιοχή της Κρήτης. Περιβαλλοντική Κατανόηση από τους μαθητές σε πρώτη φάση, και από την τοπική κοινωνία και τους φορείς αργότερα, της αναγκαιότητας και της σημασίας της διάσωσης του κρητικού αγριόγατου και όλων των ειδών, τη διάσωση της βιοποικιλότητας του τόπου μας, ευρύτερα.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ (συνέχεια) Πολιτισμική, αισθητική Είναι θέμα τελικά πολιτισμού και αισθητικής η διατήρηση του φυσικού πλούτου της περιοχής μας και η διαφύλαξη της πανίδας μας. Ηθική και κοινωνική Κατανόηση της ηθικής διάστασης του θέματος: έχουμε χρέος να βοηθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις στην προσπάθεια για τη διάσωση και την προστασία του κρητικού αγριόγατου.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ (συνέχεια) Τοπική Η διάσωση και η ανάδειξη των απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών και ειδικότερα του κρητικού αγριόγατου, ενδιαφέρει σε μεγάλο βαθμό και αγκαλιάζει ολόκληρη την Κρήτη. Στην Κρήτη υπάρχουν κι άλλα είδη φυτών και ζώων που κινδυνεύουν. Η δημιουργία κουλτούρας και συνείδησης προστασίας βοηθά στην διάσωσή τους.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ (συνέχεια) Εθνική Σε εθνικό επίπεδο υπάρχουν πολλά απειλούμενα είδη που χρήζουν προστασίας και προβολής. Με την δημοσιοποίηση της περίπτωσης του κρητικού αγριόγατου παρακινούνται κι άλλοι, σε άλλες περιοχές να δραστηριοποιηθούν. Έχουμε έλθει ήδη σε επαφή με περιοδικό που ασχολείται με θέματα περιβάλλοντος, για να φιλοξενηθεί ο κρητικός αγριόγατος στις σελίδες του.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ (συνέχεια) Παγκόσμια Η μοναδικότητα του κρητικού αγριόγατου είναι χρήσιμο να αναδειχθεί και να φανεί σε παγκόσμια διάσταση. Παρόμοια προβλήματα με απειλούμενα είδη απασχολούν όλες τις χώρες του πλανήτη μας.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Συγκέντρωση πληροφοριών από οπτικοακουστικά μέσα (βιβλία, διαδίκτυο, slides, video). Μαγνητοφώνηση και καταγραφή συνεντεύξεων από κατοίκους του χωριού ( κτηνοτρόφους, ηλικιωμένους κατοίκους) για τον κρητικό αγριόγατο. Σχέδια εργασίας που ανάλαβαν τα παιδιά με στόχο την συγκέντρωση υλικού και πληροφοριών.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (συνέχεια) Επίσκεψη στο Κέντρο Ενημέρωσης και Πληροφόρησης του Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων (Σαμαριάς). Δημιουργικοί τρόποι έκφρασης των γνώσεων που απέκτησαν και των εμπειριών τους με ζωγραφική, κατασκευές, σύνταξη και έκδοση εφημερίδας. Γιορτές και εκδηλώσεις στο δημοτικό σχολείο με στόχο την παρουσίαση του προγράμματος και την ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ: Παράθεση έντυπου υλικού και σύνταξη ερωτηματολογίου για τον έλεγχο της προϋπάρχουσας γνώσης των παιδιών. Συλλογή και καταγραφή σχετικών πληροφοριών από τα παιδιά και συσχετισμός αυτών με τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις. Διάθεση έντυπου υλικού και αναζήτηση μέσα σε αυτό πληροφοριών για τον κρητικό αγριόγατο.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ (Εικαστικές δημιουργίες – δραστηριότητες των μαθητών). Κάποιοι από τους μαθητές και τις μαθήτριες του σχολείου μας, ανάμεσα στα άλλα έχουν δημιουργήσει ένα παραμύθι( το οποίο το έχουν εικονογραφήσει κιόλας) με ήρωα τον κρητικό αγριόγατο. Ο κρητικός αγριόγατος στο παραμύθι περιγράφει κάποιες περιπέτειες του, μας ενημερώνει για την ιστορία του, μας μιλάει για τους εχθρούς και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει. Και ζητά τέλος τη βοήθειά μας.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΙΟΓΑΤΟ Felis sylvestris cretensis. Οικογένεια: Felidae Φουρόγατος, κρητικός αγριόγατος. Κατηγορία κινδυνεύοντα. Περιγραφή: Μήκος (άκρη μουσούδας μέχρι ρίζα της ουράς) = 70 εκατ. Το τρίχωμα έχει χρώμα κίτρινο-γκρίζο με πιο σκούρες λωρίδες. Παχιά ουρά με περισσότερο εμφανείς λωρίδες.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΙΟΓΑΤΟ (συνέχεια) Εξάπλωση: Γνωστή η ύπαρξή του στην Κρήτη( Λευκά Όρη). Βιότοπος – Οικολογία: Άγνωστος πληθυσμός, πιθανά πολύ μικρός. Ζει σε φαράγγια με θαμνώδη βλάστηση και σχετικά μεγάλο υψόμετρο. Κίνδυνοι – προστασία: Η καταστροφή βιοτόπων και η ανθρώπινη παρουσία είναι αρνητικοί παράγοντες για την επιβίωσή του. Πιθανός ανταγωνισμός με κουνάβι και ο υβριδισμός με κατοικίδιες γάτες.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΡΙΟΓΑΤΟ (συνέχεια) Προστατεύεται επίσημα σύμφωνα με τη σύμβαση της Βέρνης. Τα άτομα του Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων (Σαμαριάς) προστατεύονται από το διάταγμα ίδρυσής του. Προτεινόμενα μέτρα προστασίας: Αυστηρή προστασία του ζώου. Ορθότερη διαχείριση του δασικού πλούτου. Προστασία περιοχών με πυκνά δάση. Αναπαραγωγή σε αιχμαλωσία. Ενημέρωση του κοινού. Επιστημονική έρευνα.

ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ(μέθοδοι – τεχνικές – μέσα) Πολιτιστικό Κέντρο Γαράζου. Διοργάνωση ημερίδας για την παρουσίαση της ημερίδας (15 Ιουνίου). Την ημερίδα θα καλύψουν τα τοπικά Μ.Μ.Ε. Έκδοση σχετικού με την εργασία εντύπου, το οποίο και θα επιδιώξουμε να κυκλοφορήσει και ως ένθετο σε τοπική εφημερίδα, ώστε η εργασία να διαχυθεί σε όλο το Ν. Ρεθύμνης κι όχι μόνο.

ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (μέθοδοι – τεχνικές – μέσα) Δημοσίευση δελτίου τύπου σε εφημερίδα που θα περιέχει ανάλυση των αποτελεσμάτων και των φορέων που στάθηκαν αρωγοί στην προσπάθειά μας. Τελική εκδήλωση στο χώρο του σχολείου μετά το πέρας της εργασίας, με καλεσμένους τους μαθητές, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς για την τελική έκθεση της εργασίας μας.

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Δελιαλή Ελένη, Νηπιαγωγός. Μιχαλιός Αναστάσιος, Ξεναγός Εθνικών Δρυμών και Χώρων Αναψυχής (Υπάλληλος Δασαρχείου). Σταυριδάκης Κλεόνικος, Δάσκαλος, Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Α/θμιας Εκπαίδευσης Ν. Ρεθύμνης.

Μια περιβαλλοντική εργασία των μαθητών του 2/θεσιου Δημοτικού Σχολείου Γαράζου Ανδρέα Ρουκούνη, Μαρίας Μακρυπόδη, Αντιγόνης Μακτυπόδη, Σοφίας Μυρθιανού, Σοφίας Μπούλη, Άννας Μούσκα, Γιάννη Κυρίμη, Εύης Βασσάλου, Στέλλας Βασσάλου, Ελένης Κυρίμη, Γιάννη Μπούλη, Ιωάννας Ρουκούνη, Μαρίας Πλουμή, Σοφίας Σταυρακάκη, Μιχάλη Βασάλου, Αναστασίας Παπαδάκη, Γρηγόρη Ματθαιακάκη, Μανώλη Ρουκούνη, Στέλιου Κιαγιά, Ίγκλι Ρουστάνι, Κων/νου Μαρκάκη, Αντώνη Σταυρακάκη, Δημήτρη Σταματάκη, Στέφανου Γεργιανού. Ο Συντονιστής του Προγράμματος Μαρινάτος Ιωάννης Οι εκπαιδευτικοί του σχολείου Βαρδάκη Αικατερίνη Κορδιστός Κων/νος

ΤΕΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ